Mak
Nanusiən Təuvɨr Rəha Iesu Krɨsto
Iətəm Mak Təmətei
Nəghatiən əkuəkɨr rəha nauəuə u Mak
?Pəh təmətei nauəuə u? Jon Mak təmətei nauəuə u. In səniəmə iətəmi tueləf kəti rəha Iesu. Mətəu kətəni məmə in niəli təuvɨr kəti rəha Pitə iətəm ilau kətian ikɨn mɨn tepət. Nauəuə rəha Uək Mɨn tətəni məmə in təmuvən ilau Pol e rəhan naliuəkiən iətəm təmaupən mol, kəni uərisɨg lan, təmuvən ilau Panəpəs.
?Təmətei tatuvən kəm pəh? Kəmotəni məmə Mak təmətatɨg Rom nian in təmətei nauəuə u, kəni nəmə təhro ilau Pitə, uərisɨg kohamu Pitə. Mak təmətei nauəuə u tatuvən o nəfaki mɨn əpəha Rom u ilah Nanihluə mɨn. Kitah kotəhrun lanəha mətəu-inu in tətəni pətɨgəm nɨpətɨ noliən mɨn rəha nətəm Isrel iətəm kautol. Kəni e nauəuə u, təmətei nəghatiən nəuvein e nəghatiən Aramaik iətəm nətəm Isrel kɨnotəhrun rəkɨs. Mətəu in təməuhlin nəghatiən mɨn u tuva e nəghatiən Kris iətəm Nanihluə mɨn əpəha Rom kəutəghati lan.
?Natɨgiən təhro lanu nian təmətei? E nian Mak təmətei nauəuə u, kəni nətəm Rom kəutarmənɨg e nɨtəni asoli iətəm tɨtəlau e Nɨtəhi Metitereniən. Rəhalah nəghatiən kətiəh əmə, kəni rəhalah suaru kotəuvɨr, kəni rəhalah noliən o nahli-pəniən nəghatiən mɨn in təuvɨr. Nian əha, in nian təuvɨr o nəni pətɨgəmiən Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu Krɨsto. E nian əha, Nanusiən Təuvɨr təmaiu uəhai əmə e nɨtəni pɨsɨn pɨsɨn mɨn e suaru mɨn rəha Rom.
?Təmətei nauəuə u o nak? Mak tolkeikei məmə otəni pətɨgəm əhruahru nanusiən rəfin rəha Iesu, məmə in pəh, kəni in təmol nak, kəni mətəgətun nak. Nəmə təhro in tolkeikei məmə otəfəri nətəlɨgiən rəha nəfaki mɨn əpəha Rom, mətəu-inu nətəmimi tepət kəmol nərahiən kəm lah. Mak təmətei nətəlɨgiən tepət o nian iəkɨs mɨn iətəm otəpanuva e nəmiəgəhiən rəha nətəmimi rəha Iesu. Kəni in təməni pətɨgəm noliən rəha Iesu məmə in mɨn təmətatɨg e nian iəkɨs mɨn.
1
Jon Bəptais təmol əpenə-penə e suaru
(Mat 3:1-12; Luk 3:1-18; Jon 1:19-28)
1 Inu nətuəuiniən rəha Nanusiən Təuvɨr rəha Iesu Krɨsto, Nətɨ Uhgɨn.
2 Iəni rəha Uhgɨn, nərgɨn u Aiseə təmətei lanu e nauəuə aupən. Uhgɨn təməni məmə,
“Otafu-to. Iətahli=pɨnə iahləpis iətəm otos rəhak nəghatiən. In otaupən lam məmə otol əpenə-penə e rəham suaru.”
