☰ Misirdin qiⱪix 28
28
Kaⱨinlarning muⱪǝddǝs kiyimliri
1 Sǝn Israillarning iqidin akang Ⱨarun wǝ uning oƣullirini ɵz ⱪexingƣa kǝltürgin; ularni, yǝni Ⱨarun wǝ oƣulliri Nadab, Abiⱨu, Əliazar wǝ Itamarlarning Mening kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ boluxi üqün yeningƣa kǝltürgin. ■ 2 Akang Ⱨarunƣa ⱨǝm xǝrǝp ⱨǝm güzǝllik üqün muⱪǝddǝs kiyimlǝrni tǝyyarliƣin. 3 Ⱨarunning Manga muⱪǝddǝs ⱪilinip, Mening kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ boluxi üqün, Mǝn ǝⱪil-parasǝtning roⱨi bilǝn ⱪǝlblirini toldurƣan qewǝr kixilǝrning ⱨǝrbirigǝ sɵz ⱪilip, ularni alaⱨidǝ kiyimlǝrni tikixkǝ buyruƣin. 4 Ular tikidiƣan kiyimlǝr munulardin ibarǝt: — bir ⱪoxen, bir ǝfod, bir ton, kǝxtilǝngǝn bir halta kɵnglǝk, bir sǝllǝ wǝ bir bǝlwaƣ. Mening kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ boluxi üqün, ular akang Ⱨarunƣa wǝ oƣulliriƣa muⱪǝddǝs kiyimlǝrni tiksun.□
 
Əfodning layiⱨilinixi
5 Uningƣa altun wǝ kɵk, sɵsün, ⱪizil yiplar bilǝn nepiz toⱪulƣan aⱪ kanap rǝht ixlitilsun; 6 ǝfodni ular altun wǝ kɵk, sɵsün, ⱪizil yiplar bilǝn nepiz toⱪulƣan aⱪ kanap rǝhtlǝrni tǝyyarlap, qewǝr ⱪollarƣa nǝpis ⱪilip kǝxtilitip ixlǝtsun. ■ 7 Əfodning ikki bexini bir-birgǝ tutaxturux üqün ikki dolisida mürilik tasma bolsun. □ 8 Əfodning üstidin baƣlaydiƣan, kǝxtilǝngǝn bǝlwaƣ ǝfod bilǝn bir pütün ⱪilinsun wǝ uningƣa ohxax sipta ixlinip, altun wǝ kɵk, sɵsün, ⱪizil yiplar wǝ nepiz toⱪulƣan aⱪ kanap rǝhttin yasalsun. □ 9 Ikki aⱪ ⱨeⱪiⱪni tepip, ularning üstigǝ Israilning oƣullirining namlirini oydurƣin; 10 ularning namlirining altisi bir yaⱪutⱪa oyulsun, ⱪalƣan altisi bolsa yǝnǝ bir yaⱪutⱪa oyulsun, ⱨǝmmisi tuƣulux tǝrtipi boyiqǝ pütülsun. 11 Huddi yaⱪut nǝⱪixqiliri ixligǝndǝk, mɵⱨür oyulƣandǝk Israilning oƣullirining namlirini ikki yaⱪutⱪa oydurƣin; ular altundin yasalƣan kɵzlükkǝ bekitilsun. 12 Israilning oƣulliriƣa ǝslǝtmǝ tax bolsun üqün, ikki yaⱪutni ǝfodning ikki mürilik tasmisiƣa ⱪadiƣuzƣin; xundaⱪ bolƣanda, Ⱨarun Pǝrwǝrdigarning aldida ularning namlirini ǝslǝtmǝ süpitidǝ müriliridǝ kɵtürüp yüridu.
13-14 Buningdin baxⱪa, sǝn altundin yǝnǝ ikki kɵzlük wǝ sap altundin xoynidǝk exip etilgǝn ikki zǝnjir yasatⱪin; andin exilmǝ zǝnjirlǝr kɵzlüklǝrgǝ bekitilsun.□
 
Ⱪoxenning yasilixi
15 «Ⱨɵküm ⱪoxeni»ni qewǝr ⱪollarƣa nǝpis ⱪilip kǝxtilitip yasatⱪin; uni ⱨǝm ǝfodni ixligǝn usulda yasiƣan, altun wǝ kɵk, sɵsün, ⱪizil yiplar bilǝn nepiz toⱪulƣan aⱪ kanap rǝhttin yasiƣin. □  ■ 16 U ikki ⱪat, tɵt qasa ⱪilinsun; uzunluⱪi bir ƣeriq, kǝnglikimu bir ƣeriq bolsun. □ 17 Uning üstigǝ tɵt ⱪatar ⱪilip gɵⱨǝrlǝrni ornatⱪin: — birinqi ⱪatarƣa ⱪizil yaⱪut, seriⱪ gɵⱨǝr wǝ zumrǝt ornitilsun; 18 ikkinqi ⱪatarƣa kɵk ⱪaxtexi, kɵk yaⱪut wǝ almas ornitilsun; 19 üqinqi ⱪatarƣa sɵsün yaⱪut, piroza wǝ sɵsün kwarts ornitilsun; 20 tɵtinqi ⱪatarƣa beril yaⱪut, aⱪ ⱨeⱪiⱪ wǝ anartax ornitilsun; bularning ⱨǝmmisi altun kɵzlük iqigǝ ornitilsun. 21 Bu gɵⱨǝrlǝr Israilning oƣullirining namliriƣa wǝkil ⱪilinip, ularning sanidǝk on ikki bolup, mɵⱨür oyƣandǝk ⱨǝrbir gɵⱨǝrgǝ on ikki ⱪǝbilining nami birdin-birdin pütülsun.
