☰ Əstǝr 3
3
Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini yoⱪitix suyiⱪǝsti
1 Bu ixlardin keyin padixaⱨ Aⱨaxwerox Agagiylardin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanning mǝnsipini ɵstürdi; padixaⱨ uning ornini ɵstürüp, ɵzi bilǝn billǝ ixlǝydiƣan barliⱪ ǝmirlǝrningkidin yuⱪiri ⱪildi. 2 Padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ ǝmr ⱪilƣaqⱪa, orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning barliⱪ ǝmǝldarliri Ⱨamanning aldida tǝzim ⱪilip bax uratti; lekin Mordikay bolsa Ⱨamanƣa nǝ tǝzim ⱪilmidi, nǝ bax urmidi. □
 3 Orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning hizmǝtkarliri Mordikaydin: — Sili nemixⱪa padixaⱨning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪilidila? — dǝp soraytti. 4 Xundaⱪ boldiki, ular ⱨǝr küni nǝsiⱨǝt ⱪilixⱪan bolsimu, u ⱪulaⱪ salmiƣandin keyin, ular: — Ⱪeni, Mordikayning ⱪilƣan bu ixiƣa yol ⱪoyulamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu, dǝp buni Ⱨamanƣa eytti; qünki u ularƣa ɵzining Yǝⱨudiy ikǝnlikini eytⱪanidi. □ 5 Ⱨaman Mordikayning ɵzigǝ bax urup tǝzim ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndi. 6 Lekin u «Mordikayning üstigǝ ⱪol selixni kiqikkinǝ bir ix» dǝp ⱨesablidi; qünki ular Mordikayning millitini uningƣa dǝp ⱪoyƣanidi; xunga Ⱨaman Aⱨaxweroxning pütkül padixaⱨliⱪidiki Yǝⱨudiylarni, yǝni Mordikayning hǝlⱪini biraⱪla yoⱪitix yolini izdǝp yürdi.
 
Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini ⱪurutuwetixni ⱪǝstlixi
7 Padixaⱨ Aⱨaxweroxning on ikkinqi yili birinqi ayda, yǝni Nisan eyida, birsi Ⱨamanning aldida ⱪutluⱪ ay-künni bekitix üqün ⱨǝr kün, ⱨǝr ay boyiqǝ «pur», yǝni qǝk taxliwidi, on ikkinqi ayƣa, yǝni «Adar eyi»ƣa qiⱪti. □ 8 Ⱨaman padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa: — Padixaⱨliⱪlirining ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki ǝl-millǝtlǝr arisida qeqilip yaxawatⱪan bir hǝlⱪ bar; ularning ⱪanun-bǝlgilimiliri baxⱪa hǝlⱪlǝrningkigǝ ohximaydu, ular aliylirining ⱪanun-bǝlgilimilirigimu boysunmaydu; xunga ularning yaxixiƣa yol ⱪoyux aliyliriƣa ⱨeq payda yǝtküzmǝydu. 9 Əgǝr padixaⱨimƣa layiⱪ kɵrünsǝ, ularni yoⱪitix toƣruluⱪ yarliⱪ pütüp qüxürgǝyla; mana mǝn ɵz yenimdin on ming talant kümüxni aliylirining hǝzinilirigǝ selix üqün padixaⱨliⱪning ixlirini baxⱪuridiƣan hadimlarning ⱪoliƣa tapxurimǝn, dedi.□
10 Xuning bilǝn padixaⱨ ɵzining barmiⱪidin üzükni siyrip qiⱪirip, Yǝⱨudiylarning rǝⱪibi, Agagiy Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanƣa berip: 11 — Xu kümüxlǝrni ɵzünggǝ in’am ⱪildim, u hǝlⱪnimu sanga tapxurdum, ularni ⱪandaⱪ ⱪilixni halisang, xundaⱪ ⱪil! — dedi.□
 
