31
Yakob nalai ela Laban
Laiꞌ esa, de Yakob namanene Laban ana nara bei dea rae, “Yakob namasuꞌi naan seli so, nana huu ana aro nameti ita papa na hata nara.” Yakob boe nita araman Laban mata-idun ta naleleka, ma ta malole a noo ni sama leoꞌ maulu na soꞌ.
Boe ma MANETUALAIN dedea no Yakob nae, “Besaꞌ ia losa ledo-fain so. De, o muste fali leo ina-ama mara mu leo. Neuꞌ ko Au sama-sama o o.”
Basa boe ma, Yakob nadenu reu raloo Rahel no Lea, fo mai ranetaꞌ roo ni nai banda ra mamana na, nai moꞌ. Basa de ana nafada si nae, “Besaꞌ ia au ita emi papa ma mata-idun ta raleleka no au soꞌ. Ma ana ta malole a no au sama leoꞌ maulu na soꞌ. Tehuu Manetualain fo au papa ka doꞌo-tabe ni a, sama-sama no au. Emi dua bubuluꞌ, doo-naru basa ia, au oi-tao sotaꞌ an seliꞌ fee emi papa ma. Tehuu leo mae leoꞌ na boe, ana bei tipu namiminaꞌ au kose-kose. Ana kati au seseba-babae ka losaꞌ laiꞌ sanahulu. Leo mae leoꞌ na boe, Manetualain nanea nahere au. Tepoꞌ fo emi papa ma dedea nae, ‘Banda dedetaꞌ sira, dadi neuꞌ o seseba ma,’ boe ma, banda ra boki te ana nara dedetaꞌ mesan. Fai fekeꞌ ana dedea bali nae, ‘Besaꞌ ia, banda baraetaꞌ ara, dadi reuꞌ o seseba-babaem,’ boe ma banda sira boki te basa si baraetaꞌ mesan. Manetualain tao leo naꞌ, fo ela Ana heo na emi papa ma banda nara, fo fee au.
10 Laiꞌ esa de, tepoꞌ fo naraa no banda ra ledo-fai sasao nara, au ita nai mei-afeꞌ daleꞌ nae, basa banda maneꞌ fo raba banda inaꞌ a, hapu ruma baraetaꞌ, ma hapu dedetaꞌ. 11 Basa de Manetualain eilaꞌo-limalopen neme nusatetu-ikutemaꞌ a mai, naloo au nai mei-afeꞌ daleꞌ nae, ‘Yakob, ee!’
Au ataa ae, ‘Ia, Manetualain?’
12 Boe ma Ana nafada nae, ‘Mete dei! Basa banda maneꞌ fo kahoaꞌ ara, nana adaꞌ noi baraetaꞌ, ma dedetaꞌ ara. Au riꞌ ator basa sira, nana huu Au ita hata fo Laban tao ni neuꞌ o so a. 13 Au ia nana Manetualain, fo riꞌ Au atudu Ao ka neuꞌ o, nai Betel a. O mapadedeiꞌ batu nai naa, basa de poꞌa mina neuꞌ lain, fo doꞌo-tabe neuꞌ Au. Basa de o heke hehelu-barataaꞌ mo Au nai naa. Besaꞌ ia o muste foa ela nusaꞌ ia, fo fali leo ina-ama mara nusa-namon mu.’ ”
14 Boe ma Rahel no Lea rataa rae, “Neu! Ami tuka-tuka mesan! Huu fo ami ta hapu hata posakaꞌ neme papa Laban mai soꞌ. 15 Doo-naru basa ia, tou lasiꞌ a tao ami sama leoꞌ lahenda dea. Ana seꞌo heni ami so. Boe ma naa heni ami beli-paa mara so. 16 Basa hata-heto fo Manetualain hai neme papa Laban mai, nana besaꞌ ia dadi neuꞌ ami mo ana mara posakan so. De maneniko Manetualain nae leoꞌ bea, sona tuka leo.”
17-18 Basa de Yakob mulai nafafau hata-heto nara. Boe ma ana nasasaꞌe sao-ana nara basa si reuꞌ onta lain, ma foo neni katemaꞌ banda nara, ma hata-heto fo ana hapu nai Padan Aram, de ara fali leo dae Kanaꞌan reu.
19 Faiꞌ ria, Laban neu kuti bibi-lopo nara bulun. Boe ma Rahel namanaꞌo neni papa na patung sosoko nara. 20 Yakob asa laꞌo ramanininoꞌ, ma ta nafada arama na fa. 21 Ana neni katemaꞌ hata-heto nara, ara laꞌo rapue rarooꞌ a, tuka lee Efrat, de ralaka leo lete Gilead reu.
