Yang Isinulat Ni MATEO Natetenged Tung Ni Jesu-Cristo
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Yang nagsulat yang librung atia ti Mateo ang yay sasang pinilik ni Jesu-Cristo ang para mangerengan tung anya bilang sasang apustul na (9:9-13). Yang sinikad na enged ang nagsulat ay gustu nang magpaingmatuud tung mga masigkanasyun nang mga Judio ang ti Jesus talagang ya ra ka man yang pag̱aningen ang Cristo ang ya ra kang lag̱i ay nag̱aelatan nira, bilang yang Mananapnay ang pinilik yang Dios ang maggaraemen. Purisu muya-muyang nag̱asambit na yang nagkaraula atiing tukaw pang mga panimpu ang luw̱us dang nagkamatuuran tung ni Jesus, bilang sasang pruibang masanag ang tanya ka man yang Mananapnay.
Kung natetenged tung palaksu yang intirung librung naa, bistu yang planu ni Mateong nagsulat. Ay may lima nga bulusan ang pulus ilem natetenged tung ipinagtulduk ni Jesus tung mga taung nag̱apangugyatan na may tung mga taung namagpamati pa ka ilem tung anya. Ya ra taa yang lima nga bulusan ang atia:
(1) Kapitulu 5-7 Yang Ipinagtulduk Ni Jesus Tung Mga Taung Nag̱apangugyatan Na Duun Tung Sasang Napabukatud
(2) Kapitulu 10 Yang Mga Bitalang Ipinabalun Ni Jesus Tung Mga Nag̱apangugyatan Nang Sam Puluk May Durua Baklu Tuw̱ulay Nang Mamagparakaw̱utun
(3) Kapitulu 13 Yang Mga Pananglit Ang Ipinagngel Ni Jesus Tung Mga Nag̱apangugyatan Na Natetenged Tung Palaksu Yang Paggaraemen Yang Dios Tung Mga Tau Ang Baklu
(4) Kapitulu 18 Yang Ipinagtulduk Ni Jesus Tung Mga Nag̱apangugyatan Na Natetenged Tung Pagpurutulan Nira
(5) Kapitulu 24-25 Yang Ipinagpasanag Ni Jesus Natetenged Tung Magkarainabu Tung Uri
Kung natetenged tung mga kapitulu tung mga ela-elaan yang mga binulus ang atiang lima, yang nag̱adapatan yang kadaklan ya ra yang mga pag̱urubraen ni Ginuung Jesus sapayan pa tiang kapitulu 1 may 2. Ay yang kamtangan nira sigun tung pag̱ingtau na.
Yang Kamtangan Yang Sulat Ang Binulus-bulus
Kapitulu 1-2: Yang Listaan Yang Mga Kinaampu Ni Jesu-Cristo Ig Natetenged Tung Pagkapangana Tung Anya
3:1-12 Natetenged Tung Pag̱urubraen Ni Juan Ang Manigbenyag
3:13-4:11 Natetenged Tung Pagpabenyag Ni Jesus Ig Tung Pagtag̱am Ta Tuksu Ni Satanas Tung Anya
4:12-18 Natetenged Tung Nagkarabuat Ni Jesus Asta Yang Ipinagtulduk Na Duun Tung Parti Galilea
Kapitulu 19-20 Natetenged Tung Nagkarabuat Ni Jesus Asta Yang Ipinagtulduk Na Duun Tung Parti Judea
Kapitulu 21-27 Natetenged Tung Nagkarainabu Duun Tung Jerusalem Tung Seled San Linggu Ang Asta Ilinansang Da Ti Jesus Tung Krus Ang Pagkatapus Ipinalg̱ud Da Tung Sasang Leyang
Kapitulu 28 Natetenged Tung Pagkabui Si Kang Uman Ni Jesus Pati Tung Pagpailala Na Tung Mga Taung Pinangugyatan Na Ra Ang Asta Tung Ultimung Itinuw̱ul Na Tung Nira
1
Yang Listaan Yang Mga Kinaampu Ni Jesu-Cristo (1:1-17)
Lucas 3:23-38
1 Ya ra taa yang listaan yang mga kinaampu ni Jesu-Cristo. Tanya sasang kanubli ni Adi David ig sasa kang kanubli ni Abraham.
