11
Nəhatətəiən
?Nati nak u, in nəhatətəiən? Kitah kotələhu=pən rəhatah nətəlɨgiən e natimnati mɨn u, iətəm otəpanuva, konu nəhatətəiən rəhatah in tatol məmə kitah okotəhrun vivi məmə natimnati mɨn u, ilah nɨpəhriəniən. Nati əpnapɨn məmə kəsotehiən* natimnati mɨn u, mətəu kitah kotəhrun vivi məmə kitah okotos mətəu-inko nəhatətəiən tətəgətun lanəha kəm tah. Kəni Uhgɨn təməni-vivi nətəmi mɨn u aupən o rəhalah nəhatətəiən.
Nəhatətəiən tatol məmə kitah kotəhrun vivi məmə natimnati rəha nəhue nɨftəni u, Uhgɨn təməghati əmə, kəni ilah kəmotatɨg. Natimnati iətəm kauteruh u rəueiu, in təməsosiən nati kəti iətəm tɨnatɨg rəkɨs mol ilah lan. Epɨl in təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn, tol lanəha in təməfən nati kəti kəm Uhgɨn iətəm təuvɨr mapirəkɨs rəha Ken. Kəni mətəu-inu in təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn lanəha, kəni Uhgɨn təməni pətɨgəm məmə in iətəmi əhruahru kəti, kəni nɨkin tagiən o nosiən rəhan natimnati. Kəni nati əpnapɨn məmə iətəmi u təmɨmɨs rəkɨs, mətəu noliən rəha nəhatətəiən rəhan in tətəghati əhanəh kəm tah.§
Kəni Inok təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn, tol lanəha in təməsɨmɨsiən. Uhgɨn təmos rəkɨs in e nəhue nɨftəni u, məmə otuvən əpəha ilɨs e negəu e neai. Nətəmimi kəsoteh mɨniən, mətəu-inu Uhgɨn təmos rəkɨs in.* Mətəu nian Uhgɨn təməsos rəkɨs əhanəhiən, Uhgɨn təməgətun kəm in məmə nɨkin tagiən ohni. Mətəu nəmə iətəmimi təsəhatətəiən e Uhgɨn, in təsoliən Uhgɨn nɨkin tagiən ohni, mətəu-inu nian iətəmi kəti tolkeikei məmə otuva o Uhgɨn, in otəkeikei məhatətə məmə Uhgɨn tətatɨg, kəni mətətəou nətəmimi mɨn ko nətəm kotalkut o nəhruniən in.
Noa in təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, nian Uhgɨn təmatəni=pən natimnati mɨn kəm in aupən, iətəm nətəmimi kəsoteruh əhanəhiən, Noa təmatɨsiai matol nəuian. Kəni in təmuvləkɨn negəu asoli kəti§ məmə otosmiəgəh rəhan mɨn. E rəhan nəhatətəiən, təhmen əmə məmə Noa təmətakil nətəmimi. Kəni e rəhan nəhatətəiən, Uhgɨn təmol in təhruahru e nəhmtɨn.*
Epraham in təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, e nian Uhgɨn təmauɨn rəkɨs lan məmə otuvən e nɨtəni pɨsɨn kəti, in təmol nəuia Uhgɨn. Nɨftəni əha, Uhgɨn təməni əskasɨk rəkɨs kəm in məmə otəfən kəm in. Kəni Epraham təmiet, mətəu in təruru məmə tatuvən iə mɨne. Təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn lanəha, kəni mətatɨg e nɨftəni u iətəm Uhgɨn təməni əskasɨk aupən məmə otəfən kəm in. Mətəu təmətatɨg ikɨn əha e nima tapolɨn əmə, təhmen e iapɨspɨs kəti. Kəni Aisək mɨne Jekəp iətəm Uhgɨn təməfən nəniəskasɨkiən u kəm lahal pəti, ilau mɨn kəmətuatɨg əmə e nima tapolɨn. 10 Epraham təmol lanəha, mətəu-inu in tətəhtahnin məmə otuvən e taun kəti§ iətəm nəukətɨn tiəkɨs, otətatɨg təfəməh.* Taun u, Uhgɨn təmol plan ohni, mol mak e nəmein muvləkɨn mələhu, kəni mɨnol rəkɨs tətatɨg.