3 “Iətəmimi u tətauɨn əpəha ikɨn təpiə-məpiə ikɨn mətəni məmə, ‘Itəmah, otol əpenə-penə e suaru rəha Iərmənɨg, kəni motol rəhan suaru təhruahru.’ ”
4 Kəni iahləpis u in Jon Bəptais. Tol lanəha, təmiet=pa ikɨn təpiə-məpiə ikɨn matol bəptais e nətəmimi, kəni mətəni pətɨgəm nəghatiən rəha Uhgɨn kəm lah məmə okotəkeikei motəuhlin nəmtahlah o noliən tərah mɨn rəhalah, kəni məhuvən o Uhgɨn, məmə in otafəl noliən tərah mɨn rəhalah. Kəni nəmtətiən kəti o nati u, okol bəptais e lah.
5 Nətəmimi tepət pɨk e nɨtəni Jutiə mɨne taun əha Jerusɨləm, kəməhuva motətəlɨg e rəhan nəghatiən, kəni motəni pətɨgəm rəhalah noliən tərah mɨn, kəni Jon təmol bəptais e lah əpəha e nəhu Jotən.
6 Jon təməsuvəniən e napən təuvɨr. Rəhan napən təhmen əmə e rəha iəni u Elaijə aupən. Rəhan napən kəmol e nɨmeimei kaməl, kəni rəhan kətəuti kəmol e nɨlosɨ kau, kəni matun əmə pitu mɨne nəhu sukəpak e nɨkinati.
7 Kəni təməni pətɨgəm kəm nətəmimi məmə, “Iətəmi kəti u tatuərisɨg lak, rəhan nəsanəniən mɨne nepətiən tapirəkɨs iəu. Kəni iəu ləhtəni agɨn, iəsəhmen mɨniən məmə iəkeiuaiu mɨtɨs rəkɨs nɨləuɨs e rəhan put.
8 Iatol bəptais e təmah e nəhu, mətəu in otəpanol bəptais e təmah e Narmɨn Rəha Uhgɨn.”
Jon təmol bəptais e Iesu əpəha e nəhu Jotən
(Mat 3:13-17; Luk 3:21-22)
9 E nian əha, Iesu təmiet əpəha Nasərɨt, lahuənu kəti əpəha Kaləli muva. Kəni Jon təmol bəptais lan əpəha e nəhu Jotən.
10 Nian Iesu təməri əpəha e nəhu, kəni məsal-pəri mafu negəu e neai təməuag, kəni Narmɨn Rəha Uhgɨn təmeiuaiu=pa ohni təhmen=pən e mak.
11 Kəni nəuia Uhgɨn təmsɨpəri əpəha e negəu e neai mətəni lanu lan məmə, “Ik nətɨk keikei, iəkolkeikei pɨk ik, kəni nɨkik tagiən pɨk agɨn ohnik.”
Setən təməfən-əfən kəm Iesu
(Mat 4:1-11; Luk 4:1-13)
12 Kəni rəueiu agɨn mɨn, Narmɨn Rəha Uhgɨn təmiti=pən Iesu əpəha ikɨn təpiə-məpiə ikɨn,
13 ima nati rarpɨn mɨn. Təmatɨg ikɨn mos nian fote. E nian mɨn əha Setən tətəfən-əfən kəm in. Kəni nagelo mɨn kəmotasiru lan.
Iesu tɨnətuəuin mətəni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr
(Mat 4:12-17; Luk 4:14-15)
14 Nian kɨnləfən rəkɨs Jon e kaləpus, Iesu təmuvən əpəha Kaləli mətəni pətɨgəm Nanusiən Təuvɨr rəha Uhgɨn kəm nətəmimi.
15 Təməni məmə, “!Nian tɨnuva əhruahru əha rəueiu! !Rəhan nian tɨnuva! !Nian rəha Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn tɨnatuva iuəkɨr! !Otəuhlin nətəlɨgiən rəhatəmah, motəpəh pəhriən noliən tərah mɨn, kəni məhuvən o Uhgɨn, kəni motəhatətə e Nanusiən Təuvɨr!”
Iesu təmauɨn e nətəmimi kuvət rəha niuviən nəmu
(Mat 4:18-22; Luk 5:1-11)
16 Nian Iesu təmətaliuək e nɨkalɨ nəhu Lek Kaləli, kəni meruh suah mil keiu, rəha niuviən nəmu mɨn, nərgɨlau u Saimon mɨne pian Antɨru. Kətuatu e net.
