10
Jesús enseña sobre el divorcio
1 Ngaa ni̱ gahui Jesús yuꞌuj daj ganꞌanj sij da anéj duꞌua xinéj nnee gu̱ꞌnaj Jordán huin estado Judea. Ngaa ni̱ nahuin yuꞌ ni ngüi̱ mán ni síꞌ rian Jesús. Ni̱ digyán ru̱huaꞌ yún sij rian ni síꞌ da̱j rúnꞌ uꞌyun sij ꞌyaj sij.
2 Ngaa ni̱ gaꞌna̱ꞌ ni tsínj fariseo rian Jesús. Ni̱ nachínj snanꞌanj ni sij síꞌ. Ni̱ gataj ni sij sisi̱ ga̱ꞌue si-ley Yanꞌanj sisi̱ du̱nóꞌ nicoꞌ. Ni̱ hué daj nachínj snanꞌanj ni sij xiꞌí si huin ruhua ni sij ga̱ꞌuiꞌ ni sij gaquinꞌ xiráj Jesús xiꞌí nuguanꞌ ga̱ꞌmi síꞌ.
3 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Da̱j gaꞌninꞌ Moisés sun rian ni é re̱ꞌ únj. ―Daj gataj Jesús.
4 Ngaa ni̱ gataj ni sij gunun síꞌ:
―Riqui Moisés permiso sisi̱ ga̱ꞌue gui̱ꞌyaj néꞌ yanj ata ga̱ꞌuiꞌ néꞌ nica̱ néꞌ, ngaa ni̱ ga̱ꞌue du̱naj néꞌ nica̱ néꞌ aj. ―Daj gataj ni sij aj.
5 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Garun Moisés nuguanꞌ daj xiꞌí si soꞌo ni é re̱ꞌ nga̱ niman án re̱ꞌ.
6 Sani̱ ngaa sini ya̱n ngaa guiꞌyaj Yanꞌanj xungüi̱ nan, ni̱: “Guiꞌyaj Yanꞌanj tsínj snoꞌo nga̱ yunꞌunj xa̱na.”
7 Xiꞌí daj ni̱ du̱naj ꞌngo̱ tsínj daj chrej sij nga̱ nni sij. Ngaa ni̱ ga̱ne nu̱guanꞌan sij nga̱ nica̱ sij aj.
8 Ni̱ nu̱ngüej nica̱ tsínj daj ga̱huin urin ngüi̱ aj. Ngaa ni̱ sé hui̱j nnee̱ cúj huin nu̱ngüej sij ga̱ mánj. Sani̱ urin nnee̱ cúj huin nu̱ngüej sij aj.
9 Ngaa ni̱ ngaa xa̱caj dugüiꞌ ꞌngo̱ tsínj daj nga̱ ꞌngo̱ yunꞌunj daj, gui̱ꞌyaj Yanꞌanj, ngaa ni̱ si̱ gaꞌue ga̱huin ni̱ni nu̱ngüej sij, gui̱ꞌyaj ni ngüi̱ mánj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
10 Ni̱ ngaa mán ni sij hueꞌ, ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj ni tsínj nicoꞌ Jesús manꞌan síꞌ xiꞌí nuguanꞌ daj.
11 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Tsínj gue̱reꞌe nica̱ daj, ni̱ ga̱nacaj sij ango ngüi̱, ni̱ daꞌui sij gaquinꞌ rian nica̱ sij yunꞌunj xa̱na xacaj sini sij daj.
12 Ni̱ sisi̱ yunꞌunj xa̱na daj gue̱reꞌe nica̱ únꞌ, ni̱ ga̱nacaj únꞌ ango tsínj, ni̱ ꞌyaj únꞌ gaquinꞌ nej aj. ―Daj gataj Jesús.
Jesús bendice a los niños
13 Ngaa ni̱ nicaj ni yunꞌunj xa̱na ni tsinꞌ le gaꞌna̱ꞌ ne rian Jesús sisi̱ gu̱taꞌ sij raꞌa sij. Sani̱ chranꞌ ni tsínj nicoꞌ Jesús ni yunꞌunj xa̱na nicaj gaꞌna̱ꞌ da aj.
14 Ni̱ ngaa guiniꞌi Jesús, ni̱ chranꞌ sij, ni̱ gataj sij:
―Raꞌa ni é re̱ꞌ si ga̱ꞌnaꞌ ni tsinꞌ riānj. Ni̱ si̱ chranꞌ ni é re̱ꞌ si gaꞌna̱ꞌ ne riānj mánj. Daj si rúnꞌ huin ni tsinꞌ le nan, ni̱ daꞌngaꞌ daj huin ni ngüi̱ ma̱n rian nicaj sun Yanꞌanj anj.
