11
Nahatətəən
?Nat naka u, in nahatətəən? Kitat kotələhəu-pən rəhatat nətəlɨgən e natɨmnat mɨn u, itəm otəpanuwa, kənu nahatətəən rəhatat in tatol məmə kitat okotɨtun wɨr məmə natɨmnat mɨn u, ilat nɨpahrienən. Nat əpnapɨn məmə kəsotehmən* natɨmnat mɨn u, məto kitat kotɨtun wɨr məmə kitat okotos məto-inun nahatətəən tatəgətun nəhlan kəm kitat. Kən Uhgɨn təmənuwi netəm mɨn u aupən o rəhalat nahatətəən.
Nahatətəən tatol məmə kitat kotɨtun wɨr məmə natɨmnat rəha nətueintən u, Uhgɨn təməghat əm, kən ilat kəmotatɨg. Natɨmnat itəm kotəplan roiu, in təməsosən nat kit itəm tɨnatɨg rəkɨs mol ilat lan. Epel in təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn, tol nəhlan in təmos-ipən nat kit kəm Uhgɨn itəm təwɨr maprəkɨs-in rəha Ken. Kən məto-inu in təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn nəhlan, kən Uhgɨn təmən-iarəp məmə in etəm ətuatɨp kit, kən nɨkin tagien o nosən rəhan natɨmnat. Kən nat əpnapɨn məmə suah u təmɨmɨs rəkɨs, məto nolən rəha nahatətəən rəhan in tatəghat əh kəm kitat.§
Kən Inok təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn, tol nəhlan in təsɨmɨsən. Uhgɨn təmos-irəkɨs in e nətueintən u, məmə otuwɨn əpəh ilɨs e nego e neai. Netəmim kəsotəplan mɨnən, məto-inu Uhgɨn təmɨləs-irəkɨs.* Məto nian Uhgɨn təməsɨləs-irəkɨsən-əh, Uhgɨn təməgətun kəm in məmə nɨkin tagien ron. Məto okəmə etəmim təsahatətəən e Uhgɨn, in təsolən Uhgɨn nɨkin tagien ron, məto-inu nian suah kit tolkeike məmə otuwa o Uhgɨn, in otəkəike mahatətə məmə Uhgɨn tətatɨg, kən matətou netəm mɨn un itəm kotalkut o nɨtunən in.
Noah in təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, nian Uhgɨn təmatən-ipən natɨmnat mɨn kəm in aupən, itəm netəmim kəsotəplanən əh, Noah təmatɨsiai-in, matol nəwian. Kən in təmiləkɨn nego asol kit§ məmə otosmegəh rəhan mɨn. E rəhan nahatətəən, tahmen əm məmə Noah in təmatakil netəmim. Kən e rəhan nahatətəən, Uhgɨn təmol in tətuatɨp e nɨganəmtɨn.*
Epraham in təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, e nian Uhgɨn təmaun-in rəkɨs məmə otuwɨn e nəptən pɨsɨn kit, in təmatol nəwia Uhgɨn. Nəptən əh, Uhgɨn təmən-iəkɨs rəkɨs kəm in məmə otos-ipən kəm in. Kən Epraham təmiet, məto in təruru məmə tatuwɨn hiə ne. Təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn nəhlan, kən mətatɨg e nəptən u itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs aupən məmə otos-ipən kəm in. Məto təmətatɨg ikɨn əh e nimə tapolən əm, tahmen əm e iapɨspɨs kit. Kən Aisak ne Jekop itəm Uhgɨn təmos-ipən nəniəkɨsən u kəm iləhal kərən, ilau mɨn kəmətuatɨg əm e nimə tapolən. 10 Epraham təmol nulan, məto-inu in tatəsahgin məmə otuwɨn e taon kit§ itəm nəukətɨn tiəkɨs, otətatɨg tuwəh.* Taon u, Uhgɨn əm təmol mak lan, kən mɨnol rəkɨs tətatɨg.
