5
Jisas önöŋ ajmag pɨd sö wölu mɨdön mönö yad nölöŋa
(Luk 6:20-23)
Jisas, nöbö mö mɨg piaku nugwön, wölu önöŋ ajmag pɨd sö nöbö nuŋ akuyöbö mɨgan kwo pɨsaŋ römɨd gɨ mɨdön, ñɨgö mönö yad nölöŋa.
Nöbö mö wahax pɨmɨjöña
(Luk 6:20-23)
Jisas nuŋ ñɨgö yad nöl gɨrön yadöŋa,
+Nöbö mö bla, an nöbö mö waiö yöi,
God nuŋwör anɨŋ rɨ nöiönɨŋö, rön,
God nugwo yad nugwöñ bla,
God ñɨgö pön mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjön makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
+Nöbö mö immɨdöi bla,
God ñɨgö yad pön makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
+Nöbö mö höimöliö tar mɨdöi bla,
ñɨŋ mögörɨb il kɨ pöñ makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
+Nöbö mö, God yadöŋ mag akwör cɨnɨŋö, rön, nugwöi bla,
God ñɨgö nugwidɨx mɨjön makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
Nöbö mö bli ñɨŋ nöbö mö bli uliöxön pɨ ösös rɨ ri aböñ aku,
God ñɨgö paiŋö algör ör uliöxön pɨ ösös rɨ ri abön makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
Nöbö mö God nugwo rɨb paŋyöbö iör yöx nugwöi bla,
God nugwo nugwöñ makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
Nöbö mö nugwöña, nöbö mö bli nuö pɨlön rɨmɨjöñ aku,
ñɨŋ hön yajöña, ‘Ñɨŋ mag akuyöbö almɨjeñ, tar mɨjne,’ rön, wöhö cöñ akuyöbö,
God ñɨgö halöu ha nɨ bɨlɨm, me cön, makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
10  +Nöbö mö ñɨŋ God rɨg yad mag akwör cɨnɨŋö, rön, rɨmɨdɨŋ,
nöbö mö bli ñɨgö rɨ gwogwam rɨmɨjöñ aku,
God ñɨgö pön mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjön makwam,
ñɨŋ mɨ wahax pɨmɨdɨŋ.
11  +“Nöbö mö piaku, ñɨgö Jisas nöbö mö nuŋ bɨlɨm me rön rɨ gwogwam rön, inakmönö hörön, yad höimöuöñ aku, ñɨŋ mɨ ödöriö wahax pöña. 12  +Maduar God mönö yadɨb nöbö akuyöbö ñɨgö kwo paŋ mag akwör rɨmä. Makwam, ñɨŋ algön nör rɨmɨjöñ aku, rɨb diba yöxmɨjeñ; God ana mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö pɨ ösös rɨ ri abönɨŋö, rön kwönö, ñɨŋ mɨ ödöriö wahax pɨnö,” röŋa.
God nöbö mö nuŋ bla ñɨŋ usö röxg mɨdöia; ñɨŋ mil röxg mɨdöia
(Mak 9:50; Luk 14:34-35)
13 Jisas mönö aku yadön yadöŋa, “Nöbö mö mögörɨb mɨgrö kɨ mɨdöi akuyöbö usö ñɨŋa, ñɨgö mɨdöia. Makwam usö aku ida pal mag du pöraŋ yörbö id yönen; mɨ aŋadö gwogwo rö, rön, röbɨl patön ki bö aböña.
14  +“Taun diba pɨd sö mɨdön, umad gɨ mɨdɨb maga mɨden; mɨ ödöriö wöxnö mɨjöna. Mag aliö akuyöbö, nöbö mö mögörɨb mɨgrö kɨ mɨdöi akuyöbö, ñɨŋ hötɨkö mil ñɨŋa röxg mɨdöia. 15  +Nöbö mö akuyöbö hötɨkö urön wi yöj mo möl böisö umadeñ. Bɨl yöra sö cɨx nɨg gɨŋ mil abaŋ, nöbö mö ram möl yuadö bla magalɨg nugw ri aböña. 16  +Makwam mag aliö akuyöbö, ñɨŋ nöbö mö piaku ñɨgö pɨ ösös rɨ ri abɨŋ, nöbö mö piaku ñɨgö nugwön, Nuö ñɨŋa adöx yöd röul adö kau sö mɨd akwör ib nuŋwa yadɨŋ bɨl sö diöna.