15 Ni̱ xa̱ngaꞌ atā gu̱nun a ni é re̱ꞌ sisi̱ da̱j rúnꞌ ráꞌyanj xuman ruhua ni le daꞌngaꞌ da gui̱ꞌyaj ni é re̱ꞌ ráꞌyanj gu̱xuman ruhua á re̱ꞌ ni̱ꞌyaj á re̱ꞌ Yanꞌanj anj. Ni̱ sisi̱ sé daj gui̱ꞌyaj á re̱ꞌ, ngaa ni̱ si̱ gaꞌue ga̱tu ni é re̱ꞌ rian nicaj sun Yanꞌanj mánj. ―Daj gataj Jesús.
16 Ngaa ni̱ ganan sij ni tsinꞌ daj. Ni̱ gutaꞌ sij raꞌa sij rian ni tsinꞌ. Ni̱ gachínj jniꞌyaj sij rian Yanꞌanj xiꞌí ni tsinꞌ daj.
El joven rico
17 Ni̱ ngaa gahui Jesús gachéj sij chrej, ngaa ni̱ gunánj ꞌngo̱ tsínj daj guisíj síꞌ rian Jesús. Ni̱ ganiquinꞌ ráj da̱coj síꞌ ne̱ꞌ rian Jesús. Ni̱ nachínj snanꞌanj síꞌ Jesús. Ni̱ gataj síꞌ:
―Maestro sa̱ꞌ, u̱n sun gui̱ꞌyaj sūnj, ni̱ ga̱ne ni̱gān, ruhuá re̱ꞌ únj. ―Daj gataj síꞌ aj.
18 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Ni̱ u̱n sin huin ni̱ atáj re̱ꞌ sisi̱ sa̱ꞌ manꞌānj únj. Urin Yanꞌanj huin si sa̱ꞌ nánj.
19 Hua niꞌí re̱ꞌ ni nuguanꞌ aꞌninꞌ Yanꞌanj sun riunꞌ: “Si̱ gaꞌmí re̱ꞌ nga̱ nica̱ dugüíꞌ re̱ꞌ mánj. Ni̱ si̱ dagahuíꞌ re̱ꞌ níman mánj. Ni̱ si̱ guiꞌyaj tu̱ re̱ꞌ mánj. Ni̱ si̱ gaꞌmí re̱ꞌ nuguanꞌ nne̱ xiꞌí dugüíꞌ re̱ꞌ mánj. Ni̱ si̱ digyaꞌ yunꞌúnj re̱ꞌ dugüíꞌ re̱ꞌ xiꞌí sanꞌanj mánj. Ni̱ gui̱nun yanꞌánj re̱ꞌ chréj re̱ꞌ nga̱ nní re̱ꞌ aj.” ―Daj gataj Jesús gunun tsínj daj.
20 Ngaa ni̱ gataj tsínj daj:
―Maestro, daranꞌ ni nuguanꞌ daj ráj xināj asi̱j hua lē aj. ―Daj gataj sij aj.
21 Hué dan ni̱ niꞌyaj Jesús rian sij. Ni̱ nahuin ꞌi̱ ruhua síꞌ niꞌyaj síꞌ sij. Ni̱ gataj síꞌ:
―Achin urin rasu̱n gui̱ꞌyáj re̱ꞌ. Güi̱j na̱nꞌ re̱ꞌ gu̱duꞌue re̱ꞌ daranꞌ ni siꞌyáj re̱ꞌ. Ni̱ sanꞌanj gui̱riꞌ re̱ꞌ daj ga̱ꞌuiꞌ re̱ꞌ rian ni ngüi̱ niqui aj. Hué dan ni̱ gui̱man nico siꞌyáj re̱ꞌ xataꞌ, gui̱ꞌyaj Yanꞌanj. Ngaa ni̱ ga̱ꞌnaꞌ re̱ꞌ gui̱nicoꞌ re̱ꞌ yūnj anj. ―Daj gataj Jesús gunun tsínj daj.
22 Ngaa ni̱ ducu gahuin ruhua tsínj daj gunun sij si gataj Jesús. Hué dan ni̱ ganꞌanj sij nani ruhua sij. Daj si hua nico siꞌyaj sij.
