6
Iesu ia a Tadaaru i ra Bung Saabaat
(Mt 12:1-8; Mk 2:23-28)
Un raa Bung Saabaat, baa Iesu i waan bolo u ra kum wanua na wit, anuna kum naat na wawer diat gamut kutu paa a kum wit, diat rumi ma ra limaandiat ma diat aani. Raa kum Parisaaio diat tiri Iesu naa, “Aawa kabina baa muaat paam a utnaa mi ma pa muaat murmur a Naagagon ko ra Bung Saabaat?” Ma Iesu i piri taan diat, “Lelawaai, pa muaat luk utbaai a utnaa baa Dewid i paami baa diat ma ra taara baa diat weur mai diat molo? I ruk u ra ruma anun God, i lo paa a bred baa di aa tabaara taa God mai, i aani, ma i tabaara diat kaai baa diat weur mai. A bred maa di wataabui ko ra taara biaa ku. A kum tena wetabaar ku karom God i tale diat a wangaan koni.” Ma Iesu i piri taan diat, “Natu ra Muaana ia a Tadaaru i ra Bung Saabaat.”
Iesu i walaangalaanga paa a muaana baa limaana i baau
(Mt 12:9-14; Mk 3:1-6)
Un raa Bung Saabaat bulung, Iesu i ruk u ra ruma na lotu, ma i wer a taara. Ma raa muaana kuraa matira, a ot na limaana i baau. A kum Parisaaio ma ra kum tena wawer u ra kum Naagagon diat baat kup ta utnaa baa diat a takuna Iesu mai, io, diat babo ururai baa lelawaai in walaangalaanga a malaapaang u ra Bung Saabaat, baa pate. Ma Iesu i nunura a nuknukindiat ma i piri taa ra muaana baa limaana i baau naa, “Tur! Un tur unamuga taan diat raap.” I tur, ma i tur taau namuga taan diat. Io, Iesu i piri taan diat naa, “Ang tiri muaat: Aawa maa a kum Naagagon i piri naa din paami u ra Bung Saabaat? Din paam a koina baa din paam aakaina, din walaaun te baa din baanaakaka te?” 10 Ma i babo taltalili paa karom diat raap, ma i piri taa ra muaana naa, “Un kado a limaam.” Ma i kadoi, ma a limaana i tubu balet. 11 Ma a balaandiat i teng ma ra kaankaan, ma diat pirpir ungaai kup ta mangaana utnaa diat a paami un Iesu.
Iesu i pilak paa a 12 aapostolo
(Mt 10:1-4; Mk 3:13-19)
12 Raa bung, Iesu i waan unaanga u ra taangaai lik kupi in aaraaring. A bung na marum raap maa, i aaraaring karom God. 13 Baa i keke, i wataa paa anuna taara na wawer karomi, ma i pilak paa ku 12 kon diat, ma i waatung ta diat baa a kum aapostolo. 14 Bari diat: Simon ia baa Iesu i taar taa kaai raa iaana baa Petero, dina ma Aanderiaas, Iaakobo, Ioaanes, Pilipo, Baatolomaaio, 15 Maataio, Tomaas, Iaakobo a natun Aalipaaio, Simon raa ko ra kikil Silot,* 16 Iudaas a natun Iaakobo, ma Iudaas Iskaariot ia baa i wagu taa Iesu.
Iesu i wer a taara ma i walaangalaanga diat
(Mt 4:23-25)
17 Baa Iesu ma ra nuna taara na wawer diat waan pari taanginaanga u ra tangaai lik, i tur u ra welaar na wanua, ungaai ma ra nuna kor na taara na wawer. Ma mongoro na taara taangirong u ra papaar Iudaia ma taanginaanga Ierusalem ma ko ra kum taamtaamaan nakono marawaai Tiro ma Sidon kaai, 18 diat waan paat kupi diat a walangoroi, ma kupi in walaangalaanga pa diat ko ra nundiat kum malaapaang. Ma i lu irok wa a kum tabaraan kon diat raap baa a kum tabaraan diat baanaakaka diat. 19 Ma a taara raap, diat nemi kupi diat a paam a panin Iesu, kabina maa a dekdek i waan pari koni, ma i walaangalaanga pa diat raap.
A gaaia ma ra tapunuk
(Mt 5:1-12)
20 Iesu i babo anuna taara na wawer ma i piri naa,
“Muaat baa muaat iba, muaat daan,
maa anumuaat a mataanitu anun God!
21 Muaat baa muaat molo mi, muaat daan,
maa namur muaat a maaur.
Muaat baa muaat luan mi, muaat daan,
maa namur muaat a nangon.
22 Muaat daan baa a taara diat nget muaat,
ma baa diat milikuaana muaat
ma diat pir aakaka muaat,
ma baa diat uli aakaka a iaamuaat,
kabina u ra Natu ra Muaana.
23 “U ra bung baa din paam a kum utnaa mi karom muaat, muaat a gaaia, muaat a irirok ma ra gaaia, maa i ngaala aakit anumuaat wedok inaanga u ra maawa. Maa a kum utnaa mi, anundiat wuna taara taanga namuga diat aa paam taai karom a kum propet.
24 Iaku in aaka karom muaat baa muaat tadaaru,
maa muaat aa kale paa anumuaat koina.
25 In aaka karom muaat baa muaat maaur mi,
maa namur muaat a molo.
In aaka karom muaat baa muaat nangnangon mi,
maa namur muaat a tapunuk ma muaat a taangi.
26 In aaka karom muaat baa a taara raap diat pir walaawa pa muaat,
maa a utnaa mi anundiat wuna taara taanga namuga diat paami karom a kum propet warwaruga.