2-6a Mag̱impisa tung ni Abraham ang asta ra tung ni Adi David sam puluk may epat ang esleb yang mga kinaampu ni Jesu-Cristo:
1. Ti Abraham
2. Ti Isaac
3. Ti Jacob ang yay tatay na Judang magpurutul
4. Ti Juda ang yay tatay ni Fares duruang magkampi ni Zara ang yay ipinangana ni Tamar
5. Ti Fares
6. Ti Esrom
7. Ti Aram
8. Ti Aminadab
9. Ti Naason
10. Ti Salmon
11. Ti Boaz ang yay ipinangana ni Rahab
12. Ti Obed ang yay ipinangana ni Ruth
13. Ti Jesse
14. Ti Adi David
6b-11 Mag̱impisa tung ni Adi David ang asta tung uras ang atiing pinamiag da yang mga masigka Israel tang kadaklan ang pinangkelan duun tung Babilonia, sam puluk si may epat ang esleb yang mga kinaampu ni Jesu-Cristo:
1. Ti Adi David
2. Ti Adi Solomon ang yay ipinangana yang sasang baw̱ay ang ya ra rin ay dating kasawa ni Urias
3. Ti Adi Roboam
4. Ti Adi Abias
5. Ti Adi Asa
6. Ti Adi Josafat
7. Ti Adi Joram
8. Ti Adi Ozias
9. Ti Adi Jotam
10. Ti Adi Acaz
11. Ti Adi Ezequias
12. Ti Adi Manases
13. Ti Adi Amon
14. Ti Adi Josias ang yay apu na Adi Jeconias ang magpurutul. Natuun tung pag̱aradien ni Adi Jeconias ang yang mga masigka Israel tang kadaklan pinamiag dang pinangkelan duun tung Babilonia.
12-16 Mag̱impisa tung uras ang atiing pangkel tung nira ang asta tung pagkapangana tung ni Jesus, sam puluk si may epat ang esleb yang mga kinaampu ni Jesu-Cristo:
1. Ti Adi Jeconias
2. Ti Salatiel
3. Ti Zorobabel
4. Ti Abiud
5. Ti Eliakim
6. Ti Azor
7. Ti Sadoc
8. Ti Aquim
9. Ti Eliud
10. Ti Eleazar
11. Ti Matan
12. Ti Jacob
13. Ti Jose ang kasawa ni Maria ang yay nangana tung ni Jesus
14. Ti Jesus ang ya ra ka man yang pag̱aningen ang Cristo, bilang yang Mananapnay ang pinangakuan yang Dios.
17 Kapurisu mag̱impisa pa tung ni Abraham ang asta ra tung ni Adi David, may sam puluk da may epat ang esleb yang mga kinaampu ni Jesu-Cristo, ig mag̱impisa pa tung ni Adi David ang asta tung uras ang atiing pangkel tung mga masigka Israel tang kadaklan duun tung Babilonia, may sam puluk si ka may epat ang esleb ig mag̱impisa pa tung uras ang atiing pagpaelak tung nira duun tung Babilonia ang asta ra ilem tung pagkapangana tung pag̱aningen ang Cristo, sam puluk si ka may epat ang esleb.
Natetenged Tung Pagkapangana Tung Ni Jesu-Cristo (1:18-25)
Lucas 2:1-7
18 Maning taa yang nainabu tung pag̱ingtau ni Jesu-Cristo. Atiing pagbinalay pa ilem ti Jose may ti Mariang yay mag̱ing nanay na, baklu nagkakasawaan, nasapuan da ang ti Maria pala pagmatung da. Ug̱aring yang pagmaratungun na belag̱an ang ya nga tengdanay ta tau, kung indi, natetenged ilem tung kagaeman yang Espiritu Santo.
19 Simanyan ti Joseng naang binalay na, kumus luyut dang luyut pagbuat yang magkatama ang usuy tung mga katuw̱ulan, dapat da rin ang magpaintindi tung mga usgadu. Ingkasu ilem anday gustu nang pakaeyakan yang binalay na. Purisu anday dumung kinaw̱ut yang isip na, pakiblag̱an na ra ilem tung sikritu.
20 Simanyan atiing nag̱apainu-inuan na ta mupia kung ya pa ag̱aring tumanen na yang planu nang atia, may sasang angil ang tinuw̱ul yang Dios ang ya ray nagpaita tung anya tung talakinepen na. Mag̱aning tung anya, “Jose, yawang sasang kanubli ni Adi David, india ra magpadua-duang magpadayun ang mangasawa tung ni Maria, ay nagmatung da tanya natetenged ilem tung kagaeman yang Espiritu Santo.
21 Kung mangana ra nganing, yang ipangana na sasang lalii ang ya ray paaranan mu tung ni Jesus kipurki ya ray magpaluas tung mga masigkanasyun na tung pagpakirepen nira tung pagpakasalak nira,” mag̱aning.
22 Taa numanyan yang tanan ang atia nagkamaningan da ka man ug̱ud asan da magkamatuud yang sasang ipinaula yang Dios tung sasang manigpalatay yang bitala na atiing tukaw ang mag̱aning,
23 “May sasang daralang magmatung ang andang pisan ay laliing masaplid tung anya. Yang ipangana na lalii ang ya ray guuyan tung ni Emmanuel,” mag̱aning.
Yang linegdangan yang aran nang atia ya taa: yang Dios pagpakiunung da tung yaten ang mga tau.
24 Taa numanyan atiing pagkapuaw ni Jose, tinuman na ra yang ibinitala tung anya yang angil ang atiang tinuw̱ul yang Dios. Dinayunan na rang pinangasawa ti Maria.
25 Ug̱aring indi ra kanay nagpakidalan tung ni kasawa na ang asta ra ilem kinaw̱ut yang pagkapangana na tung ana nang lalii. Pagkapangana na ra tung anya, ya ray pinaaranan ni Jose tung ni Jesus.