12
Saveeŋ palelaaŋ to uraata sasaghatizi tau tiŋgin uum vaen
(Mt 21:33-46; Lu 20:9-19)
Yesu isaav muul pa yes daaba to yes Yuda ila saveeŋ palelaaŋ ighe: “Pai ee, ŋeer ee igharaat taan tooni ve ivazogh vaen ila. *
Mako ikau olol livutini, ve itai puura ee imin nugh to pisooŋ vaen, ve irau balbaal aaghe malaua. Leso yes uraata tileep izala saaŋa, ve matazi ilala pa uum vaen ve tiŋgini. I igharaat gabua naol le isov, ra ipul uum vaen tooni ila uraata siriv nimazi. Leso tigham uratoini, ve saawe to yauŋ vaen anooŋa, mako tivalaghi gha sirivu imin i le, ve sirivu imin yes lezi. I igharaat saveeŋ tomani zi le isov, ra iburig, ipul nugh tooni, ve ila ileep malau izi nugh ite. *
“Ileep ta sewe le saawe to yauŋ vaen anooŋa ivot, ra imbaaŋ besooŋa tooni ee ila to yes uraata tawe. Leso igig zi, ve igham vaen anooŋa siriv tau tighuru pa uum tauŋa na. Eemon saawe tau besooŋa tana ila peria toozi, tikisi ve tilosi. Ra tiziire niima ŋginaaŋa, gha imuul ila. Tauvene uum tauŋa imbaaŋ besooŋa tooni ite ila. Eemon i paam, tiravu izala daaba, ve tipamayaŋini. Ra uum tauŋa imbaaŋ besooŋa tooni ite imin tol aana ila. I ila ivot toozi, ve tiravu imaat. Ve besooŋa tooni siriv, tauvene paam. Tirav siriv le naghozi isaghat, ve siriv, tirav zi timatmaat.
“Besooŋa tooni tisov titoova le mako, ve ŋeer eemon ta ilepleep. Ene i tauu naatu tau i loolo igheen tooni kat. Tauvene imbaaŋ naatu tana ila. Pasaa, igham ŋgar tauvene: ‘Ighe taug natug ila, ene aat tiroron pani ve tilooŋ aliiŋa.’ Eemon saawe tau yes uraata tana tighita naatu ilaghlaagh soghan gha ilam, tivasavo zi tighe: ‘Ou, aghita! Ewe tiina toit naatu, tauta ilam we. Murei, i pale ighamuur gabua naol isov to taama. Tala taravu imaat. Leso gabua tau i eeza pani ne, taghamu imin leen!’ *
Tauvene tila gha tikisi, ve tiravu imaat. Ra tisur paata izaa, ve tila tisiki ila pa muuri.” *
Yesu isavia saveeŋ tane le isov, ra ighason zi ighe: “Yam agham ŋgar mindai? Pale uum vaen tauŋa igham mindai pa yes uraata tawe? I pale ilam ve irav zi tisov timataar, ve ighur uum vaen tooni ila tamtamon siriv nimazi, leso tiŋgini.” *
10 Ra Yesu isaav pazi muul ighe: “Maaron aliiŋa ziiri ee tau tiboode na, yam awaato, ma mako? Saveeŋ tawe isaav ighe:
‘Maet tau yes to raoŋ ruum matazi veleghini, ve tisiki ilale, tauta imin puughu pa ruum iyooz ve ipaloti. Leso ruum iyooz ariaaŋ izala paavo.
11 Maaron tauu igham ŋgar tane ivot.
Ve yei nighita imin gabua ŋgereeta ee ila matamai.’ ” *
12 Yes daaba tilooŋ saveeŋ palelaaŋ tane, ve tighilaal tighe Yesu isavia saveeŋ tane iŋarui zi. Tauvene tighe tikisi pataghaaŋ. Eemon tiroi pa eval tiina, tauta tipuli, ve tighau tila.