17 Kəni Iesu təməni=pən kəm lau məmə, “Iəuva, muɨtəu=pa iəu, miəuva rəhak iətəmimi mil, kəni iəu iəkol itəlau nəkiəuva iətəmimi mil rəha niuviən nətəmimi məmə okəhuva rəhak mɨn nətəmimi.”
18 Kəni əmeiko kuəpəh rəhalau net, kəni muɨtəu=pən.
19 Kəni Iesu təmaliuək muvən təhmɨn mɨn nəuvetɨn, kəni meruh nətɨ Səpəti mil Jemɨs mɨne pian Jon kətuəharəg e rəhalau bot mətuəhli vivi rəhalau net.
20 Kəni e nian əmə kəha inəha, Iesu təmauɨn e lau lan, kəni kuəhtul muəpəh rəhalau tatə Səpəti mɨne rəhan noluək mɨn kəutəharəg e nɨpəg nəua bot, kəni muɨtəu=pən Iesu.
Iesu təməhgi pətɨgəm
narmɨn tərah mɨn e iətəmi kəti
əpəha Kapeniəm.
(Luk 4:31-37)
21 Kəni Iesu mɨne rəhan mɨn nətəmimi kəməhuvən əpəha lahuənu Kapeniəm. Kəni e nian rəha Sapət, Iesu təmuvən əpəha e nimə rəha nuhapumɨniən mətəgətun nətəmimi.
22 Kəni nətəmimi kəmotətəu rəhan nəghatiən, narmɨlah təmiuvɨg pɨk ohni mətəu-inu rəhan nəghatiən təfɨgəm, nepətiən əha ikɨn, kəni mapirəkɨs rəha nəgətun mɨn rəha Lou.
23 Kəni e nian əha, iətəmi kəti narmɨn tərah tətatɨg lan təmuva imə mətagət əfəməh məmə,
24 “!Ik Iesu iətəm Nasərɨt! ?Nəmuva məmə onəkəhro e tɨmah? !Nəmə təhro nəmuva məmə onəkərəkɨn itɨmah! Iəu inəhrun rəkɨs ik, ik Iətəmi Asim rəha Uhgɨn!”
25 Kəni mətəu Iesu təməni=pən əskasɨk kəm narmɨn tərah kəha məmə, “!Ah! Səghatiən, miet e suah u.”
26 Kəni narmɨn tərah təmol nɨpətɨ suah kəha tərəmrumɨn, magət əfəməh miet lan.
27 Kəni nətəmimi kəmotauɨt motəni=pən kəm lah mɨn məmə, “!Ei, nak u! Nəgətuniən vi kəti u. !Suah u tatos nəsanəniən o nəghatiən kəm narmɨn tərah mɨn, kəni kautətəlɨg lan mautol nəuian!”
28 Kəni kəmanus ueiuəhai əmə Iesu, tuvən mapəkol əpəha e nɨtəni Kaləli.
Iesu təmol vivi
nətəmimi tepət
(Mat 8:14-17; Luk 4:38-41)
29 Nian Iesu mɨne Jemɨs, Jon, Saimon, mɨne Antɨru kəmohiet e nimə rəha nuhapumɨniən, kəni motaiu əhruahru məhuvən əpəha lahuənu ima Saimon mɨne Antɨru ikɨn.
30 Nian kəməhuvən, mətəu uhu Saimon tətətəpu-ətəpu, kəni mətapɨli pəri e rəhan pet, kəni kəmotəni=pən kəm Iesu məmə pətan əha tatɨmɨs.
31 Kəni Iesu təmuvən meapən o nəhlmɨn kəni masiru lan təhtul. Kəni nətəpu-ətəpuiən tagɨm lan. Kəni tuvən matol nɨglah nauəniən.
