17
Gu jaꞌtkam nam ba bhaakuꞌ gu Tesaloonika oiꞌñkam
1 Baꞌ bhammɨ dɨr mu jaꞌk pu bhɨi mɨt gu Paablo gio gu Siilas na paiꞌ jaiꞌ kap jup jir gɇꞌgɇr kikcham kaꞌ, na puiꞌ tɨ tɨɨꞌ maaꞌn kap Anpiipolis, gu jumai kap baꞌ Apoloonia ɨp. Baꞌ bhaiꞌ jɨꞌ jaꞌp nam xi oipimɨk bhaiꞌ dhɨr mu jaꞌk jup bhɨi mɨt na paiꞌ puiꞌ tɨ tɨɨꞌ Tesaloonika, baꞌ bhaiꞌ maaꞌn kap jup tu daandaꞌ am gu Israel kam jaꞌtkam.
2 Baꞌ gu Paablo na guꞌ koꞌraardaꞌ na ba ji jimiaꞌ mu jaꞌp paiꞌ nam jax tu daandaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam, baꞌ jɨꞌk baikim na paiꞌ dhuuk puꞌñim aꞌjɨdaꞌ na cham tum juandaꞌ muiꞌ ba ji jimiaꞌ mu jaꞌp nam paiꞌ puꞌñi tu daandaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam guiꞌ nam bhaiꞌ oiꞌñkaꞌ Tesaloonika, baꞌ gammɨjɨ ja aagiꞌñdhaꞌ bhaan gu uꞌuan miꞌ na mɨt paiꞌ tu uaꞌnak guiꞌ nam bhaankamuꞌn tu aꞌgimɨk gu Dios,
3 na puiꞌ ja tɨtdadaꞌ na sap puiꞌm kaiꞌch na kam kuugalhdhaꞌ nam paiꞌ dhuuk muꞌaaꞌ guch Xoiꞌkam guiꞌ na Dios puꞌñi bha jootsaꞌ. Miꞌ dhɨr sap baꞌ duadɨi giop bamgiaꞌ miꞌ dhɨr koiꞌñgaꞌn tɨr, jup ja tɨtdadaꞌ:
―Baꞌ gu Jesuus jir diꞌ guch Xoiꞌkam guiꞌ nañ jaroiꞌ jam aagiꞌñ, guiꞌ na saak Dios puꞌñi bha jootsaꞌ.
4 Baꞌ jaiꞌ dhɨt tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam gu Israel kam jaꞌtkam, miꞌ dhɨr baꞌ dai nam ba kaichuꞌ gu Paablo gio gu Siilas. Gio baꞌ jaiꞌ guiꞌ nam griago ñiꞌook kɨꞌn tu aꞌgadaꞌ, guiꞌ nam jɨꞌk pu gammɨjɨ tu daandaꞌ buiñor gu Dios, puiꞌ muiꞌp tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam, gio baꞌ jaiꞌ gu uꞌuub ɨp guiꞌ nam jir jix aꞌaixkam kaꞌ puiꞌ muiꞌp tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam.
5 Baꞌ jaiꞌ guiꞌ na mɨt cham tɨ jɨɨꞌñ buiñor guch Xoiꞌkam gu Israel kam jaꞌtkam bhaiꞌ ji bhaak jamɨt, baꞌ ba ja umuaꞌ mɨt jɨꞌkchi gu jaꞌtkam guiꞌ nam bha jaꞌp oipot jix buam tomaat kaꞌ na jɨꞌx jir gɇꞌ kiicham, baꞌ puiꞌ ja tɨtda am nam sap ja iatgidhaꞌ gu jaꞌtkam guiꞌ nam jɨꞌk cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam nam sap baꞌ jaiꞌ bhaiꞌp ji bhaakuꞌ ja bui gu Paablo gio gu Siilas. Baꞌ puiꞌm duu dho, giilhim bhaiꞌ ji bhaak jamɨt. Baꞌ bɨɨx maap xim daagɨk muiꞌ tɨi jii mɨt mu na paiꞌ kiokaꞌ gu Jason na mɨt tɨi oꞌbhaiꞌ gu Paablo gio gu Siilas, nam guꞌ miꞌ tɨbiapkaꞌ buiñor dhiꞌ jɨꞌ dhi maaꞌnkam, nam sap baꞌ miꞌ dhɨr ja boosgai mu ja baidhikaꞌ gɨt ja bui gu jaꞌtkam.
