6
Ba pɩyɛsɩ Yesu Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ wɩya
Matiwu 12.1-8; Maakɩ 2.23-28
Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ kɩdɩgɩ, Yesu bee ʋ hatɩnna hʋ gyɩ sii mʋ tɩŋ nyoŋso baga kɩdɩgɩ tɩyaŋ nɛ a kɩ mʋ. Ɛɛ rɛ ʋ hatɩnna hʋ bori nyoŋso hʋ, a piisi kɩ kyaŋ.
Dɩ Farasiima badɔmɔŋ mɛ gyɩ we doŋ a na ba. Doŋ nɛ ba pɩyɛsɩ ba a baa, “Bee rɛ tɩŋ ma kɩ yaa nyɛ? Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ sɩna daa ma kɩ kyogi gɛɛ?” Ɛɛ rɛ Yesu pɩyɛsɩ ba a baa, “Ma ha bɩ karɩma na wɩɩ hʋ Deviti gyɩ aa yaa? Losi gyɩ kaŋ ʋ bee ʋ hatɩnna rɛ, ʋ gyɩ mʋ gyʋʋ Wɩɩsɩ dɩya hʋ, a kpa paanʋʋ hʋ ba fa aa kaŋ ko sʋla Wɩɩsɩ, a lɔgɔ kyaŋ aŋ kpa tɩya ʋ hatɩnna hʋ mɛ, ba mɛ laa kyaŋ. Ʋ fa yaa sɩna rɛ anɩɩ nɩwaasɩ aa sɩ kpa haŋ paanʋʋ hʋ dige ʋ nyʋwa, see wɩɩkyʋwal sɩlaala dʋŋ, ka Deviti bee ʋ nala hʋ gyɩ kyaŋ ba gɛɛ.” Ka Yesu yaŋ basɩ tɩya ba a baa, “Mɩyaŋ Nihuwobiŋ Biye rɛ yaa Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ tɩɩna.”
Yesu tɩɩbɩ banosʋʋ tɩɩna
Matiwu 12.9-14; Maakɩ 3.1-6
Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ kɩdɩgɩ Yesu bɩl sii gyʋʋ Gyuuma wɩɩkyʋwaldɩya, a kɩ daga nala, dɩ baal kɩdɩgɩ mɛ gyɩ we doŋ, ʋ noduu noŋ sʋba. Wɩɩsɩ Teŋ dɩdagɩla abee Farasiima badɔmɔŋ mɛ gyɩ we doŋ. Ba gyɩ aa kyɛ wɩɩ rɛ dɩ ba tɩŋ gɛɛ tɩyaŋ a kaŋ Yesu, a baa dɩ ʋ kyogo ba sɩŋsɩ rɛ. Ɛɛwɩya, ba buloŋ gyɩ lɩɩ sɩya pɔ ʋ tɩyaŋ, dɩ ba na dɩ ʋ sɩ tɩɩbɩ baal hʋ Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ rɛ koo? Amɛ Yesu fa gyɩŋ ba tɩbɩɩna buloŋ nɛ. Ɛɛ rɛ ʋ basɩ tɩya nosʋʋ hʋ tɩɩna a baa dɩ ʋ sii ko lɩɩ sɩŋ ba sɩya tɩyaŋ. Nyɛ rɛ baal hʋ sii mʋ lɩɩ sɩŋ doŋ. Doŋ nɛ Yesu pɩyɛsɩ ba a baa, “Ɛɛ rɛ Wɩɩsɩ mɩrɩsɩ hʋ daga dɩ á kɩ yaa Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ? Dɩ á kɩ kyiyeli nala koo dɩ á kɩ dɔgɩsɩ ba? Dɩ á kɩ laa nala mɩɩbolo koo dɩ á kɩ kpʋ ba?” 10 Yesu aa basɩ gɛɛ, ʋ mɩɩgɩ deŋ nala hʋ aa hɔŋ doŋ buloŋ aŋ basɩ tɩya nosʋʋ hʋ tɩɩna dɩ ʋ kaŋ ʋ noŋ tannɩ. Ʋ kaŋ tannɩ. Nosʋʋ hʋ mɩɩgɩ kɩɩ kɩduwo hʋ. 11 Yesu aa yaa gɛɛ, nala hʋ buloŋ baaŋ sii kɩŋkaŋ. Ba kɩ vʋʋlɩ wɩɩ hʋ ba aa sɩ yaa ʋ.
