24
Isiyaka hiijaa
Ibirahima žen, nga jiirey boobo. Abadantaa na albarka daŋ a ra nongoo kul here. Ibirahima nee nga tamoo se kaŋ žen nga hugoo tamey kul kaŋ kone nga almaanoo kul goo: «Ay gʼa wiri ni ga, ni kaboo daŋ ay ceehamoo cire, ay ga ni žeendi nda Abadantaa kaŋ ti beenaa nda gandaa Koyoo, hala masi wande zaa ay izoo se Kanaŋ borey ize woyey ra kaŋ gamey ra ay goo ma goro. Amma ma koy ay gandaa ra, ay borey do, ma wande zaa ay izoo Isiyaka se.» Baɲɲaa nee a se: «A ga hin ka tee woyoo si baa nga ma hanga agay ka kaa gandaa woo ra. Adiši ya ni izoo yeeti ganda kaŋ ra ni hun ra wala?» Ibirahima nʼa zaabi ka nee: «Hawgay, masʼay izoo yeeti no din! Abadantaa kaŋ ti beenaa Koyoo kaŋ nʼay kaa ay baaba hugoo ra nda ay gandaa ra, nga kaŋ šelaŋ ka žee ya ne kaŋ nga ga gandaa woo noo ay hayroo se, nga hunday ga nga almalaykaa daŋ ni jine. De mo no din ra nʼga wande zaa ay izoo se. Nda woyoo wanji ka hanga ni, žeeyanoo hun ni jindoo ga. Hayaa kaŋ ay gʼa har ma ne de ti masʼay izoo yeeti no din.» Baɲɲaa na nga kaboo daŋ Ibirahima, nga koyoo ceehamoo cire ka žee a se kaŋ nga ga hayaa tee kaŋ a nʼa har. 10 A na yoo boŋ woy (10) zaa nga koyoo yoowey ra kʼi jeeje nda nga koyoo arzaka henney kʼi ka koy. A tun ka koy hala Mezopotami* kaŋ ti Nahor koyraa.
11 Kaŋ a too no din, a na yoowey sonbandi koyraa dumaa ga, dayoo jeroo ga, alaasar baanaa ra, dimmaa kaŋ ga woyey ga koy gur. 12 Woo banda ga, a nee: «Abadantaa, ay koyoo Ibirahima Koyoo, ay ga ni ŋaaray ma ni alhormaa cebe ay koyoo Ibirahima se kʼay kubayandi hõ nda woo kaŋ ay gʼa ceeci. 13 Agay ne hari zaadogoo ra, koyraa zankawoyey ga fatta ka kaa ka gur. 14 Yala woysoogaa kaŋ se ay ga nee: ‹Ni hooboo šiiri ya ne hala ay ga haŋ› kaŋ ga tuuru ya ne ka nee: ‹Haŋ, ay ga ni yoowey mo noo i ma haŋ!› Woo din ti boraa kaŋ nʼnʼa jisi ni tamoo Isiyaka se. Takaa woo ra ay ga bay kaŋ nʼga alhormo tee ay koyoo se.» 15 A mana šelaŋ ka ben jina kaŋ Rebeka fatta kate nga hooboo goo jesoo ga. A manʼti kala Betuwel ize woyoo. Betuwel manʼti kala Milka nda Nahor kaŋ ti Ibirahima armaa, izʼaroo. 16 Woysoogaa ga hanse ka boori, a si aru bay, aru mana bay ka marga nda a. A zunbu hari zaadogoo ra ka nga hooboo too ka žigi.
17 Baɲɲaa zuru kʼa kubay ka nee a se: «Hinžee ya ne, de mʼay noo hari kayna ni hooboo ra hala ay ga haŋ.» 18 A nʼa zaabi ka nee: «Haŋ, ay koyoo.» A na nga hooboo zumandi nda cahãyan kʼa noo a ma haŋ. 19 Waatoo kaŋ a nʼa haŋandi ka ben, a nee a se: «Ay ga gur ni yoowey mo se, hala ngi jawoo ma hun.» 20 Woo banda ga, a cahã ka koy nga hooboo haroo doori almaney haŋ jinaa ra. A yee ka zuru ka koy dayoo ga ka gur, a gur yoowey kul se. 21 Aroo cindi a ga dangay kʼa guna, a ga baa nga ma bay wala Abadantaa na nga diraa boryandi wala a manʼa boryandi.