Laban neu usi tuka Yakob
22 Basa faiꞌ telu, boe ma Laban hapu haraꞌ nae, Yakob asa foa laꞌo so. 23 Boe ma Laban nabubua na lahenda nara, fo reu usi tuka manafeu na. Ara usi losaꞌ faiꞌ hitu, besaꞌ ko hapu si rai lete Gilead.
24 Nahatu, boe ma Manetualain natudu Ao na neuꞌ Laban nai mei-afes daleꞌ. Ana nae, “Laban! Maneniko o dedea mo Yakob, sona manea matalolole bafa ma.”
25 Hatun ria, Yakob napadedeiꞌ mamana leleo na nai lete Gilead. Ma Laban asa boe rapadedeiꞌ sira mamana leleo na ta dooꞌ a neme naꞌ mai.
26 Basa de Laban mai naneta no Yakob. Boe ma ana dedea nae, “He, Yakob! Ubeaꞌ taon de o malai mo au ana feto kara, namanininoꞌ leo iaꞌ? Sama leoꞌ o heke mo lahenda neme musu daleꞌ mai. 27 Medaꞌ o malai mamanininoꞌ, ta mateꞌa sudi au boeꞌ! Kalu o mafada matalolole au, tantu au tao feta bauinaꞌ, fo afuli emi pake musik,* besaꞌ ko poꞌi emi fo laꞌo. 28 O sala mi esa bali, riꞌ o ta fee au lelaꞌ fo deꞌi upu-ana kara, besaꞌ ko fee si laꞌo. O enom ia pakanaa heta! 29 Ma mudaꞌ laesaꞌ au bisa tao soe fee o! Tehuu leodaeꞌ a, Manetualain fo riꞌ o papa ma doꞌo-tabe ni a nasaꞌai au nae, maneniko au dedea o o, au muste anea atalolole bafa ka. 30 Tebe au bubuluꞌ ae, o laꞌo, nana huu mahiiꞌ fali. Tehuu ubeaꞌ taon de o bei mamanaꞌo muni au patung sosoko kara?”
31 Basa boe ma Yakob nataa nae, “Toꞌo bosoꞌ mamanasa mo au! Au laꞌo amanininoꞌ a, nana huu au biiꞌ, bosoꞌ losa toꞌo ka ena ma anaꞌ ara, sona leoꞌ bea?” 32 Tehuu Yakob ta bubuluꞌ nae, saon Rahel riꞌ namanaꞌo neni patung sosokoꞌ sira. De, ana nae, “Toꞌo! Laꞌeneuꞌ patung ria, sona saka si leo! Maneniko hapun nai bea, sona huku maisan. Ofe katemaꞌ asa! Maneniko toꞌo ka hapu hata posaka feke mi, sona hai faliꞌ asa. Ela leoꞌ bea na lahenda ia ra sakasii.”
33 Basa de Laban neu ofe sira esa-esa mamana leleon. Masososa na Yakob mamana leleo na. Basa ria boe ma ata inan dua si mamana leleon. Tehuu ana ta nita patung sira fa. Mateꞌe oe na, ana masoꞌ leo Rahel mamana leleo na neu. 34 Tehuu Rahel nafuni patung sira rai onta a sela na sordalen. Basa de natuu neuꞌ sela ria lain. Laban ofe lutu-lutu nai Rahel mamana leleo na, tehuu ta nita si fa.
35 Boe ma Rahel dedea no papa na nae, “Papa ka bosoꞌ mamanasa. Au ta bisa foa apadeiꞌ fa, huu fo au amahedi ina.” Laban saka naroo, tehuu ana ta nita patung sira fa.
36 Basa de Yakob nasa na lua, boe ma nasapaa Laban nae, “Au tao asalaꞌ toꞌo ka ubeaꞌ? Losaꞌ toꞌo ka usi ami, dadiꞌ lahenda tadaluꞌ! 37 Toꞌo ka ofe katemaꞌ au hata-heto kara so. Basa de toꞌo ka hapu ubeaꞌ? Soba tao si maiꞌ mata ia, fo ita basa tita! Ela leoꞌ bea na lahenda ia ra raetuꞌ, hata sira nana bea nuun. 38 Teuꞌ duahulu au kuli fee toꞌo ka. Tepoꞌ fo au foo toꞌo ka banda mara, ta hapu esa alahendi boeꞌ. Au ta ua esa boeꞌ! 39 Maneniko banda fui maꞌaaꞌ ara ramate toꞌo ka bandam esa, au ta afada fa, tehuu au kati. Ma kalu lahenda ramanaꞌo ra toꞌo ka bandam sona madenu fo au kati, leo mae au ta sala fa. 40 Leledoꞌ, sona ledo a haa na au seliꞌ. Hatuꞌ, sona au dere sauꞌ-sauꞌ. Au mete mata isi ka losaꞌ ta bisa suku fa, nana huu anea toꞌo ka banda mara. 41 Tebe teuꞌ duahulu ria nana, laꞌe! Au oi-tao teuꞌ sanahulu haa, fo hapu toꞌo ka ana feto mara. Basa ria, boe ma au oi-tao tamba seluꞌ teuꞌ nee bali, ela au bisa hapu banda kara. Au dadi kuli dooꞌ a leoꞌ na, tehuu toꞌo ka kati au seseba ka losaꞌ laiꞌ sanahulu. 42 Mauaꞌ a de Manetualain fo baꞌi Abraham ma papa Isak doꞌo-tabe ni a. Kalu Ana ta nanea au, tantu toꞌo ka usi faliꞌ au no lima rouꞌ. Tehuu Manetualain ta nasuku mata na soaneuꞌ au susa ka, ma Ana relu-natanae au nonoi-tatao kara. Huu ria na, de leodaeꞌ a Ana mai nasaꞌai toꞌo ka.”
