11
Jesús y la oración
1 Ja'nrëbi, yequë umuguseña ba'iguëna, Jesusbi sani, Riusuni ujaguë, coca senni tëjiguëna, baguëre yo'o con hua'guëbi baguëni senni achabi:
—Ëjaguë, yëquënani ujaye ye'yojë'ën. Juanbi baguëre yo'o concuani ujaye ye'yoguëna, yëquënare'ga güina'ru ujaye ye'yojë'ën senni achabi.
2 Senni achaguëna, Jesús cabi:
—Mësacuabi Taita Riusuni ujanica ñaca ba'iye cajë'ën:
Yëquëna Taita, quënamë re'otore ba'iguëna, si'a bainbi më'ë ta'yejeiyereba ba'iyete te'e ruiñe ro'tajën ba'ija'bë.
Më'ë bainreba jobore re'huaguë, yëquënare te'e jëana ëño raijë'ën.
Më'ë guënamë re'oto ba'icuabi më'ë yëye'ru yo'ojënna, ën yija bain'ga më'ë yëye'ru güina'ru yo'ojën ba'ija'bë.
3 Yëquëna aon aiñe, yure umuguse aiñe se'gare insijë'ën.
4 Yëquëna gu'aye yo'ojën ba'ise'ere huanë yeni ro'tama'ijë'ën.
Yequëcuabi yëquënani gu'aye yo'ojënna, bacua gu'aye yo'ose'ere huanë yeye cani se'e ro'tamaë'ë yëquëna.
Ja'nca ro'tamajënna, më'ë'ga yëquënani güina'ru yëquëna gu'aye yo'ose'ere ro'tama'iguë ba'ijë'ën.
Yëquënani gu'aye yo'oye ro'ta güesema'ijë'ën.
Ja'anre yëquënare etojei güesejë'ën, cabi.
5 Cani, bacuani se'e yeque cocare ye'yo bi'rabi Jesús:
—Yequë bainguë yo'ose'ere ro'tajë'ën. Ñami jobo ba'iguëna, baguë gajeguëbi ëñaguë raiguëna, aon beoguëña, baguëte cuirayete. Ja'nca beoguëbi yequë baguë gajeguë huë'ena sani, baguëni senni achaguëña: “Besa, samute jo'jo aonbëanre prestajë'ën.
6 So'o bainguëbi yë'ë huë'ena ti'anguëna, baguëni aon cuiraye beoyë yë'ë” caguë quëaguëña.
7 Caguë quëaguëna, baguë gajeguë huë'e sa'nahuë ba'iguëbi sehuoguëña: “Porema'iñë. Anto sa'rore ta'pini tëjihuë yë'ë. Zin hua'na naconi yua cain umesi'cua sëani, huëni insiye porema'iñë yë'ë” sehuoguëña.
8 Ja'nca sehuoguëna, hue'se nëcaguëbi jo'caye beoye se'e senni achaguëna, baguë gajeguëbi, Yë'ëre se'e hui'ya senma'ija'guë caguë, baguë yua huëni, baguë yëse'e insiguëña.
9 Ja'nca insisi'quë sëani, mësacuare güina'ru quëayë yë'ë. Mësacua yëyete senreba sentoca, Riusubi insija'guë'bi. Jo'caye beoye ujajënna, Riusubi ai masiye sehuoja'guë'bi. Riusuni recoyo te'e zi'inni baza catoca, Riusubi baguë ba'iyete mësacuani masireba masi güeseja'guë'bi.
10 Ën yija bain senreba señe'ru Riusuni senni achajën ba'ijë'ën. Ën yija bainbi si'a jëja sentoca, bacua bainbi insiyë. Si'a jëja cu'etoca, bacuabi tinjañë. Si'a jëja je'njuni achotoca, bacua bainbi anconi caca güeseyë.
11 Mësacua'ga ën cocare achani ye'yejë'ën. Mësacua zin hua'nabi ziaya hua'ire sentoca, ¿añare insiye mësacua? Bañë. ¿Jo'jo aonbëte sentoca, gatabëte insiye mësacua? Bañë.
12 ¿Cura ziare sentoca, bunire insiye mësacua? Bañë.