Yesu lɩɩ ʋ kpambɩsɩ fi abee balɩya
Matiwu 10.1-4; Maakɩ 3.13-19
12 Kyɛɛ kɩdɩgɩ Yesu sii mʋ gyɩŋ dogimo kɩdɩgɩ nyuu dɩ ʋ kyʋwalɩ Wɩɩsɩ. Ʋ we doŋ, a kyʋwalɩ Wɩɩsɩ gɛɛ deŋdeŋ sɩya mʋ gballɩ. 13 Sɩya aa gballa, ʋ yɩrɩ ʋ hatɩnna buloŋ ba ko ʋ lee. Ɛɛ rɛ ʋ lɩɩ ba tɩyaŋ nala fi abee balɩya dɩ ba yaa ʋ kpambɩsɩ. 14 Nala hʋ ʋ gyɩ aa lɩya rɛ nyɛ: Siimɔŋ (Yesu fa kana ʋ kɩ yɩrɩ Piita rɛ) abee ʋ naabiibaal Aŋduru, abee Gyemsi abee Gyɔɔŋ abee Fɩlɩpɩ abee Batolomi 15 abee Matiwu abee Tɔmaasɩ abee Alfiyasɩ biibaal Gyemsi, abee Siimɔŋ, nal hʋ aa kyɩl ʋ nala wɩya kɩŋkaŋ, 16 abee Gyemsi biibaal Gyudasɩ, abee Gyudasɩ Isɩkarɔtɩ, nal hʋ aa ko yaa minaafigi tɩɩna hʋ.
Yesu daga nala aŋ tɩɩbɩ ba badɔmɔŋ mɛ
Matiwu 4.23-25
17 Ɛɛ rɛ Yesu bee ʋ kpambɩsɩ hʋ sii lɩɩ dogimo hʋ nyuu ko tuu, dɩ ʋ hatɩnna badɔmɔŋ mɛ sɩŋ dogimo hʋ naasɩ tɩyaŋ. Nɩgyamaa mɛ gyɩ sɩŋ doŋ, ba badɔmɔŋ gyɩ lɩɩ Gyudɩya paalʋʋ rɛ, ba badɔmɔŋ mɛ gyɩ lɩɩ Gyerusalɛm, ba badɔmɔŋ mɛ gyɩ lɩɩ Taaya bee Siidɔŋ aa kpaga fuwobal hʋ nyʋwa. 18 Nala no buloŋ gyɩ ko dɩ ba gyegili nɩɩ wɩya hʋ Yesu aa basɩ rɛ aŋ ka dɩ ʋ tɩɩbɩ ba. Nala badɔmɔŋ mɛ gyɩŋbɔmɔ aa kana mɛ gyɩ ko rɛ dɩ Yesu tɩɩbɩ ba. 19 Nala hʋ buloŋ gyɩ aa we doŋ kɩ lʋga dɩ ba dige ʋ, beewɩya ba gyɩ naa anɩɩ dee kɩdɩgɩ rɛ aa lɩɩ ʋ tɩyaŋ, a leŋ nala buloŋ kɩ na laaŋfɩya.
Teŋfɩyɛlʋʋ abee tɩkyogi
Matiwu 5.1-12
20 Nyɛ rɛ Yesu mɩɩgɩ deŋ ʋ hatɩnna hʋ aŋ baa,
“Nyusʋŋtɩmma rɛ yaa ma nala hʋ a yaa nyaaba,
mamaa rɛ sɩ gyʋʋ Wɩɩsɩ koro hʋ.
21 Nyusʋŋtɩmma rɛ yaa ma nala hʋ losi aa kpʋʋ gyɩnaŋ,
Wɩɩsɩ sɩ leŋ dɩ ma vɔgɔ.
