13
Jena ruwimela Esusi ruwíligo bilé tétali rejcholi bilé rió ri'ligó weroka echame
A'lige rawé Esusi 'ma simile alé galírale asigá 'lige 'mi wa'lú ba'í ilígichi suwékimi asíbale. 'Lige asíriga we'ká ralámuli napuíle alé napu asale Esusi. 'Lige alekeri alé bárkochi 'mole Esusi, 'lige suwábaga ralámuli alé ba'wichí suweke jale. 'Liko Esusi chojkile ralámuli beniria we'ká tétali rejcholi. Regá anele:
―Bilé rió ri'ligó echimea simile weroka. Jaré pe u'kabi talí boichimi rujsule. 'Lige chulugí jsile, 'lige 'ma go'ale alué ri'ligó. 'Lige jaré talí pe 'we rejtérale rujsule, tabilé 'me wa'lú ajtígichi we'é, 'lige yati ya'wile. 'Lige rayénilite 'ma wakíbale alué ri'ligó ya'wisá, pecha re'lé nawégame níligame. 'Lige jaré asíriga ro'rúgachi rujsule wejchá jágichi. 'Lige 'ma 'yale alué wejchá sawala, 'liko tabilé gayénale alué ri'ligó e'wele o'chera. 'Lige jaré talí 'we a'lá we'égachi rujsule, 'lige alueka 'we a'lá ya'wile 'lige asíriga 'la 'wíliru. Jaré ri'ligó mulalá bilé siento ri'ligó rakele. 'Lige jaré usánisa makué rakele. 'Lige jaré baisá makué rakele. 'Emi 'la najkégame níriká napurigá akiboa, asíriga 'la gepúlime júkuru ye ra'íchali.
Jena ruwimela Esusi ruwíligo chonigá tétilite benírame ko ralámuli
10 'Liko alué Esusi 'yuga járome a'bé mochíbale napu asale alué Esusi, 'lige regá anele alué Esusi:
―¿Chonigá alarigá anéché mué alué ralámuli alué tételite peka 'la námame kachi alarigá ra'íchachi mué?
11 'Lige Esúsika anele:
―'Émika 'we a'lá ma'chígime ruyémala ne napu tabilé námale 'emi. 'Lige uché jaré ralámulika tabilé 'la ma'chígime ruyémala ne, napurigá alué ralámuli tabilé pe'tá námaka ejtebímala rekó 'we a'lá akee 'lige rekó 'we a'lá etee. 12 Alué napu 'la námame ju bilé ra'íchali rejcholi ruilía churigá nulame ko Onorúgame, Onorúgameka uché rajpé 'yámili ju 'nátili. Alué napu tabilé námame ju 'lige tabilé beninálime ju Onorúgame tabilé lisensia 'yámala napurigá benimela, 'liko alué u'kabi napu námame ju 'ma we'kuámala. 13 Alekeri alarigá ra'icha ne, napugiti alueka rekó 'la etee, tabilé eteme kame, 'lige aminami rekó 'la akeme ke, tabilé akeme kame, 'lige aminami tabilé námame rekó 'la akeme ke. 14 Alarigá ikíbá napurigá sébali ikimela napu anele Onorúgame 'ya alué rió Isaíasi anile. Regá anele:
Rekó akeme ke Onorúgame nila ra'íchali,
tabiléchigo námame júkó.
Rekó 'we a'lá eteme ke, tabiléchigo námame júkó.
15 Jipe ejperégame ralámulika tabilé a'lá 'nátame ju,
'ma na'ole najkala
'lige 'ma busílatiri 'ma na'ole
napurigá tabilé etémala
'lige napurigá tabilé akimela,
'lige napurigá tabilé 'la námamala alué,
napurigá tabilé ku smela,
'lige napurigá 'yómala ne.*
16 › Onorúgame 'we ganíliga ajtí napugiti 'emi 'we a'lá ma'chílime buségame kame, 'lige aminami 'we a'lá akeme najkégame kame 'emi. 17 Neka 'la bijchiá aníguru. Asíriga we'ká mochile 'we 'ya alué napu ruyame nile napu Onorúgame anele, 'lige aminami asíriga we'ká ralámuli 'we a'lá, 'lige asíriga eténilie ye tábiri napu 'emi etiá jipe, tabiléchigo etéliko 'lige aminami asíriga gepúnilituru alué ye ra'íchali napu 'emi gepua mochí jipe, pecha i'téligime ye ra'íchali.
