19
Paulus fali leo kota Efesus neu
Tepoꞌ fo Apolos bei nai Korentus, Paulus laꞌo na feo koroꞌ fo nai leteꞌ ara. Basa boe ma, ana losa kota Efesus, ana naneta noo lahenda sanahulu dua, fo rina ramahere neuꞌ Yesus soo.
Boe ma, ana natane sii nae, “Toranoo kara e. Tepoꞌ fo emi besaꞌ ko mamahere neuꞌ Ramatua Yesus, nana emi sipo ma Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na boe, do taa?”
Ara sipoꞌ rae, “Taꞌa! Ami bei ta mamanene rae, Amaꞌ Manetualain nanuu Dula-dale leo naaꞌ.”
Boe ma, Paulus natane seluꞌ nae, “Kalu leoꞌ naa soo na, ara sarani emi tuka sarani leo beaꞌ?”
Boe ma, ara sipoꞌ rae, “Ara sarani ami tuka Yohanis eno sarani na.”
Boe ma Paulus nae, “Mamanene dei! Yohanis sarani lahenda fo tao tanda nae, ara ta tao salaꞌ soo, ma mafarereneꞌ leo iaꞌ! Tuka-tuka faiꞌ nana, ana nanori lahenda Israel ara nae, ara muste ramahere neuꞌ Yesus, Lahenda fo rina Amaꞌ Manetualain helu nae feen mai.”
Ramanene leoꞌ naa, boe ma ara hule fo ana sarani sii, fo elaꞌ ara dadi neuꞌ Ramatua Yesus uma-isin. Tepoꞌ fo Paulus fua lima na neuꞌ asa, ma hule-haradoi fee sii, boe ma Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na, onda neuꞌ sira. Boe ma, ara mulai dedea rupaꞌ ara, tehuu nana ta bubuluꞌ fa. Amaꞌ Manetualain pake sii, elaꞌ rafada hata fo neuꞌ ko ana dadi. Basa si, lahenda sanahulu dua.
Manetualain pake Paulus nai Efesus
Tepoꞌ fo Paulus leo nai kota Efesus, ana biasa leo lahenda Yahudi ra uma mamason daleꞌ neu, fo nanori nalulutuꞌ Amaꞌ Manetualain pareta Na. Ana dedea ta pake namanininoꞌ fa losaꞌ bulaꞌ telu. Tehuu, hapu lahenda ta nau sipoꞌ ria nanori-nafadan ria, de ara ralelena aoꞌ roon ma dudukuꞌ lahenda fo rai naa, elaꞌ ara bosoꞌ tuka Yesus Eno Masodan Ria. Huu ria na, Paulus noo lahenda kamahereꞌ ara foa elaꞌ uma mamasoꞌ ria, reu rabua ao nara nai uma sakola esa, nana tou Tiranus uma na. 10 Paulus nanori sii leo naa teuꞌ dua, losaꞌ basa lahenda Yahudi, ma lahenda deaꞌ boe nai propensi Asia, ara ramanene neuꞌ Ramatua Yesus Tutui Malolen Ria.
Sakewa ana nara
11 Tepoꞌ ria, Amaꞌ Manetualain fee Paulus kuasa, fo ana tao tanda bebeuꞌ rupaꞌ ara. 12 Leo-leoꞌ kalu lahenda hule ra Paulus hata fefeo laka na, do tali-ee na, fo ara tao hata sira neuꞌ lahenda kamahedi sara soo na, sira hedin ria noi mopoꞌ ana. Losaꞌ nitu makaresiꞌ ara boe oo, ralai elaꞌ lahenda sira.
13-14 Nai naa, hapu lahenda malaka agama Yahudi esa, nade Sakewa, noo ana toun hitu. Ana nara biasa reu usi heni nitu makaresiꞌ, remeꞌ lahenda mai nai basa mamanaꞌ ain. Ara soba usi nitu pake Yesus nade Na rae, “O malelaꞌ Yesus, fo rina Paulus nafada a, do? Besaꞌ ia, au pareta o, pake Yesus nade Na, malai elaꞌ lahenda ia leo!”
15 Laꞌi esa boe ma, ara pareta leo naaꞌ, boe ma hapu nitu makaresiꞌ a sipoꞌ nae, “Au alelaꞌ Yesus! Au boe alelaꞌ Paulus! Tehuu au ta alelaꞌ emi fa! Au ta amaneneꞌ emi fa!” 16 Boe ma, lahenda nitu hekeꞌ ria namanasaꞌ naan seli. Ana boꞌe nabuu sii, popoꞌo nalololiꞌ asa, tao na sii hinaꞌ-hinaꞌ mesan, ma sii nalutu badu nara, losaꞌ ara ralai raholaꞌ remeꞌ uma ria mai. 17 Tutuiꞌ ria nemeꞌ bafaꞌ leo bafaꞌ neu, losa basa lahenda fo nai kota Efesus, leo mae lahenda Yahudi do ta lahenda Yahudi boe ara bubuluꞌ. Eꞌetu dedea na, sudi bea oo ramanene tutuiꞌ ria, neuꞌ ko ara bii, ma ara io-oa neuꞌ Ramatua Yesus huu Ana fee Paulus kuasa bauinaꞌ ria.
