31
Yakop ighau pa Laban
Muri ghoro, tipaes pa Yakop tighaze Laban ndinatu tisavsaav tighaze: “Yakop tonowen, ye iyou mbeb to tamaan tisob tinim le wa. Mbeb toni to naol we, tisob tivot ila to tamaan moghon.” Ve Yakop ighita Laban paam, ighur dadabu pani. Lolo poia pani inimale muuŋ maau.
Ghoro Maaron isaav pa Yakop ighaze: “Umundig, ve umuul ula pa taan to nditamam ve nditimbum, ve uneep toman di. You pale naneep toman ghom ve matag payom.” Tovenen Yakop imbaaŋ ila pa Rael yesuru Lea ighaze tila tivot toni izi paanu dige to ye iŋginŋgin ŋgai pani. Yesuru tila tivot toni, ve ye isaav padi ighaze: “Alooŋ. Aazne, you naghita tamamim lolo poia payou inimale muuŋ maau. Eemoghon Maaron to tamaŋ inepneep toman ghou ve mata payou. 6-7 Yamru awatag: Ndaman ndaman, you narab taug pa uraat to tamamim. Ve sawa naol, ye igham kaarom payou, ve itortoor aliŋa pa atia tiou. Eemoghon Maaron ipoona, tauto ye irau iwaghamun ghou kat maau. Sawa to tamamim isaav payou ighaze: ‘Mekmek galgaliiŋ pale tinim lem atia,’ mekmek tisob tipoop galgaliiŋ moghon. Ve sawa to ye ighaze: ‘Mekmek mbutmbutuuŋ pale tinim lem atia,’ ghoro mekmek tisob tipoop mbutmbutuuŋ moghon. Ataam tonene, to Maaron ipas ŋgai to tamamim, ve igham di tinim leg. 10 Sawa to ŋgai tighaze tiweer, you nagheen ve naghita vibiiŋ eez tovene: Mekmek nditamoot to tiip pa mekmek paŋgaar, nene mbutmbutuuŋ ve galgaliiŋ moghon. 11 Ghoro aŋela to Maaron ipoi ghou ighaze: ‘Yakop!’ Ve you nayok pa aliŋa naghaze: ‘Taug nene.’
12 “Ye isaav payou muul ighaze: ‘Ŋgar naol to Laban ighamgham payom, you naghita wa. Matam ila ve ughita. Mekmek nditamoot to tiip pa mekmek paŋgaar, nowe mbutmbutuuŋ ve galgaliiŋ moghon.
13 ‘Maaron to ivot payom izi ndug Betel, nene you taug tonene. Sawa to uneep tonowe, yom upayoon yaam ve uliŋ ŋgoreeŋ izala pogho, ve umbua saveeŋ ariaŋa payou. You nasaav payom: Umundig to aazne, upul ndug tonene, ve umuul ula pa ndug to tinam ipoop ghom ve matam izi pani.’ ” Mbnp 28:18-22
14 Yakop ipaes padi le isob, ghoro Rael yesuru Lea tisaav pani tighaze: “Tamamai, muri pale ipul mbeb toni eta inim lemai? Maau. 15 Ye mata iŋgal ghei muul maau. Ighita ghei ninimale ndiliva sumbudi. Yom uvai ghei sorok maau. Ughol ghei wa. Ve atia tiina to ugham pani, ye tau ighan suvuni ila wa. Yei nighita rita maau. 16 Mbaliiŋ naol to Maaron ipas di pa tamamai, nene iit toman ndinatuud mbeb toit moghon. Poia, utaghon Maaron aliŋa to ye isavia payom.”
17-18 Tovenen Yakop imundig, ve iyou ŋgai toni toman mbeb toni naol isob to igham di izi Mesopotamia. Ghoro ighur ndizuwa toman ndinatu tizala kamel toni poghodi, ve yesŋa timundig ve tila to Yakop tama Isak to inepneep izi Kanaan.
19 Sawa tonenen, Laban ineep paanu maau. Ye ila pa ikot sipsip toni orodi. Tovenen Rael ila iyub maaron kaarom anunudi to tama Laban ighur di pa tiŋgin ruum toni. 20 Yakop ipaesia mundigiiŋ todi pa Laban maau. Yes timundig inimale yoŋgaaŋ, ve tila. 21 Tovenen Yakop iyou mbeb toni tisob, ve yesŋa tamtoghon toni tisob tighau. Yes tila timbut ya tiina Euprates, ve tivool tila pa paŋa ite, ve tilaagh tiŋarua lolooz to taan suruvu to Gileat, ve tila.
