27
Jena ruwimela Páulo juláriligo alé we'ká riógichi Roma anilichi
'Lige alué wa'lula Besto 'yúriga júlale bilé sontalo gapitánila alué Páulo o'tóriga alé Roma anilichi wa'lú we'ká riógichi uché jaré galírale mo'árigame 'yúriga. Alué sontalo Julio anilime nile. Alué bo'né nochálilaka nile napurigá o'tomela ralámuli galírale mo'áriga mochígame napurigá gatémala alué ra'íchili alé Roma napu ajtílige alué wa'lula gobierno Sesar anilime. 'Lige ramué ralámuli jímirituru alé bárkochi. 'Lige alué barko alé 'naka Agramitio anilíchika simígame nile alué barko napu ramué cha'pirú. 'Lige alué barko simime nile alé napu bo'í alué wa'lú ejiro Asia anilime rewégame. 'Lige simíromili nile alé napu we'kaná uchúpame ju alué barko alé napu Asia anilime ejiro bo'í. 'Lige Aristarko anilime rió si enegéturu ramué 'yuga alé bárkochi. 'Lige alué rió Aristarko alé we'ká riógichi Tesalónika anilichi bejtégame ke napu ejiro Maseronia ju alé we'ká riógichi. 'Lige melénala rawé kachi sebáruturu alé bilena we'ká riógichi Sironi anilichi napu alué barko uchúpame ju, 'lige alué sontalo Julio 'we a'lá niraga etele alué Páulo, 'lige lisensia 'yale alué Páulo napurigá simela alé napu ejperégame nile alué bo'né Páulo amígola napurigá alué Páulo amígola kógimala napu resí lále alué Páulo. 'Lige ramué ralámuli alé we'ká riógichi Sironi alé e'yéniga simáruturu, 'lige nujubá etéruturu ramué alué gawí Chipre anilichi alé ba'wichí nasipa ilígame wa'lú gawí. 'Lige o'iná 'nalina iligéturu alué gawí ramué alemi e'nárigichi. 'Lige ramué alé na'kolínaka 'nalina simáruturu napurigá ta'mé 'we a'wágame chibámala eká. 'Lige alué wa'lú ejiro Silisia anilime gawí bo'ígichi alé a'mulipi simáruturu ramué. 'Lige alué wa'lú ejiro Pampilia anilime gawí bo'ígichi alé a'mulipi simáruturu ramué alé bárkochi mochiga. 'Lige alé si sebáruturu ramué bilena we'ká riógichi Mira anilichi napu ejiro Lisia nílige.
'Lige alué sontalo gapitánila gatele napurigá ramué simawa alé bárkochi napu Alejantríaka simígame nile. 'Lige alué barko alé Italia anilichi sebámili nile, alé napu ju we'ká riógichi Roma anilichi. 'Lige alué sontalo gapitánila nuláturu napurigá ramué aleké bárkochi jímopua napurigá ramué 'we simawa bowesia. Alué we'ká sontalo abiénachigó simíbaturu. 'Lige ramué we'ká rawé e'náruturu kilí aleké bárkochi mochiga. 'Lige 'we nóchili olagá sebáruturu ramué ralámuli alué bárkochi e'yéniga alé bilena napu chukíbame ju alué barko alé a'bé Gniro anilichi we'ká riógichi. 'Lige alué eká 'we a'wágame ekáturu o'weka 'nalina napu ramué e'yénilige, alekeri chakena simáruturu. 'Lige alé na'kolínaka 'nalina simáruturu alué gawí ilígachi alé nasipa ba'wichí Kreta anilime alé pe a'bemi napu Salmoni anilichi nile. 'Lige aminabi simáruturu 'we nóchali olagá alé a'bé Kreta anilichi, 'lige sebáruturu bilena napu uchúpame ju barko napu Buenos Puertos anilichi nile. 'Lige alé yéniga a'bé kéturu alué we'ká riógichi Lasea anilichi.
'Ma we'ká rawé 'we nóchali olagá e'inaru ramué, alekeri amulí sébale romósali.* 'Lige alué Páulo ruyele alué ralámuli alé e'yénigime bilé rejcholi. 10 Anele:
―'Emi ralámuli, neka jipe 'we majawá ba'wichí e'nagá, 'ma amulí seba romósali. 'Lige we'ká e'karúgame pabé we'kawawa mayé nili ne alé ba'wichí e'yéniga. 'Lige aminami alué barko 'ma we'kawawa mayé nili ne. 'Lige siné kachi ramué 'ma suwibórépakué ―aníleke'é alué Páulo.
