6
Kaunutan nu Gendaw Pelali si Isus
(Mateo 12:1-8; Marcos 2:23-28)
1 Naa duuni Gendaw Pelali, minayan si nga Isus di pegimulanan trigo. Naa selian nilan mayan dia, mingetes tu trigo su nga sakup ni Isus, kinusu nilan, dayun nilan pekaanay.
2 Mendadi ki nga Pariseo, benaꞌ minitaꞌ nilan su kengetes nu nga sakup ni Isus tu trigo kia, kaliꞌ ilan pektaluꞌ, “Paa, mauma iin maꞌniinig baalen niu? Ki Gendaw Pelali, binandu dinita ditu Misulat Palinta nu Megbebayaꞌ duunig baalen ta di gendaw kini!”
3 Kaliꞌ sembag si Isus dinilan, “Baa, pia da. Puꞌ si David kanugdiin, ndaꞌ ba niu mbasa ki pinggulaulanen dadema saꞌ migutem, ilan nu ngag dumanen?
4 Puꞌ sumiled si David ditug Balay Pengedapan tu Megbebayaꞌ, inalapen su pan ginilak tu Megbebayaꞌ, dayunen aanay, inilasanen dun padun su ngag dumanen. Asa binandu ditu Misulat Palinta nu Megbebayaꞌ duuni maan di pan kia, subay su laak ngag belian.”
5 Diksuꞌ ni Isus su sinumpaten di nga Pariseo, “Mendadi naan kini, kig Bataꞌ nu Kilawan, naani Kaunutan megbayaꞌ dig baalen nu kilawan metaang di Gendaw Pelali.”
Piuliꞌan ni Isusi Getaw Mingupesi Sedibaluy Kemeten
(Mateo 12:9-14; Marcos 3:1-6)
6 Naa benaꞌ lain Gendaw Pelali, minangay si Isus di simbaan nu getaw Judea, miktituluꞌ dia. Naa mitaang duuni getaw dia, mingupesi sedibaluy kemeten dapit lintu.
7 Naa ki nga mekpetuꞌun di Misulat Palinta nu Megbebayaꞌ mukaꞌ ki nga Pariseo, penengaun nilan siai gempia dangat nilan dini Isus. Saꞌ maꞌantu, piktuliktulikan nilan gupia si Isus saꞌ meneguliꞌ metaang di Gendaw Pelali, saꞌ ndiꞌ.
8 Laak misuunan ni Isus kig delendeman nilan kia. Mendadi, kaliꞌ pektaluꞌ si Isus di getaw kia mingupesi kemeten, “Naa, pegindega, pediniin ka gedapan nug launan.” Migbuat dayun, migindeg di gedapan nilan.
9 Laung dayun ni Isus di nga getaw kia menengaw dangat nilan diniin, “Naa, duuni saaken ku diniu. Taꞌ alandun mai biwang dinita ditu Misulat Palinta nu Megbebayaꞌ, baalen ta metaang di Gendaw Pelali? Pepianan ta bai samataw ta di Gendaw Pelali, atawaka pelaatan ta? Guunen ta su ginaanen, atawaka petain ta ba?”
10 Pingenlengan ilan dayun ni Isus diadia, tinaluꞌen dayun di getaw kia mingupesi kemeten, “Naa, tenggal mui kemet mu.” Tinggalen dayun, mukaꞌ miuliꞌan.
11 Mendadi ki nga mekpetuꞌun di Palinta kia mukaꞌ ki nga Pariseo, mitutung ilan patiꞌ gangit. Migyagayaga ilan dayun, endutaꞌen nilan dun si Isus.
Tinduꞌ ni Isus su Sepuluꞌ buꞌ Duaꞌ Peneliganen
(Mateo 10:1-4; Marcos 3:13-19)
12 Naa ndaꞌ maiben, duuni gendaw tumiwad si Isus dig bentud adun menenabi ditu. Benaꞌ mitingkag tug bentud, pigendawan dia menenabi ditu Megbebayaꞌ.
13 Mendadi benaꞌ miglegendaw, sinabi ni Isus su nga sakupen. Saꞌ mipungun ilan dia niin, pimiliꞌanen ilan, tinduꞌen ki sepuluꞌ buꞌ duaꞌ tawan dinilan, ilani gilal ni Isus nga peneliganen.
14 Sug beknanen, si Simon, piningalan dun ni Isus si Pedro. Dayun si Andres, pated ni Simon, mukaꞌ si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolome.
15 Dayun si Mateo, si Tomas, si Santiago, gamaꞌen si Alfeo, dayun si Simon, piningalan dun su mingatu tu gubirnu.
16 Dayun si Judas, gamaꞌen su sala Santiago. Mendadi su kesepuluꞌ buꞌ duaꞌen, iin si Judas Iscariote, su tumipu pa dini Isus.