Lo mönö akuyöbö
17  +“Ñɨŋ yajöña, Jisas hö aku, God Mosɨs nugwo lo mönö yadöŋ mönö adaku aipam, God mönö yadɨb nöbö bli yadim mönö adaku aipam, röböxɨŋ me rön hö, cöñ aku, jɨ aku maku yöi! Nɨ höl aku, God mönö yadɨb nöbö bla cönɨŋö, rim mag akuyöbö magalɨg cɨnö, rön, höla. 18  +Nɨ ñɨgö mɨ ödöriö yadmɨdla. Adöx sö mögörɨb mɨgrö kɨ pɨsaŋ hölögɨpöna, jɨ lo mönö aku rɨb ul mɨŋi hölögɨpen; magalɨg öim mɨjöna. Mönö agamö agamö röŋ aku, magalɨg rɨg yadöŋ mag akwör cöna.
19  +“Makwam, nöbö mö bɨl kai God lo mönö aku nugwön, mönö ul mɨŋi röböxnö, rön, nöbö mö akuyöbö amnör yad nölaŋ röböxöñ aku, God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb wop aku, ib ñɨŋa pɨn diöna. Jɨ nöbö mö bɨl kai God lo mönö nugwön, nugw ri abön, nöbö mö piaku ñɨgö yad nöl ri abmɨjöñ aku, God nöbö mö pön nugwidɨx mɨjön wop aku, ib ñɨŋa wöliöna. 20 Perisi nöbö piaku aipam, God lo mönö yad nölɨb nöbö bla aipam, ‘God rɨg yadmɨd mag akwör rölɨŋö,’ röi aku, jɨ ñɨŋ hör mönö akwör yadön, God rɨg yadmɨd mag akwör rölöi, wöhö. Ñɨŋ keir piöŋö, God mönö rɨg yadmɨd akuyöbö akwör nugwön ödöriö mɨda akwör mai diöña. Aiöñ aku makwam, God ñɨgö pön wölu adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjöna.
Nöbö mö nɨgiö nɨgön tar mɨjöña
(Luk 12:57-59)
21  +“Maduar nöhönɨŋ apɨnɨŋ maduebö akuyöbö God lo mönö yadmɨdöi aku, ñɨŋ mɨdö nugwöia. Ñɨŋ yadmɨdöia, ‘Nöbäpö pɨl pal nɨgmɨjeñ. Nöbö i, nöbö i pɨl pal nɨgön aku, mönö diba nugwönɨŋö,’ rɨmɨdöia. 22  +Mönö aku nugwöi aku, jɨ weik nɨ ñɨgö yad ri aböna. Nöbö i, nöbö i nugwaŋ ölɨsö waiön aku, mönö diba nugwöna. Nöbö i, nöbö i iba mag pɨn diön aku, Juda Kansol bla hö mögum rön, nugwo mönö diba yajöña. Nöbö i, nöbö i nugwo yajöna, ‘Nagö nöbö u,’ me cön aku, mögörɨb rɨn hör yönmɨd möl bö dubä maga ra.
23  +“Makwam, nagö God höjöpal ur nölɨb apa pön du rɨgpɨd rola höjöpal ur nöinöb, haul nöbö mölöu nöbö nagö nugwön pɨsaŋ nuö pilö akuyöbö mönö mɨdö, cɨnö aku, 24 God höjöpal ur nölɨb ap aku rɨgpɨd rola röböxön, nöbö aku pɨsaŋ mönö nɨg ri abön, wopik tar paŋör nɨgiö nɨgön mɨdɨŋö, rön, höbkal hö ap aku God höjöpal ur nölö.
25 “Ap agapɨm rɨ gwogwam cöñ aku, ñɨgö mönö diba yadɨba pön ödöi mibɨl yöra dumɨdɨŋ nugugɨrön, ñɨgö pɨsaŋ mönö aku nɨg pal wöröxön, pɨ nɨgiö nɨgön mɨjöña. Nöi mɨjön aku, ñɨgö pön du nöbö diba iŋsö rola nɨgɨŋ, nuŋ piöŋö ñɨgö pön ömdö nöbö nölaŋ, ñɨgö pön du nag nɨgöña. 26 Nɨ ñɨgö mɨ ödöriö yadmɨdla, ap rɨb ñɨŋ aku aŋadö rɨba wöd pörön diöña.
