GALA Daawoo Zɛʋɛi Lute 1

Lute

Ná-Sɛʋɛi

Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti

Lute Ná-Sɛʋɛi ɠa faa maanɛɛnɛgi tanigaa zuɠulazu, niiti ti zeelini Izilayɛle ʋɛlɛyeɠei ta ma, Izilayɛle lukpɔɠaaleʋe nuiti ta-ziɛgi zu. Pɛlɛyeɠei naa ma ʋɛlɛ deei, nii daa ga Naomi, naa ɠɛni faa ɓɔi wola laawu, siɛgi zu sinigi ta ná-doun zunu felegɔiti ti zaani la, naazu ti zeini Moaɓe wɛɛn yooi zu. Kɛlɛ naa ɠulaai ma su, Naomi tuya zɔlɔɔni siɛgi zu ná-doun anzai gilagi, nii daa ɠɛni ga Lute, Moaɓe nui, naa ʋilɛni la polu kɛai ma ɠalesu ma Izilayɛle yooi zu, ta é minazeɠe bɛ ga toɠa yeezei bu. Naa ʋoluma anzanu felegɔi niiti, Lute ta Naomi ti tuya zɔlɔɔni, siɛgi zu pɛlɛyeɠei naa ʋaalobai gila, nii daa ga Ɓoaze, naa minazeɠeni la ga toɠa ɠaaɓa ti ma, ta é Lute zeɠe ga anza. Tukpɔɠaaleʋe nuiti ta-yeeɠɛɠalai wola ɲɔuni, Izilayɛle nui ma mɔinmɔin ge ɠɛni ta-eteai ziɛzu, ti maavaa la tɔgiti ba, kɛlɛ Naomi ta Lute, naa ʋɛɛ Ɓoaze ʋa, ta-vai ɠɛni yɛ, ti ɠɛni ga Izilayɛle nuiti niiti ti ɠɛni pɔ ga ti ziɛ ga GALA ná-tɔgiti.

Nu nɔpɛ ge la sɛʋɛi nii zɛʋɛ nui ɠwɛɛ. Nu la kwɛɛ ɓalaa siɛgi nii kulaai la, kɛlɛ tanigaa ti ɠɛ sɛʋɛi nii zɛʋɛʋɛ siɛgi zu Izilayɛle nuiti ti ɠula la duɔlai zu, naa lɔɔzei Eɓulu wooi ma zii ʋa, nii sɛʋɛi ɠɛai su. Fai ta ɠa ná nii maanɛai nu ɠizɛ su, naa ɠa ga Lute nii é la ɠɛni ga Izilayɛle nu, naa ɠɛɛʋɛ ga masagi Davide dee wola ʋolu lee wolai. Naa ɠa bosu ga toɠa ɓalaa ga Yesu Kilista mɛmɛwolai ta, naa ɠa dɛɛzu ga nu ɠɛɛ vai ga GALA nɔnɔ, naa la ɠulazu nɔ ɗa-ʋɛlɛyeɠei zu, kɛlɛ nu yiimaʋɛ.

Unsosuʋɛ

1. Naomi ná-pɛlɛyeɠei ta faa ɓɔii nii é zeelini pɛlɛyeɠei ma, ta ʋelei Naomini ta Lute ti ɠaleni la ma Izilayɛle yooi zu. (1:1-22).

2. Luteni ta Ɓoaze ti ɠaani, siɛgi zu Lute ɠɛni molo ɠɔpɔgiti zɛʋɛzu la, niiti ti ɠɛni yɛsu molo leʋe nuiti pogi zu Ɓoaze ná-kpalagaʋɛ (2:1-23).

3. Naomi Lute leʋeni ga é li, é ɠɛ Ɓoaze ma, ti vulu ɓɔɠɔma ta naa, nii a kɛ Ɓoaze ɠaaɓa ma, tɔɔzei Ɓoaze ɠɛni ga pɛlɛyeɠei ʋaalobai ta ɓɔɠɔɓɔɠɔ minazeɠegi maaʋele ma. Ɓoaze vaani naa wu (3:1-18).

4. Ɓoaze Naomi sinigi ʋoganiiti unmɔɔni, é zɛba é Lute vulu ga anza (4:1-22).

Elimelɛke ná-pɛlɛyeɠei
ná-maanɔɠɔ vai

1 Tukpɔɠaaleʋe nuiti ta-ziɛgi zu, pului looni Izilayɛle nuiti ta-yooi zu. Ɓɛteleyɛme laai é Zuda yooi zu, naama zunui ta liini ta anzai ta ná-doun zunu felegɔiti, ga ti lago zei Moaɓe yooi zu. 2 Zunui naa laaseigi ɠɛni ga Elimelɛke, anzai laaseigi ɠɛni ga Naomi, ta ná-doun zunu felegɔiti daaseigiti ti ɠɛni ga Maalon ta Kiliyon. Ti ɠɛni ga Efelata nuiti, Ɓɛteleyɛme laai zu Zuda yooi zu. Ti zeeliai ma Moaɓe yooi zu, ti zeizuʋɛ ɓɛtɛni ná. 3 Naomi zinigi Elimelɛke zaani, anzanui ɠila ko yɛni niina ná, ta ná-doun zunu felegɔiti. 4 Ti Moaɓe anzanuiti seini. Gilagi laaseigi ɠɛni ga Wɔɔlepa, felesiɛi laaseigi ɠɛ ga Lute. Ti zeini ná kona puugɔ laawu. 5 Maalon ta Kiliyon ti zaani ɓalaa ti felegɔ pɛ. Naomi yɛni ná, balagai ná-doun felegɔiti ma ta sinigi.

