5
Xuda bilen inaq ötüsh
Shunga étiqad bilen heqqaniy qilin’ghan ikenmiz, Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq Xuda bilen inaq munasiwette bolimiz. U arqiliq étiqad yolida bizni ching turghuzidighan bu méhir-shepqitining ichige kirish hoquqigha muyesser bolduq, shuningdek Xudaning shan-sheripige baghlighan ümidimizdin shad-xuram bolimiz. 3-4 Shundaq bolupla qalmay, müshkül ehwallar ichide shadlinimiz; chünki müshküllük sewrchanliqni, sewrchanliq chidamliqni, chidamliq ümidni élip kélidu, dep bilimiz.   We bu ümid bizni yerge qaritip qoymaydu, chünki bizge ata qilin’ghan Muqeddes Roh arqiliq Xudaning méhir-muhebbiti alliburun qelbimizge quyulup éship tashti.
Chünki biz peqet amalsiz qalghinimizda, Mesih biz ixlassizlar üchün Xuda békitken waqitta özini pida qildi.   Birsining heqqaniy adem üchün jénini pida qilishi nahayiti az uchraydighan ish; bezide yaxshi adem üchün birsi pida bolushqa jür’et qilishimu mumkin; lékin Xuda Öz méhri-muhebbitini bizge shuningda körsitiduki, biz téxi gunahkar waqtimizda, Mesih biz üchün jénini pida qildi. Hazir biz Uning qéni bilen heqqaniy qilin’ghan ikenmiz, emdi U arqiliq kélidighan ghezeptin qutulushimiz téximu jezmendur. 10 Chünki burun Xudagha düshmen bolghan bolsaqmu, Oghlining ölümi arqiliq bizni Uning bilen inaqlashturghan yerde, Uning bilen inaqlashturulghandin kéyin, emdi Oghlining hayati arqiliq biz téximu qutuldurulmamduq?! 11 Buning bilenla qalmay, hazir biz Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq Xuda bilen inaqlashturulduq, U arqiliqmu Xudaning Özidin shadlinimiz.
 
Adem’atidin ölüm, Mesihtin hayatliq — gunahning yiltizi
12 Shuningdek, gunahning dunyagha kirishi birla adem arqiliq boldi, ölümning dunyagha kirishi gunah arqiliq boldi; shuning bilen gunah arqiliq ölüm hemme ademge tarqaldi; chünki hemme adem gunah sadir qildi    13 (chünki Tewrat qanunidin ilgirimu gunah dunyada bar idi, elwette; halbuki, qanun bolmisa gunahning hésabi élinmaydu. 14 Shundaqtimu, ölüm Adem’ata waqtidin Musa peyghember waqtighiche insanlarghimu höküm sürdi; ular gerche Adem’atining sadir qilghan itaetsizlikidek gunah sadir qilmighan bolsimu, bu insanlarmu ölüm hökümidin xaliy bolmidi).
Adem’atining özi — kéyin kélidighan Mesihning bir bésharetlik ülgsidur; ’ 15 halbuki, Xudaning shapaetlik sowghiti Adem’atining itaetsizlikining pütünley eksidur. Chünki birla ademning itaetsizliki bilen nurghun adem ölgen bolsa, emdi Xudaning méhir-shepqiti we shuningdek birla adem, yeni Eysa Mesihning méhir-shepqiti arqiliq kelgen sowghat éship-téship turghachqa, nurghun ademge yetküzülüp téximu zor netije hasil qildi!
16 Shu shapaetlik sowghatning netijisi bolsa, shu bir ademning gunahining aqiwitige pütünley oxshimaydu. Chünki bir ademning bir qétim ötküzgen itaetsizlikidin chiqarghan höküm insanlarni gunahkar dep békitken bolsimu, emma shu shapaetlik sowghat bolsa köpligen kishilerning nurghun itaetsizlikliridin «heqqaniy qilinish»qa élip baridu. 17 Emdi bir ademning itaetsizliki tüpeylidin, ene shu bir adem arqiliq ölüm hökümran bolghan yerde, Xudaning mol méhir-shepqitini, shundaqla heqqaniyliq bolghan shapaetlik sowghitini qobul qilghanlar bir adem, yeni shu Eysa Mesih arqiliq hayatta shunche ghalibane hökümranliq qilghuchilar bolmamdu!
18 Shunga, bir qétimliq itaetsizlik tüpeylidin barliq insanlar gunahning jazasigha mehkum qilin’ghan bolsa, oxshashla bir qétimliq heqqaniy emel bilen hayatliq élip kélidighan heqqaniyliq pütkül insanlargha yetküzülgen. 19 Bir ademning bir qétimliq itaetsizliki arqiliq nurghun kishiler derweqe gunahkar qilinip békitilgendek, bir ademning bir qétimliq itaetmenliki bilenmu nurghun kishiler heqqaniy qilinip békitilidu. 20 Emdi Tewrat qanuni insanning itaetsizlikliri köprek ashkarlinip bilinsun dep kirgüzülgenidi. Lékin gunah qeyerde köpeygen bolsa, Xudaning méhir-shepqitimu shu yerde téximu éship tashti. 21 Shuningdek, gunah insaniyetning üstidin hökümranliq qilip ularni ölümge élip barghinidek, Xudaning méhir-shepqiti heqqaniyliqqa asaslinip hökümranliq qilip, insanni Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq menggülük hayatliqqa érishtüridu.