Nöbö mö kib nuö nuö mag yönöia
27  +“Makwam mönö i yadim aku, aku kwo algör nugwöia. Mönö aku yadmä, ‘Nöbö mö kib mag yön mɨjeñɨŋö,’ rɨmä. 28 Makwam nɨ ñɨgö yadmɨdla, nöbö i mö i nugwön, nugwo rɨlöxmö rön rɨbyöx nugwön aku, God nugwaŋ, nöbö aku rɨb nuŋ maga mö aku kib pɨsaŋ yöñöna. 29  +Makwam, mämäg mɨrɨx adö nugwaŋ, ap kib mag gwogwo rɨb maga rɨmɨjön aku, mämäg adaku röd aböña. Akuyöbö aiöñ aku, mämäg paŋ adöi ör mɨdaŋ kömö diöña. Nöi mɨjön aku, ñɨŋ ap kib mag gwogwo rön, mɨñ rɨn nöi yönmɨd möl bö dubä maga ra. 30  +Makwam imag mɨrɨx pɨlö aku kwo algör, ap kib mag gwogwo rɨb maga rɨmɨjön aku, römaxdör aböña. Akuyöbö aiöñ aku, iŋpɨlö paŋ adöi ör mɨdaŋ kömö diöña. Nöi mɨjön aku, ñɨŋ ap kib mag gwogwo rön, mɨñ rɨn nöi yönmɨd möl bö dubä maga ra.
Jisas mö röd abɨb mönö yad nölöŋa
(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)
31  +“Ñɨŋ nugwöia, mönö i yadmä, ‘Nöbö i mönɨŋ nuŋwa röböxnöb, mö kɨ aŋadö röböxnö, rön, köp mei kɨtön, mö aku nugwo nölön mönö, aŋadö röböxönɨŋö,’ rɨmä. 32  +Makwam nɨ ñɨgö yadmɨdla: nöbö i, mönɨŋ nuŋwa nöbö i kib pɨsaŋ yönen wöhö, nöbönɨŋ nuŋwa mönɨŋ hör röböxön aku, mag gwogwo cöna. Mö aku nugwo akuyöbö alön röböxaŋ, du nöbö yoŋyöbö i pön aku, nöbö aku nuŋ mönɨŋ nuŋwa röböxön makwam, nuŋ alaŋ mönö, mönɨŋ nuŋwa nöbö kib mag yönɨb mö i röxgöna. Makwam nöbö kai mö aku pön aku, nuŋ kwo algör mö kib mag yönɨb nöbö i röxgöna.
Mönö mɨ ödöriö yad mɨdölɨŋö, röia
(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)
33  +“Maduar mönö i yadmä aku, aku kwo algör nugwöia. Mönö aku yadmä, ‘Ñɨŋ Nöbö Diba mämäg il rol nuŋwa mönö mɨ ödöriö yajöñ aku, rɨg yajöñ akuyöbö akwör cöña. God nuŋ nugugu mɨda nugwön rɨg yajöñ maga akwör cɨne,’ rɨmä. 34  +Makwam nɨ ñɨgö yadmɨdla: mönö i yajnöb rön, ‘God mämäg il rol aku mi yadmɨdlö,’ rön yadmɨjeñ. ‘Mögörɨb adöx yöd röul adö kau sö mɨd aku, mi yadmɨdlö,’ rön yadmɨjeñ; mögörɨb yöraku God hogw rol kiŋ nuŋwa rola römɨd gɨ mɨda. 35  +‘Mögörɨb mɨgrö kɨ kwo mɨd aku mi yadmɨdlö,’ rön yadmɨjeñ; God hogw rol kiŋ nuŋwa rola römɨdön, yödpɨlö nuŋwa mögörɨb mɨgrö kɨ röb gɨ mɨda. ‘Jerusalem mɨd aku mi yadmɨdlö,’ rön yadmɨjeñ; aku Kiŋ Dib ödöriö taun dib nuŋwa maku. 36 ‘Yöcmac na mɨd aku mi yadmɨdlö,’ rön yadmɨjeñ. Ñɨŋ keir rɨŋ, yöcmac panö ñɨŋa paŋyöbö i hal mönö pɨxɨm wölen. 37 Aku, ‘Cɨnö’ rön, ‘Cɨnö’ akwör rö; ‘Röinö’ rön, ‘Röinö’ akwör rö. Mönö yadön wab i kwo yajöñ aku, kɨjaki ñɨgö rɨba nölaŋ yajöña.