Mikpetuꞌun si Isus mukaꞌ Mineguliꞌ tu nga Getaw
(Mateo 4:23-25)
17 Naa mindiksun si nga Isus. Benaꞌ pegindeg ilan diag datag, mikpungun dia ni Isus su melaun gupia sakupen, dakus melaun getaw genat tu tibuuk Judea dakus Jerusalem sampay genat tu geksid dagat, ditug lunsud paingalan dun Tiro mukaꞌ Sidon. Mituaꞌi melaun gupia getaw adun mekineeg dini Isus dakus mekpebulung diniin ditug leduun nilan.
18 Sampay su nga piglegetan menulay, pineguliꞌan ilan dadema.
19 Su kelaun getaw, diadia pinengawenig bianen megdeluꞌ dini Isus, puꞌ duuni ginuung gumiwaꞌ diniin, kaas ndaꞌidun dinilani ndaꞌ mauliꞌay.
Su Tantu Keliag
(Mateo 5:1-12)
20 Mendadi, pingenlengan ni Isus su nga sakupen, kaliꞌ pektaluꞌ dinilan,
“Naa, yamu nu nga gempusuk getaw, liliag amu,
puꞌ mikesakup amu tu Keglekaunutan nu Megbebayaꞌ!
21 Yamu nu nga megutem nemun, liliag amu dadema,
puꞌ pebesugen dun amu nu Megbebayaꞌ!
Yamu nu nga pengaduy nemun, liliag amu dadema,
puꞌ duuni gendaw, pentuaan amu!”
22 Laung padun ni Isus, “Naa saꞌ maꞌantu, saꞌ bentaan amu nu getaw dakus pemilasen amu nilan mukaꞌ tampalaksaan amu, mukaꞌ saꞌ peksudiꞌan amu pa pagid sabaꞌ nu kesakup niu dinaan kini, kig Bataꞌ nu Kilawan, naa liliag amu!
23 Kaas saꞌ maꞌniai mbianan niu, pegleliag amu dun, sampay megleksuleksu amu. Puꞌ maꞌananen, duun pai sugda diniu gembagel ditu gekbus langit. Puꞌ iini sama niu, su nga pimuunan nu Megbebayaꞌ dengantu, puꞌ maꞌantu dademai kekpeleget dinilan nu ginepuꞌay nu getaw nemun.”
24 Laung padun ni Isus,
“Dagid yamu nu nga medatuꞌ getaw, mekelelaatlelaat amu,
puꞌ su memis kebetang, migelaꞌ na niu malap!
25 Yamu nga mibesug nemun, mekelelaatlelaat damu dema,
puꞌ megutem pamu!
Yamu nga peketawa nandaw, mekelelaatlelaat amu pagid,
puꞌ melegenan pamu, mukaꞌ mekengaduy pamu!
26 Mukaꞌ mekelelaatlelaat amu saꞌ penalan amu nug launan getaw,
puꞌ iini sama niu su nga getaw dengantu tautau pimuunan nu Megbebayaꞌ, pinalan dailan dema nu ginepuꞌay nu getaw nemun.”
Su Kepetail di nga Kuntra
(Mateo 5:38-48; 7:12a)
27 Kaliꞌ gusay pektaluꞌ si Isus, “Laak yamu nu nga mekineeg, kinii taluꞌu diniu nandaw, petail niui nga kuntra niu. Ki nga getaw megbanta diniu, pepianay niu dadema.
28 Ki nga mektuyud diniu, penenebiay niu mpianan, sampay su mekpelaat diniu.
29 Saladuaꞌ diniu, saꞌ pinenggiꞌ depiꞌen ka di muluꞌ mu dapit lintu, pedapiꞌ mu pagid su sedibaluy muluꞌ mu ditug duminapiꞌ diniꞌa. Adin su malap suub mu, begay mu dun pa pagid su kamisita mu, peduma mu padun su suub mu.
30 Ki kelaun menengi diniꞌa, begayay mu. Saꞌ duuni malap pimetang mu, ndiꞌ mu peksaakay puliꞌ diniin.
31 Kaas pia taꞌ alanduni melabuꞌ dig delendeman niu melengas sia gabang nug duma niu diniu, iini baal niu dinilan.”
32 Kaliꞌ padun pektaluꞌ si Isus, “Saꞌ iin da laaki petailen niu su mekpetail diniu, bantang bamu sugdaan nu Megbebayaꞌ? Puꞌ pia su nga mikesalaꞌ getaw, mekpetail dailan dema tu nga mekpetail dinilan!
33 Mukaꞌ saꞌ iin laaki pepianan niu su mekpepia diniu, naa bantang bamu sugdaan dun? Pia su nga mikesalaꞌ getaw, maꞌniaig betad nilan!
34 Mukaꞌ padun, saꞌ iin laaki pedamen niu su laung niu metau meguliꞌ pelum diniu gidamen, naa bantang bamu sugdaan dun? Pia su mikesalaꞌ getaw, pedamen da nilan dema sug duma nilan, adun biadan nilan puliꞌ su miutang!