11 Serə təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn nati əpnapɨn məmə in tɨnəpətauəhli agɨn, mətəu Uhgɨn təməfən nəsanəniən kəm in məmə in otemək. In təmələs nətɨn u, mətəu-inu in təməhatətə lan məmə otol nəniəskasɨkiən rəhan tuva miet pətɨgəm. § 12 Epraham tɨnauəhli rəkɨs təsuvəhiən tɨmɨs,* mətəu nəuanɨləuɨs mɨn tepət kəmotsɨpən lan. Nati əpnapɨn məmə in iətəmimi kətiəh əmə, mətəu nəuanɨləuɨs mɨn əha rəhan, ilah tepət pɨk, təhmen əmə e məhau mɨn e neai mɨne nɨpəkɨl e nɨkalkalɨ nɨtəhi kəruru nafiniən.
13 Nətəmi mɨn u, ilah kəmotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn, mətəu nian kəmohmɨs, ilah kəməsotos əhanəhiən natimnati mɨn u iətəm Uhgɨn təməni əskasɨk məmə otəfən kəm lah. Ilah kauteruh natimnati mɨn u məmə natimnati mɨn kautan isəu əhanəh o lah, mətəu nɨkilah tagiən məmə okoteruh.§ Kəni ilah mautəni pətɨgəm məmə kautatɨg e nəhue nɨftəni u mətəu ilah kotəhmen əmə e iapɨspɨs mɨn əmə.* Nəhue nɨftəni u, səniəmə in imalah pəhriən ikɨn. 14 Nian nətəmimi kəutəghati lanəha, in tətəgətun əsas əmə, məmə ilah kəutəsal e imalah əhruahru ikɨn. 15 Rəhalah nətəlɨgiən təsɨtəlɨg-pəniən e nɨftəni rəhalah aupən, iətəm kɨnotəpəh rəkɨs. Nəmə nɨkilah təhti lanəha, kotəhrun nɨtəlɨgiən mɨn, mətəu təsoliən lanəha. 16 Ilah kotolkeikei imalah ikɨ pɨsɨn kəti iətəm təuvɨr mapirəkɨs, inu e negəu e neai. Kəni o nati u, in təsaulɨsiən§ məmə okəni məmə in rəhalah Uhgɨn.* Kəni Uhgɨn təmol əpenə-penə rəkɨs e taun kəti ikɨn əha o lah.
17-18 Epraham təməhatətə e nəniəskasɨkiən mɨn iətəm Uhgɨn təməni=pən kəm in. Kəni nəghatiən kəti iətəm Uhgɨn təməniəkɨs kəm in tol lanu, “Kəni okəni Aisək u məmə in nəuanɨləuɨs əhruahru rəham, kəni e Aisək u, oiəkol rəham nəuanɨləuɨs otepət otepət.” Mətəu e nəhatətəiən rəha Epraham, nian Uhgɨn təmek askəuvɨn in, in təməhtul maru əmə məmə tohamu nətɨn nəuan kətiəh əmə§ u Aisək məmə otol sakrifais lan kəm Uhgɨn.* 19 Mətəu-inu Epraham nɨkin tətəhti məmə Uhgɨn təhrun noliən iətəmimi təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən. Kəni in təmos mɨn nətɨn, iuəkɨr əmə təhmen məmə in təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən.
20 Aisək təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn, kəni tol lanəha, təməfaki məmə Uhgɨn otəhlman e nəuvɨriən rəhan tuvən kəm Jekəp mɨne Iso, mətəni pətɨgəm natimnati mɨn iətəm otəpanuva nian kəti.
21 Jekəp təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, nian iuəkɨr əmə in tɨmɨs, in təməfaki məmə Uhgɨn otəhlman e nəuvɨriən kəm nətɨ Josɨp mil.§ In təməfu kasɨkɨn, məhtul əməhli-əməhli, kəni in mətəni-vivi Uhgɨn.*
22 Josɨp təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, iuəkɨr əmə in tɨmɨs, kəni in təmətəghati e nian nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel kəpanohiet Ijɨp. Kəni in təmətəni rəkɨs əmə kəm lah məmə okotəhro e nɨkɨlkɨlin.