Jisas nuö nuö rɨb mönö yadöŋa
(Luk 6:29-30)
38  +“Makwam mönö i yadmä aku kwo algör nugwöia. Mönö aku yadmä, ‘Mämäga pɨn gul rɨŋ mönö, ñɨŋ paiŋö aipam pɨn gul rɨ aböña. Aj maga pal kɨtuŋ mönö, ñɨŋ paiŋö aipam pal kɨtinö,’ rɨmä. 39 Jɨ nɨ ñɨgö yadmɨdla: nöbö i ñɨgö rɨ gwogwam rɨmɨdaŋ mönö, nugwo paiŋö rɨ gwogwam rɨmɨjeñ. Nöbö i ñɨgö alguna palaŋ mönö, pikwo rɨŋ adöi wobiö paiöna. 40 Nöbö i hön ñɨgö mönö diba yadön, ‘Ap uñ nagö aku nɨ nölö,’ rɨmɨdaŋ mönö, ap uñ akwör nölmɨjeñ, ij ap uñ aku wobiö nöiöña. 41 Nöbö i ñɨgö yad nugwön, ‘Ap yogw kɨ rag du yöra abön hane,’ rɨmɨjön aku, höj nugumɨjeñ; yajön yöra nugu gɨrön, rag padɨx du hör piaku abön höña. 42 Nöbö mö bli ñɨgö, ‘Anɨŋ ap bli nöine,’ rɨmɨdɨŋ, amnör nöiöña. Makwam nöbö mö bli ñɨgö, ‘Anɨŋ ap bli hör nölɨŋ, mai paiŋö nölɨŋö,’ rɨmɨdɨŋ, röböxmɨjeñ, amɨn nöiöña.
Pɨlgɨb imgɨb ñɨŋ bla madmag nɨgöña
(Luk 6:27-28, 32-36)
43  +“Mönö i yadmä aku kwo algör nugwöia. Mönö aku yadmä, ‘Haul hödpɨg ñɨŋ bla ñɨŋ madmag nɨgön; nöbö mö pɨlgɨb imgɨb ñɨŋ bla ñɨŋ haŋaj mäp yuö nugune,’ rɨmä. 44  +Jɨ nɨ ñɨgö yadmɨdla: nöbö mö pɨlgɨb imgɨb ñɨŋ bla, ñɨŋ madmag nɨgön; nöbö mö ñɨgö rɨ gwogwam röi piaku, ñɨŋ God höjöpalön yajöña, ‘Naŋ ñɨgö nugwidɨx mɨd ri abanö,’ cöña.
45 “Ñɨŋ akuyöbö aiöñ aku, Nuö ñɨŋa adöx yöd röul adö kau sö mɨd aku, halöu ha nuŋwa ödöriö mɨjöña. Nuŋ rɨmɨn, naiö mil abmɨn, nöbö mö mag wä rɨmɨdöi piaku aipam, nöbö mö mag gwogwo rɨmɨdöi piaku aipam, mila abmɨda. Nuŋ rɨmɨn, ruö pɨlmɨn, nöbö mö mag wä rɨmɨdöi bla ap möriwö ñɨŋ bla wölmɨn, nöbö mö mag gwogwo rɨmɨdöi bla ap möriwö ñɨŋ bla aipam ap wöla. 46 Ñɨŋ nöbö mö ñɨgö madmag nɨgöi piaku pɨ ri aböñ aku, nöbö takis pöi bla rɨg rɨmɨdöi mag akwör cöña. Almɨjöñ aku, God nagö pöd raŋ wahax pön ñɨgö ap wä nöiön? 47 Ñɨŋ haul nöbö mölöu nöbö ñɨŋ bla akwör yadön wahax pöñ aku, nöbö mö God rɨbyöx nugwölöi bla, nöbö mö hör bla ñɨgö rɨg rɨmɨdöi mag akwör cöña.
48  +“Makwam, Nuö adöx yöd röul adö kau sö rɨ ri ab gɨ mɨd mag akuyöbö, ñɨgö kwo algör mag wä akwör rön rɨ ri aböña.
+ 5:3 Ais 57:15 + 5:4 Ais 61:2-3; Rep 7:17 + 5:5 Sam 37:11 + 5:6 Ais 55:1-2 + 5:10 1Pit 3:14 + 5:11 1Pit 4:14 + 5:12 2Kro 36:16; Apos 7:52 + 5:14 Jon 8:12; 9:5 + 5:15 Mak 4:21; Luk 8:16; 11:33 + 5:16 Epes 5:8-9; 1Pit 2:12 + 5:17 Rom 3:31 + 5:18 Luk 16:17; 21:33 + 5:19 Jems 2:10 + 5:21 Eks 20:13; Diut 5:17 + 5:22 1Jon 3:15 + 5:23 Mak 11:25 + 5:27 Eks 20:14; Diut 5:18 + 5:29 Mat 18:9; Mak 9:47 + 5:30 Mat 18:8; Mak 9:43 + 5:31 Diut 24:1-4; Mak 10:4 + 5:32 1Kor 7:10-11 + 5:33 Lep 19:12; Naba 30:2; Diut 23:21 + 5:34 Ais 66:1; Mat 23:22; Jems 5:12 + 5:35 Sam 48:2; Ais 66:1 + 5:38 Eks 21:24; Lep 24:20; Diut 19:21 + 5:43 Lep 19:18 + 5:44 Eks 23:4-5; Luk 23:34; Apos 7:60; Rom 12:14,20 + 5:48 Lep 19:2; Diut 18:13