17
El alboroto en Tesalónica
1 Ja'nca sani, Pablo, Silas, bacuabi Anfípolis, Apolonia, ja'an huë'e joboña tayojani, ja'nrëbi Tesalónica huë'e jobona ti'anreña. Judío bain ñë'ca huë'e yua ja'anrute ba'iguëna,
2 Pablo yo'oguë ba'ise'e'ru yo'oguë, ja'an huë'ena yo'o yo'oma'i umuguse cacani, ja'an bain naconi coca cani, senni achaguë samute semana baquëña.
3 Ja'nca ba'iguëbi Riusu coca toyani jo'case'ere bacuani masi güeseguë, bacuani quëani achoguë caguëña:
—Riusu Raosi'quë Cristo hue'eguëbi ai yo'oye babi. Ai yo'oni, junni tonni, ja'nrëbi samute umuguseñabi go'ya raji'i. Riusu Raosi'quëre sëani, mësacuani te'e ruiñe quëani achohuë yë'ë. Ja'an raosi'quë yua Jesús hue'eji baguë, caguëña Pablo.
4 Caguëna, ja'nrëbi judío bain hua'na rëño jubëbi Cristoni si'a recoyo ro'tani, Pablo sanhuëni te'e zi'inni bateña. Griego hua'na'ga Riusuni ujaye ye'yesi'cuabi, romi hua'na'ga ta'yeyeiye ba'icuabi, ja'ancuabi Cristoni si'a recoyo ro'tani te'e zi'nzireña.
5 Judío bain hua'na yequëcuaca Cristoni ro'tamateña. Ro'tama'icuabi Pablo sanhuë yo'o güesese'ere ëa ëñani bëinjën, huë'e jobo ma'aña ba'icua gu'a bainre choteña. Choni, Mësacua yua Pablo sanhuëni je'o bajën, bacuare gu'aye cajë'ën, cani saoreña. Saojënna, ja'an gu'a bainbi si'a huë'e jobobi ganini, gu'a cocare güini, Pablo, Silas, bacuare zeanni ëja bain ba'iruna nëcoñu cajën cu'ecuata'an, Pablo sahuëre tinjamateña.
6 Jasón huë'ena cacani, bacuare tinjamajën, Jasón, baguë Cristo bain, bacuare rërëni sani, ëja bain ba'iruna nëconi, bacuani güijën careña:
—Ëñajë'ën. Ëncuabi si'a re'oto bainni je'o bani gu'aye ro'ta güeseni, ja'nrëbi ënjo'ona ro gu'aye yo'ojën raë'ë.
7 Raijënna, Jasonbi bacuare choiguë, baguë huë'ena bëa güesebi. Ja'nca yo'ocuabi mai ta'yejeiye Ëjaguë Cesarni je'o bajën, baguë coca guanseni jo'case'ere achamajën, tin ye'yojën ba'iyë. Yequë ta'yejeiye ëjaguë Jesucristo hue'eguëbi maina ti'anbi cajën, mai hua'na romano bainni ai je'o bayë bacua, cajën güireña bacua.
8 Ja'nca cajën güijënna, si'a huë'e jobo bain, bacua ëja bain naconi, ja'an cocare achani, ai bëinreba bëinjën, ai hui'ya güi bi'rareña.
9 Ja'nrëbi ëja bainbi Jasón sanhuëni ai curi ro'iye senni, ja'nrëbi ro'ijënna, bacuare etoni saoreña.
Pablo y Silas en Berea
10 Saorena, Cristo bain hua'na ja'anru ba'icuabi Pablo, Silas, bacuare tëhuoni, ja'ansirën, ñami ba'iguëna, Berea huë'e jobona saoreña. Saorena, bacuabi sani ti'anni, judío bain ñë'ca huë'ena te'e ruiñe sateña.
11 Sani, ja'an judío bain naconi ba'ijën yihuojënna, ai re'oye achareña. Yequë judío bain Tesalónica ba'icua'ru quë'rë te'e ruiñe achani ye'ye bi'rareña. Si'a umuguseña Pablo coca quëani achose'ere achani, Te'e ruiñe cama'iguë baguë cajën, Riusu coca toyani jo'casi pëbëna cu'ejani, baguë coca case'ere tinjani, te'e ruiñe masireña.
12 Ja'nca cu'ejani masicua sëani, ai jai jubë bain, judío bain, griego bain, bacuabi Cristoni si'a recoyo ro'tani te'e zi'nzireña. Ëmëcua se'gabi ba'imateña. Romi hua'na'ga ai ta'yejeiye ba'i hua'na'ga Cristoni si'a recoyo ro'tani zi'nzireña.