22 Ⱪoxenƣa xoynidǝk exilgǝn sap altundin ikki exilmǝ zǝnjir yasiƣin. 23 Ⱪoxenƣa altundin ikki ⱨalⱪa etip, ikki ⱨalⱪini ⱪoxenning yuⱪiriⱪi ikki burjikigǝ bekitkin; □ 24 andin altundin exilip yasalƣan ikki zǝnjirni ⱪoxenning yuⱪiriⱪi ikki burjikidiki ⱨalⱪidin ɵtküzüp, 25 exilgǝn xu zǝnjirlǝrning ikki uqini ikki kɵzlükkǝ bekitip, kɵzlüklǝrni ǝfodning ikki mürilik tasmisining aldi ⱪismiƣa ornatⱪin. 26 Buningdin baxⱪa sǝn altundin ikki ⱨalⱪa yasap, ularni ⱪoxenning asti tǝripidiki ikki burjikigǝ bekitkin; ular ǝfodⱪa tegixip turidiƣan ⱪilinip iqigǝ ⱪadalsun. □ 27 Mundin baxⱪa sǝn altundin yǝnǝ ikki ⱨalⱪa yasap, ularni ǝfodning ikki mürilik tasmisining aldi tɵwǝnki ⱪismiƣa, yǝni ǝfodⱪa ulinidiƣan jayƣa yeⱪin ⱪilip, kǝxitilǝngǝn bǝlwaƣdin egizrǝk ⱪilip bekitkin. 28 Ⱪoxenning ǝfodning kǝxitilǝngǝn bǝlweƣidin yuⱪiriraⱪ turuxi, ⱪoxenning ǝfodtin ajrap kǝtmǝsliki üqün ⱪoxenning ⱨalⱪisini kɵk xoyna bilǝn ǝfodning ⱨalⱪisiƣa qetip ⱪoyƣin.
29 Xundaⱪ ⱪilƣanda, Ⱨarun muⱪǝddǝs jayƣa kirgǝndǝ, ⱨɵküm ⱪoxenini taⱪiƣaqⱪa, Israilning oƣullirining namlirini ǝslǝtmǝ süpitidǝ yürikining üstidǝ Pǝrwǝrdigarning aldida daim kɵtürüp yürgǝn bolidu. □ 30 Ⱨarun Pǝrwǝrdigarning aldiƣa kirgǝndǝ, urim bilǝn tummim uning yüriki üstidǝ boluxi üqün, bularni ⱨɵküm ⱪoxenining iqigǝ alƣin; muxundaⱪ ⱪilƣanda, Ⱨarun Israillarƣa baƣliⱪ ⱨɵkümlǝrni ⱨǝmixǝ Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurida ɵz yüriki üstidǝ kɵtürüp yürgǝn bolidu.□
 
Bax kaⱨin kiyidiƣan baxⱪa kiyimlǝr; bax kaⱨinning oƣullirining kiyimliri
31 Əfodning iqidiki tonni pütünlǝy kɵk rǝnglik ⱪilƣin. □  ■ 32 Tonning baxⱪa kiyilidiƣan tɵxüki dǝl otturisida bolsun; uning yirtilip kǝtmǝsliki üqün huddi bapkar toⱪuƣandǝk, sawutning yaⱪisiƣa ohxax qɵrisigǝ pǝwaz qiⱪirilsun. □ 33-34 Uning etikining qɵrisigǝ kɵk, sɵsün wǝ ⱪizil yiptin anarlarni toⱪup asⱪin ⱨǝmdǝ altun ⱪongƣuraⱪlarni yasap, qɵrisidiki anarlarning ariliⱪiƣa birdin esip ⱪoyƣin; tonning etikining pütkül qɵrisigǝ bir altun ⱪongƣuraⱪ, bir anar, yǝnǝ bir altun ⱪongƣuraⱪ, bir anar... bekitilsun. □ 35 Ⱨarun hizmǝt ⱪilƣan waⱪtida xu tonni kiysun; buning bilǝn Ⱨarun Pǝrwǝrdigarning aldiƣa barƣanda, yǝni muⱪǝddǝs jayƣa, Pǝrwǝrdigarning aldiƣa kirip-qiⱪⱪanda uning awazi anglinip turidu-dǝ, u ɵlümdin aman ⱪalidu.□
 
