SAN MARKUSMI
JISUKRISTUPA BIDAMBAQ ISKIBRIRQAN
¿Pitaq karqan San Markusqa? San Markusmi Birnabipa ayllun karqan. Payllam Jwan Markuspis shutirqan. Jirusalinmandam karqan (Ichus 12.12). Ayllun Birnabiwan, Pabluwan karu nasyungunaman rirqan, Jisukristupaq yach'achikuq (Ichus 13.5). Chaymandaqam Pidruwambis purishpa, paymanda ancha allita yach'akurqan Jisukristupa bidambaq. Chay Pidrum Markuspaq nirqan: “Paymi churiyshina”, nishpa (1 Pidru 5.13). Masta yach'ananchiq Markuspaq, liyiyshunllapa: Ichus 12.25; 13.5; 13.13; 15.36-39; Kulusinsis 4.10; 2 Timutiyu 4.11.
¿Pikunapaqmi iskibrirqan kay librutaqa? Kay librutaqam masta iskibrirqan mana isrraylinu kaqkunapaq.
¿Imaraykum iskibrirqan kay librutaqa? Chay tyimpupiqam mana kriyiqkuna Jisukristupi kriyiqkunata ancha qesachaykarqanllapa. Chaymi San Markusqa kay librutaqa iskibrirqan, kriyiq masingunata animachinan.
¿Imapaqmi yach'achiwanchiqllapa kay libruqa? Kay librum yach'achiwanchiq Jisukristupa bidambaq, shutikushqanmandapacha syiluman rishqangaman.
Mk 1.1-13 niwanchiqllapa, Jwan Shutichikuq Jisukristuta shutichishqambaq, dyablu Jisusta munashqan tyintashqambaq.
Mk 1.14–7.23 niwanchiq, Jisukristu prubinsya Galiliyapi yach'achikushqambaq, milagrukunata chay prubinsyapi rurashqambaq.
Mk 7.24–9.50 niwanchiq, Jisukristu kimsa prubinsyaman riqshina yach'achikushqambaq, milagrukunata rurashqambaq.
Mk 10.1–11.10 niwanchiq, Jisukristu Jirusalinman riqshina yach'achikushqambaq, milagrukunata rurashqambaq.
Mk 11.11–13.37 niwanchiq, Jisukristu Jirusalimbi yach'achikushqambaq, milagrukunata rurashqambaq.
Mk 14.1–16.20 niwanchiq, Jisukristu padisishpa, wañushpa, kawsamushpa, syiluman rishqambaq.
1
Jwan Shutichikuqmi chunchakunapi yach'achikuq
(Mt 3.1-12; Lk 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28)
Kayshinam qallarin Dyuspa Churin Jisukristupa ancha shumaq nutisyanqa.
(Jisukristu manaraq shamuptin kay pachamanmi, Tayta Dyuspaq suq rimaq karqanna. Paymi Isayiyas shutirqan.) Chay Isayiyasmi librumbi iskibrishqa karqan Taytanchiq Dyus Churinda kayshina nishqanda:
Qamba puntaykitam rini kach'aq suq runata, qambaq yach'achikunambaq, runakuna, warmikuna shumaqta ch'ayachishunanllapa.
Chaymi chunchakunapi ancha jwirtita rimashpa, kayshina rin yach'achikuq: “Uyakuyllapa, Siñurninchiqmi rinna shamuq. Chayri shumaqtana kawsayllapa, pay shamuptin, allita ch'ayachinaykillapa. Chaqa uchaykillapata dijashpaqam, alabis allichaykangimanshina paypa ñanninda”, nishpa.*
Chay nishqanshinam allip karqan. Chaqa Taytanchiq Dyusmi Jisusmanda mas puntata Jwan Shutichikuqta kach'amurqan, Jisuspaq yach'achikunambaq. Chay Jwanmi chunchakunapi runakunata, warmikunata niq:
—¡Uyawayllapa, uchaykikunata dijashpa, Tayta Dyusta kasushpana, shutikuyllapa, chay uchaykikunamanda pirdunashunambaq! nishpa.