23 Ngaa ni̱ niꞌyaj Jesús xiꞌníj sij. Ni̱ gataj sij gunun ni tsínj nicoꞌ sij:
―Ni̱ ꞌi̱ huaj ga̱tu ꞌngo̱ tsínj xuruꞌue rian nicaj sun Yanꞌanj anj. ―Daj gataj Jesús aj.
24 Ngaa ni̱ ganꞌanj ruhua ni tsínj nicoꞌ Jesús xiꞌí nuguanꞌ gataj síꞌ. Sani̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús gunun ni sij:
―Jnánj néꞌ, ni̱ ꞌi̱ huaj ga̱tu ꞌngo̱ tsínj xuruꞌue rian nicaj sun Yanꞌanj huin tsínj ꞌi̱ ruhua niꞌyaj sanꞌanj.
25 Ni̱ ꞌi̱ huaj doj ga̱tu ꞌngo̱ tsínj xuruꞌue rian nicaj sun Yanꞌanj daj nga̱ si ga̱chin ꞌngo̱ xucu camello yuꞌuj táj cúj nuhua aj. Ni̱ xa̱chij hua xúꞌ da aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
26 Ni̱ ngaa gunun ni sij nuguanꞌ daj, ni̱ ducu ganꞌanj ruhua ni sij. Ni̱ nachínj snanꞌanj ni sij ni manꞌan dugüiꞌ ni sij. Ni̱ gataj ni sij:
―Sisi̱ hué daj huin, ni̱ u̱n tsínj ga̱ꞌue na̱caj Yanꞌanj únj. ―Daj gataj ni sij.
27 Ngaa ni niꞌyaj Jesús rian ni sij. Ni̱ gataj síꞌ:
―Si̱ gaꞌue gui̱ꞌyaj ni tsínj nuguanꞌ nan mánj. Sani̱ sé daj huin nga̱ Yanꞌanj mánj. Daj si daranꞌ nuguanꞌ ga̱ꞌue gui̱ꞌyaj Yanꞌanj anj. ―Daj gataj Jesús.
28 Sani̱ gaxi̱ꞌi gataj Pedro:
―Hua duna únj daranꞌ siꞌyaj únj. Ni̱ nicoꞌ únj manꞌán re̱ꞌ aj. ―Daj gataj Pedro.
29 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Xa̱ngaꞌ atā gunun a ni é re̱ꞌ sisi̱ danéj gahuin ꞌngo̱ tsínj dunáj ducuá sij, jnánj sij nej, xicaꞌuij sij nej, chrej sij nej, nni sij nej, nica̱ sij nej, daꞌníj sij nej, doꞌój sij nej, ni̱ sisi̱ dunáj sij daranꞌ nan rian xiꞌīj, ni̱ huin ruhua sij na̱taꞌ sij si-nu̱guanꞌānj rian ni ngüi̱,
30 ni̱ xungüi̱ nan na̱huin raꞌa sij ꞌngo̱ ciento verta hueꞌ na̱huin raꞌa sij nga̱ jnánj sij nej, xigaꞌuij sij nej, nni sij nej, chrej sij nej, daꞌníj sij nej, doꞌój sij nej. Sani̱ gui̱ranꞌ sij sayun gui̱ꞌyaj ni ngüi̱ nun huin xa̱nꞌ ruhua niꞌyaj si-nu̱guanꞌānj. Ni̱ ango xungüi̱ ga̱ꞌnaꞌ, ni̱ ga̱ne ni̱ganj sij nga̱ Yanꞌanj anj.
31 Sani̱ nico ni ngüi̱ huin achij chruhua xungüi̱ nan, ni̱ na̱nicoꞌ ni sij ne̱ꞌ ru̱cu ango xungüi̱ ga̱ꞌnaꞌ aj. Ni̱ nico ni ngüi̱ nicoꞌ ne̱ꞌ ru̱cu chruhua xungüi̱ nan, ni̱ ga̱huin achij ni sij ango xungüi̱ ga̱ꞌnaꞌ aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
Nuevamente Jesús anuncia su muerte
32 Ni̱ achéj ni sij huaj ni sij ahui ni sij xumanꞌ Jerusalén. Ni̱ ta̱j dian Jesús rian ni sij. Ni̱ garáj yanꞌanj ruhua ni tsínj nicoꞌ Jesús. Ni̱ xuꞌuiꞌ ni sij nicoꞌ ru̱cu ni sij síꞌ nej aj. Ngaa ni̱ gaquínj Jesús ni tsínj nicoꞌ sij ga̱ꞌnaꞌ ni̱ni ni sij rian síꞌ. Ni̱ gaxi̱ꞌi síꞌ gataj síꞌ si ga̱huin gui̱ranꞌ síꞌ aj.