6 Guꞌ ji na mɨt guꞌ cham miꞌp ja tɨɨ nam tɨi pup xi ja gaagaimɨk, baꞌ gu Jason pɨx bhaiꞌ ji oꞌbhaiꞌ mɨt. Tɨɨmɨrak jamɨt dho guꞌ gamaiꞌ pɨx tu dooda ja bɨɨm guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, nam guꞌ maap miꞌ ka daraa. Mu baꞌ ba ja aich jamɨt jiiñkidhat nam paiꞌ darkaꞌ gu gɇꞌgɇrkam jup kaiꞌchim am:
―Yaꞌ jaꞌk jup ba ai mɨt gu jaꞌtkam guiꞌ nam bɨɨx kap naiꞌ oipidhat ja ñiokbotuꞌn gu jaꞌtkam,
7 baꞌ dhi Jason mu xi ja aich kiaꞌmiꞌñ. Cham tuꞌ kaꞌm nɨiꞌñ am dho bɨɨx dhiꞌ dhi jaꞌtkam gu puiꞌ nat jax jaꞌk tu dai gu gɇꞌkam Rooma kam na puiꞌ jaꞌk tu aagix kaꞌ, nam guꞌ puiꞌ kaiꞌch na sap jumaip jix jaiꞌch gu gɇꞌkam na puiꞌ tɨɨꞌ Jesuus.
8 Baꞌ giilhim bhaiꞌ ji bhaak jamɨt gu jaꞌtkam na mɨt puiꞌ jɨꞌ ja kai, gio gu gɇꞌgɇrkam ba puiꞌ ɨp.
9 Guꞌ ji na guꞌ gu Jason gio guiꞌ na mɨt maap mi ja aich, jotmodaꞌ xi ja namki mɨt gu gɇꞌgɇrkam. Baꞌ puiꞌ cham jax ka ja dooda mɨt, dai na mɨt ba ja joot nam ba jimiaꞌ.
Gu Paablo gio gu Siilas nam ba jimiaꞌ Bereeya jaꞌk
10 Baꞌ moo janoꞌ nat jax gamaiꞌ ji chuk, bhaiꞌ dhɨr ba ja joot jamɨt guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam nam sap ba jimiaꞌ mu jaꞌk Bereeya gu Paablo gio gu Siilas, baꞌ guiꞌ bhaiꞌ dhɨr jup ma jii mɨt mu jaꞌk nam paiꞌ tu ja aagiꞌñ. Baꞌ na mɨt jax ɇɇk, pu jii mɨt mu jaꞌp nam paiꞌ tu daandaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam.
11 Baꞌ mu ji ɇɇk bhaiꞌ ji chu ja aꞌgi mɨt gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook. Baꞌ guiꞌ cham jax ji chɨꞌɨɨk jup tɨ jɨɨꞌñ jamɨt, nam guꞌ dɨɨlh kat pur jix bhabhaiꞌkam kaꞌ dhiꞌ jɨꞌ dhi Israel kam jaꞌtkam nam bhaiꞌ oiꞌñkaꞌ Bereeya, cham tuꞌ puiꞌ na jax guiꞌ nam bhammɨ jaꞌk jup oiꞌñkaꞌ Tesaloonika. Baꞌ gammɨjɨ nabap tanoolh tu jiñkuiꞌñdhaꞌ am gu ñioꞌkiꞌñ gu Dios nam jix maachim kaꞌ noꞌ moor sɨlhkam gu puiꞌ na jax tu ja aꞌgiꞌñdhaꞌ gu Paablo gio gu Siilas.
12 Baꞌ muiꞌ dho tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam gu Israel kam jaꞌtkam, gio jaiꞌ guiꞌ nam griago ñiꞌook kɨꞌn tu aꞌgadaꞌ puiꞌ muiꞌp tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam, puiꞌ na jax gu chichioꞌñ gio baꞌ gu uꞌuub ɨp guiꞌ nam jir jix aꞌaixkam kaꞌ.
