12
Meri i varuvo Jisas
(Mat 26:6-13; Mak 14:3-9)
Mbaŋa ma ghenewona eŋge kaero Thaga Valaŋani, Jisas i wa Betani, Lasarus ghambae. Amalake iyake Jisas va iŋa na tembe i thuweiru na e yawayawaliyeva. Yeghɨyeghɨyeko iyako thɨ vakatha ghanɨŋga Jisas kaiwae. Mata i vaŋamweŋgi na Lasarus weiyaŋgiya gharɨgharɨko thiya ghanɨŋga weinji Jisas. Amba Meri i thɨna bunama vwarara e bodɨla. Modae laghɨye moli na le vuyovuyowo lita vaŋgothiye. Va thɨ bunamaŋa umbwa regha idae nad. Meri i liŋgi Jisas e gheghe na i ivamo e umbaliye ndamwandamwa. Butiyeko thovuye i riyevanjara ŋgoloko tɨne.
Ko Judas Isakariyot, Jisas gharaghambu regha ne ghaliliva iŋa, “Buda kaiwae ma thɨ vakuneŋa na thɨ mbana modae gethɨseriyeto* (300) na thɨ giya weŋgiya mbinyembinyeŋgu?” I utu ŋgoreiyako kaiwae iye rakaivɨ, ko mava i utuŋa ŋgoreiyako kaiwae i rerenuwaŋa mbinyembinyeŋgu kaiwanji, nandere. Kaiwae iye va i njimbukikiya mani ghambae, mbaŋa vavana va i thalavugha ghambereghawe iya thalavuko iyako.
Jisas i gonjoghawe iŋa, “Tha u vautuŋa! U viyathu na i vikikighathɨ mbala i vakatha le renuwaŋana na i vanamwe nonowo riwaŋgu beku kaiwae. Mbaŋake wolaghɨye ne weimiyaŋgiya mbinyembinyeŋgu, ko ghino mane weiŋguyaŋgiya ghemi mbaŋake wolaghɨye.”
Wabwi laghɨye regha, thiye Jiu, thɨ vandeŋe vaidi Jisas ina Betani, amba thɨ rakawe. Ma vambe thɨ raka eŋge gheko Jisas kaiwae ko vambe nuwanjiyava thɨ thuwe Lasarus, iye Jisas va iŋa na i thuweiru na tembe e yawayawaliyeva. 10 Ravowovowo laghɨlaghɨye vambe thɨ tamwetamweva kamwathɨ na nuwanjiya thɨ unɨghɨva Lasarus, 11 kaiwae amalaghɨniye kaiwae Jiu lemoyo thɨ botewoŋgiya ravowovowo laghɨlaghɨye na thɨ loŋweghathɨgha Jisas.
Jisas i ru Jerusalem
(Mat 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk 19:28-40)
12 Ighɨviyava, wabwi laghɨye, iyava thɨ rakamena Thaga Valaŋaniko kaiwae, thɨ loŋwevaidiya Jisas maiya i menamenana Jerusalem kaiwae. 13 Thɨ tenɨŋgiya manjemanje ŋgora bwadɨbwadɨ ndamwandamwanji na thɨ raka na vethɨ lavolevole; thɨ yaro thɨŋa,
“Hosana!”
“Loi ghare weya loloke iye i mena Giya e idaeke!”+
“Loi ghare weya Isirel lenji Kiŋ!”
14 Jisas i vaŋgwa doŋɨki na i thawe, ŋgoreiya va thɨ rori thɨŋa, 15 “Tha huya mararu ghemi Jerusalem gharɨgharɨniye, wo hu thuwe lemi kiŋ maiya i menamenake, i tha doŋɨki e nariye.”+
16 E mbaŋako iyako gharaghambu mava nuwanji i manjamanjalaŋa bigibigike thiyake lenji yomara kaiwae na ŋgoroŋga ghanjirumwaru. Ko iyemaeŋge mbaŋa Loi ne i vaŋguthuweiru Jisas na i vavwenyevwenye na e ghereiye, ko amba the renuwaŋa Buk Boboma le woraŋgiya ŋgoreiyako Jisas kaiwae amba thɨ renuwaŋakikiya bigibigiko iya thɨ vakathakowe.
