11
Ala maxandife
(Matiyu 6:9-13, 7:7-11)
1 Lɔxɔ nde, Isa nu na Ala maxandife yire nde. A to gɛ, a fɔxirabirɛ nde naxa a fala a bɛ, «Marigi, muxu tinkan Ala maxandide alɔ Yaya a fɔxirabirɛe tinkanxi ki naxɛ.»
2 Isa naxa a masen e bɛ, «Wo nɛ Ala maxandima, wo xa a fala,
‹Baba Ala, duniɲa birin xa i xili sɛniyɛnxi kolon.
I xa mangɛya niini xa fa.
3 Baloe fi muxu ma lɔxɔɛ birin,
muxu hayi na naxan ma.
4 Diɲɛ muxu xa yunubie ma,
barima muxu fan diɲɛma mixie haakɛ ma,
naxan yo bara fe kobi niya muxu ra.
I naxa muxu ti maratantanyi kira xɔn.›»
5 Isa man naxa a masen e bɛ, «Xa a sa li, wo ya ma mixi nde naxa siga a boore nde xɔn kɔɛ tagi, a a fala a bɛ, ‹N boore, taami saxan doni n bɛ,
6 barima xɔɲɛ nde nan faxi n bɛ keli biyaasi, a fa li donse yo mu na n naxan soma a yi.›»
7 «Xa a sa li go, banxi kanyi a yaabi, ‹Ba n tɔɔrɔfe! Naadɛ balanxi, n tan nun n ma die birin saxi. N mu nɔma kelide fa n xa taami so i yi!›
8 N xa a fala wo bɛ, banxi kanyi mu kelima a xa a boore mali e xa dɔxɔbooreya ma. Kɔnɔ a boore xa lixirinyi tan, na nan a niyama banxi kanyi xa keli, a a boore hayi birin fan.»
9 «N xa a fala wo bɛ,
wo maxandi ti, wo a sɔtɔma nɛ.
Wo fenyi ti, wo a toma nɛ.
Wo naadɛ kɔnkɔn, a rabima nɛ wo bɛ.
10 Mixi naxan birin maxandi tima, a a sɔtɔma nɛ.
Mixi naxan se fenma, a a toma nɛ.
Mixi naxan naadɛ kɔnkɔnma, a rabima nɛ a bɛ.»
11 «Baba mundun na wo ya ma naxan xa di yɛxɛ maxɔrinma a ma, a sa bɔximase so a yi ra?
12 Xa a sa tɔxɛlɛ nan maxɔrin wo ma, wo nɔma tali sode a yi ra?
13 Xa wo tan mixi kobie fata se fanyie fide wo xa die ma, Baba Ala naxan na ariyanna, a dangi wo ra pon! A a Xaxili Sɛniyɛnxi fima nɛ a maxandimae ma.»
Ala Xaxili Sɛniyɛnxi matandife
(Matiyu 12:22-37, Maraki 3:20-27)
14 Isa naxa ɲinnɛ nde keri xɛmɛ fɔxɔ ra naxan nu bara a kanyi findi boboe ra. Isa to na ɲinnɛ keri, boboe naxa wɔyɛn, ɲama naxa kaaba.
15 Kɔnɔ mixi ndee nu na e ya ma, nee a fala, «A ɲinnɛe kerima ɲinnɛ mangɛ Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra.»
16 Mixi gbɛtɛe naxa gantanyi sa a ya ra a maxɔrinfe ra Ala xa tɔnxuma nde ma.
17 Isa to e xa maɲɔxunyi birin kolon, a naxa a masen e bɛ, «Lantareya na mangɛya naxan kui, a mu buma. Denbaya lantaree fan, e kanama nɛ.
18 Sentanɛ xa mangɛya nɔma bude xa lantareya na a kui? Wo naxɛ a n ɲinnɛ kerima Bɛlɛsɛbulu saabui nan na.
19 Xa n tan ɲinnɛe kerima Bɛlɛsɛbulu nan saabui ra, wo tan xa mixie fa e kerima nde saabui ra? Na kui, e tan nan yati wo makiitima.
