17
Paulus asa reni kota Tesalonika reu
Basa boe ma Paulus no Silas asa laꞌok rakandoo. Ara laꞌo resik kota esa, nade Amfipolis. Boe ma reni kota laen reu, nade Apolonia. Numa naa mai, ara laꞌo rakandoo losa kota Tesalonika. Nai kota naa, hambu uma huhule-haradoik Yahudi esa.
Mete ma ara losa mamanak esa fo hambu uma huhule-haradoik nai naa, ndaa no fai hahae tao ue-osa, na, Paulus nasiꞌe maso fo tungga hule-haradoi no hatahorir. Numa Tesalonika, ana oo maso neni sira uma huhule-haradoin neu boe. Boe ma ana natuka duduꞌak no sira marai naa, pake Manetualain Dedeꞌa-kokolan. Ana tungga hule-haradoi no sara talo naa, tungga fai hahae tao ue-osa losa menggu telu tungga-tungga. Ana nafada sara nae, “Mete ma ita parisa tatalole nai Manetualain Susura Malalaon naa, na, ita bubuluk tae, ara rafada memak kana numa lele uluk mai ena rae, Hatahori fo Manetualain helu-bartaa nae nadenun mai naa ena, neu ko Ana hambu susa-sonak noꞌuk ka. Mateꞌen te Ana mate. Tehuu basa naa, Manetualain pake Ndia koasan fo tao nasoda falik kana numa mamaten mai. Hatematak ia ita bubuluk ena tae, Hatahori fo Manetualain helu-bartaak naa, ndia Yesus!”
Ara ramanene rala naa, boe ma hambu hatahori Yahudir fo mana simbok Paulus kokolan, reu rakabua ro Paulus asa. Numa hatahorir mana simbok kara raa, hambu hatahori Yunani noꞌuk ka oo hii ralan seli neu Lamatuak ena, ma hambu inak hida fo leleꞌa-nonoren moꞌok ka rai kota naa boe.
Tehuu hatahori Yahudi malanggan nara maruma naa rasakele ma dalen nara mbiri. De ara dudunggu mana loro-kook kara fo ara tao mue-anggik. Neu hatahorir rakabua noꞌuk ka ena, boe ma ara mulai tao mue-anggik numa kota naa. Ara sangga Paulus no Silas fo rae leꞌa ro sara reni hatahori noꞌuk mana tao mue-anggik kara raa reu. Basa boe ma reu nggafu fee Yason uman, nahuu Paulus no Silas leo taak numa naa. 6-7 Tehuu ara ta hambu Paulus asa ruma naa. Basa boe ma ara leꞌa ro Yason ma hatahori kamaherek laen nara hida reni mamana neole dedeꞌak reu. Ara rakasasaꞌek salak neu Yason asa rae, “Hatematak ia hambu hatahorir mai nai ita kotan ena. Hatahorir raa reni bee a reu, na, ara tao mue-anggik nai naa! Hatematak ia ara mai fo bonggar rakalulutu ita hohoro-lalanen nai ia, de ara nggatin no sira hohoro-lalanen nara! Yason ia, ana simbo nala hatahorir ia fo leo taak nai ndia uman! Basa sara laban ita hohoro-lalanen, nahuu ara ta nau manaku neu mane ina-huuk, keser. Ara kada nau manaku neu sira malangga ina-huun esa, nade Yesus.”
Hatahori moꞌo-inahuuk kara ma hatahorir maruma naa ramanene rala naa, boe ma duduꞌan nara mulai tasibu-ribu. Boe ma hatahori moꞌo-inahuuk kara maruma kota naa radenu Yason no hatahori kamaherek kara fo bae doik dadi tanda nemeheherek rae, sira ta tao mue-anggik bali, ma ara tao hehelu-bartaak fo sira ta bole ralai. Ara bae basa doik, boe ma hatahorir raa mboꞌi Yason asa reu.