11 Sera tətahatətə əskasɨk e Uhgɨn, nat əpnapɨn məmə in tɨnɨpɨtaguɨhl agɨn, məto Uhgɨn təmos-ipən nəsanənən kəm in məmə in otemək. In təmɨləs nətɨn u, məto-inun in təmahatətə lan məmə otol nəniəkɨsən rəhan tuwa miet-arəp. § 12 Epraham tɨnaguɨhl rəkɨs, otəsuwəhən tɨmɨs,* məto noanol mɨn tepət kəmotɨsɨ-pən lan. Nat əpnapɨn məmə in etəmim kitiəh əm, məto noanol mɨn əh rəhan, ilat tepət tepət, tahmen əm e məhau əpəh e napuə ne nɨməkləkɨl əpəh itəhəi itəm kəruru nafinən.
13 Netəm mɨn u, ilat kəmotahatətə əskasɨk e Uhgɨn, məto nian kəmotɨmɨs, ilat kəməsotosən əh natɨmnat mɨn u itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs məmə otos-ipən kəm ilat. Ilat koatəplan natɨmnat mɨn u məmə natɨmnat mɨn u koatan isəu əh olat, məto nɨkilat tagien pɨk məmə okotəplan.§ Kən ilat moatən-iarəp məmə koatatɨg e nətueintən u məto ilat kotahmen əm e iapɨspɨs mɨn əm.* Nətueintən u, sənəmə in iməlat pahrien ikɨn. 14 Nian netəmim koatəghat nəhlan, in tatəgətun əsas əm, məmə ilat koategəs-in iməlat ətuatɨp ikɨn. 15 Rəhalat nətəlɨgən təsɨtəlɨg-pənən e nəptən rəhalat aupən, itəm kɨnotapəs rəkɨs. Okəmə nɨkilat tatəht nəhlan, kotɨtun nɨtəlɨgən matuwɨn, məto təsolən mihin. 16 Ilat kotolkeike iməlat ik pɨsɨn kit itəm təwɨr maprəkɨs, inun e nego e neai. Kən o nat u, in təsaulɨs-inən§ məmə okən məmə in rəhalat Uhgɨn.* Kən Uhgɨn təmol əpen-əpenə rəkɨs e taon kit ikɨn əh.
17-18 Epraham təmahatətə e nəniəkɨsən mɨn itəm Uhgɨn təmən-ipən kəm in. Kən nəghatən kit itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs kəm in tol nulan, “Kən okən Aisak u məmə in noanol ətuatɨp rəham, kən e Aisak u, oekol rəham noanol otepət otepət.” Məto e nahatətəən rəha Epraham, nian Uhgɨn təmek asgəwɨn in, kən in təmətul matɨp o nohamnuən nətɨn noan kitiəh əm§ u Aisak məmə otol sakrifais lan kəm Uhgɨn.* 19 Məto-inu Epraham nɨkin tatəht məmə Uhgɨn tɨtun nolən etəmim təmegəh mɨn e nɨmɨsən. Kən in təmos mɨn netɨn, iuəhkɨr əm tahmen məmə in təmegəh mɨn e nɨmɨsən.
20 Aisak təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn, kən tol nəhlan, təməfak məmə Uhgɨn otəhlman nəwɨrən rəhan tuwɨn kəm Jekop ne Esao, matən-iarəp natɨmnat mɨn itəm otəpanuwa nian kit.
21 Jekop təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, nian iuəhkɨr əm in tɨmɨs, in təməfak məmə Uhgɨn otəhlman nəwɨrən kəm nətɨ Josep mil.§ In təməf kasɨkɨn, mətul əməhl-əməhl, kən in matənwiwi Uhgɨn.
22 Josep təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, iuəhkɨr əm in tɨmɨs, kən in təmatəghat-in nian noanol mɨn rəha Isrel okəpanotiet Ijip. Kən in təmatən rəkɨs əm kəm ilat məmə okotəhrol e nɨkɨlkɨlin.*
23 Tata ne mama rəha Moses kəmuahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, nian Moses təmaiir, ilau kəmuəplan məmə in suakəku wɨr kit, kən ilau kəmatuəhluaig-in o məwɨg kɨsɨl. Kən ilau kəməsuaginən nətgəhlən nəghatən rəha kig.