23 Tatə mɨne mamə rəha Mosɨs kəmuəhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, nian Mosɨs təmair, ilau kəmueruh məmə in suakəku təuvɨr kəti, kəni ilau kəmətuəhluaig lan o məuɨg kɨsɨl. Kəni ilau kəməsuəgɨniən e natgəhliən nəghatiən rəha kig.§
24 Mosɨs təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, nian in təmol iahgin, kəni təməsolkeikeiən məmə okəni məmə in nətɨ pətan Ijɨp kəti u rəhan tatə in Fero, kig rəha Ijɨp.* 25 In təməsolkeikeiən məmə otətatɨg e nagiəniən rəha təfagə tərah mətəu-inu nagiəniən rəha təfagə, in tətatɨg o nian əkuəkɨr əmə. In nɨkin təmagiən məmə otuvən məutatɨg ilah nətəmimi rəha Uhgɨn, mautətəu tərah ilah min ilah. 26 Nɨkin təmatəhti məmə nəmə nətəmimi okotaləh əmu in mətəu-inu in tətəhatətə e Krɨsto iətəm otəpanuva, kəni in ko təsaulɨsiən. In nɨkin otagiən təhmɨn mɨn o nati u tapirəkɨs agɨn məmə otatətəu təuvɨr e natimnati təuvɨr mɨn e nəmiəgəhiən əpəha Ijɨp. In təmatol lanəha mətəu-inu nian rəfin in tətəsal=pən o nətəouiən iətəm Uhgɨn otəfən kəm in.§
27 Mosɨs in təməhatətə əskasɨk lanəha e Uhgɨn, kəni təmagɨm Ijɨp* məsəgɨniən e kig u iətəm niəməha tatol pɨk. In təməseirairiən mɨtəlɨg, in təməkeikei matuvən, təhmen məmə inu tateruh Uhgɨn u, iətəm iətəmimi təseruhiən e nəhmtɨn.
28 Təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn lanəha, kəni in təmətuəuin noliən lafet rəha Pasova. In təməni pətɨgəm kəm nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel məmə okotəkeikei motorin=pən nɨra sipsip e doə e nimə mɨn rəhalah. Okotol lanəha məmə agelo iətəm Uhgɨn otahli=pa o nuhamuiən iətəmi, in otəsuhamuiən nenətɨlah mɨn u nəman, iətəm kəmotaupən motair.
29 Nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel kəmotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Tol lanəha, ilah kotəhrun nohapumɨniən e Nɨtəhi Ərarəuv, iətəm təməuəri, kəni kotaliuək lan təhmen əmə e nɨtəni asɨk. Mətəu nian nətəm Ijɨp kəmotalkut o nɨtəu-pəniən ilah, kəni nɨtəhi təmelərmin ilah, kəni kotamnɨm.§
30 Nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel kəmotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn, kəni tol lanəha, ilah kotaliuək mohtəlau e nɨpai asoli e Jeriko. Nɨpai asoli u, kəmol e kəpiel. Ilah kəmautohtəlau, mautohtəlau e nɨpai asoli əha, motətəuarus nian səpɨn, kəni əmeiko nɨpai asoli u, tɨtəgɨt mɨmərɨs-mərɨs.*
31 Rehap u, pətan e suaru, təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn. Kəni tol lan əha, nɨkin təmagiən məmə otos suah mil u nəuanɨləuɨs mil rəha Isrel, iətəm kəmiəuva oneuən məmə okueruh kəni muəhrun vivi natimnati ikɨn. Ilau kəmiəuva e rəhan nimə. Kəni o nati u, nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel kəməsotohamuiən pətan u nian ilah kəmotohamu nətəm ikɨn əha nətəm kəmotəhti nəuia Uhgɨn.