11 'Lige alué rió bárkochi nulame uché bilé 'nátili 'nátale, alué sontalo gapitánila alué 'lina e'wile. Napu anile Páulo tabilé e'wile. 12 'Lige alé napu mochile alué ralámuli, aleka ta'mé 'we a'lá nile romó mochilia. 'Lige alekeri amulí suwábaga alué ralámuli simánili uché bilena. 'Lige anile:
―Simáwaleké jena, pala 'la sebara ramué alé Benise alé napu uchúpame ju alué barko ―anile alué ralámuli.
Alé Benise ta'mé 'we a'wágame sébame nile alué eká. Alekeri alé simánilile alué ralámuli, alé mochimia romó. 'Lige alé we'ká riógichi Benise pe aba alué wa'lú gawí ilígachi nile nasipa ba'wichí Kreta anilime.
Jena ruwimela alué barko 'we cha ikíligo alé ba'wichí enagá
13 'Lige a'lige ekale alué eká alé o'inaka, 'lige pe kilí ekale alué eká. 'Lige alekeri 'nátale alué ralámuli uché simánilia. 'Lige alué ralámuli tabilé che ikirá mayéleke'é. 'Lige alué ralámuli simíbale alé bárkochi, 'lige alué barko alé 'mimi ba'wichí enale a'bé alué Kreta anilime gawí ilígachi ba'wichí nasipa. 14 'Lige pe a'kinana 'la iwégame a'wágame ekale alué eká alé 'naka wajtonaka niraga napu alué gawí Kreta anilime ilígachi. Aleka nolina alué eká 'we a'wágame. 15 'Lige alué eká alué barko 'ma se'wimi rajkibúroleke'é. 'Lige alué barko tabilé chérigá simile alé o'wemi napu simánili alué ralámuli napugiti alué eká cha a'wágame ekáligime 'lige se'wimi 'nalina enale alué barko. 'Lige alué ralámuli alué barko o'tome arigá a'rele o'wemi o'toa alué barko. A'réleke'é napurigá o'tomela alué eká alué barko. 16 'Lige ramué a'bé simáruturu alé napu ilí alué gawí Káura anilime, alué gawí alé ba'wichí nasipa ilígame. 'Lige alemi ta'mé 'we a'wágame eká alué eká. 'Lige alué u'tá barko alué napu alué wa'lú barko banagá enale alé guwánaka ujchagá, alué 'we nóchili olagá moiburu alé re'pá amoba wa'lú bárkochi reká. 17 'Lige alué ralámuli alué wa'lú barko o'tome 'we majale 'ma su'para mayele alué wa'lú barko, alekeri bochígimi bulele iwíate. 'Lige 'we majale alué ralámuli alué wa'lú barko alé satebó 'ma chibara mayele. Alué satebó Sirte anilime ajtígichi. 'Lige re'kibule alué ru'nágame chiní alué eká cha'pime. 'Lige alué chiní 'ma re'kibusa, a'rele alué barko napurigá bo'né 'we 'mámala alué ekate. 18 'Lige melénala, bijí 'we a'wágame eká ilile. 'Lige alué pabé napu muruka enale alué barko, alué ralámuli ba'wichí 'lúleke'é. 19 'Lige uché melénala amulí suwábaga ba'wichí 'lúleke'é napu ekí tábiri nígame nile alué barko. 20 'Lige we'ká rawé tabilé eteru ramué alué rayénili, nibilé so'plítiri, nibilé mechátiri cha a'wágame u'kiá ilíligame nabí rawé 'lige rukomi. 'Lige ramué 'la bijchiá tabilé neyúsira mayéleke'é.