13 Ro'tani zi'nzijënna, judío bain Tesalónica huë'e jobo ba'icuabi achani masini, Berea huë'e jobona sani, ja'an bainre'ga Pablo sanhuëni je'o ba güesereña.
14 Ja'nca yo'ojënna, Cristo bain hua'na ja'anru ba'icuabi Pabloni tëhuoni, Yurera'rë jai ziaya ca'ncona gatini saijë'ën cajën saojënna, Silas, Timoteo, bacuabi Bereana bëareña.
15 Bëajënna, Pablobi sani, baguëre concuabi baguë ma'are ëñojënna, Atenas huë'e jobona ti'anguëña. Ti'anni ja'nrëbi, Silas, Timoteo, bacuani cocare saoguë, baguëre conjën raisi'cua naconi coca cani saoguëña: Mësacua porese'e'ru besa raijë'ën guanseni saoguëna, ba hua'nabi Bereana goteña.
Pablo en Atenas
16 Go'ijënna, Pablo yua baguë bainre ëjoguë, Atenas huë'e jobore ba'iguë, ganini ëñato, huacha riusu hua'i te'ntoni nëcose'e ai ba'iye ai baquëña. Ja'nca ba'iguëna, Pablobi ai oiguë ëñaguë baquëña.
17 Ja'nca oiguë ëñaguëbi ja'an huë'e jobo bain naconi Riusu cocarebare ai cani achoguë baquëña. Judío bain ñë'ca huë'ena ti'anni, judío bain, yequëcua Riusuni ai yëcua, bacua naconi coca cani, ja'nrëbi si'a umuguseña aon insiruna sani, baguëte tëhuocuani coca caguëña.
18 Caguëna, ja'nrëbi yequëcua, epicúreo bain quëase'ere ye'yesi'cua, yequëcua estoico bain quëase'ere ye'yesi'cua, bain ba'iyete ai ro'tajën ba'icua, ja'ancuabi Pablote tëhuoni, baguë ye'yoyete ai senni achareña. Senni achani, te'ecuabi sa'ñeña cajën:
—¿Ba hua'guë yua gue cocare ro'tani, huesë hua'guë'ru ye'yoguë'ne? sa'ñeña senni achajën careña.
Senni achajënna, yequëcuabi sehuojën:
—Tin riusu hua'i ba'iyete quëani acho'te baguë, ro'tayë mai, sehuoreña.
Pablo yua Jesucristo ba'iyete quëani achoguë, baguë go'ya raise'ere quëani achosi'quë sëani, bacuabi ro ro'tajën, sa'ñeña senni achajën sehuoreña.
19 Ja'nca senni achajën ba'icuabi Pablote choijën, bacua ëja bain ñë'caru Areópago casiruna sareña. Sani ti'anni, baguëni senni achareña:
—Më'ë coca ye'yoguë ba'iyete quë'rë te'e ruiñe quëani achojë'ën. Gare achama'isi'cua sëani, më'ëbi quëaguëna, achaza cayë yëquëna.
20 Tin cocare caguëna, achani masiñu cayë, senni achareña.
21 Si'a Atenas bain, so'o yijabi raisi'cua'ga baru ba'icua naconi, si'acuabi yua gue gu'a mame ye'yose'e se'gare senni achajën, ja'an se'gare caraye beoye quëajën, senni achajën bateña.
22 Ja'nca baguëre senni achajënna, Pablo yua Areópago huë'ere ba'iguë, bacua jobona nëcani, coca ca bi'raguëña:
—Mësacua Atenas baincua, mësacua riusu hua'nani ai ro'tacua ba'iye yë'ëre ëñoñë.
23 Yë'ë yua mësacua huë'e jobo ca'ncoñare ganiguë, mësacua riusu hua'na te'ntoni nëcose'ere ëñaguë, te'e te'ntoni nëcosirute ëñato, ñaca toyani jo'case'e baji'i: “Ën riusuni gare huesëcuata'an, baguë ba'iyete te'ntoni nëcohuë yëquëna” toyani jo'case'e ba'iguëna, ja'an Riusu ba'iyete mësacuani quëani achoja'guë'ë yë'ë yureña.
24 Ja'an Riusu yua mai ta'yejeiyereba Riusu sëani, si'a ën yija re'otore, si'a ënjo'on ba'iyete beoru re'huani jo'casi'quë'bi ba'iji. Ja'nca re'huani jo'casi'quëbi si'a guënamë re'oto, si'a yija re'oto, ja'anre baji baguë. Ja'nca baguë sëani, ro bain re'huasi huë'erëanre bëani ba'ima'iguë'bi baguë.
