2
Muqeddes Rohning étiqadchilargha kélishi
Emdi «orma héyt» künining waqti-saiti toshqanda, bularning hemmisi Yérusalémda bir yerge jem bolghanidi.
  
Asmandin tuyuqsiz küchlük shamal soqqandek bir awaz anglinip, ular olturuwatqan öyni bir aldi. Ot yalqunidek tillar ulargha körünüp, ularning herbirining üstige tarqilip qondi. Ularning hemmisi Muqeddes Rohqa toldurulup, Roh ulargha söz ata qilishi bilen ular namelum tillarda sözligili turdi.
U chaghda, asman astidiki barliq ellerdin kelgen nurghun ixlasmen Yehudiy erlermu Yérusalémda turuwatqanidi. Emdi étiqadchilarning bu awazi anglinip, top-top ademler shu yerge jem bolushti hemde étiqadchilarning özliri turushluq jaydiki tillarda sözlishiwatqanliqini anglap, téngirqap qélishti. Ular heyran bolup teejjüplinip:
— Qaranglar, sözlishiwatqanlarning hemmisi Galiliyeliklerghu? Qandaqlarche ularning bizning ana yurtimizdiki tillirimizda sözlishiwatqanliqini anglawatqandimiz? Arimizda Partiyalar, Médialar, Élamlar, shundaqla Mésopotamiye, Yehudiye, Kapadokiya, Pontus, Asiya, 10-11 Frigiye hem Pamfiliye, Misir, Liwiyening Kurinige yéqin jayliridin kelgenler, shuningdek mushu yerde musapir bolup turuwatqan Rim shehiridin kelgenler — Yehudiylar bolsun, Tewrat étiqadigha kirgenler bolsun, Krétlar we Erebler bolsun, hemmimiz ularning Xudaning qilghan ulugh emellirini bizning ana tillirimizda sözlewatqanliqini anglawatimiz! — déyishti.
12 Ular hang-tang qélip alaqzadilik bilen bir-birige:
— Bu zadi qandaq ishtu? — déyishti.
13 Emma beziler:
— Bular yéngi sharab bilen obdanla mest bolup qaptu! — dep mesxire qilishti.
 
Pétrusning chüshendürüshi, Eysa Mesihni jar qilishi
14 Emma Pétrus qalghan on bireylen bilen ornidin turup, awazini kötürüp köpchilikke mundaq dédi:
— Ey Yehudiyedikiler we Yérusalémda barliq turuwatqanlar! Bu ish silerge melum bolghayki, sözlirimge qulaq sélinglar! 15 Bular siler oylighandek mest emes, chünki hazir peqet etigen saet toqquz boldi. 16 Emeliyette bu del Yoél peyghember arqiliq aldin éytilghan shu ishtur:
17 — «Xuda mundaq dédi:
«Men axirqi künlerde Öz Rohimni barliq et igiliri üstige quyimen;
Silerning oghul-qizliringlar wehiylik bésharet yetküzidu,
Silerning yigitliringlar ghayibane alamet körünüshlerni köridu;
Silerning qériliringlar alamet chüshlerni köridu;  
18 Berheq, shu künlerde qullirim üstigimu, dédeklirim üstigimu Rohimni quyimen, ular bésharet yetküzidu.
19 Men yuqirida asmanlarda karamet ishlar, töwende, zéminda möjizilik alametlerni,
Qan, ot, is-tütek tüwrüklirini körsitimen.
20 Rebning ulugh hem karamet-shereplik küni bolmighuche,
Quyash qarangghuluqqa,
Ay qan’gha aylandurulidu.
21 Hem shu chaghda shundaq emelge ashuruliduki,
Rebning namini chaqirip nida qilghanlarning hemmisi qutquzulidu».  
 
22 Ey Israillar, mushu sözlerni anglanglar. Nasaretlik Eysa bolsa, Xuda aranglarda u arqiliq körsetken qudretlik emeller, karametler we möjizilik alametler bilen silerge testiqlighan bir zat — bu ishlar hemminglargha melum — 23 u kishi Xudaning békitken meqsiti we aldin’ala bilishi boyiche satqunluqqa uchrap tutup bérilgendin kéyin, siler uni Tewrat qanunisiz yürgen ademlerning qoli arqiliq kréstlep öltürgüzdünglar.    24 Lékin Xuda uni ölümning azablarning ilkidin azad qilip qayta tirildürdi. Chünki ölümning uni tutqun qilishi hergiz mumkin emes. 25 Dawut Zeburda u toghruluq mundaq aldin éytqan:
«Men Perwerdigarni herdaim köz aldimda körüp kéliwatimen;
U ong yénimda bolghachqa,
Men hergiz tewrenmeymen.
26 Shunga méning qelbim xushallandi,
Méning tilim shadlinip yayridi;
Méning ténim ümid-arzu ichide turidu;
27 Chünki Sen jénimni tehtisarada qaldurmaysen,
Shundaqla Séning Muqeddes Bolghuchunggha chirishlerni körgüzmeysen.
28 Sen manga hayat yollirini körsetkensen;
Huzurung bilen méni shad-xuramliqqa tolup tashquzisen».  
 
