Bbaruha gya Pau̱lo Gyakubanza hali
Bakoli̱nso
Kwanjuura
Bbaruha gyakubanza gya Bakoli̱nso gyahandi̱i̱ki̱i̱rwe Pau̱lo, mukwenda wa Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to (1:1). Gigi gyali bbaruha gyamwe gyakubanza ha bbaruha zaamwe ibiri zi̱yaahandi̱i̱ki̱i̱ri̱ kitebe kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to ba Koli̱nso. Pau̱lo anihirwa kubba yaagi̱handi̱i̱ki̱ri̱ naali mu rub̯uga lwʼEfeeso harabi̱ri̱ho myaka nka 55 Yesu̱ amaari̱ kubyalwa. Ateekwa kubba yaagi̱handi̱i̱ki̱ri̱ atakabbeeri̱ kub̯ungira rub̯uga lwa Koli̱nso b̯uyaalingi naali mu lugyendu lwamwe lwa kugyenda Makedooni̱ (16:5-9).
Pau̱lo yaahandi̱i̱ki̱ri̱ bbaruha gigi naakubaza ha nsonga zi̱yaatu̱ngi̱ri̱ kuruga mu kitebe kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to ba Koli̱nso, zikukoba nti mu kitebe ki̱kyo haalingimwona ngesu zibiibi nka kwebaganiamwo na b̯wenzi̱.
Rub̯uga lwa Koli̱nso lwali lwegebeerwe hoi̱ hab̯wa ngesu za b̯wenzi̱; kyokyo na kitebe kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to ba mu Koli̱nso, beezagi̱i̱rye nibali mu ki̱kyo kizib̯u kya b̯wenzi̱. Mu bbaruha gigi heicalamwona suura gi̱mwei̱ gyegebeerwe hoi̱ hab̯wa kubaza ha ngonzi (13).
Bicweka Bi̱handu̱ bya mu kiki Kitabbu nka Ku̱bi̱honderegeeni̱
(i) Pau̱lo naaramu̱kya Bakoli̱nso kandi naasi̱i̱ma Ruhanga hab̯wab̯u 1:1-9
(ii) Pau̱lo naabaza ha nsonga gya kwebaganiamwo 1:10—4:21
(iii) Pau̱lo naabaza ha nsonga gya b̯wenzi̱ na gi̱gyo gya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to kunyegeerangananga mu macweru ga misangu 5—6
(iv) Pau̱lo ni̱yeegesya ha nsonga gya kuswera, kuhongera bacwezi̱, ku̱ramya kwa banene, bisembu bya Mwozo Mu̱syanu̱ na bindi 7—15
(v) Pau̱lo naamaliira bbaruha 16
1
Pau̱lo Naaramu̱kya Beikiriza ba Yesu̱ ba Koli̱nso
Bbaruha gigi gi̱ru̱gi̱ri̱ hali gya Pau̱lo, wa Ruhanga gi̱yaakomi̱ri̱ mu kwendya kwamwe, kubba mukwenda wa Yesu̱, Mutongoole wa Ruhanga; na hali mwikiriza mwi̱ra wange, gibeeta Soseene.
Tu̱gi̱si̱ndi̱ki̱i̱ri̱ kitebe kya bantu beikiririza mu Ruhanga, nywe beicala mu rub̯uga lwa Koli̱nso, ba Ruhanga bayatongoorimwo nabateeraniza na Yesu̱, Mutongoole wa Ruhanga; mu kubateeraniza ku̱kwo, yaabakoma mu̱bbe bantu baamwe. Kandi de tu̱gi̱si̱ndi̱ki̱i̱ri̱ bantu benseenya ba b̯uli kiikaru, bab̯wo beikiririza mu Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to Mukama weetu̱, kubba Mukama waab̯u kandi Mukama weetu̱.
Nywe nywenseenya, twe batu̱si̱ndi̱ki̱i̱ri̱ bbaruha gigi, tukubasabira Ruhanga Bbaa weetu̱, hamwei̱ na Mukama weetu̱ Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, babagiire mbabazi̱ kandi babahe b̯u̱si̱nge.
Pau̱lo Nasi̱i̱ma Ruhanga
Mirundi minene nsi̱i̱ma Ruhanga, hab̯wa kubagiira mbabazi̱, akabaha bisembu binene kuraba mu Yesu̱, Mutongoole wa Ruhanga. Kubba, nywe hab̯wakwikiririza mu Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, Ruhanga abaheeri̱ bintu binene. Bi̱byo bintu byabaheeri̱, kwokwo ku̱tebya bigambu byamwe, na magezi̱ hali bintu byenseenya bikukwatagana na Mwozo waamwe. Mu kubaha bi̱byo bintu, Ruhanga agu̱mi̱i̱rye bigambu byetu̱ bi̱twabawereeri̱ bikukwatagana na Ku̱ri̱si̱to. Ki̱ru̱gi̱ri̱mwo kyokyo nti, mu̱tu̱ngi̱ri̱ b̯uli kisembu kyenseenya, kya Mwozo wa Ruhanga kyagaba. Bi̱byo mu̱bi̱tu̱ngi̱ri̱, nimukulindiiranga Mukama weetu̱ Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to ei̱re mu nsi. Mukama weetu̱ Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, akwi̱za ku̱bei̱calya nimuli basi̱gi̱ku̱ mu kumwikiririzamwo, kudwa ha Kiro kyali̱i̱ri̱ramwo; aleke b̯wali̱i̱ra kusalira bantu musangu, abaagye mutali na kibii kyenseenya. Ruhanga munyakubeeta kuteerana na Mwana waamwe Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to, eicala mwesigwa.
