Sepinien xa diamu te
Temis
?Visi iaxa tetis uvei ak?
Moletin xa tetis uvei ak, hisen Temis. Xi tehiteni xa tehe moletin te polien na Iesu Kristo xa tehe Suv nan. Tuneli xati tehe Iesu xal Siud (xa hisen teimun tehe Sudas), e xi tehe vat te sias te hal Serusalem. Tave ti neta xa Siud xal Temis lube tua xati na Iesu, lutnake reitin ti xa Iesu tehe Mesaea e melele xa xi temeul tamu teta. E Iesu testal mi Temis tetutou ni mea rilomunen nan. Di, Temis xal Siud mei luteneket en sung. Di, xalu lutepol tetel Kristin xil e mei lutehe elda nae. Temis temat e huram hanutap tol e lu mun AD (huram 62 tetutou ni poten na Iesu) e he vat xil na Siu xil e hal Serusalem xa latehov vini.
?Visi iaxa tevuli uvei ak tetiamu?
Temis tetis uvei ak teha mi Siu xil xa latehe Kristin xil xa latetasil ba lateti e rute xil vus e ut etan. Xi tetis uvei ak sangas ni huram hanutap lu e tol e he sav mun (48) AD tetiamu ni vitueien xa eilep tetel Pol xal Saelas usil Kristin xil xa latave ngan Siu ti e huram hanutap lu e he xalu mun (50) AD.
?Veneh vari Temis tetis uvei ak?
Temis tesel xat Kristin xil tengan lipisen reitinen te neketen nae ixo sexien hos xil - Kristin xil xa latehe Siu xa latetasil ba lateti e tan na ngan xil xa latave Siu ti di latenemi latehit pipin tang tengan lineket e Hi e Iesu Kristo ixo nenemien nae kestang. E Temis tesel xat xil tengan ti lipol ni naha xa sepinien na Hi di biteni. Temis tehiteni mun xa hisit neketen xa sexien hos xil teni tovuol mat tang.
Temis tesel xat Kristin xil tengan lisoh ixeih e melele xa lihisu e sakpisien xil e melele te xeih xil - Kristin xil di latehisu ni hisit melele te xeih sav xil. Ma tesel xat xil tengan lisokil e neketen nae vengan xa ti lihur meulien sal. E ien tehei tengan likila xa sakpisien xil xa di bemei e xil taxo Hi ti, e texo nenemien tesa nae xil tang.
Temis tesel xat Kristin xil tengan sepinien e sexien nae xil ihusil metisouen xa nggo ut nesao - Temis telongeong ni xa Kristin xil di lale ras suse te reitinen na Hi, di lalonge misa e lamesei, di langor e lasep koai, e di lapol ni sexien tesa xil vengan xa eheien nae di e holesok xil na mosav xil. Ve rin ak, Temis tesel xat xil tengan lisis mi Hi tengan isa metisouen nan mi xil. Metisouen ak ipispisi mi xil ni sexien xa liti ihos itel mosav xil e itep iaxa linamaen sexien nae tetiamu ti nalihi nenemien nae mun.
Temis tesel xat Kristin xil tengan lixuxou kuhi e linamaen nenemien te mani ti nalihi nenemien nae - Temis telongeong ni xa ngan xil te sias di latemerere ni ngan xil xa holesok nae holu e di latenem male ni movotei xil tang. E ngan xil xa holesok nae tehe holu latepurun ngan xil xa holesok nae tehe tovuol. Temis tesel xat Kristin xil ak tengan liling eheien nae e Hi itel sepinien nan, e linaling eheien nae ti nati e holesok xil te ut etan.
Nenemien xa eilep te uvei ak de Temis 2:18
E vahit moletin tei vahiteni minou vahit, “Rut moletin xil langgur neketen kestang, e rut moletin xil langgur neketen del sexien hos xil teni mun.” E nenemien na moletin ak tamal ti. Moletin ti misakras vapisen reitinen te neketen nan xosxa sexien hos xil teni tovuol. E inou nikila nipisen reitinen te neketen navan ixo sexien hos xil teni.
?Naha iaxa di e uvei ak?