18 Lahenda fo besaꞌ ko na ramahere nana, leo toranoo kamahere nara mai, fo ara sale dale nara ma ediꞌ-ai nara remeꞌ salaꞌ a mai. 19 Lahenda sira ruma pake malela maꞌiuꞌ. Boe ma rabubua ra susura nitu nara de hotu heni sii. Kalu reke susuraꞌ sira soo na beli nara, doi fulaꞌ rifun limahulu.*
20 Basa boe ma, lahenda ra ratuiꞌ Manetualain Tutui Malolen hatu-leledon nai basa mamanaꞌ ain. Boe ma, lahenda kamahereꞌ ara boe-boe ramaꞌate. Nana huu Manetualain Dedea-Nafadan Ria laꞌe matetuꞌ sira dale nara.
Lahenda raseseboꞌ nai Efesus
21 Basa ria boe ma, Paulus naꞌetuꞌ naan fo fali Yerusalem neu, tehuu dale na nahiiꞌ neu naꞌuluꞌ propensi Makedonia, noo Akaya, besaꞌ ko naroo leo Yerusalem neu. Ana afi nae, “Malole lenaꞌ au tao abasa nonoi-tataoꞌ nai mamanaꞌ ia ra dei, te mae tao leoꞌ bea o noi, au muste losa kota Roma.” 22 Basa boe ma, ana nadenu nonoo kadua nara riaꞌ Timotius noo Erastus, fo reu raꞌuluꞌ Makedonia. Ma foa elaꞌ mesaꞌ ana leo namanoso, nai propensi Asia.
23 Tepoꞌ ria, dedea bauinaꞌ a dadi nai kota Efesus, adaꞌ noi Yesus Eno Masoda Na. 24 Dedeaꞌ ria huu na, nae leoꞌ ia: Nai naa, touꞌ mana-tutu lilo-fulaꞌ esa, nade Demetrius. Ana biasa tao uma ana sosokoꞌ nemeꞌ lilo-fulaꞌ, fee sira ina ramatua sosokon esa, nade Artemis. Huu noo ria, tutuka-sasakan ria laku naan seli, de ana pake lahenda manoi dodouꞌ, de ana hapu doiꞌ dodou inaꞌ. 25 Faiꞌ esa boe ma, Demetrius nabubua na ria lahenda manoi nara, ma lahenda manoi fekeꞌ ara, basa boe ma ana dedea noo sii nae,” Basa papa ma toranoo kara! Emi bubuluꞌ mae, ita masoda nara dadi malole, nana huu doiꞌ dodouꞌ fa remeꞌ ita tutuka-sasakan ia mai. 26 Tehuu besaꞌ ia, ita tita noo mataꞌ ara, ma ita ridoo nara boe ramanene soo, ria nana huu noo Paulus dedea-nafada duduku-papauꞌ lahenda dodouꞌ nae, hata fo ita tao ia, nana sosoa raran taꞌa. Ana nae ramatua sosokoꞌ fo rina ita tao ia nana ramatua mana-dadi taaꞌ. Ta noi lahenda nai Efesus ramanene ria, tehuu katemaꞌ lahenda nai propensi Asia boe ramanene. 27 De mamanene matalolole o! Neuꞌ ko ita dadi ubeaꞌ bali, kalu lahenda dodouꞌ tuka Paulus asa? Tantu lahenda ta nau asa ita uma ana sosoko ia ra soꞌ! Mafarereneꞌ o! Besaꞌ ia lahenda dodouꞌ doꞌo neuꞌ ita ina ramatua sosoko malolen, Artemis. Nai propensi Asia katemaꞌ, losa neuꞌ dae-inaꞌ a bukun haas boe, ara mai fo io-oa neuꞌ ria, nai uma sosoko matua, nai kota Efesus nai ia. De bosoꞌ losa lahenda ta tao daleꞌ neuꞌ ria, ma ara ta nau leo iaꞌ mai soꞌ!”