Jena ruwimela Esusi ruwíligo alué tétali alué rió ri'ligó echágame
18 › 'We a'lá gepuwa chonigá anime ko alué tétali bilé rió echame ri'ligó. 19 Ralámuli alué ra'íchali gepume, alué napu ruyame ju alarigá nulame ko Onorúgame ralámuli alawálachi, 'lige pe tabilé námame ju, pe napurigá alué talí napu boichimi rujsule alarigá ju 'emi. Nawame ju Remónisi 'lige 'ma bujeme ju pe'kabi ra'íchali napu 'la námale. 20 Alué talí napu rejtérale rujsule, alueka pe napurigá ralámuli ra'íchali gepume 'we semáriga, pe alarigá ju, 21 nobi tabiléchigo 'la re'lesi nawégame júkó, tabilé we'lisi oyérame ju Onorúgame. Napu'lige ralámuli cha anisá alué ralámuli olagá, 'we gawélesa Onorúgame oyérame kóriká, 'liko alué ralámulika 'ma a'reme ju alué 'we a'lá ra'íchali oyeria. 22 Alué talí wejchégichi rujsúkame ka, alueka pe napurigá ralámuli pe tábiricho 'we korume pe alarigá ju, alué ralámuli napu 'we korume ju o'pacha, go'ame 'lige aminami enomí. 'Liko 'ma a'reme ju Onorúgame ra'ichálila oyeria. 23 Alué talí 'we a'lá we'echi echerúgime ka, alueka ju napurigá ralámuli Onorúgame ra'ichálila gepume, pe alarigá ju. 'Lige 'we a'lá námame ju alué ralámuli, 'lige asíriga 'la e'wame ju napurigá aní Onorúgame nila ra'íchali. Jaré alué ralámuli napurigá ri'ligó mulalá, alué napu bilé siento rakégame ju, pe alarigá ju. 'Lige jaré napurigá usánisa makué rakégame, pe alarigá ju. 'Lige jaré napurigá baisá makué rakégame, pe alarigá ju.
Jena ruwimela Esusi ruwíligo Remónisi bo'né gompaniérola mo'áligo alé Onorúgame oyérame ralámulichi
24 Esusi uché bilé tétali ruwile, regá anile:
―Napu'lige ralámuli 'la oyérasa napurigá nulá Onorúgame, pe napurigá bilé rió ri'ligó echágame 'we a'lá we'é bo'ígichi, pe alarigá ju. 25 Napu'lige gojchigá bi'tígichi, sairúgame bajkile alemi echerúgichi 'lige alé echale alué chátiri gajsalá rakala. 'Lige napieri ri'ligó alieri ya'wime nile alué gajsalá. 'Lige 'ma simile alué sairúgame alué gajsalá rakala echisá. 26 Napu'lige ri'ligó o'chérasa, 'ma mulele alué ri'ligó, a'lige kulí ma'chí néréle alué chátiri gajsalá nerugo alé ri'ligó echégichi. 27 'Liko nóchame alé ri'ligó echégichi, simíbale ruyemia alué ri'ligó echágame. Regá anele: «Mué, ¿'la a'ká ke alué talí napu mué echálige? ¿Kócheka ma'chínalepeché alué chátiri gajsalá?» 28 'Lige anile ri'ligó echágame: «Bilé sairúgame nokálegeréko alieti echá.» 'Lige alué nóchame rukele alué ri'ligó echágame rió: «¿Pala simawa alué chátiri gajsalá bo'naboa?» 29 'Lige anile alué rió ri'ligó echame: «Tase, pecha 'la nímalawé, pe ri'ligó 'yúriga bo'nuímaleké. 30 Pe a'réwagó napurigá ri'ligó 'yuga o'chéramala. Napu'lige 'wílichi ne bo'né nulémala ralámuli nóchame napurigá rojániga napabúmala alué chátiri gajsalá, 'lige bulugá ro'igá e'kósamala. 'Lige ri'ligoka abé nujubá gatewa rekóachi.» (Alué chátiri gajsalaka pe napurigá Remónisi gompaniérola ju.)
Jena ruwimela Esusi ruwíligo chukime ka ralámuli napu'lige o'wina oyeria
31 Esusi abiena ruwile uché bilé tétali. Anile:
―Napu'lige Onorúgame chojkichi nulá ralámuli alawálachi, pe napurigá gilibá a'lásini echerúgime 'we a'lá we'echi, pe alarigá ju. 32 Asíriga u'kichí ju alué talí a'lásini rakala, 'lige asíriga e'wele ochérame ju alué gilibá ya'wisá, me'tigá alué ri'ligó. 'Lige chulugí jsime ju 'lige alé kábame ju.
