12
Iesu pispisi usil Sabat
Mak 2:23–3:6; Luk 6:1-11
Vatei, e Sabat, Iesu e moletin nan xil di lakakao langgur xoteh naho tei te uit. E melele xa di lakakao laba, moletin nan xil, mae nggat xil, ma laki xoteh utut uit xil e di langga ni. E melele xa Farasi xil lapusi, lasepin mi Iesu labit, “Pus ti mu. Naha xa moletin nam xil di lapol ni di langgur xoteh rae na Mosis usil Sabat.”
E Iesu bit rilomun ni mi xil bit, “?Midep? ?Xamim mutavuli ti naha xa suv toto Deved e moletin nan xil latepol ni melele xa mae teat xil? Deved tehe vangit Nim Tavolin na Hi e tehur beret eo xa pris xil kestang lakila lava ni. E Deved del moletin nan xil latea beret ak, neta sav xa latehur xoteh rae tei na Mosis. ?Midep? ?E ut sav, mutavuli ti xa e Sabat xil vus, pris xil xa di lapol e Nim Eo di langgur xoteh rae na Mosis usil Sabat, e pe met Hi, latapol ni ti tesaen? E xosali, moletin tei mistal xa be eilep mak mu mili Nim Eo na Hi. Vanuvei Eo na Hi di biteni bit, ‘Ieok ti tavei sanien eo namim xil kestang, e ieok bei mak mu tengan iemim isae e moletin sav xil.’ (Hos 6:6) Xosxa mukil koute te sepinien ak, ma munasa ti sepinien te xeih ak mi ngan xil xa latapol ni ti neta vasa. Moletin navan xil latapol ni ti neta vasa vengan xa xil di langgusil xat nou, Nat Moletin. E inou nabe eilep mak mu nali Sabat.”
Di, Iesu e moletin nan xil labe reling rute ak e labe nim te pispisienna Farasi xil ak. 10 E moletin tei xa hen mikavui da. E rut moletin xil mun ladi xa iexil bei tengan liso sepinien tova iha xat Iesu ve neta ngan. Misak ni, xil lasisi labit, “Hiteni mi xamem. ?Rae xil na Mosis maen ni tengan lapol ni moletin tei mei bos rilomun e Sabat?”
11 Iesu bit rilomun ni mi xil bit, “?Midep? ?Xosxa tei e xamim, sipsip tei san mot be vul e Sabat, ma ipol ni naha mini? Xi ha ipo rati ra vul ak. 12 E moletin tei bos mak mu mili sipsip tei. Ma rae nar xil maen xir ti ripol ni sexien hos xil e Sabat.”
13 Di, xi biteni mi moletin xa hen mikavui bit, “Te momal ni hem.” Ma melele xa miso hen momal, mei bos rilomun nggoni hen tei mun tesav.
14 E Farasi xil lastal e di lasep ves suse tova tengan lihas vin Iesu ixo en.
Iesu pisen ni xa xi iaxa be moletin te polien xa Hi tehosei
15 E Iesu mikila xa Farasi xil ak iexil bei tengan lihas vini, ma xi be reling rute ak. E tatit moletin xil holu langgusil Iesu e xi midal rerat mesien ra ngan xil vus xa lamesei. 16 E melele xa di pol ni, di misep xol xil tengan linavit ti mi moletin sav usil naha xa xi di tepol ni mi xil. 17 E holesok xil ak testal tengan vasak ni naha xa Hi tesep lelen ni texo provet Aesea mei ihe reitin xa tehit,
18  “Ngan ak be moletin te polien navan xa natehosei,
eheien navan di en e nabesi nou ven.
Nise xati ni Ninin navan,
e xi ihithiteni mi moletin xil te ut etan xa latave Siu ti xa Hi ipol ni naha xa momal mi xil.
19  Xi nangor ti natel mosav xil e nameun votei ti.
Io, moletin ti nalong raen nave nesao usil suse xil.
20  Ve esaeen nan di e ngan xil xa lataxeih ti,
xi napol ni ti neta naxeih mi xil.
E ngan xil xa lamerou tang,
xi napangei xil ti.
Xi ipol ni imak ituxoh
melele xa isak ni sexien xil xa momal pe meten mei ili sexien xil xa tamal ti.
21  E moletin xil te ut etan
mei liling nenesien nae e hisen.” (Aes 42:1-4)
Farasi xil Lakes Iesu ni Temat
Mak 3:20-30; Luk 11:14-23; 6:43-45
22 Di, rut moletin xil ladel moletin tei bemei visal Iesu. Moletin ak, meten bar e misakras vasepin vengan ninin tesa tei da en. Ma Iesu misak ni moletin ak mei miketeh e misepin rilomun. 23 Ngan xil xa lapusi, latemanin ni labit, “?Midep? ?Moletin ak be ngan xa istal ixo vatimol na suv toto Deved xa Hi tehit xati tengan isa ni imei?”