24 Moses təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, nian in təmol iahgin, kən təməsolkeikeən məmə okən məmə in nətɨ pətan əkəku rəha Fero, kig rəha Ijip.§ 25 In təməsolkeikeən məmə otətatɨg e nagienən e nolən rəha təfagə rat məto-inu nagienən rəha təfagə, in tətatɨg o nian əkuəkɨr əm. In nɨkin təmagien məmə otuwɨn moatatɨg ilat netəmim rəha Uhgɨn, moatəto tərat ilat min ilat. 26 Nɨkin təmatəht məmə okəmə netəmim okotalah-əmnu* in o Kristo itəm otəpanuwa, kən in okol təsaulɨsən. In nɨkin otagien təhmɨn mɨn o nat u taprəkɨs-in məmə otatəto təwɨr e natɨmnat wɨr mɨn e nəmegəhən əpəh Ijip. In təmatol nulan məto-inun nian rafin in tatuag-pən o nətouən itəm Uhgɨn otos-ipən kəm in. 27 Moses in təmahatətə əskasɨk nəhlan e Uhgɨn, kən təmagɨm Ijip§ məsəginən kig u itəm neməha tatol pɨk. In təməseirairən mɨtəlɨg, in təməkəike matuwɨn, tahmen məmə inu tatəplan Uhgɨn u, itəm etəmim təsəplanən e nɨganəmtɨn. 28 Təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn nəhlan, kən in təmətuoun nolən lafet rəha Nuhagego-inən. In təmən-iarəp kəm noanol mɨn rəha Isrel məmə okotəkəike motorautin-pən nɨta sipsip e toa e nimə mɨn rəhalat. Okotol nəhlan məmə nagelo itəm Uhgɨn otahl-ipa o nohamnuən itəm,* in otəsohamnuən nenətɨlat mɨn u nəman, itəm kəmotaupən kaiir.
29 Noanol mɨn rəha Isrel kəmotahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol nəhlan, ilat kotɨtun neguəfɨmɨnən e Nɨtəhəi Asiə itəm təmoor, kən kotaliwək lan tahmen əm e nɨtən iasək. Məto nian netəm Ijip kəmotalkut o nətəu-pənən ilat, kən nɨtəhəi təməmɨk ilat, kən kotamnɨm.
30 Noanol mɨn rəha Isrel kəmotahatətə əskasɨk e Uhgɨn, kən tol nəhlan, ilat kotaliwək motɨtəlau e fenɨs rəha Jeriko. Fenɨs u, kəmol e kəpiel. Ilat koatɨtəlau, moatɨtəlau e fenɨs əh, mətoarus-pən nian sepɨn, kən əmun, fenɨs asol un, təmɨtəgɨt mɨsas.§
31 Rehap u, pətan e suatɨp, təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Kən tol nəhlan, nɨkin təmagien məmə otos suah mil un noanol rəha Isrel mil, itəm kəmueia anion məmə okuəplan kən miatun wɨr natɨmnat ikɨn. Ilau kəmuea e rəhan nimə.* Kən o nat u, noanol mɨn rəha Isrel ilat kəməsotohamnuən pətan u nian ilat kəmotohamnu netəm ikɨn əh itəm kəmotəht nəwia Uhgɨn.
