13
1 Kirasinge yambo talapemo* kolea aili Andiyoko moloringimenga mare Ailimuni ungu umbu tonjirimuma pilku yamboma ningu siringi yema molko,** mare yamboma ungu mane siringi yema moloringi. Enenga imbime i sipe: Banapasi keme, ‘Ye Pombera’ niringi ye Simiono keme, kolea Sairini ye LLusiasi keme, (poropinji te nokorumu ye nomi kingi Erotenga ulkena ai lerimu) ye Maneyene keme, Sollo keme.
2 Kirasi pilili yamboma Ailimu* kapi ningu imbi ambolko ola linjiku langi naa nongo mi toko moloringi kinie Mini Kake Telimuni nimbendo: “Nane ‘Banapasi kinie Sollotolo teangili.’ nindu kongonomo teangili mako tangi.” nirimu.
3 Aku nirimuna pilkulie langi naa nongo mi toko Pulu Yemo kinie ungu ningulie, elte ki ola munduku ambolkolie “Pale.” ningu munduringi.
4 Mini Kake Telimuni “Elte pale.” nimbe lipe mundurumu kinie Sellusia taono maniendo pukulu, nomuna sipi lerimuna suku pukulu kolea Saipirasi puringili.
5 Sallamasi taono ongolo sipine manie pukululie, Juda yamboma maku toko Pulu Yemonga ungumu piliringi ulkemanga andoko Pulu Yemonga ungu ningu siringili. Jono Mako elte lipe taponjipe pea tapu toko andoringi.
6 Kolea Saipirasi nomu kusa suku singine lerimu kolea te. Akuna kimbu kongono tekolo kolea kangamanga ungu ningu siliku pukululie, Peposi taono nomu kelona lerimuna wendo puringili. Kanuna Juda ye te molorumu kanoringili. Kanu yemo kurumanga nomi Setenene lipe taponjirimuna ulu tondoloma tepa, yu kolo topa “Pulu Yemone ungu umbu tonjilimoma pilipu ene nimbu sikiru” nimbe yamboma kolo topa sirimu yemo. Yemonga imbimu Josua Malo. Imbi te Ellimasi niringila.
7 Ellimasi yu Saipirasi poropinji nokorumu Romo gapomano ye Sesiasi Pollasi kinie tapu toko moloringili yemo. Sesiasi Pollasi yu pilipe konginjili paa perimu yemo. Yuni ‘Pulu Yemonga ungu piliembo.’ nimbe yuni Banapasi kinie Sollotolo “Wale.” nirimu.
8 Nakolo kurumanga nomi Setenene lipe taponjirimu kinie ulu tondoloma terimu ye kanumu, yunge imbi te Ellimasi niringi, kanumuni “Naa wangili.” nimbe pipi simbe tepa, gapomano ye endisimuni ‘Eltenga ungu pilipelie ‘Sike.’ nimbe konopu alowa naa tepili.’ nimbe, endisimu pilimbe aulkemo pipi simbe terimu. (Imbi Ellimasi kanumu Giriki ungu te, kanumunge pulumu kurumanga nomi Setenenga ulu tondoloma tenjili yemo.)
9 Kanu kinie Sollo, yunge imbi te Pollo niringila, yu Mini Kake Telimu konopuna molopa kapola terimu kinie yuni Ellimasi nemo nemo nimbe kanopalie nimbendo:
10 “Nu depelemonga* malo te, nu mele sumbi silimenga opa tou te moleno. Kiyongo nimbe andopa wa nomba kolo topa tepa kenjili ulumanga pali puluma nu kinie pelemo. Ailimuni yamboma lipe taponjilimo aulkemo pipi siku, ‘Yamboma aulke tenga lupe pamili.’ ningu kolo toleno uluma manda munduku naa keleniye?
11 Aku kapola, Ailimuni nu kinie ‘Opa tou molambili.’ nikimu.
Nunge mongotolo tambulumbe kinie nu kolea pa temba mele naa kanoko, wale mare sumbulu toline moloni.” nirimu.
Pollone aku nirimu kinie tamburembu kupe mele tene Ellimasinge kumbikeremo pipi sipe sumbulu torumuna yu andopa pererimu. Yambo tene yu ‘ki ambolopa aulke lipe ora sipe memba pupili.’ nimbe kororumu.
12 Gapomano ye endisimuni ulu wendo orumu kanumu kanopalie, Aili Yesusi molopa terimu mele Pollo Banapasitolone mane siringili kanumu pilipe mini wale mundupe “I nikimbili mele sike nikimbili lemo.” nimbe tondolo mundupe pilirimu.