13 Mësacua yua gu'aye yo'oye ye'yesi'cua ba'ijën, mësacua zin hua'nani re'oye insini cuiraye masijënna, mai Taita Riusu guënamë re'otore ba'iguëbi quë'rë ta'yejeiye maini conni cuirareba cuiraye masiji. Maibi baguë Espíritu raoyete sentoca, gare ënseye beoye maina raoji Riusu, cabi Jesús.
Acusan a Jesús de recibir su poder del demonio
14 Ja'nrëbi jë'te, Jesusbi yi'o ma'tëbë bainguëni tëhuoni, baguë gu'a huatire etoni saoguë baji'i. Etoni tëjiguëna, ja'an bainguëbi coca ca bi'rabi. Coca caguëna, bain hua'nabi ai bojoreba bojojën ëñahuë.
15 Ëñajënna, yequëcua'ga ai jayajën cahuë:
—Huati hua'i ëjaguë Beelzebú hue'eguë, ja'anguëbi conguëna, Jesusbi huati hua'ire etobi'te, jayajën cahuë.
16 Cajënna, yequëcua'ga Jesusni huacha sehuo güeseñu cajën, baguëni ñaca senni achahuë:
—Ta'yejeiyereba yo'ore yo'ojë'ën. Ëñaza, senni achajën cahuë.
17 Ja'nca gu'aye cajënna, Jesusbi bacua ro'tayete masiguë, bacuani sehuobi:
—Te'e yija bainbi si'a jurëanre re'huani sa'ñeña guerra huatoca, si'a jubë gare ñu'ñujeiñë. Te'e huë'e bainbi sa'ñeña je'o batoca, si'acua gare ñu'ñujeiñë.
18 Ja'nca sëani, zupai jobobi güina'ru sa'ñeña huatoca, güina'ru jëja beoguë carajeiji. Mësacuabi jaya coca cajënna, ja'nca sehuoyë yë'ë. Yureca Beelzebubi ¿queaca yë'ëre conguë'ne?
19 Mësacua bain'ga huati hua'ire etoni saojënna, ¿jaro ëjaguëbi ta'yejeiye conguë'ne? Bañë. Mësacuabi yë'ëre jayajën cajën, mësacua ro huacha cayete si'acuani masi güeseyë.
20 Riusu se'gabi yë'ëre conguëna, huati hua'ire etoni saoyë yë'ë. Ja'nca conguëna, baguë bainrebare re'huani baja'yete ro'tajë'ën. Te'e jëana ti'anja'ñeta'an ba'iji.
21 Ën cocare'ga ro'tani, Riusu ta'yejeiye ba'iyete masijë'ën. Yequë bainguë ai jëja baguëbi baguë hua guëna naconi baguë huë'ere re'oye ëñaguëna, yequëcuabi tëani saye porema'iñë.
22 Yequë'ga baguë'ru quë'rë jëja baguëbi baguë huë'ena ti'anni, baguëni quë'rë ta'yejeiye huani saoni senjotoca, baguë huë'ena cacani, baguë hua guëna, baguë bonse beoru tëteni sani, baguë bainna huo'hueni insiji.
23 Yureca, yë'ëre re'oye ëñama'icua ba'itoca, yë'ëni gu'aye ro'taye se'ga ba'iyë. Yë'ëre yo'o conma'icua ba'itoca, yë'ë re'huase'ere ro ñu'ñu güesejani senjoñë.
El espíritu impuro que regresa
24 Ën cocare'ga ro'tani, bain gu'ajeiyete ye'yejë'ën. Gu'a huatibi bainguëte etani saiguë, beo re'otona ganiguë, ¿Jarona bëani huajëye'ne yë'ë? caguë, cu'eni jëhuani, se'e ro'tani, Yë'ë etasi huë'ena goza cabi.
25 Ja'nca cani, baruna go'ini ëñato, yua re'oye re'huasi huë'e, yua re'oye yuase'e baji'i, bainguë recoyo.
26 Ja'nca ba'iguëna, baguë yua se'e sani, baguë gu'a gajecua te'e ëntë sara samucuare tëhuoni choji'i. Baguë'ru quë'rë ta'yejeiye gu'aye ba'icuani choini, rani, si'a jubëbi ba etasi huë'ena cacani bëahuë, bainguë recoyona. Ja'nca bëani ba'ijënna, ja'an bainguë yua quë'rë ta'yejeiye ai gu'ajeiguë baji'i. Ru'rureba ba'ise'e'ru quë'rë ta'yejeiye gu'aguë baji'i, ye'yoguë cabi Jesús.