22 Waatoo kaŋ yoowey haŋ ka ben, aroo na wura niinekorbay foo kaŋ ga too tamma jere tiŋyan nda wura kabehiiri hinka kaŋ ga too tamma boŋ woy (10) tiŋyan zaa. 23 A nee a se: «May ize ti ni? Ay gʼa wiri ni ga, mʼa bayrandi ya ne. Nongu goo ni baaba hugoo ra kaŋ ra agay nda ay borey ga hin ka cijinoo tee wala?» 24 A nʼa zaabi ka nee: «Betuwel izoo ti agay. Betuwel ti izʼaroo kaŋ Milka duu a Nahor se.» 25 A yee ka nee a se: «Subu nda fita boobo goo ir do, nongu goo no kaŋ ra war ga hin ka cijinoo tee.» 26 Woo banda ga, aroo sujudu Abadantaa se, 27 de a nee: «Albarka ma bara Abadantaa se, ay koyoo Ibirahima Koyoo, nga kaŋ mana nga alhormo naanayantaa kaa ay koyoo bande! Abadantaa nʼay gongu hala ay koyoo armey hugoo ra.»
28 Woysoogaa zuru ka koy hugey do, nga ɲaa here, ka hayey filla. 29 Rebeka goo nda armaa foo kaŋ maaɲoo ti Labaŋ. Labaŋ zuru ka fatta ka koy aroo do, dayoo jeroo ga. 30 Waatoo kaŋ a dii niinekorbaa nga woymaa ga nda kabehiirey kaŋ goo kabey ra, a maa nga woymaa Rebeka ga šelaŋ ka nee: «Woo no aroo nʼa har ya ne.» A zuru ka koy aroo do, de a nʼa gar a ga kay yoowey do, dayoo jeroo ga. 31 Labaŋ nee a se: «Kaa, ni kaŋ Abadantaa na albarka daŋ ni ra! Macin se nʼga cindi taray? Ay na hugoo haabu, ay na doo hanse yoowey se.»
32 Aroo koy huru hugoo ra, i na yoowey jeejaa kaa i boŋ. I kate yoowey se subu nda fita. I kate hari tamoo se kaŋ nda nga nda arey kaŋ goo a bande ga ngi cewey ɲumay. 33 Woo banda ga, i na ŋaayan gorandi a se. Amma a nee: «Ay si ŋaa nda manʼti ya nka hayaa har kaŋ goo ay do jina.» A nee a se: «Šelaŋ!» 34 Waatoo din a šelaŋ ka nee: «Ibirahima tamoo ti agay. 35 Abadantaa hanse ka albarka daŋ ay koyoo ra, a tee beerante. A nʼa noo alman buuna nda ibeeri, nzorfu kaaray nda wura, baɲɲayaŋ nda koŋŋayaŋ, yooyaŋ nda farkayaŋ. 36 Sarata, ay koyoo wandoo, nga žeenayyanoo ra a duu a se izʼaru foo. Izoo din no, ay koyoo nʼa noo haya kul kaŋ goo nga maaɲoo ga. 37 Ay koyoo nkʼay žeendi ka nee: ‹Kanaŋ borey kaŋ gandaa ra ay goo nda goray, masi woy zaa ay izoo se ngi ize woyey ra. 38 Amma ma koy ay baaba hugoo ra, ay borey do, ka wande zaa ay izoo se.› 39 Ay nee ay koyoo se: ‹A ga hin ka tee woyoo si baa nga ma hanga agay.› 40 A nʼay zaabi ka nee: ‹Abadantaa kaŋ fondaa ra ay ga dira ga nga almalaykaa daŋ ni jine. A ga ni diraa boryandi, de nʼga woy zaa ay izoo se, ay borey ra, ay baaba hugoo do. 41 Žeeyanoo si hun ni jindoo ga kala nda nʼkoy ay borey do. Nda i manʼa noo ma ne mo, a hun ni ga.› 42 Hõ ay too hari zaadogoo do, de ay nee: ‹Abadantaa, ay koyoo Ibirahima Koyoo, ay gʼa wiri ni ga, mʼay diraa boryandi kaŋ ra ay goo! 43 Agay ne ma kay hari zaadogoo jeroo ga, nda woysoogo fatta ka kaa ka gur dayoo ga, de ay nee a se: “Suuri, mʼay noo hari kayna ni hooboo ra.” 44 De a nʼay zaabi ka nee: “Haŋ, ni yoowey mo ay ga gur i se.” Yala woo ma tee woyoo kaŋ Abadantaa nʼa jisi ay koyoo izoo se.› 45 Ya na šelaŋ ka ben ay binoo ra kaŋ Rebeka da ne ka fatta kate nga hooboo goo jesoo ga, a ga zunbu haroo ga ka koy gur. Ay nee a se: ‹Suuri, mʼay noo hari ya haŋ.› 46 Dogoo din da a na nga hooboo zumandi, a nee: ‹Haŋ, ay ga ni yoowey mo haŋandi.› Ay haŋ, a na yoowey mo haŋandi. 47 Ay nʼa hãa ka nee: ‹May ize ti ni?› A zaabi ka nee: ‹Betuwel kaŋ ti Nahor izʼaroo kaŋ Milka duu a a se, izoo ti agay.› Waatoo din ay duu ka niinekorbaa daŋ niinoo ga, ay na kabehiirey daŋ kabey ga. 48 Woo banda ga, ay sujudu Abadantaa se. Ay na albarka tee a se, nga kaŋ ti ay koyoo Ibirahima Koyoo kaŋ nʼay gongu fondo hennaa ga hala yʼay koyoo armaa ize woyoo zaa nga izʼaroo se. 49 Sohõ, nda war ga baa war ma alhormo naanayante tee ay koyoo se, war mʼa har ya ne. Nda manʼti nga, war mʼa har ya ne hala ya bay kabe kaŋ ga ay ga koy.»