Nyusʋŋtɩmma rɛ yaa ma nala hʋ aa wii gyɩnaŋ,
Wɩɩsɩ sɩ leŋ dɩ ma mʋma.
22 Nyusʋŋtɩmma rɛ yaa ma nala hʋ ba aa haasa, a lɩɩ ma kɩ ta nala tɩyaŋ a kɩ tʋʋsɩ ma a kɩ kyogi ma feŋ aŋ baa dɩ ma yaa nɩbɔmɔ rɛ, akuu ma aa tɩŋ mɩyaŋ Nihuwobiŋ Biye hal wɩya. 23 Dɩ gɛɛ rɛ ko puu ma, ma leŋ dɩ ma tenni fɩyɛlɩ, dɩ ma kɩ gʋwa a kɩ gyʋwɔsɩ, beewɩya ma tuno yʋga rɛ a pɩŋ wɩɩsɩbee tɩyaŋ. Ɛɛ tɩɩ rɛ ba naabaala mɛ gyɩ dɔgɩsɩ Wɩɩsɩ tɩŋdaala hʋ gyɩ aa laa sɩya ko.
24 Amɛ ma nala hʋ aa yaa kɩna tɩmma gyɩnaŋ, ma sɩ na tʋwara
beewɩya ma laa sɩya di ma sʋma buloŋ teŋ nɛ.
25 Ma nala hʋ mɛ aa vɔgɔ gyɩnaŋ, ma mɛ sɩ na tʋwara
dɩ losi kpʋ ma.
Ma nala hʋ mɛ aa mʋŋ gyɩnaŋ, ma sɩ na tʋwara.
Ma tɩsɩ sɩ kyogi, dɩ ma wii sɩnɩɩl.
26 Dɩ dʋnɩya nala buloŋ nɛ ko kɩ bigisi ma, ma gyɩma anɩɩ tʋwara tɩyaŋ nɛ ma we gɛɛ, beewɩya, ɛɛ tɩɩ rɛ ba naabaala gyɩ kɩ bigisi nala hʋ gyɩ aa nyɩya wɩya baa dɩ ba yaa Wɩɩsɩ tɩŋdaala rɛ.”
Ma kyo ma dɔmɔ
Matiwu 5.38-48; 7.12
27 “Amɛ ma nala no aa we daha, a gyegili kɩ nɩɩ ŋ wɩbasɩɩ no, ma leŋ dɩ ŋ basɩ tɩya ma, ma kyo ma dɔmɔ aŋ yaa wɩweliye kɩ tɩya nala hʋ aa haasɩ ma. 28 Ma sʋl Wɩɩsɩ kɩ tɩya nal buloŋ aa basɩ wɩbɔmɔ kɩ tɩya ma, aŋ kyʋwalɩ Wɩɩsɩ kɩ tɩya nala hʋ buloŋ aa dɔgɩsɩ ma. 29 Dɩ nal lɛ ŋmaa ɩ nogɔbɔ kyaŋkpaŋ, kaŋ ɩ noduu kyaŋkpaŋ mɛ tɩya ʋ dɩ ʋ ŋmaa. Dɩ nal lɛ kaŋ ɩ gabal fasɩ, wuri ɩ gabiye mɛ pɛ tɩya ʋ. 30 Dɩ nal lɛ ko sʋla ɩ kɩŋ, kpa tɩya ʋ. Dɩ nal mɛ rɛ kyɩma ɩ kɩŋ, ta pɩyɛsɩ ʋ laa. 31 Wɩya hʋ ma aa kyɛ dɩ nala kpa kɩ yaa ma, ma mɛ kpa ba tɩɩ kɩ yaa nala.