Laban itaghon Yakop
22 Mboŋ ru inim ila, ve ite inim tol pani, ghoro tamtoghon pida tipaes pa Laban tighaze wagha Yakop ighau ila wa. 23 Tovenen Laban imundig, ve iyou siŋ toni pida, ve yesŋa tilaan titaghon di. Titaghon di tila tila le irau mboŋ liim ve ru. Ghoro tila tigharau di izi lolooz to Gileat. 24 Eemoghon mboŋ tonenen, Maaron ivot to Laban to Aramea taamdi ne ila vibiiŋ, ve isaav pani ighaze: “Matam imosmoos pa aliŋam. Upiyaav saveeŋ ariaŋa eta pa upamatughezan Yakop malep.”
25 Yakop igharaat ina to nepooŋ izi ndug Gileat, ve yesŋa tamtoghon toni tineep tonowe. Tovenen Laban toman tamtoghon toni tila tivot todi, ve tigharaat inadi to nepooŋ izi tonowe paam. 26 Laban imundig ve iyaan Yakop ighaze: “Ai, yom ugham ŋgar tonene payou pasa? Yom ugham kaarom payou, ve uŋguaaz ndinatug liva tighau payou inimale yes ndaaba tighamgham pa yes ndiliva to koiadi. 27-28 Pughu vena to ughau inimale yoŋgaaŋ payou? Inimale usaav payou, tone nigham ghanghaniiŋ toman narogho, ve nighur gham ala toman lolomai poia. Eemoghon yom upaes payou maau. Tauto nakis ndinatug liva toman nditimbug nimadi maau, ve apul ghou. Ŋgar to ugham payou, nene deŋia maau. Ugham ŋgar to borouŋa! 29 You tapirig irau nawaghamun gham. Eemoghon mboŋ, Maaron to tamam isaav payou ighaze: ‘Matam imosmoos pa aliŋam. Upiyaav saveeŋ ariaŋa eta pa upamatughezan Yakop malep.’ Tauto tambaŋa, ula. 30 You nawatag: Ŋgar tiom iyaryaaŋ kat ughaze umuul ula to tamam ve ndug tiom. Tauto upul ghou. Eemoghon pughu vena to uyub maaron tiou anunudi to tiŋgin ruum tiou?”
31 Yakop ipamuul Laban aliŋa ighaze: “You namatughez naghaze yom pale uŋguruut ndinatum liva payou. Tauto naghau inimale yoŋgaaŋ. 32 Eemoghon you nakankaan pa maaron tiom anunudi. Ighaze yom undeeŋ tamtoghon eta to iyub di, ye pale imaat. Tovenen taum ulaagh, ve utiir mbeb tiei to naol ne ila tamtoghon toit tonene matadi, ve ukaal di. Ighaze undeeŋ mbeb tiom eta, ghoro ughami.”
Sawa to Rael iyub tama Laban maaron toni anunudi, Yakop ighita maau. Tauto ikankaan pani. Mbnp 35:18-19
33 Tovenen Laban imundig, ve ilooŋ ila Yakop mbeez toni, Lea mbeez toni, ve mbeez to yes ndiliva mbesooŋa ru, ve itiir mbeb tisob. Eemoghon indeeŋ maaron toni anunudi maau. Ghoro ilooŋ ila mbeez to Rael paam ve ikaal mbeb toni.
34 Eemoghon Rael iŋgooz maaron kaaromŋa anunudi tonowen ilooŋ ila pelpeel, ve ighuri imonau ila kamel toni dige, ve mbole izala pogho. Tovenen mburuguuŋ to tineep ila mbeez to Rael lolo, Laban itiir di tisob, le maau.
35 Ghoro Rael isaav pa tama ighaze: “O tiina tiou, atem yabyab payou malep. You irau namundig maau. Pasa, moroghooŋ to ndiliva igham ghou.” Tauto Laban ikaal ikaal le maau.
36 Ghoro Yakop ate yabyab kat, ve iyaan Laban ighaze: “You namalaaŋ pa sa tutuuŋ, ve nagham sa sosor, to atem yabyab ve utaghon ghou? 37 Aazne, yom utiir mbeb tiei tisob ve undab di. Ighaze undeeŋ mbeb tiom eta, ghoro ughuri ivot ghazooŋa ila tamtoghon toit tisob tonene matadi ve tighita, leso tiŋgabiiz saveeŋ toit.
38 “You naneep toman ghom irau ndaman tamoot ee (20) wa. Sawa isob tonenen, sipsip ve mekmek tiom popaaŋ todi poia moghon. Ve you naghan sipsip tiom eta sorok maau. 39 Ighaze mbeb sagsag ighan sipsip tiom eta le imaat, you nagham sipsip tonowen ilat ve napatooŋa payom maau. Maau kat. You narabolini pa taug sipsip tiou. Pasa, yom usaav ariaŋa payou tovene: Ighaze mbeb tiom eta ilale pa ndag, ma mboŋ, you taug irau narabolini. 40 Ndag, ndag ighaaz katin ghou. Ve mboŋ, saut igham ghou namoŋeeŋ kat, ve nagheen pa matag rita maau.