50 Labaŋ nda Betuwel nʼa zaabi ka nee: «Woo mana hun kala Abadantaa do. Cin no ir ga hin kʼa har ma ne ifutu wala ihenna ra? 51 Rebeka ne ni jine, a zaa ka koy. A ma tee ni koyoo izoo se wande, sanda takaa kaŋ nda Abadantaa nʼa kayandi.» 52 Waatoo kaŋ Ibirahima tamoo maa ngi šenney, a sujudu Abadantaa se. 53 A na nzorfu hiiriyaŋ nda wura hiiriyaŋ nda darbayyaŋ fattandi kʼi noo Rebeka se. A na gomni beeriyaŋ tee armaa nda ɲaŋoo se.
54 Woo banda ga, tamoo nda borey kaŋ goo a bande ŋaa, i haŋ, i duu ka kani. Subbaahoo ra, i tun, tamoo nee: «Wʼay naŋ ya yee ay koyoo do.» 55 Armaa nda ɲaŋoo zaabi ka nee: «Naŋ woysoogaa ma goro ir bande haya kayna, ba nda jirbi woy (10) de no, nga banda ga, a ma koy.» 56 A nʼi zaabi ka nee: «War masʼay gayandi, zama Abadantaa nʼay diraa boryandi. Wa naŋ ya yee ka koy ay koyoo do.» 57 I nʼa zaabi ka nee: «Wa naŋ ir ma ciya zankawoyoo se, ka nga hunday hãa.» 58 I ciya Rebeka se, i nʼa hãa ka nee: «Nʼga baa ma šerre aroo bande sohõ da wala?» A nʼi zaabi ka nee: «Ay ga koy.» 59 I na ngi woymaa Rebeka nda woyoo kaŋ nʼa biiri naŋ i ma koy nda Ibirahima tamoo nda nga borey. 60 I gaara Rebeka se, i nee:
«Ir woymaa, yala ma tee boro miliyoŋ nda miliyoŋyaŋ se hayraa.
De mo ni hayroo ma nga iberey koyrawey taa.»
61 Rebeka nda nga koŋŋey tun, i žigi yoowey boŋ ka hanga tamoo. Takaa woo nda tamoo na Rebeka zaa ka koy.
62 Isiyaka yee kate dayoo do kaŋ se i ga nee Ber-Lahay-Roy. A si goro kala Negew. 63 Alaasar foo Isiyaka fatta ka koy hawsaa ra ka miile. Waati foo a na boŋoo jer, a dii yooyaŋ kaŋ goo ma kaa. 64 Rebeka mo na nga boŋoo jer, a na Isiyaka honnay, de a sar ka zunbu ka hun yoowaa boŋ. 65 A nee tamoo se: «May ti aroo woo hawsaa ra kaŋ goo ma dira ka kaa kʼir kubay?» Baɲɲaa nʼa zaabi ka nee: «Ay koyoo Isiyaka no.» A na nga sanfitoo zaa kʼa gum nga boŋ. 66 Baɲɲaa na hayey kul filla Isiyaka se kaŋ nga nʼi tee. 67 Isiyaka na Rebeka dii ka koy nga ɲaa Sarata hukkumoo ra. A tee a se wande, a bagʼa. Woo ka Isiyaka binoo yaynandi ɲaŋoo buuyanoo dumaa ga.
* 24:10 24.10 Mezopotami: Siiri borey gandaa kaŋ goo isa hinkaa game no.