13 Pollo kinie tapu toko puringi yema kinie Peposi taono munduku kelko sipine Peka taono puringi. Peka akumu Pambillia poropinji lerimu taono te. Kanuna Jono Mako* elte mundupe kelepa Jerusallemendo kelepa purumu.
14 Kanu kinie Pollo kinie Banapasitolo Peka taono munduku kelkolo kolea Pisidia poropinji Andiyoko taono* puringili. Pukululie ⸤Juda yamboma koro moloringi⸥ wale Sambate kinie** Juda yamboma maku toko Pulu Yemonga ungumu piliringi ulkena puku moloringili.
15 Yambo maku toringime nokoringi tapu yemane ⸤boku lipe⸥ Mosisini Pulu Yemonga ungu manema pilipelie boku torumu ungu te kinie, Pulu Yemone ungu umbu tonjirimuma pilku yamboma ningu siringi yemane boku toringi ungu te kinie* kambu toko pora sikulie, elte walsikulie ningindu: “Angenungulutolo, ‘Yamboma ungu mane te simbulú.’ konopu léngili liemo piliemili ongo ningu siele.” niringi.
16 Kanu kinie Pollo ola angilipelie nimbendo:
“Ene Isirele yamboma kinie Pulu Yemonga imbi ambolko ola linjili yambo lupema kinie ungu te niembo piliei.” nimbelie yuni nimbendo:
17 “Olio Isirele yambomanga Pulu Yemone olionga anda kolepali mako topa “Ene kinie enene pe pe kepe kalko lingíme kinie na nokopo molombo.” nirimu.* Kanu kinie ene kolea Isipi moloringi kinie ‘Ene yambo talape paa aisili molangi.’ nirimu.** Kolea Isipi ene yambo talape paa aisili moloringi kinie yuni yunge tondolomone ene aku koleamonga ulsu memba omba,***
18 kolea ku lepa langi naa oli koleana memba pupelie, ene ponie paono talo omba pupili kolea ku leli akuna teko kenjiku moloringi mele yuni kanopalie, yunge konopuna umbuni tepili kanopa molorumu.
19 Yunge yamboma ‘Kolea Kenane kamu molangi.’ nimbelie yambo talape yepoko pakara akuna ou moloringime topa mundupe mamo yunge yamboma lipe sirimu.*
20 Ene kolea Isipi puku molko, kelko yando ongo molko, kolea pulu yamboma toko mundengi ponie po anderete pipiti omba purumu.*
“Kanu kinie Pulu Yemone ‘Nanga yamboma nokai.’ nimbe walse yambo tela lipe monjipe, walse yambo tela lipe monjilipe pupelie nirimumuni,** pe yuni ungu umbu tonjirimuma pilipe*** yando nimbe sirimu ye Samuelene ‘Ene nokopili.’ nirimu.
21 Kanu ye Samuelene ene nokopa molopili ene we tapu yambomane nokoringimunge siye terimuna “Ye nomi kingi tene olio nokopili mako toi.” niringi. Kanu kinie Benjaminini kalopa lirimu ye te, Kisi malo Sollo, Pulu Yemone mako torumu, yu enenga pulu pulu ye nomi kingimu molopili ponie paono talo omba purumu.
22 “Pulu Yemone Sollo makoropalie “Depisi enenga ye nomi kingimu kolo wangopa molopili.” nirimu.* Yuni Depisindu nimbendo: “Jesi malo Depisi nanga uluma pali pilipe lipe temba lemo na kanopolie yu kanopo peanga kanolio.” nirimu.
23 Kanu kinie Pulu Yemone Isirele yambomando* “Ene lipe taponjimbe ye te simbu.” ou nirimumu** ‘Kamu siembo.’ nimbelie yuni kanu ye Depisini yandopa kalopa lirimu yambo tene ‘Yamboma Lipe Taponjipe Mindili Nolemelka Aulkena Wendo Limbe Ye Yesusi*** mepili.’ nirimu.****
24 Yesusi ou naa opili No Linjili Jonone Isirele yambomando pali ungu mane sipelie nimbendo: “Ulu pulu kerime munduku kelko konopu alowa teko no liei.” nirimu.*
25 Jono yu aku kongonomo nondopa tepa pora sipelie yuni enendo nimbendo: “Na nae konopu lemeleye?” nirimu. “Pulu Yemone “Ene nokopa konjimbe ye te lipu mundumbu.” nirimu ye Kirasimu ‘Ombá.’ ningu nokoko molemele ‘Akumu na.’ konopu lekemeleye? Na aku yemo molo. Ombá yemo paa peangamo na paa kerimu, yunge we kongono kepe manda naa tepo yunge kimbu su ka pilke manda naa tonjilke.” nirimu.*
26 “Angokeme, ene Eporayamone kalopa lirimu yamboma* kinie, ene Pulu Yemo pipili kolko liku ai silimele yambo lupema kinie, i temane peangamo, Pulu Yemone olio lipe taponjipe, mindili nolemelka aulkena wendo lipe, yu kinie pea molopo konjimulú aulkena lipe monjirimu temane peangamo olionga.