32 Dɩ mamaa rɛ kyo nala hʋ aa kyo ma dʋŋ, ma bɩ kaŋ tuno buloŋ Wɩɩsɩ lee, beewɩya wɩbɔŋyaala mɛ gba kyo nala hʋ aa kyo ba rɛ. 33 Dɩ mamaa rɛ yaa wɩweliye kɩ tɩya nala hʋ aa yaa wɩweliye kɩ tɩya ma dʋŋ, ma bɩ kaŋ tuno buloŋ Wɩɩsɩ lee, beewɩya wɩbɔŋyaala mɛ gba aa yaa gɛɛ rɛ. 34 Dɩ mamaa rɛ kpaa kɩna kɩ kyɩŋ nala hʋ ma aa gyɩma anɩɩ ba sɩ wuwo tuŋ tɩya ma dʋŋ, ma bɩ kaŋ tuno buloŋ Wɩɩsɩ lee, beewɩya wɩbɔŋyaala mɛ gba aa kpa kɩna kyɩŋ ba dɔŋtɩŋsɩ rɛ aŋ kɩ yɩyɛlɩ dɩ ba mɩɩgɩ tuŋ gɛɛ tɩɩ tɩya ba. 35 Amɛ wɩya hʋ ŋ aa kyɛ dɩ ma kɛ kɩ yaa rɛ nyɛ: Ma kyo ma dɔmɔ, a yaa wɩweliye kɩ tɩya ba, a kɩ kyɩŋ ba kɩna aŋ ta kɩ yɩyɛla dɩ ba tuŋ ma. Dɩ mamaa rɛ ko kɩ yaa nyɛ, ma tuno bɩ sɩ kyallɩ Wɩɩsɩ lee, ka dɩ Wɩɩsɩ ha leŋ dɩ ma yaa ʋ Wɩɩbal hʋ tɩɩ balɩya. Beewɩya tahaa tɩmma abee nɩbɔmɔ buloŋ nɛ Wɩɩsɩ yaa wɩweliye kɩ tɩya. 36 Ma kɩ fá nala sikii anɩɩ ma Kuwo Wɩɩsɩ aa fá nala sikii gɛɛ.
Ma ta kɩ dii nala sarɩya
Matiwu 7.1-5
37 Ta dii ɩ dɔŋtɩɩna sarɩya, dɩ Wɩɩsɩ mɛ ta dii ɩ sarɩya. Ta kpaa kyogisi tɩya ɩ dɔŋtɩɩna dɩ Wɩɩsɩ mɛ ta kpaa kyogisi tɩya ɩ. Ma kpa wɩya kɩ kyɛ ma dɔŋtɩŋsɩ. Dɩ mamaa rɛ aa yaa gɛɛ, Wɩɩsɩ mɛ sɩ kpa wɩya kɩ kyɛ ma. 38 Ma kpa kɩna kɩ tɩya nala. Dɩ mamaa rɛ aa yaa gɛɛ, Wɩɩsɩ mɛ sɩ kpa kɩna kɩ tɩya ma. Ʋ sɩ magɩsɩ kɩna a su kɩŋ yurutu, a nyagɩ we, ka dɩ ba ha yuwori kɩ tuu, dɩ ʋ kpa tɩya ma. Amɛ kɩŋ hʋ ɩ aa kaŋ magɩsɩ kɩna tɩya ɩ dɔŋtɩɩna, ʋ tɩɩ rɛ Wɩɩsɩ mɛ sɩ kaŋ magɩsɩ tɩya ɩ.”