35 Dagid yamu, petail niu su nga kuntra niu. Pepianay niu su nga samataw niu. Pedam niu ilan di ndaꞌi pedetengen niu dun mpuliꞌ diniu. Puꞌ saꞌ maꞌniai penggulaulaan niu, naa gembagel gupiai sugda diniu, mengemaꞌan amu tu Tampusan Metaas. Puꞌ daniin betad, melilelaaten. Pia su getaw ndiꞌ metau ebangan sampay su medupang getaw, lelaatanen da gusay.
36 Kaas melilelaaten amu, maaꞌ dadema nu Gamaꞌ niu Megbebayaꞌ, melilelaaten.”
Ndiꞌ Mpia Pegdenaꞌen su Samataw
(Mateo 7:1-5)
37 Kaliꞌ pektaluꞌ si Isus, “Ndiꞌ niu pegdenaꞌay su nga samataw niu, mukaꞌ ndiꞌ amu ukumen nu Megbebayaꞌ. Ndiꞌ niu peselaꞌay su samataw niu, mukaꞌ ndiꞌ damu dema ukuman nu Megbebayaꞌ. Pedasun niu su samataw niu, pedesunen damu dema nu Megbebayaꞌ.
38 Begayay niu su samataw niu, dayun begayan damu dema nu Megbebayaꞌ. Pebegelen dayun nu Megbebayaꞌ sug betanganen tug begayen diniu, tisenenen pa pagid mukaꞌ engkugenen dakus pepenuꞌenen sampay meglapay. Puꞌ adini tepengan niu dig begay niu, iin dademai tepengan nu Megbebayaꞌ tug begayen pelum diniu.”
39 Mendadi, miksambingay si Isus di nga getaw, laungen, “Sug buta, mesuꞌaten ba egakay dig dalanig dumanen, buta dadema? Pinenggiꞌ egakenen, dayun buus duunig luak dia gunaan nilan, ndiꞌ ba megelaꞌ ilan dayun melabuꞌ dia?
40 “Su getaw mektuꞌun, kanaꞌ metaas pa di mekpetuꞌun diniin. Laak adin su metubus na pektuꞌunay, melepengen dadema su mikpetuꞌun diniin.”
41 Kaliꞌ padun pektaluꞌ si Isus, “Naa mauma dema saladuaꞌ diniu, maitaꞌ mu ki maikaꞌ puling di mata nug duma mu, laak yaꞌa, ndaꞌ mu metukaway puꞌ duun dademai puling mu, gembagel?
42 Mukaꞌ pagid mauma dema teluꞌen mu pelum tug duma mu, ‘Uy, Mingumpated, uaꞌen ku pa deliꞌ ki puling mu kiin,’ asa yaꞌa dema, ndiꞌ mu maitaꞌ puꞌ mipulinga dadema gembagel puling? Baa, yaꞌa kiin, tautau mekesuun ka! Kaas unaay mu uaꞌay ki gembagel puling di mata mu kiin, adun mpalas mu su maikaꞌ puling nug duma mu, adun mawaꞌ mu.”
Su Gempia Betad mukaꞌ su Melaaten
(Mateo 7:16-20; 12:33-35)
43 Kaliꞌ pagid pektaluꞌ si Isus, “Ndaꞌiduni gempia gayu megbunga melaaten. Mesama dadema di melaat gayu, ndiꞌ megbunga melengas.
44 Kaas saꞌ peksimaꞌen su gayu, iini kimanan, kig bunganen. Sug bunga igera, kanaꞌ maupuꞌ dig dugi. Kanaꞌ dadema maupuꞌ dig dugi sug bunga gubas.
45 Maꞌniin dadema su mekesuun getaw, gempiai pegbetadenen, puꞌ sug betaden, puun di gempia delendemanen. Su pelum medupang getaw, melaati pegbetadenen, puꞌ sug betaden, puun dadema di melaat delendemanen. Puꞌ ki taluꞌ nu getaw, iini megbuas dig delendemanen.”
Su Tituluꞌan ni Isus, subay Dunutan nu Sakupen
(Mateo 7:24-27)
46 Kaliꞌ gusay pektaluꞌ si Isus, “Naa, mauma dema gelalen niau Kaunutan, asa ki suguꞌan ku diniu, ndiꞌ niu pelum petuuden?
47 Adin su getaw medini naan adun mekineeg di teluꞌen ku, dayun megdunut dun, maꞌniniꞌi petenggiꞌan ku dun.
48 Penenggiꞌan duni getaw migbaal balay. Migengkul medalem, adun entudenen di telektap sug balayen. Naa benaꞌ mitubus sug balay, migbaaꞌ su tubig, kaas midenlagan nu guluan layas sug balay. Laak ndaꞌ tanan pegegdel, sabaꞌ gempageni kebaal dun.
49 Laak dagid adini getaw mekedengeg di taluꞌu kini laak ndiꞌen dunutan, iini maaꞌ nu getaw migbaal balayen diag lupaꞌ laak, ndaꞌi gintudanen dun. Dayun kig balayen kia, benaꞌ midenlagan baaꞌ, migebaꞌ dayun, gembagelig dulebaken.”