Chaymi Jirusalin llaqtamanda, tukuy chay prubinsyan Judiyamanda ancha achka runakuna, warmikuna chay chunchaman riqllapa, chay Jwanda uyaq. Kanan Jwanqam chay uchanda dijaqkunataqa rriyu Jurdambi shutichiq.
Chay Jwanqam chunchakunapim tiyaq. Kapanqam kamillupa millwanmanda kaq. Wach'ukunqam qaramanda kaq. Kanan payqam atun churqapkunata (churqakunata), myil di abijata mikushpa kawsaq. [Nuta: Jwamba chay mudananqam Dyuspaq unay rimaqkunapa mudananshina karqan.] Payqam runakunata yach'achishpa niq:
—Dyusmandam rinna shamuq suq ancha pudirniyuq maski noqamanda. Chay ancha kamachikuqpa ñawpambiqam noqaqa mana nimachu kashaq. Chaymi nini, manam balinichu ni kriyadunshina llanqemba watunda paskanaypaq. Chaqa noqaqam qamkunataqa yakuwan shutichiykillapa. Piru chay ancha baliq shamushpaqam, shutichishunqallapa Dyuspa Santu Ispiritumba pudirninwan, chay Santu Ispiritunwanna purinaykillapa.
Jwan Shutichikuqmi Jisusta shutichirqan
(Mt 3.13-17; Lk 3.21-22)
Jisusmi prubinsya Galiliyapa Nasarit llaqtanmanda rirqan Rriyu Jurdanman, Jwan shutichinambaq. 10 Chayshina Jwan shutichiptinqam, Jisusqa yakumanda lluqshiykashpa, anaqman chapakushpa, syiluta kich'akaykaqta rikarqan. Chaymandaqam rikarqan Dyuspa Santu Ispiritunda suq palumitashina syilumanda urangumushpa payman shamuqta. 11 Chay urasmi syilumandapacha Tayta Dyus Jisusta nirqan:
—¡Ijitu! ¡Qam ancha kuyashqay Churiyqa kangi! ¡Qamwanmi ancha kushikuni! nishpa.
Dyablum Jisusta munarqan tyintayta
(Mt 4.1-11; Lk 4.1-13)
12 Chaymandaqam Dyuspa Santu Ispiritun suq chunchaman Jisusta aparqan. 13 Chay chunchapim Jisusqa 40 diyas tukuyta tiyarqan, chukaru kita animalkunapa ukumbi. Chaypi kaptinmi, dyabluqa rikakurqan tyintanambaq. Chaymandaqam mana nimapi atishpa tyintaytaqa, Jisuspa ñawpanmanda ashushpa rirqan. Chaymandaqam Dyuspa anjilninguna shamushpa, tukuy imapi Jisusta yanaparqan.
Jisusmi rirqan Galiliyaman yach'achikuq
(Mt 4.12-17; Lk 4.14-15)
14 Chay Jwan Shutichikuqta karsilaptinmi, Jisusqa rirqan prubinsya Galiliyaman, Tayta Dyuspa shumaq nutisyanda yach'achikuq. 15 Chaymi yumbayta nirqan:
—Tayta Dyusmi qamkunapa laduykimanna ch'ayamushqa, shumaqta kamachishunanllapa. Chayri qamkunaqa mana allikunata rurashqaykirayku syintishpa, Dyusta rrugayllapa pirdunashunambaq. Kanan paypi kriyishpa, allipta yuyakuyllapa: Taytanchiq Dyusmi munan washawayninchiqta, nishpa.