20 Kɔnɔ xa n tan ɲinnɛ kerima Ala sɛnbɛ nan saabui ra, Ala xa mangɛya niini yati nan bara wo li.»
21 «Xa sɛnbɛma a xa banxi kantama geresose ra, a harige birin na kantari nan kui.
22 Kɔnɔ xɛmɛ gbɛtɛ na fa naxan sɛnbɛ gbo a bɛ, a nɔma nɛ a ra, a a xa geresosee ba a yi a nu laxi naxee ra, a a harige birin itaxun mixi gbɛtɛe ra.»
23 «Mixi naxan mu n fɔxɔ ra, a tixi n kanke nɛ. Naxan mu n malima mixi sɔtɔde, a na mixie rayensenfe nɛ.»
Ɲinnɛ gbilenfe a sabatide fori
(Matiyu 12:43-45)
24 «Ɲinnɛ na gbilen mixi fɔxɔ ra, a sigama yire maxare lingira gbɛtɛ fende, kɔnɔ a mu a toma. Na tɛmui a a falama a yɛtɛ bɛ, ‹N xa gbilen n ma banxi kui n kelixi dɛnnaxɛ.›
25 A na gbilen mɛnni, a a lima nɛ na banxi makɔxi, a raxunmaxi a fanyi ra.
26 Na tɛmui, a sigama nɛ a sa fa ɲinnɛ solofere gbɛtɛe ra naxee ɲaaxu a bɛ, e birin so na banxi kui, e sabati naa. Na kui, na mixi xa fe ɲaaxuma nɛ dangife singe ra.»
Sɛɛwɛ na mixi naxee bɛ
27 Isa to nu yi fee falafe, ginɛ nde naxa a xui ite ɲama tagi, «Sɛɛwɛ na ginɛ bɛ naxan i bari, a xiɲɛ fi i ma!»
28 Kɔnɔ Isa naxa a yaabi, «Sɛɛwɛ na mixie nan bɛ naxee Ala xa masenyi ramɛma, e a rabatu.»
Annabi Yunusa xa tɔnxuma
(Matiyu 12:38-42)
29 Ɲama to nu Isa xɛtɛnfe, Isa naxa a masen e bɛ, «To mixie kobi. E wama tɔnxuma makaabaxi tofe, kɔnɔ tɔnxuma yo mu fima e ma bafe Annabi Yunusa xa tɔnxuma ra.
30 Annabi Yunusa findi tɔnxuma ra Ninewekae bɛ ki naxɛ, Adama xa Di fan findima tɔnxuma ra na ki nɛ yi waxati mixie bɛ.
31 Kiiti lɔxɔɛ, Seeba mangɛ ginɛ fan tima nɛ e nun to mixie, a seedeɲɔxɔya ba wo xili ma, barima a tan fa nɛ kelife yire makuye Sulemani xa lɔnni ramɛde, a fa li naxan na wo yire yi ki be, a tide gbo Sulemani bɛ.
32 Kiiti sa lɔxɔɛ, Ninewekae fan kiiti tinxinxi sama nɛ yi waxati mixie ma, barima Ninewekae tuubi Yunusa xa kawandi nan saabui ra, kɔnɔ yakɔsi mixi nde na be naxan xa fe gbo Annabi Yunusa bɛ.»
Danxaniya xa naiyalanyi
(Matiyu 5:15, 6:22-23)
33 «Mixi yo mu lanpui radɛxɛma a man fa a nɔxun yire nde, xa na mu a ra a debe felen a xun. A a dɔxɔma lanpui dɔxɔse nan fari alako naxee soma banxi, e xa a tɛ dɛxɛ to.»
34 «I ya nan na i fate xa lanpui ra. Xa i ya fan, i fate birin iyalanma nɛ, kɔnɔ xa i ya mu fan, i fate luma dimi nan kui.