21 'Lige we'ká rawé mochiru ramué alé bárkochi tabilé go'ame go'gá. 'Lige alué Páulo o'weti ilísituru alé napu ramué mochile. 'Lige aniéturu alué Páulo o'weti ilísiga alé:
―'Emi ralámuli, abé a'lá nílikuru 'emi ralámuli 'la e'wásaká napurigá anié ne alé 'naka Kreta. Abajá mochí télikuru ramué alé Krétachi. 'Lige jipe asíriga resí júkuru jemi cha a'wágame ekame. 'Lige jipe asíriga we'ká e'karúgame we'kuárukuru ramué jena ba'wichí e'yénaga. 22 'Lige jípeko 'emi ralámuli tabilé chéláwagó rekó aliena resí ke jemi ba'wichí nasípami. Pecha 'wesi rió mukumela kaka rekó ramué ye barko we'kawárige. 23 Be'á rukó nawáturu bilé alué santo ánjeli alé a'bé napu ne iligé, alué napu Onorúgame júlale. Neka Onorúgame nila kame, 'lige neka Onorúgame gu'írime ju. 24 'Lige anéturu ne'chí alué santo ánjeli: «Pecha chéláwa, tabilé majawa mué Páulo. Mué rió sebámili kame alé Roma alué wa'lula gobierno ajtígichi, alekeri 'we a'lá repúmala Onorúgame alué ralámuli napu ekí mochí jena bárkochi», anéturu alué santo ánjeli ne'chí. 25 Alekeri 'emi ralámuli tabilé chéláwa, tabilé majawa. 'We iwega mochiwa 'nalina. Neka 'la machiame alarigá nímio. 'La bijchiá nimia napurigá anele ne'chí alué santo ánjeli. 26 Pe iligá ye barko rakichómala ba'wichí enagá bilé gawí ba'wichí nasipa ilígame ―anéleke'é alué Páulo.
27 'Lige alué wa'lú ba'wichí napu e'yénilige ramué alué Agriátiko anilime nile alé alué ba'wí wa'lú. 'Lige ramué oká tarali e'náruturu alemi alué eká 'we a'wágame ekachi. 'Lige alué eká pe ichúrimi o'tó alué barko tabilé asé 'la bi'lénapi. 'Lige bilé rukó, nasipa rukó kachi, machile alué ralámuli alé bárkochi nóchame alué barko alé we'é ajtígichi a'bemi enagó. 28 'Lige machisá 'lige tétile alué ba'wí chiena rojkógame ka alué ba'wí alé. 'Lige alué ba'wí alé pee rojkógame nile, pe bilé liá miná gichao metro rojkógame nile alué ba'wí. 'Lige pe a'mibemi uchéchigo siné tétile alué ralámuli, 'lige aleka abé ta'mé 'we rojkógame nile, pe makué usani metro rojkógame nile alémika alué ba'wí. 29 'Lige alué ralámuli rakichora mayele alué barko e'wele rejtechi. 'We majale alué ralámuli. 'Lige naó jiero e'wele 'we bejtégame iwíate o'wisa alé bárkochi 'lige ba'wichíkana rajkibule alé guwánachi napurigá alué barko ta'mé iwégame simela. 'Lige alué ralámuli Onorúgame tánele napurigá 'la yati che'limela. 30 'Lige alué ralámuli alé bárkochi nóchame 'we majale. Lale alué ralámuli: «¿Jipe churigá neyúsiwa ramué ralámuli jena ba'wichí? 'Ma si'líporéko ramué», láleke'é alué ralámuli. 'Liko anile alué ralámuli bárkochi nóchame:
―Ramué rekibuwa alué e'wele jiero alé 'mimi bajchabemi ―anile alué ralámuli.
Pe 'yégaga anile alué ralámuli laniá.
'Lige lanigá, chokile rekibua alué u'tá barko. 'Lige alué ralámuli 'nátale napurigá pe alué 'oni neyúsimala alé ba'wichí. 31 'Lige alué Páulo yati anele alué wa'lula sontalo gapitánila:
―Alué ralámuli jena bárkochi nóchame tabilé rejpisa jena wa'lú bárkochi, 'liko tabilé neyúsimala 'emi.
32 'Lige alué sontalo kapitánila nulele alué uché jaré sontalo napurigá rijpunámala alué iwía alué u'tá barko o'wírigime. 'Lige alué u'tá barko alé ba'wichí wijchile.
33 'Lige amulí che'lachi, alué Páulo najkile napurigá alué ralámuli go'ame go'mela. 'Lige anile alué Páulo:
―'Emi ralámuli 'ma oká tarali ju tabilé gojchiá, 'lige aminami tabilé go'ame go'yá majaga barko ba'wichí bokuíta mayega. 34 Neka taní napurigá go'mela 'emi go'ame. 'Emi bilé a'walí najkíguru napurigá 'la ajagá e'yenámala. 'Lige 'la tabilé che ikimela, nibilé pe bilé gupá we'kuámala 'emi.