Beikiriza ba Yesu̱ Ni̱beebagani̱amwo
10 Beikiriza ba Yesu̱ bei̱ra bange, mu b̯u̱sobozi̱ b̯u̱b̯wo b̯wa Mukama weetu̱ Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to b̯u̱yampeeri̱, nkubeesengereerya nywenseenya, mwikiranizenge mu bintu bimubaza, aleke hatabbaho kwebaganiamwo hakati̱ gyenyu̱. Kandi de mwikiranizenge, aleke mubbe bantu bamwei̱, bakuteekereza kintu ki̱mwei̱, kandi bali na kigyendeerwa ki̱mwei̱. 11 Kubba bantu ba wu Kiloowe, bambwereeri̱ nti, nywe mukwicalanga nimukuuta mpaka, nywankei na nywankei. 12 Kintu ki̱nku̱manyi̱sya, kyokyo kiki: B̯uli omwei̱ muli nywe, akubaza kintu kyahu̱kanu̱. Okwagya omwei̱ naakoba, “Gya ncala wa Pau̱lo.” Wondi naakoba, “Gya ncala wʼApolo.” Kandi wondi yo naakoba, “Gya ncala wa Peeteru.” Kasi wondi yo naakoba, “Gya ncala wa Ku̱ri̱si̱to.” 13 Banze muwone Ku̱ri̱si̱to nka ku̱mu̱mu̱bagani̱i̱ryemwo, harugamwo bitebe! Gya Pau̱lo, gyagya munyakubakwera ha musalaba? Rundi muli nywe, haloho muntu yensei̱, munyakubajub̯uka mu meezi̱ kubabatiza, naakoresya ibara lyange?
14 Gya nku̱si̱i̱ma Ruhanga; hab̯wakubba, tindi na muntu yenseenya muli nywe, gi̱nyabati̱i̱ze, kutoolaho Ku̱ri̱si̱po na Gaayo. 15 Nahab̯waki̱kyo, tihaloho muntu yenseenya akusobora kukoba nti yo, baamu̱bati̱i̱ze afooke mwegeseb̯wa wange. 16 (Ee, nzu̱ki̱ri̱ kwo! Nyabati̱i̱ze na Si̱tefani̱ya, hamwenya na bab̯wo ba mu̱gi̱ gwamwe. Kutoolahoona bab̯wo, nkwi̱zu̱ka kwahi muntu wondi yenseenya, gya gi̱nyabati̱i̱ze.) 17 Mulimo gu̱handu̱ gwa Ku̱ri̱si̱to gu̱yantu̱mi̱ri̱ kukora, gutakabbe gwa kugyenda kubatiza. Bei̱tu̱, gwali gwa ku̱tebya Makuru Garungi, ntaku̱koresya bigambu bya magezi̱ ga b̯untu; aleke b̯u̱sobozi̱ b̯utaaha mu b̯ukwenda b̯ubaza hali Ku̱ri̱si̱to ku̱kwera bantu ha musalaba, b̯utakwa b̯usa.
Magezi̱ ga B̯untu na Magezi̱ ga Ku̱ri̱si̱to
18 Bantu bakugyenda ku̱zi̱ka, bo bateekereza nti, b̯ukwenda b̯ukukoba nti Ku̱ri̱si̱to yaakwereeri̱ ha musalaba, b̯wicala b̯wa b̯udoma. Bei̱tu̱ kandi twe bantu ba Ruhanga baali mukujuna, tu̱kyegi̱ri̱ nti b̯u̱b̯wo b̯ukwenda, googo maani ga Ruhanga ga kujuna bantu. 19 Kubba Binyakuhandiikwa bikoba yati,
“Ndyolokya bab̯wo beefoora kubba bagezi̱,
nti beicala kwahi bagezi̱;
Ntegeka za bantu beebala kubba beegi̱ri̱ binene,
ndi̱zi̱i̱ta.”
20 Kale nu, magezi̱ ga b̯untu ga mu nsi gigi, gali ga mugasu kyani, mu ku̱doosya muntu ha kujunwa? Rundi kale nu, kwega hoi̱ biragiro bya Ruhanga bi̱yaaheeri̱ Mu̱sa, rundi kubba mu̱ku̱u̱ti̱ wa mpaka munyamaani wa mu gigi nsi, bili bya mugasu kyani, hali kujunwa kwa muntu? Mananu gali nti, Ruhanga akyolokeerye nti, biteekerezu bya bantu bataju̱ni̱i̱rwe, bo bibatwala kubba bya magezi̱, bibba bya b̯udoma.