Padixaⱨning Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini ⱪurutuxiƣa ruhsǝt ⱪilixi
12 Andin birinqi ayning on üqinqi küni padixaⱨning mirziliri qaⱪirilip, yarliⱪ Ⱨamanning barliⱪ tapiliƣini boyiqǝ pütüldi; u ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrgǝ ɵz yeziⱪida, ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtkǝ ɵz tilida yazdurulup, ⱨǝrbir ɵlkilǝrning waliyliriƣa, ⱨǝrbir ǝl-millǝtning ǝmirlirigǝ ǝwǝtildi; yarliⱪ padixaⱨ Aⱨaxweroxning namida pütülgǝn bolup, uning üzük mɵⱨüri bilǝn peqǝtlǝndi. 13 Yarliⱪ mǝktupliri qaparmǝnlǝrning ⱪoli bilǝn padixaⱨliⱪning ⱨǝrⱪaysi ɵlkilirigǝ yǝtküzüldi; uningda bir kün iqidǝ — On ikkinqi ayning, yǝni Adar eyining on üqinqi küni ⱪeri-yax, balilar wǝ ayallar demǝy, barliⱪ Yǝⱨudiylarni ⱪoymay ⱪirip, ɵltürüp, nǝsli ⱪurutuwetilsun, ularning mal-mülki olja ⱪilinsun, deyilgǝnidi. 14 Xu yarliⱪ ⱨǝrbir ɵlkidǝ jakarlinix üqün, xundaⱪla xu küni ⱨǝrbir hǝlⱪ xundaⱪ ⱪilixⱪa tǝyyar bolup turuxi üqün, mǝktupning kɵqürmǝ nushiliri ⱨǝrbir ǝl-millǝtkǝ elan ⱪilinmaⱪqi boldi. 15 Qaparmǝnlǝr padixaⱨning ǝmri boyiqǝ dǝrⱨal yolƣa qiⱪti; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsining ɵzidimu elan ⱪilindi. Bu qaƣda padixaⱨ Ⱨaman bilǝn xarab iqixkǝ olturƣanidi. Lekin Xuxan xǝⱨiridikilǝr dǝkkǝ-dükkigǝ qɵmüp ketixti.
 
 
□ 3:2 «...Mordikay bolsa Ⱨamanƣa nǝ tǝzim ⱪilmidi, nǝ bax urmidi» — Mordikayning tǝzim ⱪilmasliⱪi yaki bax urmasliⱪining sǝwǝbi bǝlkim Tǝwrattiki «Ⱪan.» 25:17-19diki hatirǝ tüpǝylidin bolsa kerǝk. Ⱨaman Amalǝk idi, Amalǝklǝr bolsa Israilning kona rǝⱪibi idi. Ⱨaman ǝslidǝ Samuil pǝyƣǝmbǝr ɵltürgǝn Amalǝk bolƣan Agag padixaⱨning ǝwladi bolƣaqⱪa, bǝlkim Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ tehimu ɵq boluxi mumkin («Mis.» 17:8-16, «1Sam.» 15:17-23, «Ⱪan.» 25:17-19ni kɵrüng). Mǝlum bir kixigǝ tǝzim ⱪilix Tǝwratⱪa hilap ix ǝmǝs. Tǝwrat dǝwridǝ Israillar ɵz padixaⱨliriƣa xundaⱪ tǝzim ⱪilatti yaki gaⱨi waⱪitlarda bir-birigǝ tǝzim ⱪilatti. «Yar.» 23:7, «1Sam.» 24:8, «2Sam.» 14:4, «1Pad.» 1:16ni kɵrüng. U «butpǝrǝslik» ⱨesablanmaytti. □ 3:4 «Mordikayning ⱪilƣan bu ixiƣa yol ⱪoyulamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu?» — ibraniy tilida «Mordikayning ixliri turalamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu?» deyilidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Ⱪeni Mordikay gepidǝ ahiriƣiqǝ qing turalamdikin, bir kɵrǝyliqu?». □ 3:7 ««pur», yǝni qǝk ... on ikkinqi ayƣa, yǝni «Adar eyi»ƣa qiⱪti» — qǝkning on ikkinqi ayƣa qiⱪixi intayin ajayib ix idi. Biz xu ix toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. □ 3:9 «on ming talant» — bir «talant»ning toptoƣra ⱪanqilik ikǝnliki ⱨazir bizgǝ namǝlum, Pars imperiyǝsi boyiqǝ bǝlkim 34-45 kilogram boluxi mumkin; xunga 10000 talant kümüx bǝlkim az degǝndǝ 340 tonniqǝ bolatti; bu pǝwⱪul’addǝ kɵp pul padixaⱨning yilliⱪ kirimining üqtin ikki ⱪismiƣa barawǝr bolup, para ⱨesablinatti; xübⱨisizki, muxu para bǝlkim Yǝⱨudiy hǝlⱪi yoⱪitilsa, ular tapxuridiƣan bajlarning orniƣa bolsun dǝp berilgǝn; lekin u Yǝⱨudiylar tapxuruxⱪa tegixlik bajdin helila kɵp idi. Ⱨaman «hǝlⱪ»ning Yǝⱨudiy hǝlⱪi ikǝnlikini tilƣa elixⱪa petinalmidi; qünki burunⱪi Pars imperatorliri Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ qong ⱨɵrmǝt bildürüp kǝlgǝnidi. □ 3:11 «Xu kümüxlǝrni ɵzünggǝ in’am ⱪildim» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əmdi bu sening pulung bolƣandin keyin, ⱪobul ⱪilay».
☰