32 Mətəu ko iəsəniən tuvən təhmɨn. Ko iəsəghatiən təfəməh məni Kition,§ mɨne Pərak,* mɨne Samsɨn, mɨne Jefatə, mɨne Tefɨt,§ mɨne Samuel,* mɨne iəni mɨn. 33 Ilah u kəmotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn, kəni tol lanəha, ilah kəmotol natimnati tepət. Ilah kəmotit nəuanɨləuɨs mɨn rəha Isrel məhuvən motəluagɨn ilah nətəm ikɨ pɨsɨn pɨsɨn mɨn, kəni mautol win e lah. Ilah kəmautol noliən əhruahru mɨn, kəni mautos natimnati təuvɨr mɨn iətəm Uhgɨn təməni-əskasɨk məmə otəfən kəm lah. Kəmotahtɨpəsɨg e nohlɨ laion mɨn məmə okəsotuniən ilah, 34 kəni ilah kəmotohapɨs nɨgəm asoli iətəm tatuəu,§ kəni ilah motagɨm rəkɨs e nətəm kotəni məmə okotohamu ilah e nau u nisə rəha nəluagɨniən.* Ilah rəhalah nəsanəniən tɨkə, mətəu Uhgɨn təməfən nəsanəniən kəm lah. Kəni ilah kautol win e soldiə mɨn rəha nɨtəni pɨsɨn pɨsɨn mɨn. 35 Nɨpətan nəuvein əha ikɨn nətəm kotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn, kəni tol lanəha Uhgɨn tatol nenətɨlah kotair=pa mɨn e nɨmɨsiən.§
Mətəu nətəmimi nəuvein əha ikɨn nətəm kotəhatətə əskasɨk e Uhgɨn, ilah kotegəhan e rəhalah tɨkɨmɨr mɨn kautol nərahiən mɨne nahməiən kəm lah e nɨpətɨlah, kəni nɨkilah təsəhtiən nati u. Ilah kəməsotəpəhiən rəhalah nəhatətəiən, məmə rəhalah tɨkɨmɨr mɨn okohtɨs ilah. Ilah kəutəhatətə məmə Uhgɨn in otol ilah kotəmiəgəh mɨn e nəmiəgəhiən kəti iətəm təuvɨr mapirəkɨs. 36 Kəni ilah nəuvein, nətəmimi kəutaləh əuvsan e lah, kəni kautalis ilah.* Kəni ilah nəuvein, nətəmimi kəutəlis-ərain ilah e sen, kəni mautəmki=pən ilah e kaləpus. 37 Ilah nəuvein, kəmahtɨmu ilah e kəpiel apɨn, kəni ilah nəuvein, nətəmimi kəmoteatuv ilah e so kohmɨs. Kəni ilah nəuvein, kəmətamu ilah e nau u nisə rəha nəluagɨniən.§ Kəni ilah nəuvein kautəhuvən əmə e nɨlosɨ nəni mɨne sipsip.* Ilah nanrah mɨn agɨn, nian rəfin nətəmimi kautərəkɨn ilah, mautol tərah agɨn e lah. 38 Ilah, nətəmi təuvɨr mɨn. Nəhue nɨftəni u, təsəhmeniən məmə ilah okotatɨg ikɨn. Mətəu ilah kəmautatɨg əpnapɨn əmə, əpəha ikɨn təpiə-məpiə ikɨn mɨne e nɨtəuət mɨn, mɨne e nɨpəg kəpiel mɨn, mɨne nɨpəg mɨn əpəha e nɨftəni.
39 Nətəmimi mɨn u, ilah rəfin kəmotəhatətə əskasɨk lanəha e Uhgɨn, kəni in təməfən nərgɨn təuvɨr kəm lah. Mətəu ilah kəməsotos əhanəhiən nati u iətəm Uhgɨn təməni əskasɨk rəkɨs məmə otəfən kəm lah,§ * 40 mətəu-inu in tɨnol rəkɨs nəlpəkauiən kəti rəhan, məmə in otol təuvɨr mapirəkɨs kəm tah. Kəni e nətəlɨgiən rəhan, in tolkeikei məmə otɨlpɨn kitah min ilah u aupən, məmə kitah min ilah mɨn u əmə, otol pəti itah kotəhruahru agɨn.