32 Məto okol esənən tuwɨn təhmɨn mɨn. Okol esəghatən təfəməh mən Kiteon, ne Parak,§ ne Samson,* ne Jefata, ne Tefɨt, ne Samuel,§ ne ien mɨn. 33 Ilat u kəmotahatətə əskasɨk e Uhgɨn, kən tol nəhlan, ilat kəmotol natɨmnat tepət. Ilat kəmotit noanol mɨn rəha Isrel motuwɨn motəluagɨn ilat netəm ik pɨsɨn pɨsɨn mɨn, kən moatol win elat.* Ilat kəmoatol nolən ətuatɨp mɨn, kən moatos natɨmnat wɨr mɨn itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs məmə otos-ipən kəm ilat. Kəmotahtosɨg-in nohlɨn laion mɨn, məmə okəsotunən ilat, 34 kən ilat kəmotohamɨs nɨgəm asol itəm tatuəp, kən ilat motagɨm tənin netəm kotəmə okotohamnu ilat e nisa rəha nəluagɨnən.§ Ilat rəhalat nəsanənən tɨkə, məto Uhgɨn təmos-ipən nəsanənən kəm ilat.* Kən ilat koatol win e mopael mɨn rəha nɨməptən pɨsɨn pɨsɨn mɨn. 35 Nɨpɨtan neen əh-ikɨn itəm kotahatətə əskasɨk e Uhgɨn, kən tol nəhlan Uhgɨn tatol nenətɨlat kotaiir-pa mɨn e nɨmɨsən. Məto netəmim neen əh-ikɨn itəm kotahatətə əskasɨk e Uhgɨn. Məto ilat kotegəhan-in rəhalat tɨkɨmɨr mɨn koatol nəratən ne nahməən kəm ilat e nɨpətɨlat, kən nɨkilat təsəhtən nat u. Ilat kəməsotapəsən rəhalat nahatətəən, məmə rəhalat tɨkɨmɨr mɨn okotɨkɨs ilat. Ilat koatahatətə məmə Uhgɨn in otol ilat kotəmegəh mɨn e nəmegəhən kit itəm təwɨr maprəkɨs. 36 Kən ilat neen, netəmim koatalah əsan elat, kən koatalis-alis ilat.§ Kən ilat neen, netəmim koatəlis ətain ilat e sen, kən moatəmki-pən ilat e kalapus.* 37 Ilat neen, kəmahtɨmnu ilat e kəpiel apɨn, kən ilat neen, netəmim kəmotəmɨk soə rəha nətahlən nɨg, motətatɨp nɨpətɨlat nəwtain kəiu, motohamnu ilat. Kən ilat neen, kəmətamnu ilat e nisa rəha nəluagɨnən. Kən ilat neen koatuwɨn əm e nuwɨgɨ nəni ne sipsip.§ Ilat ian-rat mɨn agɨn, nian rafin netəmim koatərəkɨn ilat, moatol tərat agɨn elat. 38 Ilat, netəm wɨr mɨn. Nətueintən u, təsahmenən məmə ilat okotatɨg ikɨn. Məto ilat kəmoatatɨg əpnapɨn əm, əpəh ikɨn taruən-aruən ikɨn, ne e nɨtot mɨn, ne e nɨpəg kəpiel mɨn,* ne nɨpəg mɨn əpəh e nɨsɨp.