24 E melele xa Farasi xil lalong sepinien na moletin xil ak, labiteni mi xil labit, “!E‑e! Moletin ak mikila vahol rerat ninin tesa xil tang vengan di pol del xeihen xa Belsepul,* suv toto na ninin tesa xil, di misa ni mini.”
25 E Iesu mikil nenemien nae, ma biteni mi xil bit, “Xosxa moletin xil na suv toto tei di labae mi xil mun tang, ma xeihen na suv toto ak mei ihe neta sav tang. E xosxa moletin xil xa ladi vituei e metimal mu vatimol tei di labae mi xil mun tang, ma his metimal mu vatimol ak ikesae. 26 Ma xosxa Belsepul di minggol rerat ninin tesa nan xil, ma xi di bae mi xi mun tang. Xosxa imak, ma xeihen te lelaxatien nan ilesae relingi. 27 ?E xosxa Belsepul di misa xeihen minou tengan nahol rerat ninin tesa nan xil, ma midep mi moletin namim xil? ?Xil langgol rerat ninin tesa xil ra moletin xil del xeihen na visi? Xil iaxa di lapisen ni xa neta xa di musep usili tamal ti. 28 E xosxa inou di nanggol rerat ninin tesa xil ra moletin xil nggo xeihen xa Ninin na Hi di misa ni minou, ma ngan ak di pisen ni xa lelaxatien na Hi xa be suv toto di mistal tuei mi xamim.
29 “Nihit kila mi xamim ixo vole tei. Moletin tei misakras vahe nim ma silixin tei tengan vakan ni holesok nan xil melele xa xi da tamu e tim san. Itiamu, ha ivar xat silixin ak. Ti, ikila ihe nim man e ileh vuol ni holesok nan xil vus.
30 “Ngan xil xa latamos ti vatel nou, xil di labae del nou. E ngan xil xa latatutou ni nou ti tengan maleh viton moletin xil vaxoni sipsip xil, xil di langgol rerat xil e di laloh tetasil. 31 E nabiteni mi xamim, Hi mikila vaketeh vamal rilomun mi ngan xil xa lapol ni hisit tesaen savsav xil mu lasep purun his Hi mu his moletin sav. E moletin xa misep purun his Ninin Eo, Hi misakras vaketeh vahos rilomun mini. 32 Reitin, ngan xil xa di lasepin misa minou, Nat Moletin, Hi mikila vaketeh vahos rilomun mi xil. E ngan xil xa lasepin misa mi Ninin Eo, Hi naketeh ti navos rilomun mi xil, xosali mu melele xa ti imei.
33 “Xosxa vatiei tei bos, ma huite teni mun ihos. E xosxa vatiei tei misa, ma huite teni mun isa. Huiei iaxa di pisen ni xa vatiei tei bos mu misa. 34 !E xamim munggoni vanut tetal sasa xil xa di langas vin moletin xil ni vulongexil! ?Xamim mukila musep usil holesok xil xa bos itep? !Musakras! Vengan xa moletin xil di lasep usil naha xa di e iexil, e xamim mube moletin tesa xil. 35 Moletin hos tei, ien polu ni nenemien hos xil, ma di misepin usil holesok xil xa bos. E moletin tesa tei, ien polu ni nenemien tesa xil, ma xi di misepin usil holesok xil xa misa. 36 Nabiteni mi xamim, e Melengien te Lepisien, Hi ilepis sepinien talang namim xil vus xa di muso ni, e isa pangasien mi xamim ven. 37 Reitin, itel sepinien namim xil tang, Hi ipus kila xa mumal mu mukavui, e isa naha xa imal mi xamim vus ihusili.”
Titsa xil te rae na Mosis del Farasi xil lasis Iesu tengan vapol ni neta tova xa eilep tengan like reitin en
Luk 11:24-26,29-32
38 Di, rut titsa xil te rae na Mosis del Farasi xil mun lamei visal Iesu e labiteni mini labit, “Titsa, iemem bei tengan upol ni neta tova xa eilep tengan mapus kila xa be reitin xa xouk onggo visal Hi.”