Paulus asa reni kota Berea reu
10 Leꞌodaen naa, hatahori kamaherek kara maruma kota Tesalonika duduꞌa rae, malole lenak sira radenu Paulus no Silas reni mamanak laen reu. Boe ma ara radenu dua sara reni kota esa reu, nade Berea. Losa naa, ara maso reni hatahori Yahudi uma huhule-haradoin dale reu. 11 Tehuu hatahori Yahudir maruma Berea naa, ta sama leo hatahorir marai Tesalonika. Hatahori iar, ara hii ralan seli nenene ma ara nau simbok Paulus asa kokolan. Sira maruma Berea naa, nenene ratalolole Paulus asa ma ara ranori tebe-tebe Manetualain Susura Malalaon. Ara nau sangga bubuluk Paulus asa kokolan naa tebe do taa. De hatu-leledon ara parisa no lutu-lelon Manetualain Susura Malalaon. 12 Huu naa de hatahori Yahudi noꞌuk ka maruma naa ramahere neu Yesus. Leo naak oo hatahori Yunanir boe. Sira mana ramahere neu Lamatuak Yesus naa, leleꞌa-nonoren nara moꞌok ka. Hambu inak ma touk boe.
13 Tehuu neu hatahori Yahudir maruma Tesalonika mai, ramanene rae, Paulus asa fee nenorik laꞌe-neu Manetualain Dedeꞌa-kokolan nai Berea, boe ma ara tungga reu, de dudunggu hatahorir fo tao mue-anggik numa naa bali. 14 Huu naa de hatahori kamaherek kara marai Berea roke lai-lai roo Paulus neni tasi tatain neu. Tehuu Timotius no Silas leo rakandoo numa Berea. 15 Hatahorir raa ro Paulus losa kota esa, nade Atena. Basa boe ma ara laꞌo elan numa naa, de fali reni Berea reu. Ara reni hara heheluk numa Paulus mai nae, Silas no Timotius reu lai-lai fo rakabua ro ndia.
Paulus numa kota moꞌok Atena
16 Neu Paulus nahani neu Silas no Timotius fo reni Atena mai, dalen sona, nahuu ana mete-nita nai kota naa, hambu mamana sosonggok sudi nai bee.
17 Tehuu numa naa, hambu hatahori Yahudi hida ma hatahori ta Yahudi hida bali fo soa hule-haradoi neu Manetualain. Paulus maso neni sira uma huhule-haradoin neu, fo ana natuka duduꞌak no sara. Tungga faik, ana oo neni pasar neu boe, fo kola-kola no sudi see mana maik nai naa. 18 Boe ma ana nakaseseluk dedeꞌak no meser hida numa bua-aok dua mai nai kota naa, ndia Epikorus bua-aon ma Stoa bua-aon.* Tehuu neu ana kokolak laꞌe-neu Yesus nae, Ndia naa, nasoda fali numa mamaten mai ena, boe ma hambu numa sira mai ketuk rasapura amben, ma rae, “Phueh! Memak hatahori mana ombo koson baꞌin!” Ketuk oo rakatitiik boe rae, “Hatahori ia nae nakasesetik ai fo songgo-tanggu neu sira dewa feꞌen nara!”
19-21 Hatahori Atena, ma hatahori deak mana leo numa kota naa, mete ma ara ramanene sadi ka hata fo beuk, haꞌi netuduk leo nenori beuk, do, duduꞌa beuk, na, sira hatahori malelan nara rasiꞌe ranggatuuk rakabua nai lete anak esa, nade Areopagus fo ratuka duduꞌak no loa-narun. Hambu numa sira mai roke roo Paulus neni naa neu, boe ma ara roken rae, “Soba mafada ai nenori beuk naa dei! Te o kokolak dedeꞌa beuk fo tao mala ai pangganaa faa. Dadi ai moke fo o kokolak tamba faa bali, mita fo ai bisa malela.”
22-23 Basa boe ma Paulus nambariik de kokolak nae, “Basa hatahori Atena rein! Au laꞌo ndule basa ei kotam ia ena, de au mete-ita ae, memak ei manggate makalalaꞌok anggama. Au mete-ita ei mamana sosonggom mara sudi rai bee. Tehuu au mete-ita batu sosonggok esa neni surak nae, ‘Sosonggok ia soa-neu dewa fo ita ta talela sana.’ Sosoa-ndandaan nae, ei songgo-tanggu neu Manetualain ena, tehuu ei bei ta malela Ndia. Ndia ia, ndia au tui-benggan neu ei.