25 Bain hua'na bonse caraye'ru gare caraye beoye ba'iguë'bi. Bain hua'na carayete si'ayete maina ro insini jo'cabi. Bain huajëjën ba'iyete, bain yi'ejën ba'iyete, ja'an si'ayete maina ro insini jo'cabi Riusu.
26 Si'a ën re'oto bainre re'huani jo'casi'quëbi si'a jubëan bain tin ba'icua re'huasi'cuareta'an, si'a hua'na yua te'e bain yo'je raisi'cua ba'iyë. Re'huani jo'cani, ja'nrëbi, Si'a ën yija re'otona sani bëani jaijeijën ba'ijë'ën caguë, ga jubëte cuencueni saoni, bacua ba'iruan, bacua umuguseña ba'iye, ja'an si'ayete cuencueni jo'cabi Riusu.
27 Ja'nca re'huani jo'caguë, Si'a bainbi yë'ë ba'iyete te'e ruiñe ye'yeni masijë'ën cani jo'caguëna, baguëni gare guaja beoye cu'eni tinjani baye poreyë mai, maire te'e ba'iguëre sëani.
28 Mai recoyorebana gaje meni baja'guë canica, maina ti'anni, mai recoyona te'e zi'nzireba zi'nzini, si'a mai ba'iyete mame re'huani, maini bojoreba bojo güeseji Riusu. Mësacua ira bain ba'isi'cuabi yihuo cocare masiye ro'tani toyani jo'cajën, te'eguëbi toyani jo'caguë: “Mai hua'na yua Riusu te'e huë'e bainreba'ru ba'icua'ë” toyani jo'caguëña baguë.
29 Ja'nca toyani jo'caguëna, ja'an cocare ro'tajën ba'ijë'ën. Riusu te'e huë'e bainreba'ru ba'icua sëani, Riusu ta'yejeiye ba'iyete huacha ro'taye beoye ba'ijë'ën, Mësacua yua zoa curi, plata, gata, ja'anbi inni, ro mësacua ro'tase'ere cuencueni, te'ntoni, Yë'ë riusureba'ë cajën nëconi banica, ai huacha yo'oyë mësacua.
30 Mai ta'yejeiyereba Riusubi bain cue'yoni yo'ose'e, ja'anrë yo'ojën ba'ise'ere ëñani, Chao hua'nabi ro huesë ëaye yo'ojën, yë'ë ba'iyete yuta ye'yema'icuare sëani, bacuani bënni senjoma'iñë yë'ë caguë ba'isi'quëta'an, yureñabi si'a ën yija bainni quëani acho bi'raji Riusu: “Mësacua ja'anrë gu'a jucha yo'ojën ba'ise'ere gare jo'cani mësacua mame recoyo tëno güesejë'ën” cani acho bi'raji yureña.
31 Ja'nca cani acho bi'raguë, baguë cuencuesi umuguse yuara ti'anja'ñeta'an ba'iji. Baguë bainguë cuencuesi'quërebabi yuara maina ti'an raija'guëta'an ba'iji. Ti'an raiguëna, si'a bain yo'ojën ba'ise'ere ëñani, re'oye yo'ojën ba'isi'cuare tëani baja'guë'bi. Gu'aye yo'ojën ba'isi'cuare gare bënni senjoja'guë'bi. Baguë bainguë cuencueni raoguëna, maina ti'anni, mai ro'ire junni tonni, ja'nrëbi go'ya raji'i baguë. Ja'nca go'ya raisi'quëre sëani, baguë umuguse ti'anja'ñete te'e ruiñe masiyë mai, Atenas bainni quëani achoguëña Pablo.
32 “Junni tonni go'ya raji'i baguë” caguëna, ja'an bain jubë jobo ba'icuabi ro jayareña. Yequëcuaca baguëni careña:
—Më'ëbi se'e yequë umuguse ja'an cocare quëani achoguë raijë'ën. Achañu, careña.
33 Carena, Pablobi bacuare jo'ca bi'raguëna,
34 bacua jubë ba'icua te'ecuabi Cristoni si'a recoyo ro'tani, baguëni te'e zi'nzireña. Dionisio hue'eguë, Areópago ñë'ca huë'e ëjaguë, romi hua'go Dámaris hue'ego, yequëcua, ja'an ba'icuabi Pabloni te'e zi'nzini bateña.