33 Ni̱ gataj síꞌ gunun ni sij:
―Hua niꞌi a ni é re̱ꞌ sisi̱ huaj néꞌ gui̱sij néꞌ xumanꞌ Jerusalén. Ni̱ hué yuꞌuj daj gui̱daꞌa ni sij manꞌānj na̱gaꞌuiꞌ ꞌngo̱ tsínj daj manꞌānj rian ni chrej aꞌninꞌ nga̱ rian ni maestro digyán ley rian ni ngüi̱. Ni̱ da̱gaꞌmi dugüiꞌ ni sij sisi̱ da̱gahuiꞌ ni sij manꞌānj huīnj daꞌníj ni ngüi̱. Ngaa ni̱ na̱gaꞌuiꞌ ni sij yūnj rian ni tsínj ꞌna̱ꞌ anéj chrej.
34 Ni̱ ga̱ꞌmi ducu ni sij xiꞌīj. Ni̱ ga̱raj staꞌnunj ni sij manꞌānj nej. Ni̱ du̱guayun ni sij nneꞌ xiráj aj. Ni̱ da̱gahuiꞌ ni sij manꞌānj nej. Sani̱ xiráj hua̱ꞌnij güi, ni̱ ga̱naꞌnī nánj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
Petición de Jacobo y de Juan
35 Ngaa ni̱ gahuin ni̱chrunꞌ nu̱ngüej tsínj gu̱ꞌnaj Jacobo nga̱ Juan rian nne Jesús. Ni̱ nu̱ngüej sij huin daꞌníj Zebedeo. Ni̱ gataj nu̱ngüej sij:
―Maestro, ruhua nu̱ngüej únj sisi̱ gui̱ꞌyáj re̱ꞌ sinduj ga̱chinj nu̱ngüej únj rián re̱ꞌ anj. ―Daj gataj nu̱ngüej sij.
36 Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj Jesús ni sij. Ni̱ gataj síꞌ:
―Ni̱ u̱n sin huin ruhua nu̱ngüej é re̱ꞌ sisi̱ gui̱ꞌyā nga̱ nu̱ngüej é re̱ꞌ únj. ―Daj gataj Jesús.
37 Ni̱ gataj nu̱ngüej sij:
―Ngaa ga̱ne sún re̱ꞌ xataꞌ, ni̱ ga̱huin ꞌueé re̱ꞌ, ngaa ni ri̱qui re̱ꞌ si ga̱ne nu̱ngüej únj ꞌngo̱ únj raꞌa sa̱ꞌ re̱ꞌ, ni̱ ango únj raꞌa ro̱tsi re̱ꞌ, ruhua nu̱ngüej únj anj. ―Daj gataj nu̱ngüej sij.
38 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Nun niꞌi nu̱ngüej é re̱ꞌ si achínj nu̱ngüej é re̱ꞌ riānj mánj. Ga̱ꞌue gu̱nucuaj nu̱ngüej é re̱ꞌ gui̱ranꞌ nu̱ngüej é re̱ꞌ sayun da̱j rúnꞌ gui̱ranꞌ manꞌānj níꞌ. ―Daj gataj Jesús.
39 Ni̱ gataj nu̱ngüej sij:
―Gaꞌue aj. ―Gataj nu̱ngüej sij.
Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Xa̱ngaꞌ gui̱ranꞌ nu̱ngüej é re̱ꞌ sayun ngāj aj.
40 Sani̱ naꞌue ri̱qui manꞌānj sisi̱ ga̱ne nu̱ngüej é re̱ꞌ ꞌngo̱ é re̱ꞌ raꞌa sa̱ꞌāj, ni̱ ango é re̱ꞌ raꞌa ro̱tsīj mánj. Hua nacui Yanꞌanj nu̱ngüej tsínj ga̱ne nu̱ngüej chrej xiꞌnī anj. ―Daj gataj Jesús aj.