36 Andin keyin sǝn sap altundin nǝpis bir otuƣatni yasap, uning üstigǝ mɵⱨürgǝ nǝⱪixlǝngǝndǝk: «Pǝrwǝrdigarƣa muⱪǝddǝs ⱪilindi» dǝp oyƣin; □  ■ 37 uni kɵk rǝnglik yip bilǝn sǝllisigǝ qigkin; u sǝllining aldi tǝripigǝ taⱪalsun; 38 u Ⱨarunning pexanisidǝ tursun. Buning bilǝn Ⱨarun Israillarning muⱪǝddǝs ⱪilip kǝltürgǝn barliⱪ muⱪǝddǝs ⱨǝdiyǝlirigǝ qaplaxⱪan gunaⱨlarni ɵz üstigǝ elip kɵtüridu; ⱨǝdiyǝlǝrning Pǝrwǝrdigarning aldida ⱪobul ⱪilinixi üqün otuƣat ⱨǝmixǝ uning pexanisigǝ taⱪaⱪliⱪ tursun.□
39 Buningdin baxⱪa aⱪ kanap rǝhttin bir kɵnglǝk toⱪuƣin, xuningdǝk kanap rǝhttin toⱪulƣan bir sǝllǝ tǝyyarliƣin; kǝxtilǝngǝn bir bǝlwaƣ yasiƣin.□  *
40 Ⱨarunning oƣulliriƣa halta kɵnglǝklǝrni tikkin; ularƣimu bǝlwaƣlarni tǝyyarla, ularƣa egiz bɵklǝrnimu tikkin; bular ularƣa ⱨǝm xǝrǝp ⱨǝm güzǝllik bolsun. 41 Bularning ⱨǝmmisini sǝn akang Ⱨarun wǝ uning oƣulliriƣa kiydürgin; andin ularning Mening aldimda kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ boluxi üqün ularni mǝsiⱨlǝp, Manga muⱪǝddǝs ⱪilip ayriƣin.□
42 Ularning ǝwrǝtlirining yepiⱪ turuxi üqün ularƣa kanap rǝhttin tambal ǝttürgin; u belidin yotisiƣiqǝ yepip tursun. 43 Ⱨarun wǝ oƣulliri jamaǝt qediriƣa kirgǝndǝ yaki muⱪǝddǝs jayda hizmǝttǝ bolux üqün ⱪurbangaⱨⱪa yeⱪinlaxⱪanda, ular gunaⱨkar bolup ɵlüp kǝtmǝsliki üqün tambalni kiyiwalsun. Bu uningƣa wǝ uningdin keyinki nǝsilliri üqün ǝbǝdiy bir bǝlgilimǝ bolsun.□
 
 
■ 28:1 Ibr. 5:4 □ 28:4 «Əfod» wǝ «ⱪoxen» — bular wǝ ⱪatarliⱪlar toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr»ni wǝ munasiwǝtlik shemilarni kɵrüng. «Əfod» jilitkigǝ ohxaydiƣan birhil kiyim, «ⱪoxen» kaⱨinning mǝydisigǝ taⱪilidiƣan mǝydǝ yanquⱪ bolup, üstigǝ on ikki ⱪǝbiligǝ wǝkillik ⱪilidiƣan on ikki ⱪimmǝtlik tax bekitilgǝn. ■ 28:6 Mis. 39:2 □ 28:7 «...ikki dolisida mürilik tasma bolsun» — munasiwǝtlik shemini kɵrüng. □ 28:8 «Əfodning bǝlweƣi» — 5-ayǝttǝ tilƣa elinƣan bǝlwaƣ ǝmǝs. «Law.» 8:7ni kɵrüng. □ 28:13-14 «yǝnǝ ikki kɵzlük» — muxu ikki kɵzlük ǝfodning ikki mürisigǝ bekitilgǝn, 9-12-ayǝtlǝrdǝ tilƣa elinƣan ikki aⱪ ⱨeⱪiⱪ orunlaxturulƣan kɵzlüklǝrdur. □ 28:15 «Ⱨɵküm ⱪoxeni» — iqidiki «urim wǝ tummim» degǝn taxlar arⱪiliⱪ Hudaning mǝlum ix toƣrisidiki iradisini yaki ⱨɵkümini sorax üqün ixlitilgǝn (30-ayǝtni kɵrüng). ■ 28:15 Mis. 39:8 □ 28:16 «U ikki ⱪat, tɵt qasa ⱪilinsun» — demǝk, yanquⱪ xǝklidǝ. □ 28:23 «ⱪoxenning yuⱪiriⱪi ikki burjikigǝ» — ibraniy tilida «ⱪoxenning ikki bexiƣa». □ 28:26 «ⱪoxenning asti tǝripidiki ikki burjikigǝ» — ibraniy tilida «ⱪoxenningIkki bexiƣa». □ 28:29 «ⱪoxen» — ⱪoxen wǝ uning munasiwǝtlik tǝpsilatlirini kɵrüx üqün munasiwǝtlik shemini kɵrüng. □ 28:30 «urim wǝ tummim» — alaⱨidǝ birhil taxlar. Bu taxlar arⱪiliⱪ Israil hǝlⱪi Hudadin yol sorisa bolatti. Ⱨǝmdǝ ulardin ⱨǝrhil jawab qiⱪatti; mǝsilǝn, «xundaⱪ», «yaⱪ» degǝndǝk. Bǝzi ǝⱨwallarda ⱨeqⱪandaⱪ jawab bǝrmǝslikimu mumkin (mǝsilǝn, «Ⱨak.» 20:23, «1Sam.» 14:37, 23:2-4, 28:6, «2Sam.» 2:1 ⱪatarliⱪlarni kɵrüng). «Urim»ning mǝnisi «nurlar», «Tummim»ning mǝnisi «mukǝmmǝllik» yaki «mukǝmmǝl ixlar» degǝnlik; lekin ularning tǝpsilatliri ⱨazir bizgǝ namǝlum. □ 28:31 «Əfodning iqidiki ton» — ton ǝfodning iqigǝ kiyilidu (munasiwǝtlik shemini kɵrüng). ■ 28:31 Mis. 39:22 □ 28:32 «sawut» — jǝngqining alaⱨidǝ kiyimi. □ 28:33-34 «anarlar» — muxu «anarlar» marjandǝk qongluⱪta toⱪulƣan boluxi kerǝk. □ 28:35 «Ⱨarun ... Pǝrwǝrdigarning aldiƣa kirip-qiⱪⱪanda ⱪongƣuraⱪlarning awazi anglinip turidu-dǝ, u ɵlümdin aman ⱪalidu» — ⱪongƣuraⱪlarning awazliri Hudaƣa bax kaⱨinning Israilƣa wǝkillik ⱪilidiƣanliⱪini ǝslitidu. □ 28:36 «otuƣat» — bax kiyimigǝ taⱪilidiƣan kiqik tahta yaki mǝnsǝp bǝlgisidin ibarǝt. ■ 28:36 Mis. 39:30 □ 28:38 «Israillarning muⱪǝddǝs ⱪilip kǝltürgǝn barliⱪ muⱪǝddǝs ⱨǝdiyǝlirigǝ qaplaxⱪan gunaⱨlar» — buning mǝnisi: (1) Israillarning muxu ⱨǝdiyǝ-ⱪurbanliⱪlarni kǝltürüxtin mǝⱪsiti (Hudaning sɵzigǝ asasǝn) gunaⱨini yepixtin ibarǝttur, xunga ⱨǝdiyǝlǝr gunaⱨ bilǝn munasiwǝtlkitur; (2) Israillar ⱨǝdiyǝ-ⱪurbanliⱪlirini kǝltürginidǝ kǝltürüx usulida diⱪⱪǝtsizliktin ⱨǝdiyǝlǝr gunaⱨⱪa qetilip ⱪelixi mumkin yaki ⱨǝdiyǝ kǝltürgüqining niyǝtlirigǝ mǝlum yaman ƣǝrǝz qetilixliⱪ boluxi mumkin. Biz ikkinqi qüxǝnqigǝ mayil. □ 28:39 «kanap rǝhttin bir kɵnglǝk toⱪuƣin» — yaki «kanap rǝhttin aliqipar bir halta kɵnglǝk tikkin». «kǝxtilǝngǝn bir bǝlwaƣ yasiƣin» — bu bǝlwaƣ ǝfodningki ǝmǝs. «Law.» 8:7ni kɵrüng. □ 28:41 «Mening aldimda kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ bolux» — bu ayǝttiki «aldimda kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ bolux» ibraniy tilida «ⱪolƣa tutⱪuzux» yaki «ⱪolƣa berix» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Kaⱨinliⱪ wǝzipisi asasǝn Hudaning ⱪurbanliⱪlirini ɵz ⱪoliƣa elix bilǝn baxlinatti; xunga ular ⱪoliƣa ⱨeqⱪandaⱪ baxⱪa ixlarni elixiƣa bolmaytti. □ 28:43 «jamaǝt qediriƣa kirgǝndǝ» — muxu yǝrdǝ qedirning ⱨoylisiƣa kirixni kɵrsitidu.
☰