35 Na kui, i maɲɔxun ki fanyi xa naiyalanyi naxan na i bɔɲɛ kui mu findixi dimi ra.
36 Xa i fate birin iyalanxi, dɛdɛ mu fa na dimi kui, a birin luma nɛ naiyalanyi kui alɔ lanpui dɛxɛ na ti i ma.»
Diinɛla kobie
(Matiyu 23:1-39, Maraki 12:38-40)
37 Isa to gɛ wɔyɛnde, Farisɛni nde naxa Isa maxɔrin e xa sa e dɛge. Isa to so Farisɛni xɔnyi, a naxa a magoro.
38 Farisɛni naxa kaaba, a to a to Isa mu a bɛlɛxɛ raxa Yuwifie xa naamunyi ki ma beenun a xa a dɛge.
39 Na kui, Marigi naxa a fala a bɛ, «Wo tan Farisɛnie, wo pɔɔti nun pileti fari maxama e xa rasɛniyɛn, kɔnɔ mixi see muɲafe nun sɛniyɛntareɲa nan tun na wo bɔɲɛ ma.
40 Wo tan xaxilitaree! Wo mu a kolon Ala naxan se fari daa, a tan nan mixi bɔɲɛ fan daa?
41 Xa wo setare ki baloe ra naxan na wo xa piletie kui, wo xa fe birin nasɛniyɛnma nɛ.»
42 «Gbaloe na wo bɛ, wo tan Farisɛnie! Wo sansi xunxurie birin farilɛ bama, alɔ salaxui nun gbɛngbɛ, kɔnɔ wo gbilenxi tinxinyi nun Ala xanufe fɔxɔ ra. A lanma nɛ nu wo xa na sɛriyɛ hagigɛe rabatu, wo man mu nɛɛmu boore sɛriyɛ xunxurie fan ma.
43 Gbaloe na wo bɛ, wo tan Farisɛnie! Barima a rafanxi wo ma, wo xa dɔxɔ binyɛ yire salide banxi kui, mixie man xa nu wo xɛɛbu taa kui binyɛ xɛɛbuie ra.
44 Gbaloe na wo bɛ, barima wo maniyaxi gaburie nan na naxee mu matɔnxumaxi, mixie ɲɛrɛma naxan fari e mu a kolon!»
45 Sɛriyɛ lɔnnila nde naxa a fala a bɛ, «Karamɔxɔ, i to yi fee falama yi ki, i na muxu fan nasɔtɔfe nɛ.»
46 Isa naxa a yaabi, «Gbaloe na wo fan bɛ, wo tan sɛriyɛ lɔnnilae! Barima wo kote dɔxɔma mixi xun ma naxan xanin xɔnɔ ki fanyi, kɔnɔ wo tan mu tinma e malide hali wo bɛlɛxɛsole keren na.
47 Gbaloe na wo bɛ, barima wo gaburi fanyie yailanma namiɲɔnmɛe bɛ, a fa li wo benbae nan e faxa!
48 Na kui, wo bara findi wo benbae xa kɛwalie seede ra, e xa na kɛwalie man bara wo kɛnɛn, barima e tan bara namiɲɔnmɛe faxa, wo fan na namiɲɔnmɛe xa gaburie raxunmama.
49 Na nan a ra, Ala xa lɔnni fan a masenxi nɛ, ‹N namiɲɔnmɛe nun xɛɛrae rasanbama nɛ e ma, e tan ndee faxa, e ndee ɲaxankata.›
50 Na kui, namiɲɔnmɛe birin wuli naxan filixi kabi duniɲa fɔlɛ, yi waxati mixie nan a sare fima,
51 kelife Habila wuli ma han Sakari, naxan faxa sɛrɛxɛbade nun hɔrɔmɔbanxi tagi. Iyo, n xa a fala wo bɛ, to mixie nan a birin sare fima.
52 Gbaloe na wo bɛ sɛriyɛ karamɔxɔe, barima wo bara saabi tongo naxan lan a xa lɔnni naadɛ rabi. Kɔnɔ wo mu soma, wo man mu tinma mixi gbɛtɛ fan xa so naa.»
53 Isa to keli naa, Farisɛnie nun sɛriyɛ karamɔxɔe naxa ti fɔlɔ a kanke a xɔnɛ ra. E naxa maxɔrinyi mɔɔli birin ti a ma,
54 alako e xa a suxu tantanyi nde kui.