41 Ni̱ ngaa gunun ango ichiꞌ ni tsínj nicoꞌ Jesús, ni̱ gaꞌman ruhua ni síꞌ niꞌyaj ni síꞌ Jacobo nga̱ Juan.
42 Sani̱ gaquínj Jesús ga̱ꞌnaꞌ ni sij. Ni̱ gataj síꞌ:
―Niꞌi ni é re̱ꞌ da̱j ꞌyaj ni tsínj nicaj sun scanij ni tsínj ꞌna̱ꞌ anéj chrej. Ni̱ aranꞌ ruhua ni sij gui̱nicaj sun nico ni sij ga̱huin achij ni sij rian ni ngüi̱ aj.
43 Sani̱ sé daj gui̱ꞌyaj á re̱ꞌ mánj. Ni̱ tsínj ruhua ga̱huin achij scanij a ni é re̱ꞌ, ngaa ni̱ ga̱huin síꞌ si-moso ni é re̱ꞌ aj.
44 Ni̱ tsínj ruhua ga̱huin rian scanij ni é re̱ꞌ, ngaa ni̱ ga̱huin sij tsínj ꞌyaj sun rian án re̱ꞌ aj.
45 Ni̱ sé si ꞌnāj sisi̱ gui̱ꞌyaj sun ni ngüi̱ riānj ruhuāj huīnj daꞌníj ni ngüi̱. Sani̱ ꞌnāj gui̱ꞌyaj sūnj rian ni ngüi̱ aj. Ni̱ ꞌnāj ga̱huīj na̱ruꞌuē rian si-ga̱quinꞌ nico ni ngüi̱ aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
El ciego Bartimeo recibe la vista
46 Hué dan ni̱ guisíj ni sij xumanꞌ Jericó. Ngaa ni̱ gahui Jesús nga̱ ni tsínj nicoꞌ sij xumanꞌ daj. Ni̱ nico ni ngüi̱ nicoꞌ huaj nej. Ni̱ duꞌua chrej nne ꞌngo̱ tsínj duri ꞌyaj caridad gu̱ꞌnaj síꞌ Bartimeo daꞌníj Timeo.
47 Ni̱ ngaa gunun tsínj duri daj sisi̱ hué Jesús Nazareno gachin chrej daj, ngaa ni̱ gaxi̱ꞌi sij gaguáj sij. Ni̱ gataj sij:
―Jesús, daꞌníj David, na̱huin ꞌi̱ ruhuá re̱ꞌ ni̱ꞌyaj re̱ꞌ yūnj aán. ―Daj gaguáj sij aj.
48 Ni̱ nico ni ngüi̱ chranꞌ sij sisi̱ dínj ga̱ne duꞌua sij. Sani̱ doj a̱ꞌ ganariꞌ nucuaj sij gaguáj sij. Ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún sij:
―Daꞌníj David, na̱huin ꞌi̱ ruhuá re̱ꞌ ni̱ꞌyaj re̱ꞌ yūnj aán. ―Gataj sij aj.
49 Ngaa ni̱ ganiqui̱nꞌ Jesús. Ni̱ gataj sij gunun ni tsínj niquinꞌ nga̱ sij:
―Ga̱quinj a ni é re̱ꞌ ga̱ꞌnaꞌ tsínj daj. ―Gataj Jesús.
Hué dan ni̱ ganꞌanj ga̱quinj ni sij tsínj duri daj. Ni̱ gataj ni sij:
―Ga̱huin nia̱ꞌ ruhuá re̱ꞌ. Na̱xuman re̱ꞌ gu̱nꞌ si aquínj sij ga̱ꞌnaꞌ re̱ꞌ aj. ―Daj gataj ni sij.
50 Ngaa ni̱ dugüéj tsínj duri daj reto̱ sij. Ni̱ guéj sij ganꞌanj ni̱chi sij rian Jesús aj.
51 Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj Jesús sij. Ni̱ gataj síꞌ:
―Ni̱ u̱n sin huin ruhuá re̱ꞌ gui̱ꞌyā nga̱ re̱ꞌ, ruhuá re̱ꞌ únj. ―Daj gataj Jesús.
Ngaa ni̱:
―Maestro, huin ruhuāj sisi̱ na̱xiguin riānj, gui̱ꞌyáj re̱ꞌ aj. ―Gataj tsínj duri daj.
52 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Ga̱ꞌue ga̱nꞌanj re̱ꞌ nánj. Hua nahuín re̱ꞌ xiꞌí si guxuman ruhuá re̱ꞌ niꞌyáj re̱ꞌ manꞌānj anj. ―Daj gataj Jesús gunun sij aj.
Ni̱ ꞌngo̱ hora naxigui̱n rian tsínj duri daj. Ni̱ guinicoꞌ sij Jesús ganꞌanj sij.