7
Ecyɛni à Yahutuubii funŋɔ cwo Kile Jwumpe na
1 Ka Kile sáragawwuubii ɲùŋufembwɔhe si Ecyɛni pyi: «Ɲje pi na yu mu na ke, sèe wi la?»
2 Ka u u pi pyi: «Mii cìnmpyiibii ná mii tiibii, yii lógo na ɲwɔ na. Mà wuu tulyage Ibirayima yaha Mɛzopotami kìni i, sìnampe fooŋi Kile à uye cyêe u na mà u ta u sàha ntɛ̀ɛn Kyaran kànhe e mɛ.
3 Maa yi jwo u á na u fworo u tupyɛnge e, u fworo u kìni i, kìni uru sí n‑cyêe u na ke, u raa sì lire e.
4 Ɲyɛ ka Ibirayima si yîri Kalide shiinbii kùluni i, maa ŋkàr'a sà ntɛ̀ɛn Kyaran kànhe e. U tuŋi kwùŋkwooni kàntugo, kìni i yii ɲyɛ amɛ ke, ka Kile si u pyi u à núr'a pa naha.
5 Kile ɲyɛ a mpyi a u mɛgɛ cyaga kan u á kìni i mɛ, ali cyaga nimbilere ɲyɛ a mpyi a kan u á mɛ. Ŋka Kile mpyi a ɲwɔmɛɛni lwɔ́ u á na uru sí kìni kan u á, u kwùŋkwooni kàntugo, li mú sí n‑pyi u tùluge wuu, mà li ta kuru canŋke na, pyà ɲyɛ a mpyi Ibirayima á mɛ.
6 Kile mpyi a yi jwo Ibirayima á na u tùluge sí n‑pa n‑pyi nàmpɔnnte e kìni labɛr'e, pi sí n‑pyi bilii, pi sí pi kyérege yyee ŋkwuu sicyɛɛre (400) funŋ'i.
7 Ŋka kìni shiinbil'á pi sí bilere pyi ke, uru Kile yabiliŋi u sí lire kìni shiinbii tùn. Lire kàntugo pi sí n‑yîri wani si mpa uru Kile pêe naha ŋke cyage e.
8 Lire kàntugo ka Kile si tunmbyara le ná Ibirayima e, maa ŋkwɔ̀nŋi pyi tire fyèŋi. Lire kurugo Ibirayima à u jyaŋi Ishaka kwɔ̀n u canzege canmpyibaatanrewuuni. Ishaka mú à pa Yakuba ta ke, maa uru kwɔ̀n, ka Yakuba mú si wuu tulyeyi kɛ ná shuunniŋi kwɔ̀n.
9 Wuu tulyeyi i, wà mɛge na mpyi Yusufu, uru yiɲcyɛge mpyi pi sanmpil'e, ka pi i u pɛ́rɛ, u à kàr'a sà mpyi biliwe Misira kìni i. Ŋka Kile mpyi ná u e,
10 maa u shuu yyefuge karigii puni na. Kile mpyi a yákilifente kan u á, maa u kyaa pyi l'à táan Misira kìni saanŋi Farɔn á, ka uru si u tìŋɛ Misira kìni ná u pyɛnge puni ɲùŋɔ na.
11 Ɲyɛ ka katibwɔhɔ si mpa ɲcwo Misira kìni puni ná Kana kìni puni na. Sùpyire mpyi na ŋkyaali sèl'e. Wuu tulyeyi mpyi na ɲjyì taa na lyî mɛ.
12 Yakuba à pa lógo na ɲjyì na wá na ntaa Misira kìni i ke, maa wuu tulyeyi tun pi toɲcyiige e pi sà wà shwɔ, pi a ma.
13 Ɲyɛ pi à pa shà pi tozhɔnwoge na sùmaŋi tashwɔge e ke, ka Yusufu si nta a uye cyêe u cìnmpyiibii na. Lir'à pyi ke, ka Farɔn si nta a Yusufu cìnmpyiibii cè.
14 Lire kàntugo ka Yusufu si pi tun pi à kàr'a sà u tuŋi Yakuba ná u pyɛngɛ shiinbii lwɔ́ mà pa. Pi shiin beetaanre ná kɛ ná kaŋkuro (75) pi mpyi.