32 Tɨnapinəpu mɨtɨgar tɨnatiuvɨg, nian rəha Sapət tɨnol naunun, kəni nətəmimi mɨn u kautohmɨs, mɨne nətəmimi narmɨn tərah tətatɨg e lah, pialah mɨn kəmotos ilah məhuva o Iesu.
33 Nətəmimi rəfin e lahuənu əha kəməhuva motuhapumɨn əmə ilah mɨn əpəha e namtɨhluə e nimə əha rəha Saimon mɨne Antɨru.
34 Kəni Iesu təmol vivi nətəmimi tepət u kautos nɨmɨsiən pɨsɨn pɨsɨn mɨn kotəuvɨr, kəni məhgi pətɨgəm narmɨn tərah tepət e nətəmimi, mətəu təməniəhu narmɨn tərah mɨn məmə okəsotəghatiən, mətəu-inu kɨnotəhrun rəkɨs məmə pəh u Iesu.
Iesu təmətanus pətɨgəm rəhan nəghatiən əpəha Kaləli
(Luk 4:42-44)
35 Kəni ləplapɨn agɨn, fətukai təsəri əhanəhiən, Iesu təmiet muvən əpəha ikɨn nətəmimi kohkə ikɨn mətəfaki.
36 Kəni Saimon mɨne in mɨn nəuvein kəməhuvən məutəsal lan.
37 Nian kəmoteruh, kəni kəmotəni=pən kəm in məmə, “Nətəmimi rəfin kəutəsal lam.”
38 Mətəu Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “Kəpə. Pəh kəhuvən əpəha e lahuənu pɨsɨn mɨn nəuvein, iəkanus pətɨgəm rəhak nəghatiən kəm nətəmimi mapəkol mətəu-inu, nati u inu iəmuva ohni məmə iəkol.”
39 Kəni muvən mapəkol rəfin e nɨtəni əpəha Kaləli, mətanus pətɨgəm rəhan nəghatiən əpəha e nimə rəha nuhapumɨniən mɨn, kəni məhgi pətɨgəm narmɨn tərah mɨn e nətəmimi.
Iesu təmol vivi suah kəti leprosi təmol
(Mat 8:1-4; Luk 5:12-16)
40 Suah kəti leprosi təmol, təmuva mɨsin=pən nəulɨn o Iesu mətasək=pən e nəuvɨriən ohni məmə, “Nəmə nəkolkeikei, kəni nəkəhrun nol viviən iəu kəni mafəl rəkɨs namɨkmɨkiən lak.”
41 Kəni Iesu nɨkin təmahmə pɨk ohni, kəni təmuahru e nəhlmɨn mələhu=pən lan, məni məmə, “Əuəh. Iəkolkeikei. !Əuvɨr-tə!”
42 Kəni rəueiu agɨn mɨn, nɨmɨsiən leprosi təmagɨm mɨkə lan, kəni nɨpətɨn təuvɨr, namɨkmɨkiən tɨkə.
43-44 Kəni Iesu təməni=pən əskasɨk kəm suah kəha məmə, “Nəsəni pətɨgəmiən natimnati mɨn u kəm nətəmimi, mətəu uvən əmə meh pris kəti pəh in teh məmə nɨpətɨm tɨnol lanu lan, kəni əfən kəm in nati u iətəm Lou rəha Mosɨs təməni o suah kəti iətəm rəhan leprosi tɨnɨkə, kəni nətəmimi okotəhrun məmə nɨpəhriəniən nɨnəuvɨr, kəni rəham namɨkmɨkiən tɨnɨkə.” Kəni mahli=pən tatuvən.
45 Mətəu suah u təmuvən kəni məni pətɨgəm nati u kəm nətəmimi mɨn rəfin mol məmə Iesu təsuvəniən e lahuənu mɨn məghati mətəu-inu nɨmənin nətəmimi tepət pɨk kautəhtul pəsɨg lan. Kəni o nati əha inəha, təmətan ikɨn nətəmimi kohkə ikɨn. Kəni nətəmimi kotsɨpən ikɨn mɨn rəfin məutəhuva ohni.