La felicidad verdadera
27 Ye'yoguë caguëna, romi hua'go bain jubë naconi ba'igobi baguëni coca güigo cago:
—¡Më'ë pë'cagobi më'ëni të'ya rani, më'ëni chuchasi'co sëani, ai bojoreba bojogo ba'ija'go! güigo cago.
28 Güigo cagona, Jesús sehuobi:
—Riusu cocare achani te'e ruiñe yo'ocua'ga bago bojoye'ru quë'rë ta'yejeiye ai bojoreba bojojën ba'ija'cua'ë, caguë sehuobi.
La gente mala pide una señal milagrosa
29 Ja'nca sehuoni, bain hua'nabi quë'rë jai jubë ñë'cajënna, bacuani coca quëa bi'rabi:
—Yureña bainbi ai gu'aye ro'tajën, yë'ëni senni achajën, Ta'yejeiyereba yo'ore yo'ojë'ën. Ëñaza, senni achajën cajënna, Riusu ira raosi'quë Jonás hue'eguë, baguë ba'ise'e se'gare yureña bainni masi güeseyë yë'ë.
30 Jonás yua Nínive huë'e jobo bainna raosi'quë ba'ise'e'ru yë'ë'ga, Riusu Raosi'quëreba ba'iguë, yureña bainna raosi'quë'ë yë'ë.
31 Yecore'ga, ira baingo ba'isi'co, sëribë ca'nco bain ta'yejeiye ëjago ba'isi'core ro'tani, Riusu bënni senjoja'ñete masijë'ën. Bain ta'yejeiye ëjaguë Salomonbi ai masiguë yihuoguëna, bagobi Salomón masiguë yihuo cocare achani masijaza cago, ai so'o sani baguëna ti'anni achagoña. Ja'nca achani masisi'core sëani, mësacua yua bago yo'ogo ba'ise'ere ro'tani, yë'ë cocareba yureña quëani achose'ere quë'rë te'e ruiñe achani ye'yejën ba'ijë'ën. Achaye güetoca, yë'ë yua Salomon'ru quë'rë ta'yejeiyereba masiguë sëani, Riusubi mësacuani quë'rë ta'yejeiye bënni senjoguë ba'ija'guë'bi.
32 Riusu cuencuesi umuguse ti'anguëna, Nínive huë'e jobo bainre'ga ëñaja'cua'ë mësacua. Bacua yua Jonás coca quëani achose'ere achani, bacua gu'a juchare jo'cani senjoreña. Yureña'ga yë'ëbi ti'an rani, Riusu cocarebare quëani achoguëna, mësacua yua achaye güetoca, ai ta'yejeiyereba bënni senjosi'cua ba'ija'cua'ë mësacua, yë'ë yua Jonas'ru quë'rë ta'yejeiye ba'iguë sëani.
La lámpara del cuerpo
33 Mësacua yua te'e ruiñe yo'ocua ba'iye yënica, ën cocare achani ye'yejë'ën. Bainbi majahuëte zëonni, ro'rohuëbi meñe jaoni ta'pima'icua ba'iyë. Majahuëte gare yahueye beoye ba'iyë. Bain ti'ancuabi, re'oye ëñaja'bë cajën, majahuëte zëonni ëmëna reoyë.
34 Mësacua ñaco yua mësacua recoyo majahuë'ru ba'iji. Mësacua ñacobi ëñajën, te'e ruiñe yo'oye ro'tatoca, si'a recoyo miañereba miaji. Gu'aye yo'oye ro'tatoca, si'a recoyo yua zijei recoyo'ru ruinji.
35 Ja'nca sëani, mësacua ëñare bajën, te'e ruiñe ro'tajën ba'ijë'ën. Ja'nca ro'tama'itoca, gu'a ëase'e se'gare ro'tatoca, zijeiye se'ga ba'iji mësacua recoyore.