15 Lire pyiŋkanni na, Yakuba à kàre Misira kìni i. Wani u à kwû, mà bâra wuu tulyeyi sanɲyi na mú.
16 Ibirayima mpyi a fanŋke ŋkemu shwɔ Kyamɔri jyaabil'á Sikɛmu kànhe e ke, ka pi i pi buwuubii tug'a kàr'a sà ntò wani kuru fanŋke e.
17 Ɲyɛ ɲwɔmɛɛni Kile mpyi a lwɔ́ Ibirayima á ke, lire tèefunŋɔn'à pa na byanhare ke, ka wuu shiŋi si mpa ɲyaha maa mpêe Misira kìni i.
18 Pi à kwôro Misira kìni i fo mà sà nɔ saanŋi wà u tìi na. Uru saanŋi ɲyɛ a mpyi a yafyin cè Yusufu kataanmpe e mɛ.
19 Uru saanŋ'à wuu shiŋi sùpyire kyérege cwɔ̀ɔre e. U mpyi maha pi pyi pi i pi pyìibii lwúu na wàa, bà pi si mpyi s'a ŋkwûu mɛ.
20 Lire tèni i Kile tùnntunŋiMusa à si. U lemɛ mpyi a ɲwɔ, u kyaa mpyi a táan Kile á, ka u sifeebii si u ŋwɔhɔ yiɲyɛ taanre funŋ'i bage e maa u ɲwɔ caa.
21 U à pa ŋwɔhɔ jà, ka pi i u yige bage e ke, ka saanŋi Farɔn pworoŋi si u lwɔ́ na byíi mu à jwo u yabiliŋi jya wi.
22 Lire pyiŋkanni na, yaaga maha yaaga na Misira kìni shiinbii mpyi a taanna ke, Musa mpyi a taanna yire puni na. Fànhe na mpyi u jwumpe ná u kapyiiŋkii puni i.
23 Ɲyɛ Musa shìŋ'à pa nɔ yyee beeshuunni na ke, u cìnmpyiibii pi ɲyɛ Izirayɛli shiinbii ke, ka u u li lwɔ́ uye funŋ'i si sà fworo pi na.
24 U à sà nɔ wani mà sà Misira shinŋi wà ta u u u cìnmpworoŋi wà bwùun, ka Musa si u cìnmpworonaŋi shwɔ maa u ŋkooŋi wwû fo mà Misira shinŋi bò.
25 Musa mpyi na sɔ̂nŋi na lire mpyiŋi sí uru cìnmpyiibii pyi pi li cè na Kile na sí pi yige bilere e uru cye kurugo, ŋka u cìnmpyiibii ɲyɛ a jà a yi yyaha cè mɛ.
26 Kuru canŋa nùmpanŋa, ka Musa si sà u cìnmpyiibii pìi shuunni ta pi i ntùnni, ka u u wá na ɲcaa si pi jwo nde piye e maa jwo pi á “Yii na ɲyɛ cìnmpyii, ɲaha kurugo yii ɲyɛ na ntùnni yɛ?”
27 Ŋge u mpyi na u shinɲɛɛŋi bwùun ke, ka uru si Musa ŋɔɔŋ'a wà maa jwo: “Jofoo u à mu tìŋɛ mà pyi wuu ɲùŋufooŋi ná wuu yukyaaŋi yɛ?
28 Bà mu à Misira shinŋi bò taɲjaa mɛ, taha amuni mu la ɲyɛ si mii bò?”
29 Nàŋ'à puru jwo ke, ka Musa si fê a kàre Madiyani kìni i. Maa ceewe fúru wani maa pùnampyire shuunni ta u na.
30 Ɲyɛ yyee beeshuunni kàntugo, canŋka mà Musa yaha Sinayi ɲaŋke byanham'i, ka Kile mɛ̀lɛkɛŋi wà si uye cyêe u na, nage mpyi na ɲî tahe ŋkemu na ke, kuru funŋke e.
31 Musa à lire ɲya ke, ka li i u kàkyanhala. Ka u u file ku na si ku yaa ŋgíi, ka Kafooŋi Kile si u pyi
32 “Mii u ɲyɛ mu tulyeyi Ibirayima ná Ishaka ná Yakuba u Kileŋi.” Ka Musa si fyá fo na ɲcyɛ̂ɛnni, u saha ɲyɛ a ɲɛn'a ku wíi mɛ.
