4
Pita ri Jon Judarir osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphenan iti
+ Pita ri Jon gumasi rako amisi vɨŋgɨvɨre itima, Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumasi rako, Gotɨ rɨphenan garir gumasir aphan koma, Sadiusiiŋn phoghɨn gumasi marsi, mee zaava aniiŋm mbato. * + Ara mee ikaaŋi, Pita ri Jon, Iesusa aremigha nom rɨkavisi bighan khavɨn gun gumasi rako amisi vɨŋgeeghi. Kamagha amuisima gumasir aphani, men navi aniiŋmɨusua bar maghatɨghi. Mee Pita ri Jonɨn agharaniiŋ usuiraghava aniiŋ nigha osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphena rarɨghaousuava amuima, amɨn phɨri. Kamagha amuisi, mee aniiŋ rɨphena avhen khɨrtɨgh athɨsi aniiŋ ikha gua amɨrɨtusi rɨmaaŋra. + Gumasi rako amisira avhɨrara akaman khavɨ oraegha nɨghɨnɨghana aghavaghar aŋni iti. Uthughun khavɨn Kraisɨna andarsir rɨmbomboni bar ikhevigha gua 5,000ɨn aghanɨ utu.
Mee Pita ri Jon nigha osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphenaŋga athɨ
Amɨrɨtusi rɨmaaŋra mara Judarir akoghɨn gumasiri ikii rako gumasira aphani koma Judariro othevi ikeeŋsi gumasi, mee Jerusalemɨn nori akuvaghav iti. Anas, Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumasiri ikhɨv,, a ivhɨre itima, Kaiafas ri Jon ko Aleksander koma Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumasiri ikhɨvan andarsir marsi, mee ivhɨre iti. + Mee mbɨkemisima, gumasi Pita ri Jon nighava mena arɨmasi rɨfhaaŋn zesi, mee maghɨra aniiŋna azaaghi, “Aŋgo aghavagharan manav nigha, thɨɨŋn izɨɨn aŋgo kha bisigha amui?”
+ Mee aniiŋn azarasima, Gotɨnɨ Utum Pita izɨvasima, a kamagh mem mbɨŋgeeghi, “Judarir akoghɨn gumasiri ikii rako gumasira aphani! Gee ti aŋga akurasir gumaghanɨ usuan maghatɨghan khavɨusua aŋgana azaaŋsɨghaousua, gee ti ivhɨra ikaaŋmɨusua, gumaghan khav a manmaghɨre indera. 10  + Mamaghɨn gee bar ivhɨre ikaaŋtima Israelɨn iti tharsi mee ivhɨra bar ikeeŋgɨri. Khara Nasaretiiŋn gumagh Krais Iesusɨn izɨɨn gen arɨmasi rɨfhaaŋnɨ utughavi iti gumagh, a nomthegha indera. Gumaghan khav Iesus, gee ana nigha khani ighuuvan aŋga afhusi, ana aremisi Got aŋga amuisima a nomthegha rɨkavhi. 11  + Iesus, ‘Akɨman khav rɨphenaŋga amuir gumasi aŋgi iphɨrphɨrigha aŋm mbatuesima, Ikhɨv thighira aŋga amuisi a rɨphenaŋgi isaghuphusir akɨmaŋgi ighe.’ 12  + Unuaghɨnan khavɨn gumagha thav ena akuragham phatɨghami, bar phatɨ. Iesusɨni izɨɨra, ee mbɨghɨvɨghɨghemi. A nombɨra, ena akurɨvasi gumagh.”
13 Mee Pita ri Jonɨn garima aniiŋ bar aghavagharighava avhighavisi phatɨghava mem mbɨŋgeema, mee aniiŋn ganighava ikaaŋi, aniiŋ surea amuisi phatɨ. Aniiŋ phura gumaghan khɨnani. Mee aniiŋn gara rɨŋgavan maghatɨgha amuigha kamaghɨusue, gumaghan khaniiŋ Iesusɨn phorughava arui. 14 Mee gumaghan khavɨn gari, a ufhuaragha usu maghatɨghi, thighira, a Jon ri Pitan phorugha utughav itima, mee bigha thavɨm mbɨkɨman iŋgura.