1. Selxatien tengan Kristin xil lisoh ixeih e neketen nae e melele xa labisu ni sakpurunien xil. (1:1-18)
2. Sexien hos na ngan xil xa neketen nae be reitin. (1:19–5:20)
a. Ngan xa neketen nan be reitin di milong xat sepinien na Hi. (1:19-27)
b. Ngan xa neketen nan be reitin naketeh ni ti navit moletin tei mili moletin sav xil. (2:1-13)
c. Ngan xa neketen nan be reitin ipisen kil xi ixo sexien hos xil nan. (2:14-26)
d. Ngan xa neketen nan be reitin di ngguxou kuhi ve sepinien nan xil. (3:1-12)
e. Ngan xa neketen nan be reitin di nggusil metisouen na Hi. (3:13-18)
f. Ngan xa neketen nan be reitin di miling nenemien nan be tan pe met Hi. (4:1-12)
g. Ngan xa neketen nan be reitin di miling nenesien nan e Hi e tave holesok xil ti te ut etan. (4:13–5:6)
h. Ngan xa neketen nan be reitin di datil mei rilomunen na Iesu Kristo del nenemien xa teviei. (5:7-12)
i. Ngan xa neketen nan be reitin be moletin te sisen. (5:13-18)
j. Ngan xa neketen nan be reitin di misak pisi tengan vahiles mosav xil ra suse te maten xa ladi en. (5:19-20)
1
Sepkilaen na Temis usil uvei ak
Inou, Temis, nabe moletin te polien na Hi e na Suv Iesu Kristo.
Nabit ‘bos makoe’ mi xamim xa mustal munggo vatimol xa mahulong lu e le tei (12) te hal Isrel, xa sakpurunien xil tesak ni xamim muletasil ba mudi e rute xil vus nggoni ngan halesav xil.*
Neketen e metisouen xa nggo Hi itutou ni ngan xil xa di labisu ni melele xil te xeih
Tuxoli e hinoxoli xil, melele xa di mubisu ni melele xil te xeih nggo suse sav xil munalonge ti nasa ven, e muhesi xamim tang. Vengan xa mukila xa holesok xil xa di misak pis neketen namim ti isak ni xamim mei mukila musokil mak mu. E melele xa musokil e neketen xil namim vehakut, isak ni mumatu kuhi e neketen namim e sexien namim imal tevi. Imak, ma munave tamure ni ti neta melele xa ti muhisu ni holesok xil vus xa ti imei.
E xosxa tei e xamim be tamure ni metisouen e meulien nan, ma isis Hi ni e xi isa ni mini. Isa ni mini vengan xa, vehakut, Hi besi xi tengan vasa holesok xil xa bos mi moletin xil. E melele xa xamim di musis Hi ve neta ngan, muneket ixeih xa Hi di milong sisen namim e isa huite teni. Nenemien namim usili nave lu ti, vengan moletin xa taneket kuhi ti e Hi, xi tara kat ti e di pol lualu ni holesok xil nggoni tahe tei xa mea e mesal e votiang dit divinlil ni. Hisit moletin xa mak nanem ti nahit Hi isak ni huit sisen nan mei istal, vengan xa Hi mikila xa nenemien nan usil sisen nan be lu e xi tara kat ti e rin xil holu e meulien nan.
Momal xa moletin xil vus lavesi xil ve naha xa Hi tepol ni ve rin nae
Xamim xa holesok namim e ut etan tovuol, mukila musep koai vengan xa mutehur his xa be nesao pe met Hi. 10 E xamim xa holesok namim holu, neta sav xa, vatei, holesok namim xil ikesae ixoni hosien te hungovae tei, mukila musep koai vengan xa mutehur hisit his xa pipin mi moletin sav xil pe met Hi. 11 Reitin, hungovae tei, melele xa eai be nesao e minggan nggeih, misin xat hungovae ak e misak ni hosien teni di mikesae, mei melles, e mot be tan. Nggusil hisit sexien ak, e melele taxa moletin tei xa holesok nan holu di tamu pol ni polien nan xil, xi ikesae itel holesok nan xil.
Hi tave vatite te melele te xeih xil mu sakpisien xil ti
12 Tuxolxatien na Hi iti mi ngan xil xa di lasokil e melele xa di labisu ni melele te xeih xil e sakpisien xil. Lihesi xil vengan xa ngan xil xa di lasokil e neketen nae mak lihur huit neketen nae xa ihe meulien sal xa Hi Suv tehit xati mi ngan xil xa eheien nae di en. 13 E melele xa di ranggur sakpisien tengan rapol ni neta xa vasa, rinanemi ti rinahit Hi iaxa di misak pis xir. Sakpisien ak misakras vaxo Hi vengan xa xi misakras vasak pis moletin tei vaxo rin te tesaen. Ngan ak be reitin vengan xa tesaen misakras vasak pis Hi vari. 14 E sakpisien xil nggo tine moletin tang, e melele xa eheien nan de neta tei xa misa, e maen ni milihi nenemien nan. 15 Di, eheien e neta xa misa xiak di meul xuxus e nenemien nan nggoni ngan xa tuvava tei di meul xuxus e vang ninen. Reitin, eheien tesa ak di meul xuxus ba vuma ... mei mistal e valkesao be sexien te tesaen. E melele xa tesaen ak mei imeul ihe eilep e meulien na moletin ak xa temaen ni tengan vameul, tesaen ak ihiles ihas vini vari. 16 O navan xil li, vengan xa rin ak be reitin, munahusil pispisien te luvosen xil ti usil Hi.