36 Si'a recoyoreba te'e ruiñe ro'tajën ba'itoca, gare zijeiye beoye ba'itoca, mësacua yua gare jo'caye beoye te'e ruiñereba masini re'oye yo'oye se'ga ba'iyë. Majahuë re'oye miañe'ru te'e ruiñe ëñani, te'e ruiñe masini yo'oye porecua'ru ruiñë mësacua, yihuoguë cabi Jesús.
Jesús acusa a los fariseos y a los maestros de la ley
37 Cani tëjiguëna, fariseo bainguëbi baguëni choiguë, Yë'ë huë'ena sani, yë'ëre aon aiñe conjë'ën caguë choiguëna, Jesusbi te'e conguë saji'i.
38 Sani ti'anni, fariseo bain yo'oye'ru yo'oma'iguë, baguë ëntë sarañare bacua zoaye'ru zoamaquëna, baguëre choisi'quëbi gu'aye ro'taguë ëñabi.
39 Ja'nca ëñaguëna, Ëjaguë Jesusbi baguëni cabi:
—Mësacua fariseo bainbi guëna ro'rohuëanre zoajën, guërëbë ca'nco se'gare zoacua ba'iyë. Sa'nahuë ca'ncore zoaye ro'tama'icua ba'iyë. Güina'ru, mësacua recoyo gu'a recoyoreba se'ga ba'iyë. Ro gu'aye ro'tajën, bain bayete ro tëteni bajën,
40 mësacua ¿queaca ro'tajën, ro huesë ëaye yo'ojën ba'iye'ne? Mësacuabi ëmëje'en ca'nco se'gare ëñajën, Yë'ë ga'nihuë Riusu re'huani jo'case'ere sëani, re'oye zoani re'huaza cajën, mësacua ¿queaca ro'tajën, mësacua recoyo re'oye re'huani, Riusu yëyete yo'oma'iñe'ne?
41 Mësacua yua bonse beo hua'nana insijën, Riusu yëye'ru bacuana ro insiñu cajën, ro yo'omajën ba'ijë'ën. Mësacua recoyo oire bajën, Bacuana te'e ruiñe conñu cajën, Riusu yëyete yo'ojën, bacuani te'e ruiñe conjën ba'ijë'ën.
42 Mësacua fariseo bain gu'aye yo'ojënna, Riusubi mësacuani ai bënni senjoja'guëbi. Mësacua yua Riusu coca cani jo'case'ere te'e ruiñe yo'oñu cajën, mësacua ma'ña sëñete inni, décima parte ba'iyete cuencueni, Riusu cani jo'case'e'ru cuencueni, baguëna insiyë mësacua. Ja'nca insicuata'an, Riusu yëye'ru te'e ruiñe yo'omajën, Riusuni gare yëye beoye ba'icua'ë mësacua. Ja'anre quë'rë ta'yejeiye ro'tajën, mësacua cuencueni insiye'ru yo'ojën, quë'rë ta'yejeiye yo'ojën, Riusuni si'a recoyo yëjën ba'ijë'ën.
43 Mësacua fariseo bain gu'aye yo'ojënna, Riusubi mësacuani ai bënni senjoja'guë'bi. Mësacua yua bain ñë'ca huë'ena sani, ëja bain ñu'i seihuë se'gana bëaye yëyë. Mësacua yua huë'e joborebana sani, bain saludayete ëjojën, Ëja bainre saludaye'ru yë'ëre saludaja'bë cajën, ëjoyë mësacua.
44 Mësacua ira coca cani jo'case'ere ye'yocua, mësacua fariseo bain, si'acuabi re'o bain ba'iye'ru ro coquejën ëñojënna, Riusu bënni senjoñe se'ga ba'ija'guë'bi mësacuare. Bain tansiruan se'ga'ru ba'iyë mësacua. Ro ëmëje'en ca'nco se'gare re'oye ëñocuata'an, ai ënto sëñe se'ga ba'iyë, sa'nahuë ca'ncore. Bain hua'nabi ëmëje'en ca'nco se'gare ëñajën, Bain tansiruan ai re'oye ëñoji cajën, mësacua gu'a recoñoa ba'iyete ro huesë ëaye ëñañë, bëinguë cabi Jesús.