17 Wabwiko iyava weinji Jisas mbaŋa va i kularaŋgiya Lasarus e ghabubu na i thuweiru na kaero e yawayawaliyeva, thiye vethɨ ndethɨna utuutuko iyako. 18 Iyake kaiwae iyava wabwi laghɨye thɨ raka na vethɨ lavolevole, kaiwae va thɨ loŋwe le vakathako ghamba rotaele iyako utuniye. 19 Parisi thɨ vedage weŋgi thɨŋa, “Wo hu thuwe! Ma valɨkaiwandava na ra vakatha bigi regha. Gharɨgharɨko wolaghɨye thɨ rakarakawe.”
Grik vavana thɨ tamweya Jisas
20 E mbaŋako iyako Grik vavana va inanji e wabwiko tɨnenji, iyava thɨ rakavoroko Jerusalem, kururu kaiwae Thaga Valaŋani e tɨne. 21 Thɨ wa weya Pilip, iye rara Betɨsaida, Galili e tɨne, na thɨ dagewe thɨŋa, “Amalana, nuwameiya wo thuwe Jisas.” 22 Pilip i wa na ve dagewe Endru na theghewoko vara thɨ wa na vethɨ dagewe Jisas.
23 Jisas i gonjogha weŋgi iŋa, “Mbaŋa kaero ina gheke na Loi i vavwenyevwenye Lolo Nariye. 24 Ya dage emunjoru e ghemi, thoŋgo wit mbouye voghɨra ma i dobu e thelauko vwatae na i mare mbemane iyaeŋge vara voghɨrana rere. Ko thoŋgo i mare ambane i mbuthu na i rau na uneune lemoyo moli. 25 Thela thoŋgo i gharethovu weya yawaliye ne i thɨvaghawe. Ko thela thoŋgo i botewoyathu yawaliye e yambaneke, ne i vikikighathɨ yawaliye na i vaidiya yawalɨ memeghabananiye. 26 Thela thoŋgo nuwaiya i kaiwo kaiwaŋgu, mbe i ghambuŋgo vara, na the valɨvaŋga ghino inaŋguwe amalaghɨniye tembe inaweva. Na loloko iya i kaiwo kaiwaŋguko Bwebwe ne i wovoreŋa idae.”
Jisas i utuŋa le mare utuutuniye
27 “E mbaŋake iyake ghareŋguke i vɨrɨ na ŋgoroŋga ne yaŋa? Ne yaŋa, ‘Bwebwe, u thalavuŋgo na thava ya ru vuyowoke iyake e tɨne?’ Nandere, iyake kaiwae vara iyava ya menake. 28 Bwebwe, u wovoreŋa idan na u vwenyevwenye.”
Amba ghalɨghalɨŋa regha i mena e buruburu iŋa, “Vama ya vwenyevwenye idaŋgu, na mbowone ya vwenyevwenyeva.” 29 Wabwima va inanjima gheko thɨ loŋwe na thɨŋava mbɨlerɨ, na vavana thɨŋa, “Nyao thovuye me utuwe.”
30 Jisas i gonjogha weŋgi iŋa, “Ma ghino kaiwaŋgu iya ghalɨghalɨŋako iyako me mena, ghemi kaiwami. 31 Mbaŋake Loi ghambaŋa i ghathaŋgiya yambaneke gharɨgharɨniye ghanjithanavu na i vanamwe ghanjimbaro, na ne e mbaŋake iyake Loi ne i kivwala yambaneke ghagiya Seitan na i tagaraŋgiya. 32 Ko ghino, mbaŋa ne thɨ mwanavairɨŋgo e yambaneke ne ya vakathaŋgiya gharɨgharɨke wolaghɨye thɨ rakamena e ghino.” 33 I utuŋa ŋgoreiyako na i woraŋgiya ŋgoroŋga ne iŋa na i mare.
34 Iya kaiwae wabwiko thɨ gonjoghawe thɨŋa, “La Mbaro i woraŋgiya weime, Krais ne i meghabana. Ŋgoroŋga na iyava uŋake, ‘Ne thɨ mwanavaira Lolo Nariye’? Thela iya Loloke Nariye?”