29 Qérindashlar, men atimiz padishah Dawut toghruluq héch ikkilenmey shuni éytimenki, u öldi we uning qebrisi bügünki kün’giche arimizda bar. 30 Emdi u peyghember bolup, Xudaning uning textige olturushqa öz pushtidin bireylenni turghuzushqa qesem bilen wede bergenlikini biletti.    31 U Mesihning ölgendin kéyin tirildürülidighinini aldin’ala körüp yetken we bu munasiwet bilen Mesihning tehtisarada qaldurulmaydighinini we ténining chirimeydighinini tilgha alghan. 32 Xuda del bu Eysani ölümdin tirildürdi, we hemmimiz bu ishning guwahchilirimiz. 33 U Xudaning ong yénida shan-sherep ichide olturghuzulup, shundaqla Ata wede qilghan Muqeddes Rohni qobul qilip, hazir körüwatqan hem anglawatqanliringlarni töküp bizlerge chüshürdi.    34-35 Chünki Dawut özi ershke chiqqan emes; lékin u munu sezlerni Zeburda éytqan: —
«Perwerdigar méning Rebbimge éyttiki: —
«Men séning düshmenliringni textipering qilmighuche,
Méning ong yénimda olturghin!»».  
36 Shuning üchün, pütkül Israil jemetidikiler shuni qet’iy bilsunki, Xuda siler kréstligen del ushbu Eysani hem Reb hem Mesih qilip tiklidi!».
37 Bu sözler anglighanlarning yürikige sanjilghandek qattiq tegken bolup ular Pétrus we bashqa rosullardin:
— I qérindashlar, undaqta biz néme qilishimiz kérek? — dep sorashti.
38 Pétrus ulargha: — Towa qilinglar, herbiringlar Eysa Mesihning namida gunahliringlarning kechürüm qilinishi üchün chömüldürüshni qobul qilinglar we shundaq qilsanglar Xudaning iltipati bolghan Muqeddes Roh silerge ata qilinidu. 39 Chünki bu wede silerge we silerning baliliringlargha, yiraqta turuwatqanlarning hemmisige, yeni Perwerdigar Xudayimiz özige chaqirghanlarning hemmisige ata qilinidu.  
40 Pétrus yene nurghun bashqa sözler bilen ularni agahlandurup ulargha:
— Siler özünglarni bu iplas dewrdin qutquzunglar! — dep jékilidi. 41 Shuning bilen uning sözini qobul qilghanlar chömüldürülüshti. Shu küni jamaetke qoshulghanlar üch mingche kishi idi. 42 Ular özlirini izchil halda rosullarning telimige, étiqadchilarning birlik-hemdemlikige, nanni oshtushqa we dualargha béghishlidi.
 
Étiqadchilar arisidiki inaqliq
43 We qorqunch ularning herbirining üstige chüshti we rosullarning wasitisi bilen nurghun karametler we möjizilik alametler yüz berdi. 44 Pütün étiqadchilar dawamliq jem bolup bille yashap, barliqini ortaq tutushti.
45 Ular mal-mülüklirini sétip, pulini herkimning éhtiyajigha qarap hemmisige teqsim qilishatti. 46 Ular her küni ibadetxana hoylisigha bir niyette jem bolushatti, öy-öylerde xushal-xuramliq we aq köngüllük bilen ortaq ghizaliniship, nanni oshtup yéyiship, 47 Xudagha medhiye oqushatti; ular pütkül xalayiqning izzitige sazawer boldi. Reb her küni qutquzuluwatqanlarni jamaetke qoshatti.  
 