Ghasoniiŋ to sikiiŋ takes ila pa kinik tiina to Rom
(Mt 22:15-22; Lu 20:20-26)
13 Murei ra, daaba to yes Yuda timbaaŋ zeran tutuuŋa tomania Erod ziŋeera siriv tila to Yesu. Yes tighe titombaana pa savsaveeŋ, ve ighe isik aliiŋa eta isosor, mako imin puughu pani to tipayooze pa savsaveeŋ. 14 Tauvene tila tivot tooni, ve tigham saveeŋ ŋgoreeŋ pani tighe: “Mos puughu, yei niwatagh: Yo ŋeer to saveeŋ onoon mon. Isaav ighe tamtamon ezazi tintiina, ma lezi ezazi mako, na yo ugham ŋgar pa gabua tauvene mako. Usasavia ŋgar raraate mon pa tamtamon tisov, ve usavsaav ghazooŋ ila matazi. Ve isaav ighe upaghazoŋai tamtamon pa eez to Maaron, na saveeŋ tsio isov, ene onoon mon. Tauvene usaav ghazooŋ payei. Isaav ighe iit Yuda tasik takes ila pa kinik tiina to Rom, pale iduduuŋ pa tutuuŋ toit, ma mako? Tasik, ma ileple?”
15 Eemon Yesu iwatagh karom toozi wa. Tauvene isaav pazi ighe: “Puughu mindai ta yam aghe atoov ghau? Maet tau tasiksiki pa takes na, agham eta ilam naghita.” 16 Tauvene tigham maet denari ee ila tooni, ve ighason zi ighe: “Laak, sei anunu ve eeza tane?”
Yes tiyol ghasoniiŋ tooni tighe: “Ena kinik tiina to Rom.”
17 Yesu isaav pazi muul ighe: “Tauta ena. Ighe gabua to kinik tiina to Rom, na aghamu imuul ila pa i tauu. Ve gabua to Maaron, o apamuule ila pa Maaron.”
Yes tilooŋ saveeŋ tooni tane le tirur pani. *
Ghasoniiŋ pa burigiiŋ to yes mateegha
(Mt 22:23-33; Lu 20:27-40)
18-19 Yes Sadusi tisavsaav tighe yes mateegha irau tiburig mako. Tauvene Sadusi siriv tila to Yesu, ve tighasoni tighe: “Mos puughu, muuŋ Mose ibood tutuuŋ pait tauvene: Ighe ŋeer eta ivai, ve yesuru azaawa lezi natuzi eta mako, ve tamoot imaat, ene aat taazi ivai naar tooni. Leso livaa ipoop, ve natuzi tana iyol taama olman tau imaat na, ve iyooz pa gabua tooni. *
20 “Laak, saawe ee, toŋvetaz liim ve ru tilepleep. Ŋeer aidaaba ivai, eemon le naatu mako, ve imaat. 21 Tauvene taazi tau itaghoni na, igham naar tawe ve ivaii. Eemon taazi tawe paam, le naatu mako, ve imaat. Ra tazizi ite tau imin tol na, ŋgar raraate ivot pani paam. Le naatu mako, ve imaat. 22 Tighamgham tauvene le yes liim ve ru tivai livaa eemon tana, ve timatmaat le tisov. Ve lezi natuzŋa mako. Murei ra, naar tana paam, aana imaat. 23 Laak, saawe to Maaron ighe ipaburigin yes mateegha, ene pale livaa tawe imin sei kat azaawa? Pa yes liim ve ru ta tisov tivaii.”