Yakob no Laban heke hehelu-barataaꞌ
43 Laban namanene basa Yakob dedean sira, boe ma ana nataa nae, “Leo iaꞌ! Ana inaꞌ sira dua, nana au ana kara. Anaꞌ fo boki ra si a, nana au upu ki katemaꞌ sira. Basa banda ia ra, au nuu ki. Basa-basan fo o mita si rai ia, tebe au nuu ki. Tehuu au bei nau tao ubeaꞌ? Au ta bisa ena si fa. 44 De malole lenaꞌ ita dua heke hehelu-barataaꞌ. Ma ita muste tasoda tuka heheluꞌ ria.”
45 Basa de, Yakob eso na batu bauinaꞌ esa, de napadedeiꞌ ana neuꞌ naa, dadi tanda. 46 Boe ma Yakob nadenu lahenda nara, fo reu bau batu, fo raunu. Boe ma basa si ratuuꞌ raa-rinu raneneaꞌ batu sira. 47 Boe ma Laban fee batu maunuꞌ ria nade, Yegar Sahaduta. Tehuu Yakob feen nade Galeed.
48 Basa de Laban nae, “Batu maunuꞌ ia, dadi sakasii neuꞌ ita dua.” Huu ria na, mamanaꞌ ria nade, Galeed. 49 Laban boe fee mamanaꞌ ria nade, Mispa (sosoa na nae, ‘mamana naneaꞌ madema’), nana huu ana dedea nae, “Neuꞌ ko MANETUALAIN riꞌ nanea ita dua, de leo mae ita dua esa dooꞌ a no esa boe, ita bosoꞌ lena hehelu-barataaꞌ ia. 50 Maneniko o tao tadaluꞌ neuꞌ au ana ki ia ra, fo sao ina fekeꞌ ara, tantu au ta bubuluꞌ fa. Tehuu mafarereneꞌ! Manetualain riꞌ dadi sakasii neuꞌ ita dua. 51-52 Soba mete maneni batu mapadedeiꞌ ma maunuꞌ ia ra. Mafarereneꞌ batu ia ra boe, dadi too-lane. O ta bole kani seli batu ia ra, fo tao tadaluꞌ au. Ma au boe ta bole kani seli batu ia ra, fo tao tadaluꞌ neuꞌ o. 53 Ita heke hehelu-barataaꞌ ia, pake ita bei-baꞌin Manetualain a. Riꞌ o baꞌim Abraham, ma au baꞌi ki Nahor Manetualain a. Neuꞌ ko Ria riꞌ dadi mana ee dedeaꞌ, fo naetuꞌ ita dua dedean.”
Yakob namanene basa leoꞌ na, boe ma ana soo-supa mamateꞌ, pake nadeꞌ neme Manetualain, fo ria papan Isak doꞌo-tabe Ni a.
54 Basa ria boe ma, Yakob pau banda, de neni tutunu-hohotuꞌ fee Manetualain nai leteꞌ ria lain. Ana naloo na basa lahenda ra, de ara raa-rinu no namahoꞌo, ma ara mete ralaꞌ malua nai naa.
55 Balahaaꞌ, balahaa ana na, boe ma Laban neu de holu ma deꞌi basa upu-ana nara. Basa de ana hule fee si ua-naleꞌ, boe ma ana fali leo nusa na neu.
* 31:27 Dedea Ibrani nae, ‘soda pake labu anaꞌ ma musik fo pake sanar’. 31:47 Nai dedea Aram, Yegar Sahaduta sosoa na nae, ‘batu sakasii’. Nai dedea Ibrani, Galeed sosoa na nae, ‘batu sakasii’.