17
Gɔliate malimasakɛɛi leʋe fai
Izelayɛle nuiti ma
1 Filiseti nuiti ti ta-ɠɔɔɓɔgiti gaalɛɛni ba, ti ʋa kɔɔi loo. Ti ɓɔɠɔ ɠaalɛɛni ba Soko, Zuda yooi zu. Ti ta-ɠɔɔlaɠai ʋuuni Efɛse-Damime, Soko ta Azeeka ti yɔɠɔzuʋɛ.
2 Sayile ta Izelayɛle ɠɔɔɓɔgiti ɓalaa ti ɓɔɠɔ ɠaalɛɛni ba. Ti ta-ɠɔɔlaɠai ʋu Ela ʋɛtugi zu, ti lopele ɓɛtɛni kɔɔɠɔ vai ma, Filiseti nuiti daalɔɠɔma.
3 Naa ɠɛai ma, Filiseti nuiti ti ɠɛni gize ɠila ma, Izelayɛle nuiti ɓalaa ti ɠɛ gizei taɠili ma, zɔɔla ʋelei, pɛtugi ɠɛ ti yɔɠɔzu.
4 Filiseti nuiti ta-ɠɔɔɠuluɓai ɠila ge ɠulani ti zaama. Gate taazuʋɛ nu ɠɛni de, daaseigi ɠɛni ga Gɔliate, sɔligi ɠɛni ga, mɛtɛlɛ saʋagɔ.
5 Maaɠilia ɠɛni de ga kɔlu ɓɔi bɔɔlɔgi, kɔlu zeɠei nii é ga kaka makɛ gelei, naa ɓalaa ɠɛni ga kɔlu ɓɔigi, buɲɛgi ɠɛni ga kilo ʋuulɔzita (60).
6 Kpekazuʋɛti makɛga ɠɛni de ga kɔlu ɓɔi kokologiti, kpɛɛn goi é ɠɛni zɛlɛni kpaki poluʋɛ, naa ɓalaa ɠɛni ga kɔlu ɓɔigi.
7 Ná-kpɛɛn wolai ma wului ɓaaɠoni, eɠɛ seɠe vɛlɛ nui ná-gba gului, nii a ɗa seɠei ʋu ma, kpɛɛin ma mɛɛngi wuɲɛgi ɠɛni ga kilo lɔfela. Ná-kɔɔɠɔ zɛpɛ seɠe nui ɠɛni loni tuɠɔ.
8 Filiseti nui loni Izelayɛle ɠɔɔɠɔ nuiti daawu, é ɠɛ ti ma: «Lee vaa zu wo lopele ɓɛtɛzu kɔɔɠɔ vai ma? Nɔ̀un nà ga Filiseti nui, wa ma, wa ga Sayile ná-duɔiti. À nu ɠila kula, é ʋa gi kɔɔi ɠɔ gá tɔ.
9 Ni a vɔnina mà, é pàa, gá ɠɛ ga wa-luɔiti, kɛlɛ ni nà ɠa ga vɔni ma, gè paa, wa ɠɛ ga gá-luɔiti.
10 Za, gè malimasakɛɛi leʋea ga Izelayɛle ɠɔɔɓɔgi! À nu ɠila kula, gi kɔ gá tɔ.»
11 Siɛgi zu Sayile ta ná-kɔɔɓɔgi ti Filiseti nui naa wooi mɛnini da, ti zasuɓalini, ti wola lua.
Davide lii vai Izelayɛle ɠɔɔlaɠai zu
12 Davide ɠɛni ga Efelata ʋɛlɛyeɠei wu nu, Izayi ná-doun zunui gila, nii é ɠɛni zeini Ɓɛteleyɛme, Zuda yooi zu, doun zunu lɔsaʋa ɠa é ɠɛni zea. Sayile ná-siɛgi zu, Izayi ʋɔlɔzaɠani niina ga gola.
13 Izayi ná-doun zunu mɔun saʋagɔiti ti ʋilɛni Sayile ʋolu kɔɔɠɔzuʋɛ. Ma mɔungi laa ɠɛni ga Eliaɓe, felesiɛi laa ɠɛni ga Aɓinadaɓe, saʋasiɛi laa ɠɛni ga Sama.