Jisusmi ch'usku runakunata qayarqan, paywan purinanllapa
(Mt 4.18-22; Lk 5.1-11)
16 Jisusmi chay prubinsya Galiliyapi ancha atun qoch'apa manyanda riykashpa, rikarqan ishkay masapura runakunata. Suqmi shutirqan Simun. Suqqam shutirqan Andris. Chaypim paykunaqa atarrayanwan piskaykarqan piskadukunata. 17 Paykunatam Jisusqa kayshina qayarqan:
—Shamuyllapa noqawan purinayki. Qamkunaqam yach'angina piskadukunata piskayta. Noqaqam rini yach'achishuqllapa, runakunata maskashpa, yach'achinaykillapa, noqapi kriyinanllapa, nishpa.
18 Chaymi paykunaqa chay uras atarrayangunata dijashpa, Jisuswanna rirqan.
19 Riykashpallapa, ashla waqman ch'ayaykashpaqam, Jisusqa ishkay runa masta rikarqan. Paykunaqam Sibidiyupa churinguna karqan. Suqnin shutirqan Jwan; suqqam Jakubu. Paykunaqam yakupi puriq barkumba ukumbi atarrayangunata allichaykarqan. 20 Paykunatapismi Jisus qayarqan, paywan pulla purinambaqllapa. Chaymi chay uras das paykunaqa taytanda dijashpa, rirqanllapa Jisuswan. Taytanqam chay barkupiqa kidarqan wakin yanapakuqninwan.
Suq runapim dyablupa ispiritun tiyaq
(Lk 4.31-37)
21 Jisusqam chay runakunawan Kapirnawun llaqtaman ch'ayarqan. Chay llaqtapiqam samana diyapi sinaguga wasiman yaykushpa, chaypi yach'achikurqan. 22 Chaymi Jisus yach'achikuptinqa, chay uyaqkunaqa ancha ispantashqata uyarqanllapa. Chaqa Jisusqam ancha yach'ayniyuq kamachikuq kashpa, mana yach'achikuqchu Muysispa liyningunata yach'achikuqshina. 23 Chay sinaguga wasipiqam suq runapis karqan. Paypiqam suq millanaypaq dyablupa ispiritun tiyaq. Chaymi qayach'akurqan:
24 —¡A! Qam Jisus Nasaritmanda kaq, ¿ima kwintayuqtaq kangi piñachiwanaykiqa? ¿Ima, kayman shamushpachu, ringi chingachiwaqllapa? ¡Noqaqam riqsiyki! ¡Qamqam Dyuspa chay santu Churin kangi! nishpa.
25 Chaymi Jisusqa chay dyabluta anyashpa nirqan:
—¡Uyaray! ¡Lluqshiy kay runamanda! nishpa.
26 Chayshina qatiptinqam, chay dyabluqa chay runata atakikunata qoshpa, ancha qayach'akushpa, ukunmanda lluqshirqan. 27 Kanan chayta rikashpaqam, chay runakunaqa ancha ispantashqata chaparqanllapa Jisustaqa. Chaymandaqam paykunapura kayshina parlarqanllapa:
—¿Imataq kayqa? ¿Ima laya mushuq yach'achikuqtaq, ima laya kamachikuqtaq? ¡Rikay, paypaqqam mana nimachu waq saqra dyablukunaqa! ¡Chaymi kamachiptinqa, das kasunllapa! nishpa.
28 Jisus rurashqambaqmi das parlarqanllapa chay prubinsya Galiliyapa tukuy lugarningunapi.
Jisusmi Simun Pidrupa swigranda kach'akachirqan
(Mt 8.14-15; Lk 4.38-39)
29 Lluqshishpa chay sinaguga wasimandaqam, Jisusqa chay Jakubuwan, Jwanwan rirqan Simumba, Andrispa wasinman. 30 Chaypim Simumba swigranqa jibriwan kamapi karqan. Chaymi Jisusta nirqanllapa:
—Simumba swigranmi qeshyaq, nishpa.