21 Kubba Ruhanga, mu magezi̱ gaamwe ganene, yaategeki̱ri̱ nti, bantu batakoresyanga magezi̱ gaab̯u, kudwa ha kumwega. Kyonkei, yaacwi̱ri̱mwo ku̱koresyanga b̯ukwenda b̯u̱tu̱tebya, aleke ajune bantu bakumwikiririzamwo; bei̱tu̱ bantu bakukira b̯unene bateekereza nti, b̯ukwenda b̯wetu̱ b̯utaaha b̯wa b̯udoma. 22 Bayudaaya, basuula b̯ukwenda b̯u̱tu̱tebya hab̯wakubba bo, bendya kuwona bintu bikuhuniriza kasi mwomwo bananuke nti, Ruhanga kwo aku̱tu̱koresya. Kandi Bayonaani bo, bawona nib̯uli b̯wa b̯udoma nibab̯usuula, hab̯wakubba bo, bendya kwegwamwo bigambu bibakuwona, nibili bya magezi̱ hoi̱. 23 Bei̱tu̱ kandi twe, tu̱tebya b̯ukwenda b̯ukukoba nti Ku̱ri̱si̱to yaatu̱kwereeri̱ ha musalaba, kutujuna. B̯u̱b̯wo b̯ukwenda, b̯ukola kubiibi Bayudaaya bakukira b̯unene, kandi b̯wob̯wo, b̯wa Banyamahanga bakukira b̯unene, b̯ubawona b̯utalimwo magezi̱. 24 Bei̱tu̱ kandi, hali bab̯wo Bayudaaya na Banyamahanga ba Ruhanga bayeeti̱ri̱, b̯ukwenda b̯u̱tu̱tebya, b̯ubba nib̯ukukwatagana na Ku̱ri̱si̱to, yogwo eicala maani kandi magezi̱ ga Ruhanga, gajuna bantu. 25 Kubba kintu kya bantu kibawona nikili nka b̯udoma b̯wa Ruhanga, kiicala kya magezi̱ kukira magezi̱ ga b̯untu. Kandi, na ki̱kyo kizooka nikili nka b̯uceke b̯wa Ruhanga, nakyo kibba kinyamaani, kukira maani ga b̯untu. Kubba kintu kizooka nikili nka b̯uceke b̯wa Ruhanga, nakyo kibba kinyamaani, kukira maani ga b̯untu.
26 Beikiriza ba Yesu̱ bei̱ra bange, mwi̱zu̱ke nka kumwali, Ruhanga hayaabeteeri̱ kwikiririza mu Ku̱ri̱si̱to. Ku̱si̱gi̱ki̱ra ku mu̱li̱ngo gwa bantu gubawoneramwo bintu, bantu badooli̱ muli nywe, boobo basa banyakubba ba magezi̱, rundi banyamaani, rundi ba ki̱ti̱i̱ni̱sa mu bantu. 27 Ruhanga yaaki̱gyendereeri̱ yaakoma bantu, bab̯wo ba bantu ba nsi bawona nibali badoma, mwa kuswaza bab̯wo beegebeerwe kubba bantu ba magezi̱. Kandi de yaakomi̱ri̱ bantu, ba bantu ba mu nsi babawona nibali baceke, mwa kuswaza banyamaani. 28 Ruhanga yaakomi̱ri̱ bantu, ba bantu ba mu nsi babagaya, kandi ni̱bei̱ri̱ri̱i̱rya, kandi nibabawona batali na mugasu. Ki̱kyo yaaki̱koori̱ mwa kwolokya nti, bintu bya bantu ba mu nsi bibawona nibili bya mugasu, biicala kwahi bya mugasu. 29 Nahab̯waki̱kyo, tihaloho muntu yenseenya akusobora kwepanka mu mei̱so ga Ruhanga, nti yo Ruhanga yaamu̱komi̱ri̱, ku̱si̱gi̱ki̱ra ha bintu yo bi̱yaaki̱ryengi̱ bantu bandi. 30 Bei̱tu̱ nywe, Ruhanga yooyo munyakubateeraniza na Yesu̱, Mutongoole waamwe. Kandi, yooyo munyakufoora Ku̱ri̱si̱to yogwo, muhanda gwetu̱ gwa kujunwa, yo Ruhanga gu̱yaatu̱heeri̱ mu magezi̱ gaamwe. Ku̱ri̱si̱to atufoora bantu batali na musangu mu mei̱so ga Ruhanga. Kandi, yaatu̱soroori̱ yaatufoora bantu ba Ruhanga; kandi de, yaatu̱cu̱ngwi̱ri̱ kuruga mu bibiibi byensei̱. 31 Nahab̯waki̱kyo, Binyakuhandiikwa nka kubikoba, “Muntu yeehaariiza, leka yeehariize mu Mukama.”+
+ 1:31 1:31 Yeremi̱ya 9:24