33 'Lige uchéchigo bilé tétali ruwile Esusi ralámuli beniria. Regá anile:
―Napu'lige Onorúgame chojkichi nulá ralámuli alawálachi a'chigóriga ju napurigá bilé mukí napu 'wile pe'tá kawali, napu ba'raga ro'ele alé arínachi 'lige alué kawali ba'rárigame bochígimi nabale alué arínachi.
34 Esusi pe tétalicho ra'íchale ralámuli 'yuga, pe alarigacho ruyele. 35 Alarigá ra'íchale Esusi napurigá 'la alarigá ikimela napurigá anile alué 'ya ajtígame rió napu ruyame nile napu Onorúgame anele. Regá anile alué rió:
Pe tétalicho ruyema ne ralámuli.
Regá ruyema ne ralámuli alué ra'íchali
napu 'we nóchali kame ju námalia.
Napusí Onorúgame newálige ye gawí,
ralámulika tabilé námale ye tétali.
Jena ruwimela Esusi ruwíligo choniame ka alué ri'ligó tétali 'lige alué gajsalátiri
36 'Lige Esusi 'ma ku júlale suwábaga ralámuli napu mochile alemi, 'lige bajkile alé pachá galírale 'lige alué 'yuga járome anele alué Esusi:
―Mué Wa'lula, ruyérigó ramué choniame ju alué gajsalá ri'ligochi jágame.
37 'Lige anile Esusi:
―Alué napu 'we a'lá talí echame ka, alueka pe Onorúgamete julárigame ju 'pa rewagáchika. 38 Alé we'échika napu echale alué talí echame, aleka pe napurigá wijchimoba ju. Alué 'we a'lá talí aniáká, alueka pe ralámuli 'we a'ká ralámuli aniame ju, alué napu 'la a'reme ju napurigá Onorúgame nulámala. Gajsalá aniáká alueka pe ralámuli Remónisi oyérame aniame ju. 39 Alué sairúgameka napu echale alué chátiri gajsalá, alueka pe Remónisi kéré. 'Lige alué 'wílime aniáká, alueka napu'lige gawí amulí suwíbachi aniame ju. 'Lige alué 'wime aniáká, alueka santo ánjeli aniame ju. 40 A'chigóriga napurigá oliame ju alué chátiri gajsalá, a'chigóriga oláwili ju alué Remónisi oyérame napu'lige ye gawí suwíbachi. 'Emi 'we a'lá machí pe na'ichí 'lúlime ko alué chátiri gajsalá. 41 Alué rió Onorúgamete julárigame 'pa rewigáchika, alueka santo ánjeli nulémala napurigá a'miná 'lúmala alué chátiri ralámuli jena wijchimoba mochígame, alué napu chátiri 'nátili 'yame ju uché jaré ralámuli, alé napu Onorúgame nulame ju. 42 'Ma na'ichí 'lúpua. 'Lige alué chátiri ralámuli nalá mochímala 'we resí níliga, 'lige majaga. 43 'Liko ralámuli 'la sébali olame napurigá nulá Onorúgame, alueka napurigá Onorúgame alarigá nímala. 'Émi ralámuli 'we a'lá najkégame níriká, 'la 'we a'lá gepuwa ye ra'íchali.
Jena ruwimela Esusi ruwíligo Onorúgame nulachi 'we najtékame ko
44 › Napu'lige Onorúgame 'we a'lá semáriga nulachi ralámuli alawálachi, pe napurigá enomí we'echi tótigame, alarigá ju. Bilé rió we'ká enomí tótigame rewisá, abajá nasosa we'ete o'póliga. 'Liko asíriga ra'sáligá asimela alué rió, 'ma simela ralinemia suwábaga tábiri napu ekí tábiri nígame ju bo'né. 'Lige alué enomite ralimela alué gawí napurigá bo'né niga neraga asimela alué enomí.
45 › Abiena napu'lige Onorúgame 'we semáriga nulachi ralámuli alawálachi, pe a'chigóriga ju napurigá bilé rió ralinega nóchame, rejté 'yaga eyéname alué 'we rojsákame re'wame ba'wichí nerúgame napu «perla» anilime ju yolí ra'íchaga. 46 Napu'lige rewisá bilé 'we a'lá jino rejté «perla» alué napu 'we najteme ju, 'lige alué rioka ralinémala napu ekí tábiri ni bo'né, 'lige alué enomite ralimela alué 'we jino rejté. ¿Pala 'la námata 'emi ye tétali?