14 Davide ɠa é ɠɛni ga doungoi ti pɛ su. Diɛ saʋagɔiti ti ʋilɛni Sayile ʋolu kɔɔɠɔzuʋɛ.
15 Davide ɠɛni liizu kɔɔlaɠai zu, é ɗa ɠale ma Ɓɛteleyɛme, kɛɛɠɛ ná-baalagiti makɛ fai zu.
16 Sobu ɠilagila, kpɔkɔ ɠilagila, Filiseti nui ɠɛni losu Izelayɛle laawu. É kɛɛni ga folo ʋuunaanigɔ (40).
17 Názu ɠa Izayi ɠɛni la ná-doun zunui Davide ma: «Kilo ʋuusaʋagɔ (30) zeɠe, ani ɠae ɠeegai zu, è lii la, ta ɓulu puugɔi, è ti ve è-liɛni zea, kɔɔlaɠai zu.
18 Folomaze puugɔi niiti ɓalaa seɠe, è li, è fe ta-ɠɔɔ ɠundiɠii ya, nii é nu waagila (1 000) unda. Li, è ka, ni è-liɛni kɛdɛgɛ, ɗa ɠɛna ʋaa, ti sabaliʋa ve è ya, è ʋaa la pɔ̀.
19 Ɗa ti ɠaazu Sayile ʋɔ bɛ, ta Izelayɛle ɠɔɔɓɔgi pɛ, Ela ʋɛtugi zu. Ta kɔɔi ɠa, ta Filiseti nuiti.»
20 Poluma zobui, Davide wuzeɠeni ga sobuzobui, é kɛɛɠɛ ná-baalagiti kaliva nu ɠili ma, ga naa ɗa ti makɛ. Kasɔi nii maanɛɛni ga é lii la, é naa zeɠeni, eɠɛʋelei kɛɛɠɛ boni ma la. Davide zeelini nɔ kpein, siɛgi zu kɔɔʋɛbɛi ɠɛni lopele ɓɛtɛzu la kɔɔɠɔ vai ma, ta ti ɗa kɔɔ ɓeei loo.
21 Izelayɛle nuiti ti lopele ɓɛtɛni, Filiseti nuiti ti lopele ɓɛtɛ, kɔɔɠɔ vai ma.
22 Davide ná-kasɔiti kalivaani kasɔ makɛ nui ma, é li ga kɔɔɠɔzu ʋelei, é diɛni tuʋɔ.
23 Davide ɠɛai ma ɓɔɛzu diɛni pɔ, é kaani ga, zunu ɠila ka ɠulazu Filiseti nuiti saama, daa ga Gɔliate, Gate nu ɠɛni de, é ɗa ma ɓɔɛ ɠilagi nɔ wo. Davide gooi mɛnini.
24 Izelayɛle ɠɔɔɠɔ nuiti kpein ti kaai ma, ti wola luani, ti ʋela.
25 Ti ɗa ɠɛ ɓɔɠɔ ma: «Wa zunui nii ɠaazu? Toɠa na ʋa mɔnɔ, ga é Izelayɛle ʋoomu, zɔi nɔpɛ a zoo é zunui nii ʋaa, masagi ɠa naavolo mɔinmɔin fe ma nui ya, é ná-doun anzanui ve bɛ ga vului, naa ʋolu é ma nui kɛɛɠɛ ná-pɛlɛyeɠei ɠula mului zu, Izelayɛle yooi zu.»
26 Davide zunuiti gaazaɠani, niiti ti ɠɛni koba, é ɠɛ ti ma: «Leeni ɠa ta fe naama nui ya, nii a zoo é Filiseti nui nii ʋaa, é unfe kasɔi zeɠe Izelayɛle unma? Filiseti nui nii ɠa ga leeni, tatipɛlɛʋolulala nui tɛi, a zɛnvu su ƓALAGI ná-kɔɔɓɔgi ʋoomu?»
27 Ti Davide wooɠaaʋoteni, ga minazeɠe gooi nii bogai naama nui vaa ma, nii a zoo é paa.
28 Diɛ Eliaɓe goomɛnini, ti ɗa yɛpɛ ta zunuiti. É yiiɠaawanani, é ɠɛ Davide ma: «Lee ɠa è ʋaai kɛɛzu ʋɛ? Ɓɛ ɠa è baala kpulu koi yɛgai zea, teʋebai zu? Gè ɗa-wasogi ɠwɛɛ, ta kibɔɔlɔmai, nii é è-yiimaʋɛ. È ʋaaʋɛ ga è kɔɔɠɔzuʋɛ ɠa.»
29 Davide diɛ ɠaazaɠani, é ɠɛ ma: «Leeni ɠa gè kɛa ga faa ɲɔi? Gaazaɠa nɔ ɠa gè boga.»
30 Davide ʋoluaveni diɛ ʋa, é gaazaɠagi wo ga kɔɔɠɔ nui taɠili, é ma ɠaazaɠa gilagi nɔ woni, ga nu mɔinmɔin, ti ɗa gooɠaaʋote gilagi nɔ ve zea.