13 Guꞌ ji na mɨt guꞌ puiꞌ ba tɨ kai gu Israel kam jaꞌtkam guiꞌ nam bhammɨ jaꞌk jup oiꞌñkaꞌ Tesaloonika na gu Paablo mu jaꞌk Bereeya ji oirɨt jup ba tu aꞌga gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñioꞌkiꞌñ gu Dios. Baꞌ mu jimɨɨk mu jaꞌk bhaiꞌp ji ja iatgi mɨt gu jaꞌtkam guiꞌ nam jɨꞌk cham tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam, baꞌ guiꞌ na mɨt puiꞌp ji ja kɇɇk giilhim bhaiꞌ ji bhaak jamɨt.
14 Guꞌ ji na guꞌ guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam jotmodaꞌ xi joot jamɨt gu Paablo na sap bhaiꞌ dhɨr ba jimiaꞌ mu jaꞌk taatsab na paiꞌr juꞌñdharan gu gɇꞌ suudaiꞌ. Dai baꞌ gu Siilas gio Timoteo bhammɨ pup oipo am Bereeya.
15 Baꞌ jaiꞌ dhɨt jup ma oi mɨt gu Paablo guiꞌ nam tɨ jɨɨgiꞌñdhaꞌ buiñor guch Xoiꞌkam mummɨ juugɨt na paiꞌr gɇꞌ kiicham kaꞌ Ateenas tɨ tɨɨgim. Miꞌ dhɨr baꞌ giop ba ja joot nam ba jimiaꞌ bhammɨ jaꞌk Bereeya puiꞌ xi ja tɨɨdak nam sap pu tɨɨdaꞌ gu Siilas gio gu Timoteo nam muiꞌ xi jiimdaꞌ mummɨ na paiꞌ oirɨ gu Paablo.
Gu Paablo na Ateenas oirɨdaꞌ
16 Baꞌ na mu jaꞌp ka oirɨ gu Paablo na paiꞌ jax jir gɇꞌ kiicham, bhammɨ dɨr na paiꞌ puiꞌ tɨ tɨɨꞌ Ateenas, na bhaiꞌ ja nɨɨra gu Siilas gio gu Timoteo, bhaiꞌx buam ji chu tatdat nat ba ja tɨɨ gu didios jup duiñxim nam mi jaꞌp pɨx jaꞌx tuut bɨɨx kap na jɨꞌx jir gɇꞌ kiicham.
17 Baꞌ gammɨjɨ ba ji chu ja aꞌgidhaꞌ gu Israel kam jaꞌtkam mu jaꞌp nam paiꞌ tu daandaꞌ, gio guiꞌ nam cham jir Israel kam jaꞌtkam ba puiꞌ ɨp, guiꞌ nam jɨꞌk gammɨjɨ pu tu daandaꞌ buiñor gu Dios, gio guiꞌ nam mu jaꞌp jum jumpaꞌndaꞌ ɨrban gu gɇꞌ kiicham.
18 Baꞌ jaiꞌ dhɨt bhaiꞌ ji ñiokbo mɨt buiñor gu Paablo guiꞌ nam puiꞌ ɨlhiiꞌñdhaꞌ nam bɨɨx aixim xi chu buadaꞌ nam baꞌ dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌm taat kaꞌ, gio baꞌ guiꞌ nam puiꞌ jaꞌk jup ɨlhiiꞌñdhaꞌ na dhiꞌ kɨꞌn jix bhaiꞌ tu ja jimdaꞌ noꞌm cham jax jum aaꞌ sia ku bɨɨx aixim jix buam tu ja jim. Baꞌp kaiꞌch am:
―¿Tuꞌ baꞌ aagat jup kaiꞌch dhi maaꞌnkam jix xopkigɨm?
Jaiꞌ baꞌp kaiꞌch am ɨp:
―Panaas ku ja aꞌmkam tu aꞌga dhi maaꞌnkam gu jaiꞌ didios nam cham jir yaꞌ kam, nam sap baꞌ guiꞌ ja bui tɨ jɨɨꞌñdhaꞌ gɨt gu jaꞌtkam.