24 Yesu iyol aliŋazi ighe: “Oyai, yam tane awatagh Maaron tapiri ve saveeŋ tooni rigta mako. Tauta ŋgar tsiam ikau. 25 Saawe to Mboŋ Murei, ve Maaron ighe ipaburigin yes mateegha, ene tamtamon irau tivai muul mako. Lepoghazi pale imin yes aŋela tau tileep izi nugh sambam. *
26-27 Aiyo, yau naghe naghason gham pa burigiiŋ to yes mateegha. Mindai, saveeŋ ziiri ee tau Mose iboode na, isavia saawe tau Maaron ivot tooni imin yav ighanghan ila ai marani. Yam awaat saveeŋ tawe, ma mako? Saawe tana, Maaron isaav pani ighe:
‘Yau Maaron to Abaram, Maaron to Isak, ve Maaron to Yakop.’ *
“Maaron, i Maaron to yes mateegha mako. I Maaron to yes tau tileep matazi yaryaare. Tauvene ŋgar tsiam isapir kat.”
Tutuuŋ sindei ta tiina kat iliiv tutuuŋ tisov?
(Mt 22:34-40; Lu 10:25-28)
28 Ŋeer ŋgara ee to tutuuŋ ilam ve ilooŋ Yesu tomania yes Sadusi tivazorai zi pa savsaveeŋ. I ilooŋ saveeŋ to Yesu, ve ighita ighe Yesu iyol duduŋai ghasoniiŋ toozi. Tauvene aana ighason Yesu ighe: “Tutuuŋ sindei ta tiina kat iliiv tutuuŋ tisov?”
29 Yesu iyol ghasoniiŋ tooni ighe: “Tutuuŋ tau tiina kat iliiv tutuuŋ tisov, ene vene:
‘O yam Israela alooŋ! Tiina toit Maaron, i mon ta Maaron tauu. *
30 Tauvene lolom pa Tiina tsio Maaron. Ughur lolom tomania ŋgar tsio ve tapirim isov ila pani.’ *
31 “Ve tutuuŋ tiina ite tau imin ru pani, ene vene:
‘Lolom pa tamtamon ve ugham poghani zi, imin lolom pa taum.’ *
Tutuuŋ eta iliiv tutuuŋ ru tane mako.” *
32 Ŋeer tawe ilooŋ saveeŋ tane, ve isaav pa Yesu ighe: “Mos puughu, saveeŋ tsio, ene iduduuŋ kat. Saveeŋ tau usavia, ene onoon mon. Pasaa, Ŋeer Tiina mon ta Maaron tauu. Maaron ite paam mako. *
33 Tauvene isaav ighe iit taghur loloon tomania ŋgar toit ve tapiriin isov ila pani, ve taghur loloon pa tamtamon ve tagham poghani zi imin loloon pa tauun, ene gabua tiina kat. Iliiv gabua naol isov tau taghur zi izala artaal leso yav ighan dodolin zi, tomania watooŋrau siriv tau taghamgham zi ne.” *
34 Yesu ighita ighe ŋeer tana iyol saveeŋ toman ŋgar poia, tauvene isaav pani ighe: “Yo uleep malau pa pooz to Maaron mako.” Saawe tana ve ila, tamtamon tighason Yesu pa saveeŋ eta muul mako. Pasaa, tiroi pa saveeŋ tooni.
Isaav ighe Mesia ivot ila to kinik David, pale eeza irau iliiv David mindai?
(Mt 22:41-46; Lu 20:41-44)
35 Yesu ipaghazoŋai tamtamon pa Maaron aliiŋa ila sirsiir to Rumei Tiina loolo, ve ighason zi ighe: “Laak, puughu mindai ta yes ŋgara to tutuuŋ tighe Mesia pale ivot ila to kinik David paaghu tooni? 36 Pa muuŋ, Avuvu Patabuyaaŋ ipaburigin David, ve isaav tauvene:
‘Maaron isaav pa Tiina tsiau ighe:
“Ulam mbolem izi ila pa nimag tapir,
le irau natatan koiamŋa ve tapirizi isov kat, ve uvaghaaz zi ila aghem saamba.” ’ *
37 “Aghita. David tau iwaat Mesia ighaze ‘tiina toni.’ Eemoghon Mesia, ye siŋ to David. Mbeb tonene, ŋgara vena?” §
Eval tiina tau tiloŋlooŋ Yesu saveeŋ tooni, tintinizi ve lolozi poia kat.