* 11:1 2Kor 4:18 11:3 Jen 1 11:4 Jen 4:4-5 § 11:4 Hip 12:24 * 11:5 Jen 5:21-24 11:6 Hip 7:19 11:7 Hip 11:1 § 11:7 Jen 6:13-22 * 11:7 Jen 6:9 11:9 Uək 7:5 11:9 Jen 12:1-8 § 11:10 Hip 12:22; 13:14 * 11:10 Nəh 21:2,14 11:10 Hip 11:16 11:11 Suaru kəti mɨn rəha nəuhliniən nəghatiən u tol lanu. “Epraham təməhatətə əskasɨk e Uhgɨn, nati əpnapɨn Serə tɨnəpətauəhli rəkɨs. Mətəu Uhgɨn təməfən nəsanəniən kəm in məmə otol nərfɨn. In təmələs nətɨn u mətəu-inu Epraham təməhatətə e Uhgɨn məmə in otol rəhan nəniəskasɨkiən tuva miet pətɨgəm.” § 11:11 Jen 17:19; 18:11-14; 21:2 * 11:12 Rom 4:19 11:12 Jen 22:17 11:13 Hip 11:39 § 11:13 Mat 13:17 * 11:13 Jen 23:4; Lev 25:23; Fɨl 3:20; 1Pitə 1:17; 2:11 11:15 Jen 24:6-8 11:16 2Tim 4:18 § 11:16 Mak 8:38 * 11:16 Jen 26:24; 28:13; Eks 3:6,15 11:16 Hip 11:10; 13:14 11:17-18 Jen 21:12; Rom 9:7 § 11:17-18 Nati əpnapɨn nətɨn kəti mɨn u Ismael, rəhan slef təmələs, mətəu nətɨn u Aisək kətəni məmə in nəuan kətiəh əmə mətəu-inu Uhgɨn təməni rəkɨs aupən məmə otəfən kəm Epraham, kəni in nətɨ pətan əhruahru rəhan u Serə. Afin-to e Jon 3:16. * 11:17-18 Jen 22:1-10; Jem 2:21 11:19 Rom 4:21; Jon 5:21 11:20 Jen 27:27-29,39,40 § 11:21 Jen 48:1,8-22 * 11:21 Jen 47:31 11:22 Josɨp təməni məmə nian nətəm Isrel okautohiet Ijɨp, kotos nɨkɨlkɨlin məhuvən e nɨftəni Uhgɨn təməniəkɨs məmə otəfən kəm lah. Inu kətəgətun məmə Ijɨp səniəmə imalah əhruahru ikɨn. Jen 50:24,25; Eks 13:19; Jos 24:32 11:23 Eks 2:2 § 11:23 Eks 1:16,22 * 11:24 Eks 2:10 11:26 Hip 13:13 11:26 Luk 14:33 § 11:26 Hip 10:35 * 11:27 Eks 12:50-51 11:28 1Kor 10:10 11:28 Eks 12:21-23 § 11:29 Eks 14:21-31 * 11:30 Jos 6:12-20 11:31 Jos 2:1-16 11:31 Jos 2:1,9-14; 6:22-25; Jemɨs 2:25 § 11:32 Jaj 6-8 * 11:32 Jaj 4-5 11:32 Jaj 13-16 11:32 Jaj 11-12 § 11:32 1Saml 16:1,13 * 11:32 1Saml 1:20; 3:19–4:1 11:33 2Saml 8:1-3 11:33 Dan 6:22 § 11:34 Dan 3:19-27 * 11:34 Eks 18:4 11:34 2King 20:7; Jaj 16:28 11:34 Jaj 15:8 § 11:35 1King 17:22,23; 2King 4:36-37 * 11:36 Jer 20:2; 37:15 11:36 Jen 39:20 11:37 2Kron 24:21 § 11:37 1King 19:10; Jer 26:23 * 11:37 2King 1:8 11:38 1King 18:4; 19:9 11:39 Hip 11:2,4 § 11:39 E fes 33 kitah koteruh məmə nətəmi mɨn u nəuvein kəmautos natimnati təuvɨr mɨn iətəm Uhgɨn təməni əskasɨk məmə otəfən kəm lah. Mətəu nəniəskasɨkiən kəti əha ikɨn iətəm kəsotos əhanəhiən. Ilah kotəsal=pən o nian iətəm Uhgɨn otahli=pa Krɨsto tuva, mətəu ilah u, kəməsotehiən e rəhalah nəmiəgəhiən, * 11:39 Hip 11:13; 10:36 11:40 Nəh 6:11; Hip 2:10 11:40 Suaru kəti mɨn rəha nəniən “məmə kitah min ilah mɨn u əmə, otol pəti itah kotəhruahru agɨn,” tol lanəha, “məmə kitah min ilah mɨn u, okotətəuarus əhmen əhmen əmə mak e naunun naiuiən.”