33 Ɲyɛ ka Kafooŋi si u pyi “Ma tanhaɲyi wwû ma tooyi na, ɲaha na yɛ cyage e mu à yyére amɛ ke, kuru na ɲyɛ Kile wogo.
34 Yyefuge e mii shiinbii ɲyɛ Misira kìni i ke, mii à kuru ɲya, mii à pi parage lógo mú. Mii à tîg'a pa si mpa pi ɲùŋɔ wwû bilere e. Ɲyɛ numɛ, mii sí mu tun Misira e.”
35 Ɲyɛ Izirayɛli shiinbii mpyi a cyé Musaŋi ŋgemu na, maa u pyi “Jofoo u à mu tìŋɛ mà pyi wuu ɲùŋufooŋi ná wuu yukyaaŋi yɛ?” ke, uru Musaŋi Kile à tun u à sà mpyi pi ɲùŋufooŋi, si pi yige bilere e, Kile mɛ̀lɛkɛŋi u à uye cyêe u na tahe nage woge e ke, uru mɛ̀lɛkɛŋi cye kurugo.
36 Uru Musaŋi u à pi yige bilere e Misira e, maa kakyanhala karigii ná kacyeeŋkii pyi Misira kìni ná Suumpe Lwɔhe Niɲyage ná síwage e yyee beeshuunni funŋ'i.
37 Uru Musaŋi ninuŋi mú u à yi jwo Izirayɛli shiinbil'á na, bà Kile à uru tun mɛ, amuni Kile sí n‑pa tùnntunŋɔ yige pi shiŋi i uru fiige.
38 Mà sùpyire yaha t'à bínni síwage funŋke e, Kile Mɛlɛkɛŋi u mpyi na yu Sinayi ɲaŋke ɲuŋ'i ke, uru Musaŋi ninuŋi u mpyi uru Mɛlɛkɛŋi ná wuu tulyeyi shwɔhɔl'e. U à jwumɔ báraga wumɔ jwo u á, ka u u pu jwo wuu á.
39 Ŋka wuu tulyeyi ɲyɛ a ɲɛɛ puru jwumpe na mɛ, pi à pu cyé maa sɔ̂nŋi si núru s'a wá Misira kìni i.
40 Ka pi i Arɔn pyi “Yasunɲyi yà yaa ɲjemu yi sí wuu yyaha cû ke, ɲaha na yɛ Musaŋi u à pyi kaɲuŋɔ mà wuu pyi wuu à fworo Misira e ke, yaage k'à u ta ke, wuu ɲyɛ a cè mɛ.”
41 Ɲyɛ cyire canmpyaagil'e, ka pi i nunaga yaa mà pyi kacyiin, maa kuru sunni. Kuru nunage pi à yaa ná pi yabilimpii cyeyi i ke, maa kuru kataanni pyi.
42 Ɲyɛ ka Kile lùuni si yîri, maa kàntugo wà pi á, maa pi yaha pi i nìɲyiŋi yaayi pêre mu à jwo bà Kile tùnntunŋi wà mpyi a yi sémɛ Kile Jwumpe Semɛŋi i na
“Yii Izirayɛli shiinbii, yatɔɔre yii à pyi sáraga, mà bâra sárayi yii à wwû yyeegii beeshuunniŋi funŋ'i
mà yii yaha síwage e ke, taha mii á yii à yire wwû la?
Mii á bà yii à yire wwû mà dɛ!
43 Yii yasunŋke mɛge ku ɲyɛ Mɔlɔki ke, kuru u vàanŋke bage yii à tug'a kàre.
Mà bâra lire na, woni mɛge ku ɲyɛ Erefan ke, lire shiŋi yii à yaa na mpêre.
Lire e ke mii sí yii cû n‑kàre fo Babilɔn kàntugo.”»