Baꞌ dhiꞌ puꞌñi jaꞌk kaiꞌch am, na guꞌ gux bhaiꞌm kaiꞌchdham ñiꞌook na tu ja aꞌgiꞌñ gu Paablo na bhaan tu aꞌga gu Jesuus gio nat jax jaꞌk jum duu nat duadɨk giop bam miꞌ dhɨr koiꞌñgaꞌn tɨr.
19 Baꞌ puiꞌ xi kaiꞌchimɨk ba baidhim am gu Paablo mu jaꞌp na paiꞌr Areopago, mu jaꞌp nam paiꞌ gammɨjɨ miꞌm jumpaꞌndat tu aꞌgadaꞌ gu tuꞌ na jax jum buadaꞌ naiꞌ jaꞌp. Mu baꞌ ji aichdhak jup tɨtda am:
―Jich aagiꞌñdhaꞌ ap jich jaduuñ nar tuꞌp tuꞌm daꞌ dhiꞌ nap jax jaꞌk kiaꞌpɨx ya jaꞌp tu aꞌgim.
20 Na guꞌ dhiꞌ puiꞌ nap jɨꞌk jax tuch aꞌgiꞌñ, aach cham paiꞌ puiꞌ tɇ kɇɇkɇt, puiꞌ kuch baꞌ tɨix maachim na jax jir jum duukam.
21 Baꞌ dhiꞌ dhi jaꞌtkam nam bhammɨ dɨr oiꞌñkaꞌ Ateenas, gio gu jaiꞌ guiꞌ nam mɨk dɨr bhaiꞌp oiꞌñkaꞌ, gammɨjɨ ja koꞌraardaꞌ nam jix kaim kaꞌ gu jaroiꞌ noꞌ puꞌñi jax tu aꞌga, gio baꞌ moo na ja koꞌraardaꞌ ɨp nam miꞌ dhɨr puiꞌp ba tu aꞌgadaꞌ noꞌm puꞌñi cham paiꞌ jaroiꞌ puiꞌ kɇɇkɇt.
22 Baꞌ gu Paablo dai nat jax jup kɨkbo miꞌ ja saagiꞌñ gu muiꞌ jaꞌtkam nam miꞌp tuꞌiiꞌ Areopago bhaiꞌ ji chu ja aꞌgi, jup ja tɨtda:
―Dho guꞌ ea na pim ka xiñ kaayaꞌñ jaaduñ na pim yaꞌ oiꞌdhaꞌ Ateenas. Dho guꞌ aañ puiꞌ jam nɨiꞌñ dho na pim giilhim tuꞌ kaꞌm ja nɨidhat ja daan gu jam didios tuk.
23 Baꞌ maaꞌn kap na ñich tɨ tɨɨ mu jaꞌp na pim paiꞌ jax chu daan ja bui gu jam didios tuk, bha tu uaꞌñix bhaan guiꞌ na pim miꞌ tu ja makgɨrxiꞌñ, na jaꞌpnim kaiꞌch, “Gu Dios na cham jaroiꞌ maat.” Baꞌ dhiꞌ dhi Dios na pim puiꞌ cham maat na pim daan, aañiꞌ dho jam aagiꞌñdhaꞌ nar jaroiꞌ dhaꞌ.
24 ’Dho dhiꞌ dhor diꞌ guiꞌ nat jup duu dhi oiꞌñgaꞌn gio na jɨꞌk tuꞌ ya jaꞌp jix chu jaiꞌch bhaan, guiꞌ nax dhaam jir gɇꞌkam gio ya jaꞌp dhi oiꞌñgaꞌn, baꞌ cham tuꞌ ya jaꞌp paiꞌ kio bhaan gu chichiop guiꞌ na jaꞌtkam jup jir ja duiñ.
25 Ni na cham tuꞌ aꞌmiram jum aaꞌ na mu paiꞌ palhbuiꞌñdhaꞌ gu jaroiꞌ gu tuꞌ noꞌ jax jix dhuñiim, na guꞌ dhiꞌ pɨx jir diꞌ nach maak gu iiꞌmdaꞌ bɨɨx jɨꞌmaꞌn, puiꞌ na jax gu jɨbɨɨlh nach kɨꞌn iibhɨ, gio bɨɨx aixim na tuꞌch aꞌm jum aaꞌ.