Davide ɓɔɠɔ ɠula vai
ga ti kɔ ta Gɔliate
31 Davide ɓɔɛ wooi zeelini ɛsɛ pɛ ma, Sayile ɓɔɠɔi ɓalaa mɛnini, é Davide lolini.
32 Davide ɠɛni Sayile ma: «Màliɠii, nu nɔpɛ ge mina ɓɔɠɔ iɲɔteʋe Filiseti nui tɛi ná-faa zu, nɛ̀i gè ga ɗa-wotiɠɛ nui, nà liizu, gi kɔ gá tɔ.»
33 Sayile ɠɛni Davide ma: «Ɓa! È la zooga liizu laalɛɛzu Filiseti nui nii wu, mazɔlɔɔ ɗa ga zunu loungo nɔ, tama toɠa ga kɔɔɠɔ nu kaite ma loungo ziɛ su.»
34 Davide ɠɛni Sayile ma: «Siɛgi zu nɛ̀i gè ga ɗa-wotiɠɛ nui, nà la ɠɛna kɛ̀ɛ ná-baala kpulugiti makɛsu la, zalai ɓaa filɛ zuai ta a la ʋaana ga é togani gila kula baala kpulugi zaama,
35 gè ɓena ʋilɛ polu, gè toganii naa ɠula daaʋɛ. Ni zalai ɓaa filɛ zuai a la ɠalena ma, é laalɛ bù, gè ɓena so kɔma leɠai ʋa, gè yɛ doɠazu, gè paa.
36 Ʋele ɠana gè zalai ta filɛ zuai ma mɔinmɔin paani la. Zekana nɔ gè kɛɛzu la ga Filiseti nui nii, tatipɛlɛʋolulala nui tɛi, mazɔlɔɔ é zɛnvu su ƓALAGI ná-kɔɔɓɔgi ʋoomuga.
37 Ɠɔoɠɔ GALAGI nii é kùla zalai ta filɛ zuai zaingiti zea, naa ɠa zoo é kùla Filiseti nui tɛi zea.»
Sayile ɠɛni Davide ma: «Liina, Ɠɔoɠɔ GALAGI yɛ è ʋa.»
38 Naa woga ʋoluma, Sayile Davide maaɠilini ga tɔ ɓɔɠɔi ná-kɔɔɠɔ zɔɔlaiti, é kɔlu ɓɔi bɔɔlɔgi lɔ unba, é kaka makɛ kɔlu zeɠei loo kɔba.
39 Kɔɔɠɔ maaɠili zɔɔlai naati poluma, Davide Sayile ná-boɠa zɔkpɔi ɠilini zaama, é ɠɛ é ziɛ la, kɛlɛ é la ɠɛni zooni é ʋa ziɛ. Tɔɔzei, é la ɠɛni naa ma pɔlɔma. É ɠɛni Sayile ma, naazu: «Gè la zooga gè ʋa ziɛ ga niiti pɛ, gè la ma pɔlɔma.» Davide ti kpein kula ɓɔɠɔ ma.
40 É ná-tukpɔi zeɠeni, é yei kɔtuɗɛi ɠobaʋɛ, é yiimazeɠe ga kɔtu lɔɔlugɔ náʋɛ, niiti ti maaloungai, é ti lɔ ná-ɓɔlɔi zu, é ná-fɛlɛvɛlɛgi zeɠe, é li Filiseti nui laalɔɠɔma.
Davide vɔni fai Gɔliate ma
41 Filiseti nui ta ná-kɔɔɠɔ zɛpɛ seɠe nui ɓalaa, nii é ɠɛni tuɠɔ, ti ɠɛni maaɓuɠazu Davide ʋa, vaavaa.
42 Filiseti nui wɛlɛni ga pagɔ, é Davide ɠaai ma, é lɛɠɛni su, mazɔlɔɔ zunu loungo ɠaazui ɠɛni ba, é ga kpɔi nu, pagai, dɔtɔai.
43 Filiseti nui ɓainni ga Davide, é ɠɛ ma: «Ɗa kàazu ga gilɛ ɓaa, è ʋaazu dàalɔɠɔma ga kpakuiti?» Kpegai ma ga Davide voovo, ná-galagiti kpein daaseigi zu,
44 é ɠɛni Davide ma: «Ʋa ʋɛ, gè è-ma zuai ve wɔniiti zea, ta dɔɓɔ zuaiti, ga ti-ɠɔnɔgi.»