39 Ɛɛ rɛ Yesu bɩl maga namaga tɩya ba a baa, “Nyʋlʋŋ bɩ sɩ wuwo kaŋ ʋ dɔŋtɩɩna nyʋlʋŋ daaŋ. Dɩ ʋ rɛ yaa gɛɛ, ba buloŋ balɩya sɩ tele bootogi tɩyaŋ. 40 Nal hʋ aa gʋnnɩ wɩɩ bɩ sɩ wuwo te nal hʋ aa daga ʋ, amɛ dɩ ʋ rɛ ko gʋnnɩ wɩɩ hʋ teŋ, ʋ mɛ aa kɩɩ nal hʋ aa daga ʋ rɛ. 41 Ɛɛ rɛ ɩ sɩ yaa na gyagɩŋ hʋ aa we ɩ dɔŋtɩɩna sɩɩ tɩyaŋ, aŋ bɩ naa daakuu hʋ aa we ɩ tɩɩ sɩɩ tɩyaŋ. 42 Ɛɛ rɛ ɩ sɩ yaa baa dɩ ɩ dɔŋtɩɩna leŋ dɩ ɩ lɩɩ gyagɩŋ hʋ aa we ʋ sɩɩ tɩyaŋ ta tɩya ʋ, aŋ bee na daakuu hʋ kɛ aa gɩrɩga ɩ tɩɩ sɩɩ tɩyaŋ. Ɛɛdɔŋ minaafigi tɩɩna kɩdɩgɩ! Laasɩya lɩɩ daakuu hʋ aa we ɩ tɩɩ sɩɩ tɩyaŋ, ka dɩ ɩ wuwo kɩ na weliŋ, a na lɩɩ gyagɩŋ hʋ aa we ɩ dɔŋtɩɩna sɩɩ tɩyaŋ.”
Tɩya abee ʋ nɔnɔ
Matiwu 7.16-20; 12.33-35
43 Ɛɛ rɛ Yesu bɩl maga namaga tɩya ba a baa, “Tɩya hʋ aa bee wɩɩlɩ, ʋ bee nɔŋ nɔŋbɔŋlɔrɩnɩ. Ɛɛ rɛ tɩya hʋ mɛ aa kaŋ wɩɩla, ʋ mɛ bee nɔŋ nɔŋweliye. 44 Tɩya nɔnɔ rɛ aa daga tɩya hʋ doho ʋ aa yaa. Sɔgyaŋ bee nɔŋ tutogo nɔnɔ, kanɩɩ mɛ bee nɔŋ babɩlɩya. 45 Niwelii aa kaŋ tɩbɩɩŋweliye rɛ ʋ tɩya tɩyaŋ, ɛɛ rɛ tɩŋ ʋ kɩ yaa wɩweliye. Nɩbɔŋ mɛ aa kaŋ tɩbɩɩŋbɔmɔ rɛ ʋ tɩya tɩyaŋ, ɛɛ rɛ tɩŋ ʋ mɛ kɩ yaa wɩbɔmɔ. Beewɩya, wɩɩ hʋ aa we ɩ tɩya tɩyaŋ, ʋ rɛ ɩ nyʋwa kɩ basɩ.”
Yesu maga dɩɩsaala balɩya namaga
Matiwu 7.24-27
46 Ɛɛ rɛ Yesu bɩl baa, “Bee rɛ tɩŋ ma kɩ yɩrɩ ŋ ma Tɩɩna, aŋ bee yaa wɩya hʋ ŋ aa basɩ kɩ tɩya ma? 47 Nal hʋ buloŋ aa ko ŋ lee a gyegile nɩɩ ŋ wɩbasɩya, a kɩ tɩŋ ba, ŋ sɩ daga ma gɛɛ ʋ tɩɩna aa kɩya. 48 Ʋ kɩɩ gɛɛ rɛ anɩɩ nal aa kyɛ dɩ ʋ saa dɩya, a hulo dɩya hʋ memii ʋ tuu yɩ bʋyɩ, ka ʋ na saa. Ɛɛ rɛ duwoŋ ko nɩɩ, fuwo su gbarɩ, nɩɩ ko gyɩŋ sɩna dɩya hʋ, ka ʋ bɩ gyigise mɛ gba, beewɩya, ba saa ʋ weliŋ nɛ. 49 Amɛ nal hʋ aa gyegile nɩɩ ŋ wɩbasɩya aŋ bee tɩŋ ba, ʋ tɩɩna kɩɩ gɛɛ rɛ anɩɩ nal hʋ aa saa ʋ dɩya, aŋ bɩ hulo dɩya hʋ memii ʋ tuu aŋ saa dɩya hʋ. Ɛɛ rɛ duwoŋ ko nɩɩ, fuwo su gbarɩ, nɩɩ ko gyɩŋ sɩna dɩya hʋ, ʋ tele wuroo, a muŋsi ʋ buloŋ muno muno.”