4
Parábola del sembrador
1 Ngaa ni̱ gaxi̱ꞌi ru̱huaꞌ yún Jesús digyán sij si-nu̱guanꞌ sij rian ni ngüi̱ mán duꞌua laguna xa̱chij daj. Ni̱ nahuin yuꞌ nico ni ngüi̱ rian niquinꞌ manꞌan Jesús. Ngaa ni̱ gatúj sij chruhua ꞌngo̱ rio̱ chéj rian nnee. Ni̱ ganꞌanj ga̱ne sij chruhua rio̱ daj. Ni̱ niquinꞌ daranꞌ ni ngüi̱ niꞌyaj ni sij duꞌua laguna daj.
2 Ni̱ nani Jesús gaꞌi̱ cuento digyán sij rian ni ngüi̱. Ni̱ gataj sij:
3 ―Gu̱nun sa̱ꞌ ni é re̱ꞌ nan anj: Gahui ꞌngo̱ tsínj ganꞌanj da̱gamanꞌ ca̱n anj.
4 Ni̱ ngaa dagamanꞌ sij, ni̱ guinij do̱j ca̱n daj chruhua chrej. Ni̱ gaꞌna̱ꞌ gue̱ xataj xa xuj ca̱n daj.
5 Ni̱ guinij do̱j ca̱n rian yoꞌój yej rian nitaj nico yoꞌój nu̱n. Ni̱ xiraꞌ yoo̱ ca̱n daj. Daj si nitaj si yoꞌój hua nico rian yej daj.
6 Sani̱ ngaa gahui güi gurununj, ni̱ gaca coj daj, guiꞌyaj nnán. Daj si nitaj yaꞌa̱ siu̱ mánj. Ni̱ ganaco̱ ráꞌyanj coj daj.
7 Ni̱ gayu do̱j ca̱n scanij tanj. Ni̱ gachij tanj daj. Hué dan ni̱ gane̱ coj daj, guiꞌyaj tanj. Xiꞌí daj ni̱ nun ga̱ꞌue gayu ca̱n.
8 Ni̱ gayu do̱j ca̱n ango yoꞌój sa̱ꞌ. Ni̱ gayu sa̱ꞌ ca̱n. Ni̱ gachij manꞌan nnaa̱ daj. Ni̱ gayu sa̱ꞌ nnaa̱. Ni̱ ꞌngo̱ coj gahui co̱ chiꞌ ca̱n. Ni̱ ango coj gahui hua̱ꞌnij xia ca̱n daj. Ni̱ ángoj gahui ꞌngo̱ ciento ca̱n daj. ―Daj gataj Jesús.
9 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús:
―Sisi̱ nu̱n chraquij a ni é re̱ꞌ, ni̱ gu̱nun a ni é re̱ꞌ nej aj. ―Daj gataj Jesús guisíj nani sij cuento.
10 Ni̱ ngaa gunáj urin Jesús nga̱ ni tsínj chéj nga̱ sij nga̱ ni xu̱huij ni tsínj nicoꞌ sij, ni̱ nachínj snanꞌanj ni síꞌ Jesús u̱n sin huin ruhua cuento daj gata gunun ni síꞌ.
11 Ngaa ni̱ gataj Jesús:
―Rian án re̱ꞌ riqui Yanꞌanj sisi̱ gui̱niꞌi ni é re̱ꞌ da̱j hua nuguanꞌ hui̱ rian nicaj sun Yanꞌanj. Sani̱ rian ni tsínj nitaj si chéj ngāj, ni̱ maan ni̱nanj cuento nanīj rian ni sij.
12 Hué dan ni̱ gui̱niꞌyaj ni sij, sani̱ si̱ guiniꞌi ni sij mánj. Ni̱ gu̱nun chraquij ni sij, sani̱ si̱ gara daꞌngaꞌ ruhua sij mánj. Ni̱ hué dan ni̱ si̱ nanicaj ruhua ni sij. Ni̱ naꞌuej ruhua ni sij sisi̱ gui̱nicaj Yanꞌanj niman nico rian si-ga̱quinꞌ ni sij. ―Daj gataj Jesús.
13 Ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús:
―Nun gunun a ni é re̱ꞌ cuento digyānj rian án re̱ꞌ nan míꞌ. Ni̱ asa̱ꞌ ga̱ꞌue gu̱nun a ni é re̱ꞌ ango ni cuento na̱nīj rian án re̱ꞌ, ruhua á re̱ꞌ únj.
14 ’Tsínj dagamanꞌ ca̱n daj huin tsínj nataꞌ si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj rian ni ngüi̱ aj.
15 Ni̱ ca̱n guinij chruhua chrej rúnꞌ huin go̱ꞌngo tsínj: gunun ni sij nuguanꞌ daj. Sani̱ gunun ni sij, ni̱ ꞌngo̱ hora ga̱ꞌnaꞌ sichre Satanás ga̱ꞌnej-éꞌ nuguanꞌ sa̱ꞌ gunun ni sij.