35 Jisas i dage weŋgi iŋa, “Manjamanjala ne ina weŋga mbaŋa seiwo molao. Hu loŋga mbaŋa amba e lemi manjamanjalake, ne iwaeŋge momouwo i garubuŋga; kaiwae thela i loŋga e momouwo ma i ghareghare aŋga i reŋa. 36 Hu loŋweghathɨgha manjamanjalana mbaŋa amba ina weŋga, ghemi mbala hu tabona manjamanjala gharɨgharɨniye.” Mbaŋa i utuvao iyake i iteteŋgi na i rothuwele weŋgi.
Jiu mamba thɨ loŋweghathɨ
37 Othembe Jisas vama i vakathaŋgiya vakatha ghamba rotaele i ghanagha e maranji, ma vamba thɨ loŋweghathɨ. 38 Iyake i vaemunjoruŋa Loi ghalɨŋae gharautu, Aiseya le utu iŋa,
“Giyana, thela i loŋweghathɨgha totoke iya wo utuŋake? Giya va i woraŋgiya le vurɨgheghe weŋgiya thavala?”+
39 Iya kaiwae mava thɨ loŋweghathɨ, kaiwae Aiseya va mbowo iŋava,
40 “Loi i vakatha na maranji i kwaghe na gharenji i vurɨgheghe, mbala ma thɨ thuwe e maranji, na thɨ ghareghare e gharenji, na thɨ numonjogha e ghino na ya thawariŋgi.”+
41 Aiseya va i utuŋa iyake kaiwae va i thuwekai amba muyai i yomara ŋgoroŋga Jisas le vwenyevwenye.
42 Othembe iyako gharɨgharɨ lemoyo na Jiu lenji randeviva vavana thɨ loŋweghathɨgha Jisas. Ko kaiwae va thɨ mararuŋgiya Parisi, mava thɨ utuŋa gharɨgharɨ e maranji na ne iwaeŋge thɨ kitenɨyathuŋgi moli e wabwiko iya thɨ rakarakaru e ŋgolo kururu tɨne, 43 kaiwae nuwanjiya thiye ghanjitarawa i mena weŋgiya gharɨgharɨ na i laghɨye kivwala ghanjitarawa i mena weya Loi.
Mbaro ne i raŋgi Jisas ele utu e tɨne
44 Jisas i dage na ghalɨŋae laghɨye iŋa, “Thela thoŋgo i loŋweghathɨŋgo, ma mbe i loŋweghathɨŋgo eŋge, ko tembe ŋgoreiyeva i loŋweghathɨgha thela va i variyeŋgo. 45 Thela thoŋgo i thuweŋgo tembe ŋgoreiyeva i thuwe thela va i variyeŋgo. 46 Va ya mena e yambaneke ŋgoreiya manjamanjala, iya kaiwae thela thoŋgo i loŋweghathɨŋgo mane i yaku e momouwo.”
47 “Thela thoŋgo i loŋwe lo utuke na ma i worawe e ghare, mane ya wovatharɨtharɨŋa. Kaiwae va ya mena ma ya wovatharɨtharɨŋa yambaneke, ko iyemaeŋge ya vamoru. 48 Thela thoŋgo i botewoŋgo na ma i wovatha lo utu, mbaŋa ne ele ghambako i wovatharɨtharɨŋa. Wovatharɨtharɨko iyako mane i mena e ghino, ko kaiwae i botewo lo utu. 49 Iyake emunjoru kaiwae budakaiya ya utuŋaŋgi ma i mena wombereghake elo renuwaŋa tɨne, ko iyemaeŋge Bwebwe, iye va i variyeŋgo, i dage e ghino budakaiya ya utuŋa na ŋgoroŋga ya utuŋa na yaŋa. 50 Ya ghareghare le utuutuke iyake i womena yawalɨ memeghabananiye. Iya kaiwae budakaiya ya utuŋa Bwebwe i dage e ghino na ya utuŋa.”
* 12:5 Gethɨseriyeto iyeva rakakaiwo ma e idaida modae le kaiwo theghathegha regha kaiwae. 12:13 Jisas ghambaŋa “Hosana” gharumwaru ŋgoreiye “Ra taraweŋge!” + 12:13 Sam 118:25,26 + 12:15 Sak 9:9 + 12:38 Ais 53:1 + 12:40 Ais 6:10