27 “Jerusalleme moloringi yamboma kinie enenga ye ailime kinie enene Yesusi kanoko imbi naa siku, ‘Pulu Yemone “Ene nokopa konjimbe ye te mundumbu.” nimbe mako torumu ye Kirasimu yu.’ konopu naa lelko, yunge imbi we lelko ‘Yu we yere.’ konopu leringi. Nakolo olionga ye nomi kanumane “Yesusi toko konjengi.” niringimunge Pulu Yemone ungu umbu tonjirimuma pilku yamboma ningu siringi yemane “I siku i siku tenge.” koronga ou niringi aku mele wendo orumu. Kanu unguma kanu yemane bokuna toringi molemo unguma “Yesusi tangi.” niringi yambomane ⸤ene koro molemele⸥ wale Sambatemanga pali boku kanoko piliringi nakolo kanu ungu taki taki bokuna kanoko piliringimenga pulumu naa piliringi.
28 Yu ulu te tepa kenjirimumu kanokolie ‘Yu kolopili.’ ni naa niringi nakolo Romo ye nomi Paillatendo mawa tekolie “Kolopili, ⸤unjuna ola uku toko panji⸥.” niringi.
29 “Ou yambomane ene pe tenge mele ningu boku toringi uluma pali Jerusalleme yambomane Yesusi kinie teko pora siringi yu kolorumu kinie yambo marene yu ongo unjuna manie liku yambo ono teli kou kande tenga mengo puku nosiringi.
30 Nakolo Pulu Yemone “Yu yambo ono koleana kelepa lomboropa ola molopili.” nirimu.
31 Kanu kinie yu lomboropa ola molorumu kinie ou yu naa tangi yamboma yu kinie kolea Gallilli disiriki munduku kelko kolea aili Jerusallemendo olando puringi kanu yambomane enamanga taki taki yu kanoringi. Kinié kanu yambomane kanoringi mele olionga Isirele yamboma ningu siliku andolemele.
32-33 “Pulu Yemone pe wendo ombá mele olionga anda kolepalimendo nirimu kanu ulumu olio kalko liringime molamili kamu wendo omu, kanumu Banapasi oltone kinie ene temane peangamo topo sikimbulu. Pulu Yemone Yesusinge onomo topa makinjirimu kanu ulumuni ou yuni “Tembo” nirimu mele wendo omu. Kanumundu Pulu Yemone yunge konana talo sipemonga suku nirimu nimbe molemo mele i sipe:
“Nu nanga malo; kinié na nunge lanie.”*
nirimu.
34-35 Pulu Yemone ‘Yu paa pe kepe naa purupili.’ nimbe yu topa makinjirimu kanumu ou naa tepili ungu talo pea ou nirimula. Kanu ungutolonga te i sipe:
“Depisindu tepo konjipu ulu peanga paa sikema
simbu nirindu mele nu simbu.”*
nirimula. Te Depisini i sipe nirimu:
“Pulu Yemo, nunge Ye Kake Telimu kolomba kinie
nuni ‘We purupili.’ naa nini.”**
nirimu.
36 Depisini Pulu Yemondo aku nirimu Depisi yuyu temba mele naa nirimu. Pulu Yemone yundu “Tei.” nirimu kongonoma pali tepa lipelie yu kolorumu, ono teringi kinie pururumu.
37 Nakolo ye kolorumu ono teringi kinie Pulu Yemone topa makinjipe “Lomboroko ola moloi.” nirimu kanu yemo yu puru naa pururumu. Aku yemo Yesusi.*
38 “Angokeme, aku terimuna ‘Ene piliengi!’ nimbu nimbú tekero mele i sipe: Yesusini terimumunge yuni olionga ulu pulu kerime pali ‘Kamu manie pupili.’ nimbe akuma siye kolomba.