26 ’Gio dai maaꞌn ɨp gu maaꞌnkam nat bhaan dɨr ja muiꞌdhalh muiꞌ gu jaꞌtkam nam sap baꞌ bɨɨx kap naiꞌ oiꞌñkaꞌ na jɨꞌx jir oiꞌñgaꞌn, gio baꞌ nat ja daax nam jɨꞌx pɨx juugɨt duduakaꞌ gio nam paiꞌ jax oiꞌñkaꞌ,
27 nam baꞌ ba gaagaꞌ gu Dios na pa jaꞌk jup tuꞌiiꞌ, katti iam tu tattamidhat am pɨx tɨgiaꞌ am na paiꞌp tuꞌiiꞌ, sia ku guꞌ gu Dios tɨi cham tuꞌ mɨk jup tuꞌiiꞌ aach jich bui bɨɨx jɨꞌmaꞌn.
28 Na guꞌ gu Dios buiñor jia nach baꞌ dudua, puiꞌ ku baꞌx bhaaiꞌ nach joiñ, gio nach baꞌ ya jaꞌp jix jaiꞌch dhi oiꞌñgaꞌn bhaan, jaꞌp na mɨt jax jaꞌk tu uaꞌnak ɨp guiꞌ nam tu uꞌuandaꞌ gu yaꞌ kam aapiꞌm jam bui, na jaꞌpnim kaiꞌch: “Aach jir maamraꞌn gu Dios.”
29 Baꞌ noꞌch jir maamraꞌn gu Dios, chaꞌch puich aaꞌndaꞌ na panaas gu Dios jir pu chuꞌm na jax gu jaꞌppɨx didios jup duiñxim gux uꞌuam bapaiñum totbikdam, piam guiꞌ na pu chuꞌm na gux chua baiñum totbikdam, piam gu jaꞌppɨx jodaip duiñxim jax ña tuꞌm jup jix dhuñiim kaꞌ dɨɨlh gu maaꞌnkam.
30 Dho guꞌ bɨjɨk gu Dios cham tuꞌp jum buixdhat dho ja bui gu jaꞌtkam, sia kum bɨɨx aixim pɨx tu jimdaꞌ nam jax ɨlhiiꞌñdhaꞌ dɨɨlh, guꞌ xib puiꞌ kaiꞌch ji nam sap bɨɨx kap miꞌ puiꞌ ba jimiaꞌ gu jaꞌtkam na jax jix aaꞌ.
31 Nat guꞌ ba tu dai jia gu Dios na paiꞌ dhuuk ba ja aagiꞌñdhaꞌ bɨɨx gu jaꞌtkam nam jax jaꞌk tu jimdat bɨɨx jɨꞌmaꞌn. Baꞌ dhiꞌ bhaankam puiꞌ tu duñiaꞌ guiꞌ nat jaroiꞌ pu bɨjɨk dɨr bhaan tɨ tɨɨ, baꞌ janoꞌ nat paiꞌ dhuuk duaꞌñdhak gio miꞌ dhɨr jup bamiiꞌ koiꞌñgaꞌn tɨr, bɨɨx ja mattuda gu jaꞌtkam.
32 Baꞌ na mɨt puꞌñi kai na bhaan tu aꞌga gu koiꞌñgaꞌn nam giop duduar, bhaiꞌ bɨɨx aixim ji aiꞌchux jamɨt. Jaiꞌ baꞌ siamrip kaiꞌch am:
―Moo chi jumai tanoolh jach baꞌ giop jum kaayaꞌ gu dhiꞌ puiꞌ nap jax tu aꞌga.
33 Baꞌ gu Paablo miꞌ dhɨr pu jii ja bui gu jaꞌtkam.
34 Baꞌ jaiꞌ dhɨt siamri pɨx chuꞌp jum duu mɨt na mɨt ba oi gu Paablo. Maadɨt jir diꞌ guiꞌ nam miꞌr gɇꞌgɇrkam kaꞌ Areopago na puiꞌ tɨɨꞌ Doniisio, gio baꞌ maaꞌn jaꞌppɨx ubii muiꞌp xi jimchuꞌ Damaaris tɨɨgim, gio baꞌ jaiꞌ jɨꞌkchi pup gu jaꞌtkam. Baꞌ dhiꞌ bɨɨx tɨ jɨɨꞌñ jamɨt buiñor guch Xoiꞌkam.