31 Chaymi Jisusqa chay warmiman qemikashpa, makinmanda rambashpa, shayachirqan. Chayshina shayachiptinmi, das kach'akarqan. Chaymi chay warmiqa chay uras paykunataqa qararqan.
Jisusmi qeshyaqkunata kach'akachirqan
(Mt 8.16-17; Lk 4.40-41)
32 Chay diya rupay seqaykaptinmi, ancha achka runakuna, warmikuna tandakarqan Jisusman. Paykunaqam apamurqan yumbay qeshyaqningunata, Jisus kach'akachinan. Dyablukuna kamachishqan runakunatapis apamurqanllapa, dyablukunata paykunamanda wichukunambaq. 33 Chay llaqtapi yumbay tiyaqkunam tandakashpa, Jisus kaykashqan pungupi undakarqanllapa. 34 Jisusqam chaypiqa kach'akachirqan tukuy laya nanaywan kaqkunata. Suqkunamandapismi dyablukunata qatirqan. Chay dyablukunaqam yach'arqanllapa: Jisukristum Dyuspa Churin, nishpa. Piru Jisusqam mana nimatapis dijarqanchu, paypaq rimananllapaqa.
Jisusmi Galiliyapi yach'achikurqan
(Lk 4.42-44)
35 Qayandin yaqqana achikyaykaptinmi, Jisusqa atarishpa, rirqan suq chunchaman, Tayta Dyusman mañakuq. 36 Chay chunchapi kaykaptinmi, Simun Pidruqa chay suqkunawan rishpa payta maskaq, chaypi tarirqanllapa. 37 Tarishpaqam, Jisusta nirqanllapa:
—Yumbaymi maskashuykangi, nishpa.
38 Piru Jisusqam nirqan:
—Ashwan aku waq sirka llaqtakunaman, waqpipis yach'achikunaypaq. Chaqa chaypaqmi shamushqaqa kani, nishpa.
39 Chaymi chay prubinsya Galiliyapa tukuy llaqtangunaman ch'ayashpaqa, sinaguga wasikunaman yaykushpa, yach'achikurqan. Dyablukunatapismi runakunamanda qatirqan.
Jisusmi suq ismuykaq kwirpuyuq runata kach'akachirqan
(Mt 8.1-4; Lk 5.12-16)
40 Suq diyam suq ismuykaq kwirpuyuq runa Jisusman shamushpa, ñawpambi qonqorikushpa rrugarqan:
—¡Taytitu! Qamqam ancha pudirniyuq kangi. Chayri qam munashpaqa, atingi kach'akachiwayta, nishpa.
41 Chaymi Jisusqa chay millanaypaq runata ancha llakipashpa, paypa sawanman makinda rurashpa nirqan:
—Noqam munani kach'akachishuyta. Kanalitan kach'akay, nishpa.
42 Chayta niptinllam, chay ancha fiyu qeshyayqa kwirpunmanda das chingarqan. 43-44 Chaymandaqam Jisusqa chay runata ancha kunarqan:
—Amakish pitapis ni maypipis parlachikungichu. Riy kuramanlla, allita rikashunan. Ufrindaykita apay Dyuspa adurana wasinman, Muysis kamachikushqanda ruranayki, yumban yach'anambaq: Waq runaqam kach'akashqana, nishpa.
45 Piru waq runaqam mana rurarqanchu Jisus kunashqandaqa. Ashwanmi payqa rishpa, yumbayta parlachirqan:
—Jisusmi kayshina allita yanapawashqa, nishpa.
Chaymi Jisusqa manana atirqanchu llaqtakunapi yach'achikuyta, ancha achka qeshyaqkuna maskaptinllapa. Chaymi sawa chunchakunapina puriq. Chay chunchakunapi kaykaptimbismi, achka runakuna, warmikunaqa yach'arqanllapa. Chaymi Jisuspa ikinda ancha achkakuna tukuy maymanda chay chunchaman rirqanllapa.
* 1:3 Isaías 40.3; Malaquías 3.1