41 “You naneep toman ghom ve nambesmbees payom irau ndaman tamoot ee wa. You nagham uraat irau ndaman saaŋgul ve paaŋ pa nagham ndinatum liva ru. Ve nagham uraat payom irau ndaman liim ve eez muul, leso ugham leg sipsip ve mekmek. Ve sawa naol, yom utoor aliŋam pa atia tiou.
42 “Maaron to timbug Abaram, ye Maaron to tamaŋ Isak imatughez pani ve imbesmbees pani paam. Inimale ye ivool tiou maau, tone yom ughur ghou nanim toman nimag ŋginiŋa. Eemoghon Maaron ighita pataŋani tiou ve uraat tiina to nagham payom. Tauto mboŋ ivot tiom ve iyaan ghom.”
Yakop yesuru Laban timbua saveeŋ
43 Yakop isavsaav le isob, ghoro Laban ipamuul aliŋa ighaze: “Ndiliva tonene, nene you ndinatug liva. Ve yes ndipain tonene, nene you nditimbug. Ndinatug liva to tipoop di. Ve sipsip toman mekmek tisob tonene, nene you tiou paam. Tovenen mbeb tisob to aazne yom ughita di ne, nene you tiou moghon. Eemoghon aazne, pale nagham vena padi? Tambaŋa, tinim lem wa. 44 Tovenen aazne, you naghaze tambua saveeŋ ariaŋa, leso talup lolood inim ee moghon. Ve tagham ŋgar eta, leso tapariaaŋ saveeŋ mbuaaŋ toit ve mataad iŋgali.”
45 Tauto Yakop igham yaam mala eez, ve ipayoonda inim ghilalooŋ pa saveeŋ mbuaaŋ todi. 46 Ghoro isaav pa ndiran toni ighaze tila tindou yaam pida. Yes tila tindou di le isob, ghoro tilup di, ve tigham ghanghaniiŋ igharau yaam ndouŋ tonowen dige. 47 Yaam ndouŋ tonenen, Laban iwaat iza ila yes Aramea aliŋadi ighaze Yegar Saduta. Ve Yakop iwaat yaam tonenen iza Galet.
48 Laban isaav ighaze: “Aazne, yaam ndouŋ tonene ineep ila ituru sosood pa ipariaaŋ saveeŋ mbuaaŋ toit.” Tauto tiwaat yaam ndouŋ tonenen iza Galet. 49-50 Ve tiwaat iza ite Mizpa. *
Pasa, Laban isaav tovene: “Ituru irau tawaghiton ghiit muul maau. Pale taneep saguan saguan pa tauud. Eemoghon Maaron tau pale ighita ghiit irau sawa isob. Tovenen ighaze yom ureu saveeŋ mbuaaŋ toit, ve ugham sosor pa ndinatug liva, ma uvai liva ite paam, upatum ghom. Pasa, Maaron ilooŋ saveeŋ mbuaaŋ toit wa. Ve sa ŋgar to iit taghami inim ŋgozaaŋ ve tamtoghon tiwatagi maau, nene ye ighita.”
51 Ve Laban isaav pa Yakop muul ighaze: “Ughita yaam ndouŋ ve yaam payondaaŋ to naghur di tineep ila sosood. 52 Mbeb ru tonene, pale tipei ŋgar toit. Leso mataad iŋgal saveeŋ mbuaaŋ toit. Saveeŋ tovene: Ituru irau tamalaaŋ pa yaam ndouŋ tonene, ve you nalat nawaghamun ghom, ma yom unum uwaghamun ghou ne maau. 53 Maaron to Abaram ve Maaron to Naor pale tighita ghiit ve tiŋgabiiz ghiit. Ighaze toit eta igham sosor, nene pale tighur atia pani.”
Laban isavsaav le isob, ve Yakop ana iwaat Maaron to tama Isak imatughez ve imbesmbees pani ne iza pa ipariaaŋ saveeŋ mbuaaŋ todi tonowen. 54 Ghoro Yakop irab ŋgai eez, ve imozi izala lolooz daba inim watooŋrau pa Maaron. Ve ipoi siŋ todi tisob tinim, ve yesŋa tilup di ve tighanghan. Tighanghan le isob, ghoro tigheen tonowe pa mboŋ.
55 Mboŋmaagh ndoromaaŋa, ve Laban imundig, ikis ndinatu liva ve nditimbu nimadi, ve ipalot di pa saveeŋ pida, ghoro ipul di, ve imuul ila pa ndug toni.
* 31:49-50 Saveeŋ Galet, nene Hibru aliŋadi. Pughu tovene: ‘mbeb to ipariaaŋ saveeŋ.’ Ve saveeŋ Mizpa pughu tovene: ‘ruum daba mala to taneep pani ve mataad ilala.’