45 Caguëna, ira coca cani jo'case'ere te'e ruiñe masiguëbi Jesusni cabi:
—Ëjaguë, më'ëbi ja'an cocare caguë, yë'ë, yë'ëre conjën ba'icuare'ga caguë, yëquënare gu'aye achoye cayë më'ë, cabi.
46 Caguëna, Jesús sehuobi:
—Aito. Mësacua, ira coca cani jo'case'ere te'e ruiñe masicuare'ga ai bënni senjoja'guë'bi Riusu. Mësacua yua bain hua'nani ai guaja yo'o güesecuata'an, mësacuabi güina'ru yo'oye beoye ba'ijën, bacuani gare conmajën ba'icua'ë.
47 Mësacuabi ai gu'aye ro'tajën ba'ijënna, Riusubi mësacuani ai bënni senjoñe ba'ija'guë'bi. Riusu ira bain cuencueni raosi'cua tansiruanre re'oye re'huajën, re'oruan ëñoja'guë cajën, bojojën yo'ojënna, Riusubi bëinji. Mësacua ira bain ba'isi'cuabi Riusu bain raosi'cuani huani senjosi'cuare sëani, mësacua yua bacua ro'tajën ba'ise'e'ru güina'ru gu'aye ro'tajën ba'iyë.
48 Mësacua yua ja'an bain tansiruanre re'oye re'huajën, mësacua ira bain ba'isi'cua huani senjose'ere re'oye ro'tajën, bacua ro'tajën ba'ise'e'ru te'e ro'tacua'ru ëñoñë mësacua. Bacuabi Riusu bainni huani senjosi'cua ba'ijënna, mësacua yua Riusu bain tansiruanre re'oye re'huajën, güina'ru gu'aye yo'ocua'ru ëñoñë mësacua.
49 Riusubi mësacua yo'ojën ba'ija'yete te'e ruiñe masiguë sëani, ñaca cani jo'cabi: “Yë'ëbi yë'ë coca cani achocua, yë'ë ta'yejeiye yo'ore concua, ja'ancuare re'huani, bainna saoguëna, bain hua'nabi ro cue'yoni, bacuani ro je'o bajën, yequëcuare ja'si yo'ojën, yequëcuare huani senjoja'cua'ë” cani jo'cabi Riusu.
50 Ja'nca cani jo'casi'quë sëani, baguë bain cuencueni raosi'cuare ro'taguë, baguë ën yija re'huani jo'casirënbi raosi'cua huani senjosi'cua ba'ijënna, yureña bain gu'aye yo'ose'e ba'iji caguë, mësacuani sehuoye senja'guë'bi Riusu.
51 Baguë ira bainguë raosi'quë Abel hue'eguë, baguë huani senjose'ere ro'taguë, si'a jë'te raosi'cua huani senjose'ere ro'taguë, baguë bainguë Zacarías ba'isirën tëca raosi'cua, si'acuare huani senjojënna, mësacuani sehuoye senja'guë'bi Riusu. Zacarías hue'eguë ba'isi'quëre cato, baguë yua misabë ca'ncorëte nëcaguëna, mësacua ira bain ba'isi'cuabi baguëni huani senjohuë. Ja'nca sëani, mësacuani ganreba caguë quëayë yë'ë. Riusu bain raosi'cua huani senjosi'cua si'acuare ro'taguë, yureña bainni sehuoye senji Riusu.
52 Mësacua, ira coca te'e ruiñe masicua, ai bënni senjosi'cua ba'ija'cua'ë. Riusubi baguë masiye ye'yose'ere bainna jo'caguëna, mësacua se'gabi ro yahue re'huani, bainni gare ye'yomaë'ë. Ye'yomajën, bain hua'nabi ye'yeye yëcuareta'an, gare ënsehuë mësacua. Ja'nca sëani, Riusubi mësacuani ai bënni senjoja'guë'bi, caguë quëabi Jesús.
53 Ja'nca caguë quëaguëna, ira coca te'e ruiñe masicua, fariseo bain, bacuabi ai bëinreba bëinjën, baguëni ai hui'ya senni achajën baë'ë.
54 Baguëni huacha sehuo güeseñu cajën, baguëni coque ëaye ro'tajën, baguëni hui'ya senjën, baguë sehuoyete ai achajën baë'ë.