28 Ara ramanene boe ma, dale nara ramahana tutiꞌ a, de ara heꞌi rae, “Io-oa neuꞌ Artemis! Artemis malole hiiꞌ! Ami basa lahenda Efesus io-oa neuꞌ ko, Artemis!” 29 Lahenda ra bei ramanene hara-oeꞌ sira boe ma, ralai remeꞌ basa mamanaꞌ ain mai, fo reu rabubua ao nara rai naa, losaꞌ kota ria henun pete-pete noo lahenda. Tehuu ara roi ramakokoaꞌ a. Boe ma lahenda ra mulai tao raseseboꞌ tuka-tuka enoꞌ, losa kota maloa inaꞌ a. Ara homu ra touꞌ dua, de hela roo sii leo naaꞌ reu. Touꞌ sira dua, nade Gayus noo Aristarkus. Lahenda ra homu ra sii, nana huu dua sii Paulus ana mana-tuka dean reme Makedonia mai. 30 Paulus namanene boe ma, ana nau boꞌe leo lahenda maseseboꞌ sira talada neu. Tehuu, lahenda kamahereꞌ ara ta nau poꞌin fa. 31 Lahenda bauinaꞌ hida reme propensi Asia ralelaꞌ Paulus. Ara radenu lahenda reu rafada Paulus fo ria bosoꞌ hana leo lahenda baunasa sira talada neu.
32 Nai mo maloa inaꞌ ria, lahenda ra saka dedeaꞌ a huu-pedan. Ruma rasapapara rae, leo ia ma leo naaꞌ. Kadodou na bali soo na ta bubuluꞌ nahuuꞌ ria natuu-napadein nae leoꞌ bea fa. Ara tuka noi dara ei marurupuꞌ a. 33 Nai naa boe hapu lahenda Yahudi ra mulai bii, huu noo ara afi rae, bate lahenda dodouꞌ ara neo lahenda Yahudi ra kikifu sii. Huu ria na, ara tipa touꞌ esa, nade Aleksander, leo mata neu, fo elaꞌ ana nadedea kati sii, nae dedeaꞌ ria lahenda Yahudi ra ta tao fa. Aleksander soꞌu lima na, fo elaꞌ bosoꞌ rapupue de, ana dedea de nooꞌ lahenda Yahudi ra. 34 Tehuu ara bubuluꞌ ria nana lahenda Yahudi, boe ma ara bobouꞌ rambera-ina rae, “Io-ꞌoa neuꞌ Artemis! Artemis malole ina! Ami lahenda Efesus ia io-oa neuꞌ Artemis!” Ara bou-bou rae leoꞌ naa losaꞌ jam dua.
35-36 Basa boe ma, malaka mana-pareta kota Efesus napadei, de nasaꞌai lahenda sira nae, “Aꞌa-fadiꞌ kara emin nemeꞌ kota Efesus mai! Basa lahenda bubuluꞌ rae, ita ramatuan Artemis rupa matea naa, nanaonda nemeꞌ lalai mai, de ana leo ita iaꞌ mai. De ita lahenda Efesus a rina talisu matalololen. Ta hapu lahenda horo ita tanea Artemis fa, huu noo basa lahenda ra bubuluꞌ raan nonoiꞌ ia nana ita taon nemeꞌ doo na mai soo. De ubeaꞌ taon de emi bei bobouꞌ leo naaꞌ bali. Neme na, elaꞌ lahenda ra rakarorokoꞌ tuka sira hihii-nanaun, ma emi bosoꞌ mamanasaꞌ noo sosoa-raraaꞌ taaꞌ! 37 Emi roso meni lahenda kadua ia ra leo iaꞌ mai, nonooꞌ leo sira tao nonoi tadaluꞌ. Seko nana te, sira ta ramanaꞌo ra hata esa nemeꞌ Artemis uma sosoko matua mai fa ma dedea ramumulu ita ramatua na nade malolen boeꞌ, de emi saka tao lahenda ia ra leoꞌ bea bali? 38 Mafarereneꞌ matalolole o! Ita tanuu mamana naꞌetu dedeaꞌ. Lahenda mana-ee dedea ara rahani rai naa. De kalu Demetrius ara roi tao dedeaꞌ soo na tuka eno na, fo meni dedeaꞌ ria leo mamanaꞌ ria neu. 39 Ma kalu ara bei ranuu dedea fekeꞌ bali soo na nemeꞌ na, fo ara dei reu rasasare mataꞌ roo lasi koro nara. 40 Bosoꞌ losa mana-pareta Roma sale ita huu noo tasibu ia. Kalu ara nau saka dedeaꞌ ia matetu na soo na ita sakaꞌ tae leoꞌ bea o! Te dedea ia huu-pedaꞌ taꞌa.” 41 Dedea basa nae leoꞌ naa boe ma, malaka ria nadenu fo basa sii rafelaꞌ de reu sii.
19:4 Mateos 3:11; Markus 1:4, 7-8; Lukas 3:4, 16; Yohanis 1:26-27 * 19:19 Ara hotu sira susura nara, fo dadi tanda ara ta tuka susuraꞌ sira isi na sooꞌ. Doi fulaꞌ esa sama leoꞌ marolu na kadin faiꞌ esa. De ara hotu susuraꞌ sira, nana beliꞌ mesan.