17 E bos xa mukila xa sanien xil vus xa bos e momal tevi di lastal langgo he Hi Tamer xa de ut nesao xa besi xi tengan ti vasa xil. Xi iaxa be vatit miehen xa tepol ni eai, aveti, e hitu xil. E sexien nan xil taviles ti vaxoni nini neta tei xa mieh e, di, bilhiles mei maluxoluk. 18 Nggusil nenemien nan, Hi tesak ni xir mei rabe neta hu texo sepinien te reitinen nan. Xi tepol ni temak vengan ien bei tengan vasak ni xir mei rave eilep raleli holesok sav xil vus xa xi tepeas ni, nggoni ngan xa rabe muimol teni.
Melele xa di rateong ni sepinien na Hi, momal mun tengan ripol ihusili
19 Tuxoli e hinoxoli xil, bos mak mu tengan xamim vus mutemanon tengan muteong kuhi ni sepinien na mosav xil, e munatemanon ti tengan munaso sepinien tova. Ma munave hisit moletin xil ti xa iexil di mikat manon. 20 Vengan melele xa iemim di mikat, musakras mupol ni ti neta xa vamal pe met Hi. 21 Misak ni, muso sen sexien tesa xil liha vengan xa lapuru pupu e di labo e meulien namim. E itel nenemien xa ihe tan, muhur pilei sepinien xa Hi telih xati tete meulien namim e mupol ihusili. Reitin, muhur pilei vengan xa xeihen di en tengan vateh meulien e xamim.
22 Melele xa di mulong sepinien na Hi, bos xa ti mupol ihusili. Vengan xa ngan xil xa latahusili ti, xil di laluvos xil mun tang. 23 Reitin, xosxa moletin tei di milong sepinien na Hi e di tapol ti vahusili, ma xi nggoni moletin xa ba pus valnaon e kilas tei. 24 E melele xa be reling kilas ak, ien bovorong ni valnaon mun vari. 25 E xamim mube ngan xil xa di mupus rae na Hi xa momal tevi xa ikila isak ni xamim mumeluv ra ekaten te lepisien na Hi xa iha xat tesaen. Ma, munem xati e muhusil xat kuh naha xa di biteni. Imak, ma tuxolxatien na Hi iti e meulien namim.
26 Xosxa mubit mube moletin xil xa di munggusil kuh sexien xil te neketen pe met Hi, e mutaxuxou kuh ti ve sepinien namim xil, ma di muluvos xamim mun tang e neketen namim tave reitin ti. 27 Hisit sexien xil te neketen xa bos mak mu e memese tevi pe met Hi Tamer mak: ti mulaxat kuh timaru xil e tunau xil xa lakameti nggeih e meulien nae, e ti munamaen meulien namim ti mei nahe muis ni tesaen xil te ut etan.
: Tem 1:1 : Mat 13:55; Mak 6:3 : Pol 12:17; 15:13,19; Kal 2:9,12 : Sion 7:3-10 : 1Kor 15:7 : Pol 1:14 : 1Kor 9:5; Kal 1:19 : Tem 1:1 : Tem 1:22,25 : Tem 2:17 : Tem 1:12 : Tem 1:12-18 : Tem 5:19 : Tem 5:13-14 : Tem 3:14 : Tem 4:1-4 : Tem 1:5 : Tem 3:17-18 : Tem 2:1-4 : Tem 2:5-7; 5:1-6 : Tem 4:4 1:1 Pol 15:23; 1Pit 1:1 * 1:1 Latekes Kristin xil ni ‘halesav xil’ vengan xa vonexil xati be ut nesao. Latehit usili e Pol 8:1,4; 11:19. 1:2 Rom 5:3-5; 1Pit 1:6 1:3 1Pit 1:7 1:5 Pro 2:3-6 1:6 Mat 7:7; Mak 11:24 1:10 Sam 102:4,11; Aes 40:6-7; 1Pit 1:24 1:12 1Kor 9:25; 2Tim 4:8; 1Pit 5:4; Rev 2:10 1:17 Mat 7:11 1:18 Sion 1:13; 1Pit 1:23 1:19 Ekl 7:9 1:21 Kol 3:8; 1Pit 2:1 1:22 Mat 7:26; Rom 2:13 1:25 Rom 8:2; Kal 6:2; Tem 2:12; 1Pit 2:16; Sion 13:17 1:26 Sam 34:13; 39:1; 141:3