16 ’Ni̱ ca̱n guinij rian yoꞌój yej, ni̱ rúnꞌ huin ango ni tsínj: gunun ni sij si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. Ni̱ ꞌngo̱ hora nahuin raꞌa ni sij nuguanꞌ daj. Ni̱ huin nia̱ꞌ ruhua ni sij.
17 Sani̱ ꞌyaj ni sij rúnꞌ ꞌyaj ꞌngo̱ coj nitaj nico yaꞌa̱ siu̱. Hué dan ni̱ ngaa ga̱ꞌnaꞌ ꞌngo̱ sayun chranꞌ yunꞌunj ango ni tsínj xiꞌí si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj, ngaa ni̱ jna ni sij si-chrej Yanꞌanj.
18 ’Ni̱ ca̱n guinij scanij tanj daj rúnꞌ huin ango ni tsínj: gunun ni sij nuguanꞌ sa̱ꞌ.
19 Sani̱ huin ruhua ni sij gui̱riꞌ ni sij ni rasu̱n ma̱n chruhua xungüi̱ nan anj. Ni̱ digyaꞌ yunꞌunj sanꞌanj ni sij si nahuij ruhua ni sij ga̱huin xuruꞌue ni sij. Ni̱ nanoꞌ ni sij ango ni rasu̱n nej. Xiꞌí daj ni̱ gue̱reꞌ nuguanꞌ sa̱ꞌ ma̱n chruhua niman ni sij. Ni̱ nitaj si ꞌyaj sa̱ꞌ ni sij ga̱ mánj.
20 ’Ni̱ ca̱n guinij rian yoꞌój sa̱ꞌ, ni̱ rúnꞌ huin ango ni tsínj gunun si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. Nacaj ni sij nuguanꞌ daj. Ni̱ dugumi sa̱ꞌ ni sij. Ni̱ ꞌyaj ꞌngo̱ sij rúnꞌ ꞌyaj ꞌngo̱ coj gayu co̱ chiꞌ ca̱n. Ni̱ ꞌyaj ango sij rúnꞌ ꞌyaj ango coj gayu hua̱ꞌnij xia ca̱n. Ni̱ ꞌyaj ango sij rúnꞌ ꞌyaj ango coj gayu ꞌngo̱ ciento ca̱n daj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
Nada oculto que no haya de ser manifestado
21 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús gunun ni sij:
―Ngaa ru̱miꞌ, ni̱ ga̱ri hui̱ꞌ candil ne̱ꞌ riqui chrúnj nga̱ riqui nna, ruhua ni é re̱ꞌ níꞌ. Sé daj huin mánj. Sisi̱ ru̱miꞌ, ni̱ gu̱toꞌ candil daj xataꞌ rian mesa. Ni̱ gui̱xiguin-ínꞌ.
22 Ngaa ni̱ go̱ꞌngo rasu̱n naránj ni ngüi̱ acuanꞌ, sani̱ daranꞌanj na̱rugüiꞌ. Ni̱ go̱ꞌngo nuguanꞌ guixíj hui̱ ni ngüi̱ acuanꞌ, sani̱ gui̱niꞌi daranꞌ ni ngüi̱ si guixíj hui̱ daj.
23 Sisi̱ ta̱j chraquij a ni é re̱ꞌ, ni̱ gu̱nun a ni é re̱ꞌ nánj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
24 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús:
―Ni̱ꞌyaj á re̱ꞌ nuguanꞌ unun a ni é re̱ꞌ nan. Sisi̱ unun sa̱ꞌ á re̱ꞌ, ngaa ni̱ ga̱ gue̱ ri̱qui Yanꞌanj nuguanꞌ sa̱ꞌ rian án re̱ꞌ. Ni̱ ri̱qui Yanꞌanj doj rian án re̱ꞌ nej.
25 Daj si ga̱ꞌuiꞌ Yanꞌanj rian tsínj unun. Sani̱ ga̱ꞌne Yanꞌanj da gue̱ do̱j nicaj ni tsínj naꞌuej ruhua gu̱nun sa̱ꞌ aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
Parábola del crecimiento de la semilla
26 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús:
―Rúnꞌ huin ꞌngo̱ tsínj dagamanꞌ ca̱n rian yoꞌój daꞌngaꞌ daj huin rian nicaj sun Yanꞌanj anj.
27 Ni̱ si nanun ruhua sij nej, si atoj sij nej, sani̱ xi̱raꞌ ca̱n, ni̱ achij nnaa̱ le daj ne̱ꞌ chrej ni̱ nej, si ne̱ꞌ chrej guníꞌyanj nej. Sani̱ nun niꞌi sij da̱j achi mánj.