 
2:1 ««orma héyt» künining waqti-saiti toshqanda,..» — yaki «orma héyt küni emelge ashurulghanda,...». Bu terjime toghra bolsa «orma héyt küni»ning özi birxil bésharet yaki «bésharetlik resim» bolidu. «Lawiylar»diki «qoshumche söz»imizdiki «héytlar» toghruluq mezmunni körüng. «Orma héyt» — «ötüp kétish héyti»din kéyinki ellikinchi küni kélidighan héyt, shunglashqa bezi waqitlarda grék tilida «Ellikinchi kündiki héyt» («péntékost») dep atilidu (belkim Mayning béshi etrapida). 2:1 Law. 23:15; Qan. 16:9; Ros. 1:14. 2:4 Mat. 3:11; Mar. 1:8; 16:17; Luqa 3:16; Yuh. 14:26; 15:26; 16:13; Ros. 10:46; 11:15; 19:6. 2:5 «U chaghda, asman astidiki barliq ellerdin kelgen nurghun ixlasmen Yehudiy erlermu Yérusalémda turuwatqanidi» — mushu erler belkim héytni tebrikleshke kelgenidi. 2:6 «Emdi étiqadchilarning bu awazi anglinip, top-top ademler shu yerge jem bolushti...» — «awaz» dégen söz toghruluq üch chüshenche bar: (1) 2-ayette tilgha élin’ghan «asmandin (chüshken)... awaz»; (2) terjimimizdek, barliq étiqadchilar namelum til bilen Xudani medhiyeligen chong awazi; (3) grék tilida bezi waqitta «awaz» dégen söz «xewer»ni bildürgechke, mushu yerdiki «awaz» «nurghun ademlerning tuyuqsiz köp tillarda sözlisishiwatqanliqi toghrisidiki xewer»ni bildürüshimu mumkin. 2:15 «hazir peqet etigen saet toqquz boldi» — Yehudiylarning waqit ölchimi boyiche «künning üchinchi saiti». 2:17 «Men axirqi künlerde öz Rohimni barliq et igiliri üstige quyimen» — «axirqi künler» yaki «axir zaman» adette Injil dewrining özini körsitidu; démek, Mesihning birinchi qétim dunyagha kélishidin tartip ikkinchi qétim kélishigiche bolghan waqitni körsitidu. «Rohimni» grék tilida mushu yerde «Rohimdin» dégen söz bilen ipadilinidu. 2:17 Yesh. 44:3; Ez. 11:19; 36:27; Yo. 2:27-29; Zek. 12:10; Luqa 2:36; Yuh. 7:3; Ros. 10:45; 21:9. 2:18 «shu künlerde qullirim üstigimu, dédeklirim üstigimu Rohimni quyimen...» — «Rohimni» grék tilida mushu yerde «Rohimdin» dégen söz bilen ipadilinidu. 2:20 Yo. 2:10, 31; 3:15; Yesh. 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Weh. 6:12-13 2:21 «...hem shu chaghda shundaq emelge ashuruliduki, Rebning namini chaqirip nida qilghanlarning hemmisi qutquzulidu» — (17-21-ayet) «Yo.» 2:28-ün32ni körg. 2:21 Yo. 2:30-32; Rim. 10:13. 2:23 «Tewrat qanunisiz yürgen ademler»... — mushu yerde yat ellikler, bolupmu rimliqlarni körsitidu. 2:23 Ros. 4:28; 5:30. 2:24 Ros. 10:40. 2:25 Zeb. 16:8-11. 2:28 «...Sen manga hayat yollirini körsetkensen; huzurung bilen méni shad-xuramliqqa tolup tashquzisen».» — (25-28-ayet) «Zeb.» 16:8-11ni körüng. 2:28 Zeb. 16:8-11. 2:29 1Pad. 2:10; Ros. 13:36. 2:30 «öz pushtidin bireylen...» — grék tilida «uning chatiriqidin chiqqandin bireylen...». 2:30 2Sam. 7:12; Zeb. 132:11; Luqa 1:32; Ros. 13:23; Rim. 1:3; 2Tim. 2:8. 2:31 Zeb. 16:10; Ros. 13:35. 2:32 Yuh. 15:27; Ros. 1:8. 2:33 «shundaqla Ata wede qilghan Muqeddes Rohni qobul qilip,...» — yaki «shundaqla Atidin Muqeddes Roh ata qilish wedisini tapshuruwélip,...». 2:33 Ros. 1:4; 5:31; 10:45; Fil. 2:9. 2:34-35 «Perwerdigar méning Rebbimge éyttiki: — «Men séning düshmenliringni textipering qilmighuche, Méning ong yénimda olturghin!»» — «Zeb.» 110:1. 2:34-35 Zeb. 110:1; 1Kor. 15:25; Ef. 1:20; Ibr. 1:13. 2:37 Zek. 12:10; Luqa 3:10; Ros. 9:6; 16:30. 2:39 «bu wede silerge we silerning baliliringlargha, yiraqta turuwatqanlarning hemmisige, yeni Perwerdigar Xudayimiz özige chaqirghanlarning hemmisige ata qilinidu» — «bu wede» Muqeddes Rohni körsitidu. 2:39 Yo. 2:30-32; Ef. 2:13. 2:42 «étiqadchilarning birlik-hemdemliki» — bu alahide menide bolup, grék tilida «ortaqliq» dégen söz bilen ipadilinidu. Bu söz hem Xuda bilen bolghan alaqini, hem étiqadchilarning bir-biri bilen bolghan zich alaqisini we Xudaning shapaitidin ortaq nésiwe bolushni bildüridu. «nan oshtush» — shübhisizki, ularning Eysaning ölümini xatirilesh üchün nan oshtushini körsitidu («Mat.» 26:26-28, «1Kor.» 11-bab, 17-34ni körüng). 2:43 Mar. 16:17; Ros. 5:12. 2:44 Qan. 15:4; Ros. 4:32. 2:45 Yesh. 58:7; Ros. 4:35. 2:46 «ular her küni ... aq köngüllük bilen ortaq ghizaliniship, nanni oshtup yéyiship,...» — 2:42diki izahatni körüng. 2:47 «...Reb her küni qutquzuluwatqanlarni jamaetke qoshatti» — yaki «...Reb her küni qutquzuluwatqanlarni ularning arisigha qoshatti». 2:47 Ros. 5:14; 11:21.