39 Mosisini ungu mane ou sirimumane ‘Yambomanga ulu pulu kerime kamu omba manie pumbe, ene konopu sumbi nimbe peli yamboma molonge.’ manda naa nirimu nakolo kinié Yesusi olionga nimbe tenjirimu uluma “Sike aku terimu.” ningu tondolo munduku pilingí* yamboma Pulu Yemone ene kanopalie, enenga ulu pulu kerime siye kolopa, ene ‘konopu sumbi nimbe peli yamboma.’ nimbe kanomba.**
40 “Akumunge ou Pulu Yemone ungu umbu tonjirimuma pilku yamboma ningu siringi yemane ulu wendo ombá niringi mele ‘Olio kinie wendo naa opili.’ ningu, pilku konjiku molangi.
41 Kanu yemanga tene nimbendo:
“Ene ungu taka tonjilimele yamboma pilieme.
Konopu aisili liku mundukulie kolangi.
Ene molemele walemanga nane ulu te tembo,
kinié yambo tene akumu kanopa
“I sipe i sipe wendo omu kanondu.” nimbe
ene temane topa simbe kinie
‘Ulu te aku sipe manda wendo naa ombá.’ ningu pilku
“Kolo tokono.” ningu, naa pilingí kene
ene ungu taka tonjilimele yamboma pilieme.
Konopu aisili liku mundukulie kolangi.”*
nirimu.” nimbe Pollone nirimu.
42 Pollo Banapasitolo Pulu Yemonga ungumu piliringi ulkemo munduku kelkolo pungilí teringili kinie yambomane elte mawa tekolie ningindu: “I ungu ningu sikimbilimu pe ⸤koro molomolo⸥ wale Sambatemo kinie* altoko ongo ningu siele.” niringi.
43 Bulu balu ningu pena puringi kinie Juda yamboma kinie yambo lupe* Pulu Yemonga ungu piliringime kinie enenga yambo aisili Pollo Banapasitolo lombili puringi. Eltene ene ungu ningu sikulu, “Ene ‘Pulu Yemone we kondo kolopa tepa konjilimo ulu pulumu olio kinie pelemo mele pepa mindi pupili.’ ningu molangi.”** niringili.
44 Pe Sambate walemo wendo orumu kinie aku taonona yambo paa aisili Pulu Yemonga ungu pilingindu maku toringi.
45 Nakolo yambo aisili Pollonga ungu pilingindu maku toringine Juda yambomane kanokolie konopu keri panjiku Pollone ungu nirimuma ungu taka tonjiku “Nimbe kenjikimu.” niringi.
46 Kanu kinie Pollo Banapasitolone enendo tondolo mundukulu ningilindu: “Pulu Yemone ‘Ene Juda yamboma yunge ungumu ou piliengi!’ ou nirimuna ene kumbi lepo ombo nimbu sirimbulu. Nakolo enene ‘Olio molopo naa konjilimolomonga alieli konde molopa konjipe mindi puli ulu pulumu* manda naa limulú.’ ningu ungu nimbu sikimbulumu liku bulu siku naa pilimelemonga oltone ene Juda yamboma mundupu kelepo yambo lupema molemelena pumbulú.
47 Ailimuni* oltondo “Aku teale.” nirimu kanumu. Yuni nimbendo:
“ ‘Koleamanga pali yamboma
mindili nolemelka aulkena manda wendo ongo
Pulu Yemo kinie molko konjingí mele
ningu sieni.’ nimbu
‘Nu Isirele yambomanga ulsu molemele yambomanga
pa tenjilimu molani.’ nikiru.” nirimu.**
niringili.
48 Juda yambo naa moloringi yambomane aku niringili pilkulie konopu siku “Ailimunge ungumu peanga.” niringi. Pulu Yemone ‘Alieli konde molko konjiku mindi pangi.’ nimbe mako torumu yambomane ‘Ungu nikimbili mele sike.’ ningu tondolo munduku pilku liringi.
49 Elte moloringili koleamanga pali Ailimunge ungumu pupe kapola terimu.
50 Nakolo Juda yambomane Pulu Yemo pipili kolko piliringi ambo nomime kinie kanu koleana ye ailime kinie teko mumindili konjiringi, kinie enene yamboma pali teko mumindili konjiku, Pollo Banapasitolo ‘Enenga koleana naa molangili.’ ningu toko makoroko ulsu munduringi.
51 Aku teringimunge ‘Teko kenjikimili kanangi.’ ningulu eltenga kimbuna ma kulu tokolo* Akoniamo taono puringili.
52 Andiyoko taonona moloringi Yesusinge lombili andoli yamboma* paa konopu aisili siku, Mini Kake Telimu ene kinie molopa kapola tepili moloringi.