Lute ta Naomi
ti lii vai Ɓɛteleyɛme

6 É yɛni Moaɓe yooi zu, é mɛni ga Ɠɔoɠɔ GALAGI undaanɛɛ laa ná-nuɓusɛiti bɛ, é daamianigi vea ti ya. É wuzeɠeni, tɔ-o, ná-doun anzaiti-yo, ga ti zeɠe Moaɓe yooi zu. 7 Ti zeɠeni ti-zeizuʋɛ, ta ná-doun anza felegɔiti, ti ʋilɛ pelei ma, ga ti ɠale ma Zuda yooi zu. 8 Naomi ɠɛni naazu ná-doun anza felegɔiti ma: «À ɠale ma, ɛsɛ ge li dee ná-pɛlɛi wu. Ɠɔoɠɔ GALAGI faaɓɔɠɔ ɠɛ wo ʋɛ, ʋelei wo kɛa la wo-zinigiti bɛ, niiti ti zaai, ta wo kɛa la nà ɓalaa bɛ. 9 Ɠɔoɠɔ GALAGI wo ɠilagilagi zei ʋele ɓɛtɛ zini pɛlɛi wu, wa ɠɛ bu!» É ti nɛɛnɛni. Ti tɔɔzeini ga wɔlɔa. 10 Ti ɠɛni ma: «Ɓa-o, ada liizu ʋɔɔma ɗa-nuɓusɛiti pɔ bɛ.»

11 Naomi ɠɛni ti ma: «À ɠale ma, dòun anzanuiti! Lee vaa zu wa ʋilɛ pòlu? Doun zunua ta kòozu mɔnɔ ɓaa, ta ɠɛ ga wo-zinigiti? 12 À ɠale ma, dòun anzanuiti. À li! Mazɔlɔɔ gòla wɔlɔʋɛ na, gè ʋa zei zini bɛ. Anɛɛ ɓalaa nà ɠɛɛzu ma: ‹Kito ka bɛ̀, ga za ɓidii, gè ve zini bɛ ga gè zunu lounɠa zɔlɔɔ,› 13 wa naati maaɓɔun ga ti wɔɔlɔ, wa ɠɛlɛ wo zei vai ʋa zini bɛ naazu ɓaa? Ɓa-o, dòun anzanuiti! Mazɔlɔɔ nà-kpɔlɔi wɔɔlɔʋɛ wɔnɔi ʋa, ta mɔnɔ Ɠɔoɠɔ GALAGI yeewuzeɠeʋɛ dàalɔɠɔma.»

14 Ti wɔlɔni mɔnɔ. Wɔɔlepa deemɔɔn nɛɛnɛni, ti bali ma, kɛlɛ Lute ɠilini ba. 15 Naomi ɠɛni Lute ma: «Pɛtɛ, è-zeebɔi ɠalega ma ná-nuɓusɛiti pɔ ta ná-galagiti. Ɠale ma, è ʋilɛ è-zeebɔi ʋolu.»

16 Kɛlɛ Lute ɠɛni ma: «Mina ɓɔi dà ga gè zeɠe è ʋolu, ga gè ɠɛlɛ è ʋa! Ʋɛ ɗa li ná, nà li miná, ʋɛ ɗa zei ná, nà zei miná. Ɗa-nuɓusɛiti ta ɠɛ ga nà-nuɓusɛiti, ɗa-ƓALAGI ɠa ɠɛ ga nà-GALAGI. 17 Ʋɛ ɗa za ná, nà za miná, màaɠulu ná. Ɠɔoɠɔ GALAGI sò ná-ziiɠaawanai pɛ su, ni ani ɠili ka kpèteʋena è ʋa, é ɠula saai ʋolu!» 18 Naomi kaai ma ga wɔinʋɛ ga ti li ʋɔɔma, é zɛni kana niina.

19 Ti felegɔ ti ziɛni ʋɔɔma, eyɛsu ti zeeli Ɓɛteleyɛme. Siɛgi zu ti lɛɛni la Ɓɛteleyɛme, taai kpein ge ɓusɛni ti maaʋele ma, anzanuiti ti ɠɛni ɠɛɛzu ma: «Naomi ɠa nɛi ɓaa?» 20 É ɠɛni ti ma-o: «À mina mɔ tòli ga Naomi,* kɛni Mala.† Mazɔlɔɔ Zɛbɛi-Pɛ-Maliɠii eteai ɓaa mà. 21 Dìizuʋɛ, zèei laavega ɠɛni de, Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋaa ga ze zèaɲakai. Lee vaa zu wa tòli ga Naomi? Tɔɔzei Ɠɔoɠɔ GALAGI ʋoluavega bà, Zɛbɛi-Pɛ-Maliɠii màanɔɠɔa.»

22 Zekana Naomi ta ná-doun anzai Lute, Moaɓe nui, ti ʋaani la, ti zeɠe Moaɓe yooi zu. Ti zeelini Ɓɛteleyɛme, moloi nii daa ga wɔɔlezegi, naa leʋe vai lɔɔzeiɗai nɔ kpein.

* 1:20 Naomi: Daaseigi nii poluʋɛ ga «koozunɛ anzanui». † 1:20 Mala: Daaseigi nii poluʋɛ ga «ziiɓɔlɔ anzanui».