24 Ndia ia, ndia nakadadadik lalai no dae-inak, no basa oe-isin lalaꞌen. Ndia oo naena haak fo parenda basa hata fo marai lalai ma dae-inak boe. Dadi Ana ta leo nai uma sosonggok fo hatahori dae-bafok taok. 25 Ana ndia fee ani hahaek, ma fee masodak neu ita hatahori dae-bafok. Kekeꞌun, Ana ndia fee basa hata fo ita toꞌak. Tehuu Ndia mesa kana ta toꞌa hata esa boe na. Dadi hatahori dae-bafok ta bisa tulun Ndia. 26 Numa kada hatahori esa mai, Ana nakadadadik basa hatahori nusa-nusak nai dae-inak katematuan. Ana baꞌe fee hatahori nusa-nusak kara esa-esak nonook dae oen. Ma Ana ndia koladu fo hatahori nusa-nusak kara mori-dadi, ma ara rakalulutu, esa-esak no ndia fai henggeneen.
27 Ana tao talo naa, nahuu Ana nau ita hatahori dae-bafok sanggan fo talela Ndia no neulauk. Hatahori dae-bafok memak sangga-sangga, fama ko ara bisa ratonggo roon. Naa te Ana ta nai dook ka numa ita mai. 28 Hambu hatahori kokolak rita rae,
‘Ita hahaen, huun memak numa Ndia mai.
Ita masodan, okan memak numa Ndia mai.’
Hambu ei mana tao binim mara oo kokolak rita ena boe rae,
‘Ita tasoda, nahuu ndia.
Huu naa de ita dadi teu ndia tititi-nonosin.’
29 Naa memak tebe. Ita basa ngga ia, Manetualain tititi-nonosin. De boso duꞌa mae, Manetualain sama leo patong sosonggok fo hatahori dae-bafok bisa dokin numa lilo mbilas, do lilo fulak, do batu mai tungga sira mesa kasa duduꞌan. 30 Lele uluk, memak hatahori dae-bafok bei ta nalela dedeꞌak ia. Huu naa de Manetualain ela sara leo-laꞌo tungga sira nggoa beben naa. Tehuu hatematak ia Ana ta nau ita leo-laꞌo talo naa bali. Huu naa de Ana parenda nae, ita muste mbia-sokolaa heni sosonggok kara raa, boe ma teu tungga Ndia leo. 31 Ndia oo henggenee faik esa ena, fo Ana huku-doki basa dae-bafok ia oe-isin lalaꞌen, nahuu sala-singgon nara. Ma Ana henggenee memak Hatahori esa dadi neu Ndia Mana Maketu-maladi Dedeꞌan. Neu ko Hatahori naa naketu huku-dokik tungga ndoon. Hatematak ia manggaledok ena, Mana Maketu-maladi Dedeak naa, ndia see. Hatahori naa, ndia Ana mate ena, tehuu Manetualain tao nasoda falik kana numa mamaten mai ena.”
32 Tehuu neu hatahorir fo mana rakabua ruma naa ramanene Paulus nae, “hambu Hatahori nasoda fali numa mamaten mai”, boe ma ara hika rakatitiik kana. Tehuu hambu hatahori hida oo tao matak neun boe. Ara rafada Paulus rae, “Ai bei hii nenene papa kokolak laꞌe-neu dedeꞌak naa bali. Tehuu laꞌe esa bali dei.” 33 Basa boe ma Paulus laꞌo ela mamanak naa. 34 Tehuu hambu ketuk reu rakabua roon, nahuu ara ramahere neu Lamatuak Yesus ena. Numa sira mai, hambu esa uen soa naole dedeꞌak nai Areopagus, nade Dionisius. Ma inak esa, nade Damaris. Ma hatahori laen hida bali fo tungga sama-sama ro sara.
* 17:18 Hatahori numa Epikorus bua-aon ia mai, ara tungga meser esa, nade Epikorus. Ana fee nenorik nae, nenenin lenak mateꞌen ndia masodak fo malole, ndia kada nemeda nemehokok. Hae tao matak neu dedeꞌak laen. Ma hatahori numa Stoa bua-aon mai, ara tungga meser laen esa, nade Seno. Ana fee nenorik nae, hatahori muste bubuluk nanea natalolole ndia aon, boe ma koladu ndia duduꞌan, losa ana ta bisa nameda hedis hata-hata bali. 17:25 1 Mane-manek kara 8:27; Yesaya 42:5; Nedenuk kara Tutuin 7:49