Jena ruwimela Esusi ruwíligo Onorúgame ralámuli wanápimio alué tabilé a'ká 'we a'ká ralámulichi mochígame
47 'Lige Esusi uchéchigo bilé tétali ruyele ralámuli churigá nulamio Onorúgame ralámuli 'yuga. Regá anile:
―Pe napurigá bilé morali ro'chí i'mula ba'wichí pasa bilé rió ro'chí i'mume, we'ká buinasa napu ekí ro'chí oyame ju ba'wichí. 48 Napu'lige bochisa alé morálichi, alué ro'chí i'múmeka 'mi suwemi o'tome ju alué morali, 'lige alé mochíbame ju abé a'kalala ro'chí rojana, alué 'lina ro'ámala waná atabechi. 'Lige alué ta'mé a'kátirika alueka 'ma 'lúmala. 49 Alarigá nímala napu'lige gawí suwíbachi. Santo ánjeli buyámala ralámuli wanápamia alué cha nokame alé a'ká ralámuli mochígichi. 50 'Lige alué cha nokame ralámulika 'ma na'ichí 'lúpili ju, asíriga enárikáchi rajachi. 'Lige nalámala alué cha nokame ralámuli 'we resí níliga.
51 'Lige Esusi rukele:
―¿'La námilia 'emi ye we'ká tétali?
'Lige anile alué Esusi 'yuga járome:
―Ramueka 'la námilia.
52 'Lige Esusi anele:
―Bilé rió napu benírame ju Moisesi nila nulalí napu 'we a'lá benime ju churigá nulame ko Onorúgame, alueka pe napurigá bilé rió galí nígame, alarigá ju. Rekóachi ma'chí buyáname ju tabiri o'chéranti 'lige nuebo abiena. Alué rioka 'la machimela Onorúgame ra'ichálila, alueka 'la námamala 'ya nerúgame rejcholi 'lige jipe nerúgame rejcholi abiena, alué napu ne ruwí.
Jena ruwimela Esusi simíligo Nasareta napu bejtégame nílige 'ya
53 Napu'lige Esusi 'ma guwárisa ye tétali ruyá, 'we ilile uchéchigo bilénami simiá. 54 Napu'lige sebasa alé we'ká riógichi napu bejtégame nílige alué bo'né Esusi re'malí ka (Nasareta anilichi), chojkile ralámuli ra'íchali beniria alé u'tá re'obachi «sinagoga» anilime. 'Lige ralámulika 'we e'negá jale. Pe laa jale alué ralámuli:
―¿Koche benílepeché suwábaga ye ra'íchali? ¿Koche narélepeché a'walí napurigá newámala ye 'we semátiri tábiri napu tabilé gayéname ju newá ralámuli? ―regá rukele a'bopi ra'íchaga—. 55 ¿Tacha ye ju alué sía 'lige mesa newame inolá alué napu José anilime nílige? ¿Tacha ye ju alué María ranala? ¿Tacha ye ju alué Jacobo ba'chila 'lige José 'lige Simoni 'lige Jurasi? 56 ¿Tacha jena ejperégame ju alué rió waíla jena we'ká riógachi? ¿Koche benílepeché ye rió suwábaga alué tábiri?
57 Alekeri alué ralámuli majale 'lige tabilé beninálile alué rejcholi. Alekeri Esusi anele alué ralámuli:
―Bilé ra'íchali nerú regá anime: «Bilé rió napu ruyame ju napu ané Onorúgame eyénachi alé napu ochérame ju, aleka tabilé niraga etélime ju. Uché bilénami einásaká, 'we a'lá nirálime ju. 'Emi alarigá nokáguru ne'chí 'yuga.»
58 Alué ralámuli tabilé bijchígale alué Esusi ra'ichálila, alekeri alué Esusi tabilé we'ká ralámuli sa'wale.§
* 13:15 E'nesi Isaías 6:9-10. 13:32 Alé Israélika alué gilibá a'lásini 'we 'ya nerúgame 'we re'pá jágame ochérame nile alué gilibá a'lásini. 13:42 Mateo anile: «Chi'námala ramelá.» § 13:58 E'nesi glosario ‹‹milagro››.