35 'Lige alué ra'íchili ra'ichasa alué Páulo, 'lige 'wile bilé baní 'lige Onorúgame cheliera 'yale alé we'ká ralámuli mochígichi iligá 'lige chi'wánale alué baní. 'Lige chi'winasa bo'né go'ale alué baní. 36 'Lige alué ralámuli etesa go'yame 'lige o'maka oyéralechigó, 'lige suwábaga alué ralámuli go'ale alué baní. 37 'Lige ramué we'ká ralámuli nírigeturu alé bárkochi e'yénigime. Oká siento miná gicháosa makué miná usani ralámuli, alakí nírige ramué ralámuli alé bárkochi e'yénigime. 38 'Lige ramué ralámuli 'ma go'sá napu ekí go'ame go'nálile ramué, 'lige alué ri'ligó napu barko muruka enálige 'ma ba'ichí 'lútuturu cha bejtegá e'nárigime alué barko napurigá ta'mé 'we bejtégame enámala alé ba'wichí napurigá 'la sebámala alé satebó.
Jena ruwimela Páulo ruwíligo 'ma rajkichóligo barko
39 'Ma che'lisá, tabilé machile alué ralámuli alé bárkochi nóchame chonilime ko alué gawí. Etele kaka wa'lú ajtigó saté alé 'mimi sijkóchimi. 'Lige alué ralámuli 'nátale alemi simánilia 'lige regá 'nátale: «Pala 'la sebara ye barko alé napu wa'lú saté ajtí.» 40 'Lige alué ralámuli alué saté etesa, rijpúnile alué iwía alué e'wele jiero bulérigame. 'Lige a'rele alué barko napurigá 'we 'mámala alé 'mimi ba'wichimi. 'Lige bo'tánale alué iwía alué igú bulérigame napurigá 'la o'wemi simela alué barko alé sekochi napu ajtí alué wa'lú saté. 'Lige alué chiní bajchámana chujkúgame o'wínale alué eká cha'pime napurigá alué barko o'wemi simela. 'Lige alué barko 'we 'male alé 'mimi o'wemi alé napu ajtile alué saté. 41 'Lige alué saté alé ba'wichí re'lé ajtígame, wa'lú rumúlame níleke'é. 'Lige alué ralámuli alué barko o'tome tabilé etele alué saté alé wa'lú rumúlagame ko. 'Lige alué barko alué bajchámana enágame 'ma alé satebó re'lé toka ilíbaleke'é. 'Lige alé ilíbale alué barko chujpala satechi re'lé bokuika. 'Lige tabilé gayénale simiá alué barko alé ilibasa. 'Lige alué barko alé ilibasa 'ma gajpole alé 'naka guwánaka alué ba'wite, cha a'wágame simíligame alué eká ba'wí 'yuga. 'Lige alué barko 'ma a'tabé gajpóleke'é. 42 'Lige alué we'ká sontalo 'ma me'linálile alué we'ká ralámuli galírale mo'áriga mochígame alé e'yénigime napurigá ta neyúsimala, napurigá tabilé júmasimala a'kega alé 'mimi suwemi. 43 'Lige alué wa'lula sontalo gapitánila najkile napurigá alué Páulo tabilé mukumela alé. 'Lige alekeri tabilé a'rele napurigá alué sontalo me'limela alué ralámuli. 'Lige alekeri nulale alué gapitani napurigá alué ralámuli abé a'lá ejebénigame a'kega, alué jibóchimala alé ba'wichí, napurigá 'la sebámala alé miná napu ajtile alué saté. 44 'Lige abiena nulele napurigá alué ralámuli tabilé ejebénigame a'kega, alueka rabileta gajpógame o'ká simámili nile ba'wichí. 'Lige alué rió gapitani lanesa, yati e'wale alué ralámuli, yati jibóchile alé ba'wichí. 'Lige suwábaga 'la sébale alué ralámuli alé miná suwemi satebó, tabilé 'wesi si'lile.
* 27:9 Jena tabilé aní «amulí sébale romósali», pe aní 'ma simírale alué wa'lú piesta «Yom Kippur» anilime. 27:17 Jaré 'nata bilé jiero bejtégame pale alé guwana napu alé bárkochi guwana chériga chujkule alé bárkochi napurigá ta'mé iwégame 'mámala. E'nesi glosario «ancla».