39 E Iesu bit rilomun ni mi xil bit, “Xamim, moletin xil te xosali ak, mukavui e mustokovein Hi nggoni atou xa mistokovein tiramue xati nan tengan vahur tiramue sav tova. Ve rin ak, iemim bei tengan mupus neta tova xa eilep tengan muke reitin xa natexo visal Hi namei. E ninapol ni ti neta xa eilep ve xamim. Mupus neta tei takes xa ixoni ngan xa testal mi provet Siona tetiamu. 40 Vengan provet Siona tete vang meseo melengien e vongien tol (3). Nggusil sexien nen tak, inou mun, Nat Moletin, nite pe huitan te maten melengien e vongien ihe tol (3). 41 E Melengien te Lepisien, mol‑Nineva xil lisoh e lisepin iha xat sexien na moletin xil te xosali. Reitin, xil lisepin iha xat xamim vengan xa melele xa xil latehe elu mi Siu xil, latelong sepinien na Hi xa provet Siona tehithiteni mi xil, xil latehiles ra sexien tesa nae xil. E xosali, tei xa be eilep mak mu mili Siona dak ngamu. 42 Reitin, e Melengien te Lepisien, suv toto te hal Seba tetiamu xa tehe atou, xi isoh e isepin iha xat moletin xil te xosali. Vengan xi texo sotin pupu tengan mei valong metisouen na suv toto Solomon. E xosali, tei xa be eilep mak mu mili Solomon dak ngamu.
43 “Melele xa ninin tesa tei be reling moletin tei ba, di mikapis e uruvuol tengan vakamet ut tova xa bos te ngengelen. E melele xa takameti, 44 ihiteni mi xi mun tang ihit, ‘Nitilomun nihe nim mavan xa natehe relingi natemei.’ E melele xa itilomun imei, ma ikameti xa ladaveas tuei e nim ak, laling pilei holesok xil, e ninin tesav tovuol en. 45 Isak ni, xi iha e ileh ninin lu e he sav (7) xa lasa mak mu lali xi. E xil lihe nim, ha liti en. Nim ak be moletin tei, e lisak ni meulien na moletin ak isa mak mu ili ngan xa teti en tetiamu. Ngan istal mi xamim, moletin tesa xil te xosali ak.”
Iesu bit lelen ni xa visi iaxa be ninen e tuneli xil
Mak 3:31-35; Luk 8:19-21
46 Melele xa Iesu di tamu misepin mi vanut moletin xa mahulong xiak, ninen e tuneli xil lamei. Lamei lasoh ladi nga e hale e labit lisepin mini. 47 Ma moletin tei bemei visal Iesu e bit mesen ni mini bit, “Ninom e tumali xil lasoh ladi nga hale iaxor, e labit lasepin minuk.”
48 E Iesu bit rilomun ni mini bit, “?Visi iaxa be nana navan? ?Visi iaxa be tua navan xil?” 49 Di, miti mikapis e moletin nan xil e biteni bit, “?Mupusi? Ngan xil ak labe nana navan xil e tua navan xil. 50 Vengan ngan xil xa di lapol ni naha xa Tata navan xa de ut nesao ien bei tengan ti lipol ni, xil iaxa labe nana navan xil, tuxoli xil, e hinoxoli xil mun.”
12:1 Dut 23:24-25 12:2 Eks 20:10; Dut 5:14 12:3 1Saml 21:1-6 12:4 Lev 24:5-8; 24:9 12:5 Nam 28:9-10 12:6 Mat 12:41-42; Luk 11:31-32 12:10 Luk 14:3 12:11 Luk 14:5 12:12 Mat 6:26; 10:31; Luk 12:7,24; 13:16; Sion 5:9; 7:23; 9:14 12:14 Mat 27:1; Mak 11:18; Luk 19:47; Sion 5:16,18 12:15 Mak 3:7-10; Luk 6:17-19 12:16 Mat 8:4; 9:30; Mak 3:12; 5:43; 7:36 12:22 Mat 9:32-33 * 12:24 ‘Belsepul’ be his tei xa Siu xil di lakes Temat ni, xa koute teni be ‘Suv na angelu xil.’ 12:24 Mat 9:34 12:28 Pol 10:38 12:29 E vole ak, Iesu be moletin xa be nim ma Temat tengan vavar xati. Ve rin ak, xi mikila vahol rerat ninin tesa nan xil e di midal rat moletin xi ra mesien nae xil. 12:30 Mak 9:40; Luk 9:50 12:31 1Tim 1:13 12:32 Iesu di misepin mak vengan xi di pol nggo xeihen na Ninin Eo, e Farasi xil labilesi labit xeihen nan nggo Temat. 12:33 Mat 7:16-20 12:34 Mat 3:7; 23:33; Luk 3:7 12:35 Mat 15:18; Mak 7:21 12:38 Mat 16:1; Mak 8:11; Luk 11:16; Sion 6:30; 1Kor 1:22 12:39 Mat 16:4 12:40 Siona 1:17 12:41 Siona 3:5,8 12:42 1King 10:1-10; 2Kron 9:1-12; Mat 12:6 12:45 2Pit 2:20 12:46 Mat 13:55; Mak 6:3; Sion 2:12; Pol 1:14