28 Achij manꞌan nnaa̱ rian yoꞌój. Hua sini xiraꞌ nnaa̱. Ni̱ ne̱ꞌ ru̱cu ga̱hui ca. Ngaa guisíj ni̱ xi̱raꞌ ca̱n chra̱ ca.
29 Ngaa guisíj gane ca̱n, ni̱ ga̱hui néꞌ ga̱nꞌanj na̱ranꞌ néꞌ. Daj si guisíj güi na̱ranꞌ néꞌ aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
Parábola de la semilla de mostaza
30 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús:
―Da̱j huin rian nicaj sun Yanꞌanj, ruhua á re̱ꞌ únj. Da̱j hua cuento huin rúnꞌ huin rian nicaj sun Yanꞌanj únj.
31 Rúnꞌ huin ꞌngo̱ ca̱n cuej staj unun néꞌ rian yoꞌój daꞌngaꞌ daj huin rian nicaj sun Yanꞌanj nej aj. Huéj huin ca̱n leꞌej doj rian daranꞌ ango ca̱n mán chruhua xungüi̱ aj.
32 Sani̱ uyu̱n gu̱nun néꞌ, ni̱ ga̱chij coj daj. Asíj ni̱ ga̱huin xa̱canj daj nga̱ daranꞌ ni coj ma̱n anj. Ni̱ hua ga̱raꞌ raꞌa coj daj, ni̱ da nga̱ ni xataj chéj xataꞌ ga̱ꞌue na̱ran ruhua riqui si-ga̱xunꞌ raꞌa coj da aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.
El uso que Jesús hace de las parábolas
33 Ni̱ nga̱ ni cuento digyán Jesús si-nu̱guanꞌ sij rian ni ngüi̱. Ni̱ nani sij cuento da̱j da ga̱ꞌue gu̱nun ni ngüi̱ aj.
34 Ni̱ maan ni̱nanj cuento nani Jesús rian ni ngüi̱ aj. Sani̱ ngaa gane urin ni tsínj nicoꞌ sij, hué dan ni̱ digyán ni̱ca yya ni̱nꞌ sij rian ni síꞌ aj.
Jesús calma la tempestad
35 Ni̱ ngaa ruhua guini̱ güi daj, ni̱ gataj Jesús rian ni tsínj nicoꞌ sij:
―Ga̱nꞌanj néꞌ anéj chrej duꞌua laguna. ―Daj gataj Jesús.
36 Ni̱ jna ni tsínj nicoꞌ Jesús ni ngüi̱ duꞌua laguna daj. Ni̱ nicaj ni sij Jesús ganꞌanj ni sij chruhua rio̱ hua nu̱n Jesús. Ni̱ hua nicaj dugüiꞌ ango ni rio̱ nga̱ ni sij ganꞌanj ni sij.
37 Ni̱ hora daj gahui ꞌngo̱ nane̱ nucuaj xxi. Ni̱ ducu naxu̱man nnee, guiꞌyaj nane̱ daj. Ni̱ gara nnee chruhua rio̱, guiꞌyaj nane̱ daj. Ni̱ ruhua gui̱nij rio̱ chruhua nnee, guiꞌyaj nane̱.
38 Sani̱ ngaj Jesús atoj sij ne̱ꞌ ru̱cu rio̱ daj. Ni̱ chra̱ sij riguiyaꞌ, atoj sij aj. Ni̱ jnanun ruhua ni síꞌ Jesús. Ni̱ gataj ni síꞌ:
―Maestro, nitaj si huin ruhuá re̱ꞌ sisi̱ gui̱nij néꞌ chruhua laguna míꞌ. ―Daj gataj ni sij.
39 Ni̱ ganachica Jesús. Ni̱ gaꞌmi huee sij rian nane̱. Ni̱ gataj sij rian laguna daj:
―Dínj na̱gaꞌ re̱ꞌ aj. ―Daj gataj Jesús, ni̱ gahuin dinꞌinj ruhua daranꞌanj.
40 Hué dan ni̱ gataj Jesús rian ni tsínj nicoꞌ sij:
―Ni̱ u̱n sin huin ni̱ xuꞌuiꞌ aninꞌ é re̱ꞌ únj. Hua nitaj si xuman ruhua aninꞌ é re̱ꞌ niꞌi aninꞌ é re̱ꞌ yūnj ga̱ míꞌ. ―Daj gataj Jesús.
41 Ngaa ni̱ ducu guxuꞌuiꞌ ni sij. Ngaa ni̱ gataj ni sij rian ni dugüiꞌ ni sij:
―Ni̱ u̱n tsínj huin tsínj nan, ni̱ daꞌ nane̱ nga̱ nnee dagahuin si-nu̱guanꞌ sij únj. ―Daj gataj ni sij.