Yesu iveveen tamtamon pa ŋgar pakuruuŋ to yes ŋgara to tutuuŋ
(Mt 23:1-36; Lu 20:45-47)
38 Yesu ipaghazoŋai tamtamon pa Maaron aliiŋa, ve isaav pazi ighe: “Matamim imomoos pa yes zeran ŋgara to tutuuŋ! Yes tighe tinonogh zi pa nonoghiiŋa toozi mamalaua, ve tilaghlaagh taghon maaran aate. Leso tamtamon tighit zi, ve tisavia saveeŋ popoia pazi imin pakuruuŋ zi. 39 Ve isaav ighe tiloŋ tila rumei, ma tila pa ghanghaniiŋ, ene tighe le tileep ila paŋ popoiazi tau tighur zi pa yes tau ezazi tintiina na. 40 Yes titotombaan zinaara ve tigham ruum toozi tomania saveeŋ mariŋ toozi imin lezi. Ve tiyotyoot suŋuuŋ toozi le malaua kat. Leso tamtamon tighit zi tighe yes zeran patabuyaaŋa. Tauvene atuya tau murei pale izaa toozi, ene tiina le tiina kat.”
Paitooŋ to naar ee
(Lu 21:1-4)
41 Yesu mboole izi Rumei Tiina naagho igharau nugh tau tamtamon tighurghur paitooŋ toozi ila na, *
ve maata ilala pa eval tiina tau tila pa ghuruuŋ paitooŋ toozi. Kuaz tauŋa katini tila, ve tighur maet tintiina ila. 42 Ra naar mbolaaŋa ee paam, aana ila ve ighur maet siŋsiŋai geegeu ru ila. 43 Yesu ighita gabua tana, ve ipoi mbiwa tooni tilam, ve isaav pazi ighe: “Yau nasaav payam kat. Naar tawe, i livaa mbolaaŋa. Eemon maet tau i ighuru we, ene iliiv maet tau tamtamon tisov tighuru na. 44 Pasaa, yes tisov lezi maet tiina ighengheen, ve tighur ŋgiira mon. Ve naar tawe, mbolaaŋ ighamu. Eemon maet tooni rig to iŋgini pa lepoogh tooni, tauta ighuru isov ila.” *
* 12:1 Paesiiŋ to saveeŋ ziiri tane igheen ila Mt 21:33. * 12:1 Mbo 80:8+; Is 5:1+ * 12:7 Mt 27:18 * 12:8 Hib 13:12 * 12:9 Mbaŋ 13:46, 28:28 * 12:11 Mbo 118:22+ 12:17 Paesiiŋ to saveeŋ ziiri tane igheen ila Mt 22:21. * 12:17 Gnp 1:27; Ro 13:7; 1Pe 2:17 * 12:18-19 Lo 25:5; Mbaŋ 23:8 * 12:25 1Kor 15:42-53 * 12:26-27 Igham 3:6; Mbaŋ 7:32; Hib 11:16 12:26-27 Paesiiŋ to saveeŋ ziiri tane igheen ila Mt 22:32. * 12:29 Lo 6:4+ * 12:30 Lo 10:12+ * 12:31 Wkp 19:18 * 12:31 Ga 5:14; Yems 2:8 * 12:32 Lo 4:35, 39 * 12:33 Mbo 40:6-8, 51:16-17; Mt 9:13 * 12:36 Mbo 110:1; Mbaŋ 2:34+; 1Kor 15:25; Hib 1:13 § 12:37 Paesiiŋ to saveeŋ ziiri tane igheen ila Mt 22:45. * 12:41 Yes Yuda tigharaat gabua imin makau zooŋa mamalaua saŋavul ve tol (13), ve tipayooz zi ila Rumei Tiina naagho, leso tamtamon tighur paitooŋ toozi iloŋ ila. * 12:44 2Kor 8:1, 12