45 Davide gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Ɗɔun ɗa ʋaazu dàalɔɠɔma ga boɠa zɔkpɔi, ta kpɛɛin, naa ʋɛɛ kpɛɛn goi ʋa, kɛlɛ nɔ̀un nà ʋaazu è laalɔɠɔma Ɠɔoɠɔ GALAGI laaseigi zu, Fai-Pɛ-Maliɠii, Izelayɛle ɠɔɔɓɔgi ná-GALAGI, nii è poomugai.
46 Za, Ɠɔoɠɔ GALAGI zaalai zu, nà vɔnisu è ma, gè è ʋaa, gè ɗɔungi leʋe è ʋa. Foloi ʋa ɠɛ é li za, nà Filiseti ɠɔɔʋɛbɛiti ma ʋoomaiti kɛɛzu ga wɔniiti, ta dɔɓɔ zuaiti kɔnɔgi. Naazu etea pɛ ka kwɛɛ ga GALA ka Izelayɛle ʋɛ.
47 Bɛbɛi nii pɛ ka kwɛɛ ga Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa ɗa nu ɠizo, boɠa zɔkpɔ vaa la ba, ɓaa kpɛɛin. Mazɔlɔɔ, Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠa po ge ga kɔɔi, toɠa wo lɔɔzu za gi yeezu.»
48 Gaamago nɔ, Filiseti nui tɔɔzeini ga ɠɛʋele ɓɛtɛa, é ʋa maaɓuɠa Davide ʋa. Davide suvilɛni ga ɓizaa kɔɔɠɔzuʋɛ, é ɗa li Filiseti nui laaɠomi su.
49 Davide yeelɔɔni ná-ɓɔlɔi zu, é kɔtu ɠila seɠe, é pili ga ná-fɛlɛvɛlɛgi. Kɔtui li nɔ, é ʋilɛ Filiseti nui loʋalaʋɛ, é lɔ nɔungi zu, Filiseti nui ɠula unga, é laaʋɛ zooi ma.
50 Davide vɔni pelei ɠana Filiseti nui ma, boɠa zɔkpɔ la ɠɛni zea, kɛni ná-fɛlɛvɛlɛgi nɔ, ta kɔtu ɠila kpe naa nɔ ɠa é Filiseti nui zɔɔni la, é paa.
51 Davide ɓizɛni, é zeeli Filiseti nui ma, é naa ná-boɠa zɔkpɔi ɠula ma laɠagi zu, é nɔungi leʋe ba. Filiseti nuiti ti kaai ma ga, ta-ɠɔɔɠuluɓai zaa, ti ʋelani.
52 Izelayɛle ta Zuda ɠɔɔɠɔ nuiti ti ʋilɛni Filiseti nuiti polu, ti ɗa kɔɔ ɓeei loo, ti yɛni Filiseti nuiti kpɛɛzu, eyɛsu ti zeeli pɛtugi ɠobaʋɛ, ta Ekelɔn taa ziɠidaʋɛ. Filiseti nui niiti ti ti ʋaani, naati ma ʋoomai vazani Saalayime ʋelei ma, eyɛsu é zeeli Gate ta Ekelɔn.
53 Izelayɛle nuiti ti zeɠeni Filiseti nuiti polu, ti ɠale ma naati ta-ɠɔɔlaɠai zu, ti ɗa naati zeaɠɔligiti seɠe.
54 Davide Filiseti nui nɔungi zeɠeni, é lii la Zeeluzalɛme. Kɛlɛ é naa ná-kɔɔɠɔ zɔɔlaiti puuni ná-seɠe ɠotai wu.
55 Siɛgi zu Sayile Davide ɠaani la, é ɗa li Filiseti nui laalɔɠɔma, é ná-kɔɔɠuluɓai Aɓenɛɛl ɠaazaɠani, é ɠɛ ma: «Zunu loungoi nii ɠa ga ɓɛ ná-doun zunu?» Aɓenɛɛl ɠɛni ma: «Ee, masagi, GALA ka kàazu, eɠɛʋelei è vulua la ga ɠite, gaamazu gè la naama vai ɠwɛɛ.»
56 Masagi ɠɛni ma: «Gaazaɠa bo, è ɠɛ zunu loungoi nii kɛɛɠɛ ɠwɛɛ.»
57 Davide ɠalegai ma ma, kpegai ma ga Filiseti nui ʋaa, Aɓenɛɛl loni tuɠɔ, ti li Sayile ʋɔ bɛ. Filiseti nui nɔungi ɠɛni dɛ zoni Davide ya.
58 Sayile Davide ɠaazaɠani, é ɠɛ ma: «Doungo, ɓɛ doun zunu ɠa ga ɗe?» Davide gooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Nà ga ɗa-wotiɠɛ nui Izayi ná-doun zunui, Ɓɛteleyɛme nui.»