44 Ɲyɛ Ecyɛni à puru jwumpe taha a kwɔ̀ ke, maa jwo: «Mà wuu tulyeyi yaha ɲani na síwage e, tunmbyaare vàanŋke bage na mpyi pi á. Kuru bage mpyi maha li cyêe na Kile na ɲyɛ ná pi e. Kile mpyi a yaaŋkanni ndemu cyêe Musa na ke, lire yaaŋkanni na u mpyi a ku yaa.
45 Lire kàntugo lyeɲwɔge ku mpyi a taha wuu tulyeyi woge na ke, ka u u kuru bage kan pir'á. Kìni shiinbii Kile mpyi na sí n-kɔ̀rɔ n-yige si li kan Izirayɛli shiinbil'á ke, ka Zhosuwe si pi yyaha cû mà kàre lire kìni i ná kuru bage e. Tunmbyaare vàanŋke bag'à kwôro wani pi á fo mà sà nɔ saanŋi Dawuda tìiŋi na.
46 Dawuda kyaa mpyi a táan Kile á, ka u u li cya Kile á si baga faanra u á, uru ŋgemu u ɲyɛ Yakuba u Kileŋi ke.
47 Ŋka saanŋi Solomani u mpyi Dawuda jyaŋi ke, uru u à pa mpyi kuru bage faanrafooŋi.
48 Ŋka wuu à yaa wuu li cè na nìɲyiŋi u Kileŋi ɲyɛ na ntɛ̀n sùpyaŋi bafanrage e mɛ, bà Kafooŋi Kile à yi jwo u tùnntunŋi wà cye kurugo mɛ, na
49 “Nìɲyiŋi u ɲyɛ mii saanre yatɛɛnŋke,
ɲìŋke sí ɲyɛ mii tooyi tayahage.
Bage ŋkire yii saha sí n‑jà n‑faanra mii á,
kuru si mpyi mii taŋɔŋke yɛ?
50 Mii cyɛge bà k'à yire yaayi puni yaa mà?”»
51 Ɲyɛ Ecyɛni à puru jwumpe taha a kwɔ̀ ke, maa jwo: «Yii à kwɔ̀n, ŋka yii à yii zòompii ná yii niŋgyigigii tò Kile yini yyaha na, maa ɲcyé Kile Munaani na. Yii à pyi yii tulyeyi fiige.
52 Yii tulyey'à Kile tùnntunmpii puni kyérege. Ŋge u à sàa tíi ke, mpii pi à uru mpaŋi kyaa jwo ke, pi à pire bò. Numɛ, ka yii i núr'a pa wwû uru sùpyaŋi nintiiŋi ɲwɔh'i mà bò.
53 Yii pi à Kile Saliyaŋi ta Kile mɛ̀lɛkɛɛbii cye kurugo ke, yii ɲyɛ a ɲɛɛ na uru Saliyaŋi kurigii ɲaare mɛ.»
Ecyɛni boŋkanni
54 Yukyaabil'à yire lógo ke, ka pi lùgigii si yîri fo mà tatɛɛnge fô pi na Ecyɛni kurugo.
55 Ŋka mà Ecyɛni yaha u à ɲî Kile Munaani na, u à yyahe yîrig'a le nìɲyiŋi i, mà Kile sìnampe ɲya, maa Yesu ɲya u à yyére Kile kàniŋɛ cyɛge na,
56 ka u u pi pyi: «Yii lógo, mii naha nìɲyiŋi ɲya u à múgo, Supyaŋi Jyaŋi s'à yyére Kile kàniŋɛ cyɛge na.»
57 Ɲyɛ Ecyɛni à puru jwo ke, ka pi i ŋkwúulo fànha na, maa pi niŋgyigigii tò, maa ŋkàr'a sà bôgoro u na,
58 maa u cû a yige kànhe kàntugo yyére, maa sà u wà ná kafaayi i mà bò. Mpii pi à fin'a taha u na ke, pire mpyi a pi vàanntinɲyi wwû a kan nàɲjiiŋi wà á, uru mɛge na mpyi Soli.
59 Mà pi yaha pi i Ecyɛni wàa ná kafaayi i, u à Kile ɲáare na: «Kafooŋi Yesu, mii sí na múnaani kan mu á!»
60 Maa niŋkure sín maa jwo fànha na: «Kafooŋi, ma hà nde kapiini fwooni tò pi na mɛ!» U à puru jwo ke, ka u múnaani si fworo u e.