15 Kamagha amuisi mee akamana aghavagharan aniiŋga aniiŋsima aniiŋ Judariro osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphena thaegha akɨran zuima, mee aniiŋmɨusua akaa vɨsosi. 16  + Mee norir azaaghi, “Ee manmaghɨra gumaghan khaniiŋ ramuti? Jerusalemɨni itir gumasi rako amisi, mee ikaaŋi, aniiŋ gamgaaŋn bighan bar ikhɨva amui. Ee bighan khuaŋn guaŋsiighem thughatɨs phatɨ. Anaaŋ guisimbaaŋra oto. 17 Ee kamagh iphɨrphɨri, gumasi rako amisiri igharis tharsi bighan khavɨ oraghan thughatɨs phatɨ. Ee akaman bar aghavagharan aniiŋ ranɨɨŋtima aniiŋ nomthegh Iesusɨn izɨɨn gun thavɨm mbɨkɨman bar thaghɨri.” 18  + Mee guava aniiŋn dɨɨsima aniiŋ avhen gusima mee akamana aghavagharan aniiŋm mbɨŋgɨ kamaghɨusue, “Aŋgo nomthegh Iesusɨn izɨɨn gunɨ mbɨkɨmɨva gumasi rako amisi tharsir sure ramuan thaghɨri.”
19-20  + Mee aniiŋm mbɨŋgema Pita ri Jon men akamɨ ikaragha kamaghɨm mbɨŋgeeghi, “Aŋga noniiŋ ganighava oraesi bisi aŋga andar guaŋsighem thughatɨs phatɨ, aŋga andar gunɨm mbɨkɨmɨvɨre ikaami. Gee nori nɨghɨnɨgh, othɨvhan manav Gotɨna arɨmasi rɨfhaaŋn indera, aŋga Gotɨn akamam mbaraghami, o aŋga gen akamam mbaraghami?”
21-22 Pita ri Jon Gotɨn gamgaaŋn amuisi gumagh inderaghava, a 40 pɨlan ombarigha afhira. Kamagha amuisi gumasi rako amisi nori bisir kharsir gari anda othuivisima, mee Gotɨni izɨɨ ufhii. Kamagha amuisima, gumasira aphani uvhuesan maghatɨghan aniiŋ ranɨɨŋmɨusua phura nɨghɨnɨsi, mee manmaghɨra aniiŋ ramuti. Mee aniiŋm mbɨsoghousua amuava mee gumasi rako amisir avhighavhisi mbɨŋgɨŋgɨr aghavagharir marsi aniiŋga amuighava aniiŋ amandasima aniiŋ zui.
Nɨghɨnɨghana aghavaghar Iesusɨn iti tharsi Gotɨn phorugham mbɨŋgeeghi
23 Judariro osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphenan avhen itir gumasi Pita ri Jona thaesima aniiŋ azenaŋgi irɨgha nomthegha nona andarsivɨusua gu. Aniiŋ Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumasiri ikii rako igharisi gumasira aphani aniiŋn mbɨkemisir akaar gun nona andarsi bar mem mbɨkemi. 24  + Mee kamagh oraeghava nori akuvaghava Gotɨn phorugham mbɨŋgeeghi. Mee kamaghɨm mbɨŋgeeghi, “En Ikhɨv en gari thav, nɨɨ ovhee ko unuaghɨnaŋga amuighava, oŋar ivhɨra amuighava andar iti bisi ivhɨra bar andagha amui. 25  + Fhomɨra nɨɨnɨ Utum akaman mav en avhav Devit, a nɨɨn iŋaaran gumagh, nɨɨ akaman khavɨn aŋga anɨɨŋi. Devit kamaghɨm mbɨkemi,
‘Igharisirɨ unuaghɨnan gumasi theeghɨnamɨusua phum avesi?
Israeli mee thoghousua othevir maghatɨsi ramuamɨusuava akaar kɨni vɨsosi?
26 Uŋuimbar ativasi tharsi, mee Gotɨ mbɨsoghousuava amui.
Gumasiri ikii nori nigha Ikhɨvam mbɨsoghousua.
Mee ivhɨra Got nom ee niamɨusua mbɨsevisi gumagham mbɨsoghousua.’