A pinapaam na maarmaari karom a kum ebaar
(Mt 5:38-48)
27 “Iaau piri taa muaat baa muaat walangoro iaau, muaat a maari anumuaat kum ebaar, ma muaat a paam a koina karom diat baa diat milikuaana muaat. 28 Muaat a pir wadaan diat baa diat weninaan muaat, ma muaat a aaraaring un diat baa diat baanaakaka muaat. 29 Baa te i paar taa a papaara waam, un taar taa kaai raa papaar taana. Baa te i raa paa anum maalu baa u laana burung baat anum minong mai, un maadek taa kaai anum siot taana. 30 Un tabaara diat raap baa diat aaring ui. Ma baa te i lo paa ta utnaa kon ui, koku u aaring balet kupi. 31 Ta mangaana utnaa baa muaat nemi naa a taara diat a paami karom muaat, muaat kaai muaat a laana paami karom diat.
32 “Baa muaat maari diat ku baa diat maari muaat, din pir walaawa pa muaat lelawaai? Maa a kum tena aakaina kaai diat maari wetwetalaai diat ut. 33 Baa muaat paam a koina karom diat baa diat paam a koina karom muaat, din pir walaawa pa muaat lelawaai? Maa a kum tena aakaina kaai diat paampaami lenmaa. 34 Baa a taara diat aaring muaat kup ta utnaa, ma muaat taari ku karom diat baa muaat nunurai naa diat a baalui ut karom muaat, din pir walaawa pa muaat lelawaai? Maa a kum tena aakaina kaai diat taartaar taa a utnaa taa ra kum tena aakaina, ma diat nemi naa diat a baalui. 35 Iaku muaat a maari anumuaat kum ebaar, ma muaat a paam a koina karom diat. Ma baa a taara diat nemi naa diat a lo kumun ta utnaa kon muaat, io, muaat a taari ku taan diat, ma koku muaat nemi naa diat a baalui. Baa muaat a paami lenmaa, anumuaat wedok in ngaala aakit, ma muaat a kum natun God a Ngaala Aakit, maa i maari diat baa pa diat laana waatung wakaak karomi, ma diat kaai baa a kum tena aakaina. 36 Muaat a laa u ra maarmaari, welaar ma Tamaamuaat a tena maarmaari.
Koku muaat naagagon te
(Mt 7:1-5)
37 “Koku muaat naagagon te, kupi koku kaai din naagagon muaat. Koku muaat takuna te, kupi koku din takuna muaat. Muaat a dumaana wa a kum aakaina mangamangaan a taara diat paami karom muaat, kupi din dumaana wa kaai anumuaat kum aakaina mangamangaan. 38 Muaat a wetabaar, ma God in tabaara muaat. Iaku maa a wetabaar anun God karom muaat in teng, ma din tataanga pari, ma in teng balet, ma in taltalanger. Maa woi na mangaana wetabaar baa muaat taari, a ngaala baa a kinalik, ia ut maa din welaara a utnaa mai, baa din taari taa muaat.”
39 Iesu i pir kaai a pirpir welwelaar karom diat lenbi, “A pula in ben lelawaai kaai te baa i pula? Lelawaai, diaar raap pain diaar a puka darong un ta tung? 40 A naat na wawer pa i ngaala taa ra nuna tena wawer. Iaku ia baa ia waraap paa anuna wawer, in welaar ma ra nuna tena wawer.
41 “I lawaai maa u babo paa ku a kurkur kuraa u ra in mataan temlik, ma pa u nuk paa a pakaan diwaai pi kuraa u ra in mataam ut? 42 Baa pa u babo paa a pakaan diwaai pi kuraa u ra in mataam, un piri lelawaai karom temlik naa, ‘Tenglik, ang rakaan wa a kurkur ko ra in mataam’? Ui a tena warwaruga, un lo muga wa a pakaan diwaai pi ko ra in mataam, io, un babo wakaak kupi un rakaan wa a kurkur ko ra in mataan temlik.
Ru mangaana waina diwaai
(Mt 7:16-20; 12:33-35)
43 “En koina diwaai pa in wa ta aakaina waina, ma in aakaina diwaai kaai pa in wa ta koina waina. 44 Din nunura lele a kum diwaai ko ra waindiat. Pa un git paa ina waina fig ko ra in kadaa, ma ina waina waain ko ra in barudu. 45 A koina muaana i waiaa anuna koina mangamangaan ko ra koina baa i ki u ra nuna lalaaun, ma ra aakaina muaana kaai i waiaa anuna aakaina mangamangaan ko ra aakaina baa i ki u ra nuna lalaaun. Maa a waa ra taara i pir apuaana a mangamangaan baa i teng u ra nundiat lalaaun.
A ru tena paam ruma
(Mt 7:24-27)
46 “I lawaai maa muaat waatung iaau ma ‘Tadaaru, Tadaaru,’ ma pa muaat paam a kum utnaa baa iaau piri taa muaat? 47 Ia baa i waan karom iaau ma i walangoro anung kum pirpir, ma i taraam uni, i welaar ma ra muaana baa ang wapua muaat uni. 48 I welaar ma ra muaana baa i paam a ruma nate u ra waat. I kil adongdong paa a kum tung, ma i pagaa taa a kum toro i ra ruma nate uni. Baa a lomon i waan paat, ma i aalir taau u ra ruma, pa i laaur laar paai, maa kabina di aa paam wakaak taai. 49 Iaku te baa i walangoro anung kum pirpir ma pa i taraam uni, i welaar ma ra muaana baa i watur ku anuna ruma nate u ra pia ma pa i paam amuga taa a kabi ra ruma. Baa a lomon i aalir taau uni, i puka, ma i tareng aakaka maut!”
* 6:15 A kikil Silot pa diat nem a mataanitu Rom i naagagon diat.