39 Netəm mɨn u, ilat rafin kəmotahatətə əskasɨk nulan e Uhgɨn, kən in təmos-ipən nərɨg wɨr kəm ilat. Məto ilat kəməsotosən əh nat u itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs rəkɨs məmə otos-ipən kəm ilat,§ 40 məto-inu in tɨnol rəkɨs nalpəkauən kit rəhan, məmə in otol təwɨr maprəkɨs kəm kitat. Kən e nətəlɨgən rəhan, in tolkeike məmə otɨlpɨn kitat min ilat u aupən, məmə kitat min ilat əm, okotətoarus ahmen ahmen əm mak e namnun naiuən.*
* 11:1 2 Kor 4:18 11:3 Jen 1 11:4 Jen 4:4-5 § 11:4 Hip 12:24 * 11:5 Jen 5:21-24 11:6 Hip 7:19 11:7 Hip 11:1 § 11:7 Jen 6:13-22 * 11:7 Jen 6:9 11:9 Wək 7:5 11:9 Jen 12:1-8 § 11:10 Hip 12:22; 13:14 * 11:10 Nol Əpən 21:2, 14 11:10 Hip 11:16 11:11 Suatɨp kit mɨn rəha nəuhlinən nəghatən u tol nulan. ‘Epraham təmahatətə əskasɨk e Uhgɨn, nat əpnapɨn Sera tɨnɨpɨtaguɨhl agɨn, məto Uhgɨn təmos-ipən nəsanənən kəm in məmə otəpɨk-əpɨk. In təmɨləs nətɨn u məto-inu Epraham təmahatətə e Uhgɨn məmə in otol rəhan nəniəkɨsən tuwa miet-arəp.’ § 11:11 Jen 17:19; 18:11-14; 21:2 * 11:12 Rom 4:19 11:12 Jen 22:17 11:13 Hip 11:39 § 11:13 Mat 13:17 * 11:13 Jen 23:4; Lev 25:23; Fil 3:20; 1 Pita 1:17; 2:11 11:15 Jen 24:6-8 11:16 2 Tim 4:18 § 11:16 Mak 8:38 * 11:16 Jen 26:24; 28:13; Eks 3:6, 15 11:16 Hip 11:10; 13:14 11:17-18 Jen 21:12; Rom 9:7 § 11:17-18 Nat əpnapɨn məmə Epraham nətɨn kit mɨn u Ismael, rəhan slef təmɨləs, məto nətɨn u Aisak katən məmə in noan kitiəh əm məto-inun Uhgɨn təmən-iəkɨs aupən məmə otos-ipən kəm Epraham, kən in nətɨ pətan ətuatɨp rəhan u Sera. Əplan-tu Jon 3:16 * 11:17-18 Jen 22:1-10; Jem 2:21 11:19 Rom 4:21; Jon 5:21 11:20 Jen 27:27-29,39,40 § 11:21 Jen 48:1,8-22 * 11:22 Jen 50:24,25; Eks 13:19; Jos 24:32 11:23 Eks 2:2 11:23 Eks 1:16, 22 § 11:24 Eks 2:10 * 11:26 Hip 13:13 11:26 Luk 14:33 11:26 Hip 10:35 § 11:27 Eks 12:50, 51 * 11:28 1 Kor 10:10 11:28 Eks 12:21-23 11:29 Eks 14:21-31 § 11:30 Josua 6:12-20 * 11:31 Jos 2:1-16 11:31 Jos 2:1,9-14; 6:22-25; Jemes 2:25 11:32 Jaj 6-8 § 11:32 Jaj 4-5 * 11:32 Jaj 13-16 11:32 Jaj 11-12 11:32 1 Saml 16:1,13 § 11:32 1 Saml 1:20; 3:19—4:1 * 11:33 2 Saml 8:1-3 11:33 Dan 6:22 11:34 Dan 3:19-27 § 11:34 Eks 18:4 * 11:34 2 King 20:7; Jaj 16:28 11:34 Jajes 15:8 11:35 1 King 17:22, 23; 2 King 4:36, 37 § 11:36 Jer 20:2; 37:15 * 11:36 Jen 39:20 11:37 2 Kron 24:21 11:37 1 King 19:10; Jer 26:23 § 11:37 2 King 1:8 * 11:38 1 King 18:4; 19:9 11:39 Hip 11:2, 4 11:39 E ves 33 kitat kotəplan məmə netəm mɨn u neen kəmoatos natɨmnat wɨr mɨn itəm Uhgɨn təmən-iəkɨs məmə otos-ipən kəm ilat. Məto nəniəkɨsən kit əh-ikɨn itəm kəsotosən əh. Ilat kotətag-pən o nian itəm Uhgɨn otahl-ipa Kristo tuwa, məto ilat u, kəməsotehmən e rəhalat nəmegəhən. § 11:39 Hip 11:13; 10:36 * 11:40 Nol Əpən 6:11; Hip 2:10 11:40 Suatɨp kit mɨn rəha nənən “okotətoarus ahmen ahmen əm mak,” tol nulan, “kitat min ilat mɨn un, okol kələh kitat kotətuatɨp agɨn.”