27  + Bar guisimbaaŋra, Herot ri Pontius Pailat koma Israelir gumasi, rako igharisirɨ unuaghɨnan gumasi ivhɨra, mee Jerusalemɨnɨ uŋuun nori akuvaghava othevir maghatɨsir Gotɨn iŋaaran gumaghan aghuuŋ, Iesus ramuamɨusuava akaa vɨsosi. A nɨɨ fhomɨra non iŋarivɨusua mbɨsevisi gumagh. 28  + Mee nɨɨn gamgaaŋ ko nɨɨn nɨghɨnɨghan gɨn zui, nɨɨ fhomɨra otogha mbɨkemisir bisi. 29  + Ikhɨv, mee avhighevisir akaar eŋga aniiŋsi, nɨɨ akaar kharsighi nɨghɨnɨgh. Ena akuraghtima ee uthugh aghavagharighɨva avhighevhighem phatɨghɨva nɨɨna akamɨ ukunaŋgami. 30 Nɨɨ nona afharimuun arɨmarɨr gumasir arɨghtima mee inderaghami. Nɨɨ gamgaaŋn bisira avhɨrara ko rɨŋgavan maghatɨgha amuir othevi ramutima anda Iesusɨn izɨɨno othuivhami, a nɨɨn iŋaaran gumaghan aghuuŋ.”
31  + Mee Gotɨn phorugham mbɨkemigha gɨvasima, mee itir aŋan anughava amandaghava, aŋnɨ Utum meŋgi izɨvasima, mee avhighavisi phatɨgha Gotɨna akamɨ ukuri.
Nɨghɨnɨghana aghavaghar Iesusɨn iti tharsi non bisir norira akuruvasi
32  + Uthughun khavɨn nɨghɨnɨghana aghavaghar Iesusɨn iti tharsi, mee bar navanɨ uvhuavɨra ko nɨghɨnɨghanɨ uvhuavɨre iti. Men thav nombɨra bigha thavɨ nombɨna amendasi phatɨ, mee nori nighavɨra bisi barbar andar gari. 33  + Iesusɨm mbɨsevisi gumasi, mee Gotɨn gamgaaŋn utugha Ikhiv, Iesusa aremigha nomthegha rɨkavisi bighan khavɨn gun gumasi rako amisi vɨŋgeeghi. Uthughun khavɨn Gotɨn ukuarkuvan ikhɨɨvara men phorugha iti. 34-35  + Kamagha amuisi mena thav bigha thavɨn othevisi phatɨ. Gumasi unuasi rako rɨpheni iti tharsi, mee anda amaŋga andar aŋgɨro ovɨsi nigha zaava, Iesusɨm mbɨsevisi gumasigha anɨndima, mee anda nigha bisi phatɨsi gumasir akuruvasi.
36  + Gumaghan mav Josev, a Livaina akhoghɨn gumagh. Iesusɨm mbɨsevisi gumasi mee Barnabasɨna aŋga arɨsi. Aŋm mbɨnɨɨŋ kamagh gu, gumasira akuruvagha gamgaaŋ meŋga anɨndir gumagh. Barnabas Saiprusɨn mɨghsɨmanɨ uŋuun ze. 37 A nonɨ unuaghɨnan mav amandagha, aŋna aŋgɨro ovɨsi nighava Iesusɨm mbɨsevisi gumasigha anɨɨŋi.
+ 4:1 Lu 22.4; 22.52 * 4:1 Gotɨ rɨphenan garir gumasir aphan, a Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumaghan mav. A, Livaina akhoghɨn gumasi meŋga ativagha men garima, mee Gotɨ rɨphenan mbɨroghɨn iŋaarava bisir garirɨ umbueeŋmba athɨvan gumaghan iŋaarigha amui. + 4:2 Mt 22.23; Ap 23.8 + 4:4 Ap 2.41 + 4:7 Mt 21.23; Ap 7.27 + 4:8 Mt 10.19-20 + 4:10 Ap 2.24; 3.6; 3.13-16 + 4:11 Sng 118.22; Ais 28.16; Mt 21.42 + 4:12 Mt 1.21; Ap 10.43 + 4:16 Jo 11.47; Ap 3.9-10 + 4:18 Ap 5.28; 5.40 + 4:19-20 Ap 5.29Ap 1.8; 22.15; 1 Jo 1.1-3 + 4:24 Kis 20.11; Neh 9.6; Sng 146.6 + 4:25 Sng 2.1-2 + 4:27 Mt 27.1-2; Mk 15.1; Lu 23.1; 23.7-11; Jo 18.28-29; Ap 3.13 + 4:28 Ap 2.23; 3.18 + 4:29 Ap 9.27; 13.46; 19.8; Ef 6.19 + 4:31 Ap 2.4; 4.29; 16.26 + 4:32 Ap 2.44-45; 2 Ko 13.11; 1 Pi 3.8 + 4:33 Ap 1.8; 1.22; 2.45-47 + 4:34-35 Ap 2.45 + 4:36 Ap 11.22-26; 13.2-3