 
 
5:1 Yesh. 32:17; Yuh. 16:33; Ef. 2:13. 5:2 Yuh. 10:9; 14:6; 1Kor. 15:1; Ef. 2:18; 3:12; Ibr. 3:6; 10:19. 5:3-4 «müshkül ehwallar ichide shadlinimiz...» — yaki «müshkül ehwallardin tentene qilimiz». 5:3-4 Yaq. 1:3. 5:5 «We bu ümid bizni yerge qaritip qoymaydu, chünki bizge ata qilin’ghan Muqeddes Roh arqiliq Xudaning méhir-muhebbiti alliburun qelbimizge quyulup éship tashti» — insanning Xudagha baghlighan herqandaq ümidi, uning bizge bolghan muhebbitining bar-yoq ikenlikige zich baghlinidu, elwette. Eger biz «Xuda bizni söyidu» dep bilsek hemde Xudaning muhebbiti öz wujudimizda peyda bolghan bolsa, herqandaq zor ümidlermu bolidu. 5:6 «Chünki biz peqet amalsiz qalghinimizda...» — «amalsiz» — özimizni gunahtin qutuldurushqa amalsiz. 5:6 Ef. 2:1; Kol. 2:13; Ibr. 9:15; 1Pét. 3:18. 5:8 Ibr. 9:15; 1Pét. 3:18. 5:9 «emdi U arqiliq kélidighan ghezeptin qutulushimiz téximu jezmendur» — «kélidighan ghezep» Xudaning gunahlarning üstige chüshidighan ghezipi. 5:10 «Chünki burun Xudagha düshmen bolghan bolsaqmu, Oghlining ölümi arqiliq bizni Uning bilen inaqlashturghan yerde, Uning bilen inaqlashturulghandin kéyin, emdi Oghlining hayati arqiliq biz téximu qutuldurulmamduq?!» — Xudaning nijatida «qutulush» peqet dozaxtin qutulush emes, gunahning barliq asaretliridin azad bolup yéngi ehmiyetlik hayattin behrimen bolushtin ibarettur. 5:11 «U arqiliqmu Xudaning Özidin shadlinimiz» — «Xudaning Özidin shadlinimiz» dégenning bashqa birxil menisi barki, «Xudani qattiq danglaymiz». 5:12 «Shuningdek, gunahning dunyagha kirishi birla adem arqiliq boldi» — «birla adem arqiliq» bolsa, Adem’atimiz arqiliq, elwette. 5:12 Yar. 2:17; 3:6; 1Kor. 15:21. 5:14 «... Shundaqtimu, ölüm Adem’ata waqtidin Musa peyghember waqtighiche insanlarghimu höküm sürdi; ular gerche Adem’atining sadir qilghan itaetsizlikidek gunah sadir qilmighan bolsimu, bu insanlarmu ölüm hökümidin xaliy bolmidi)» — rosulning gépi boyiche, gunah peqet öz-özidin melum bolghandila andin gunah hésablinidu. Bu melum bolush ikki yol bilen bolidu: — (1) Xudaning insan’gha biwasite éytqan sözliri, qanuni arqiliq; (2) insaning wijdani arqiliq. Adem’atimiz Xudaning biwasite buyruqini anglighan we uninggha itaetsizlik qildi. Adem’atimiz waqtidin Musa peyghember waqtighiche, yeni Tewrat qanuni bérilgüche, insanlar Xudadin biwasite kelgen birer qanunni körmigen. Halbuki, shu dewrlerdiki ademlerning hemmisi öldi. Ularda Xudaning ochuq körsetken qanuni bolmisimu, Pawlus yuqirida éytqandek, Xudaning qanunidiki exlaqiy telepler öz qelb-wijdanlirida mewjut idi. Shuning bilen shu dewrlerdikiler «Adem’atimizning itaetsizliki» (yeni Xudaning biwasite bir emrige xilapliq qilghan itaetsizliki)dek gunah qilmighan bolsimu, ular gunah sadir qilghinida wijdani arqiliq uni éniq bilip yetken we gunah sewebidin ölüp kétiwatqanidi. «Adem’atining özi — kéyin kélidighan Mesihning bir bésharetlik ülgsidur» — Adem’atimizning birla qétimliq gunahi pütkül insan’gha yaman tesir yetküzgendek, Mesihning shu bir qétimliq itaet qilghini (qurbanliqi qilghini) pütkül ishen’gen insan’gha del uning eksini yetküzidu. 5:17 «shu Eysa Mesih arqiliq hayatta shunche ghalibane hökümranliq qilghuchilar bolmamdu!» — «hökümranliq qilghuchilar» dégen ibare: — bu dunyada gunah üstidin, ölüm üstidin, Sheytan qatarliqlar üstidin ghelibe qilip hökümran bolushni körsetse kérek. Kelgüside, Xudaning padishahliqi kelgende shu hökümranliqning bashqa tereplirimu bolidu. 5:19 «Bir ademning bir qétimliq itaetsizliki arqiliq nurghun kishiler derweqe gunahkar qilinip békitilgendek, bir ademning bir qétimliq itaetmenliki bilenmu nurghun kishiler heqqaniy qilinip békitilidu» — bu intayin muhim ayet, Adem’ata «öz ichige alghan» barliq insanlargha gunahliq tebiitini yetküzgendek, oxshashla Mesih Eysamu étiqad arqiliq «Öz ichige alghan» barliq insanlargha yéngi heqqaniy tebiitini yetküzidu. Adem’ata gunahkar insan ailisining béshi bolghan; Mesih Eysa yéngi birxil insan ailisining béshi we uning tunji ezasi hem wekili boldi. 5:20 Luqa 7:47; Yuh. 15:22; Rim. 4:15; 7:8; Gal. 3:19