☰ Ⱨoxiya 4
4
2-ⱪisim: •••• Ⱨoxiyaning ayrim-ayrim hǝwǝrliri — «I Israil, Mǝn ⱪandaⱪmu silǝrni taxlap ⱪoyimǝn?!» •••• •••• Yorutulmiƣan bir hǝlⱪ
1 Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglanglar, i Israil baliliri; qünki Pǝrwǝrdigarning zeminda turuwatⱪanlar bilǝn ⱪilidiƣan dǝwasi bar; qünki zeminda ⱨeq ⱨǝⱪiⱪǝt, ⱨeq meⱨribanliⱪ, Hudani ⱨeq bilix-tonux yoⱪtur; ■ 2 Ⱪarƣax-tillax, yalƣanqiliⱪ, ⱪatilliⱪ, oƣriliⱪ, zinahorluⱪ — bular zeminda yamrap kǝtti; ⱪan üstigǝ ⱪan tɵkülidu. □ 3 Mana xu sǝwǝbtin zemin matǝm tutidu, uningda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi jüdǝp ketidu; ular daladiki ⱨaywanlar ⱨǝm asmandiki uqar-ⱪanatlar bilǝn billǝ jüdǝp ketidu; bǝrⱨǝⱪ, dengizdiki beliⱪlarmu yǝp ketilidu.
4 Əmdi ⱨeqkim dǝwa ⱪilixmisun, ⱨeqkim ǝyiblǝxmisun; qünki Mening dǝwayim dǝl sǝn bilǝn, i kaⱨin! □
 5 Sǝn kündüzdǝ putlixip yiⱪilisǝn; pǝyƣǝmbǝrmu sǝn bilǝn keqidǝ tǝng putlixip yiⱪilidu; wǝ Mǝn anangni ⱨalak ⱪilimǝn.□
6 Mening hǝlⱪim bilimsizliktin ⱨalak ⱪilindi; wǝ sǝnmu bilimni qǝtkǝ ⱪaⱪⱪanikǝnsǝn, Mǝnmu seni qǝtkǝ ⱪaⱪimǝnki, sǝn Manga yǝnǝ ⱨeq kaⱨin bolmaysǝn; Hudayingning ⱪanun-kɵrsǝtmisini untuƣanliⱪing tüpǝylidin, Mǝnmu sening baliliringni untuymǝn. □ 7 Ular kɵpǝygǝnseri, Manga ⱪarxi kɵp gunaⱨ sadir ⱪildi; Mǝn ularning xan-xǝripini xǝrmǝndiqilikkǝ aylanduruwetimǝn.□
8 Ular hǝlⱪimning gunaⱨini yǝydiƣan bolƣaqⱪa,
Ularning jeni hǝlⱪimning ⱪǝbiⱨlikigǝ intizar bolidu.□
9 Wǝ hǝlⱪim ⱪandaⱪ bolsa, kaⱨinlarmu xundaⱪ bolidu; Mǝn kaⱨinlarning tutⱪan yollirini ɵz üstigǝ qüxürimǝn, ɵz ⱪilmixlirini bexiƣa ⱪayturimǝn.□  ■
10 Ular yǝydu, biraⱪ toymaydu,
Ular paⱨixilik ⱪilidu, biraⱪ ⱨeq kɵpǝymǝydu;
Qünki ular Pǝrwǝrdigarni tingxaxni taxlap kǝtti,□  ■
11 Ɵzlirini paⱨixilik, xarab wǝ yengi xarabⱪa beƣixlidi;
Bu ixlar adǝmning ǝⱪil-zeⱨnini bulap ketidu.
12 Hǝlⱪim ɵz tayiⱪidin yolyoruⱪ soraydu,
Ularning ⱨasisi ularƣa yol kɵrsitǝrmix!
Qünki paⱨixilikning roⱨi ularni azduridu,
Ular Hudasining ⱨimayisi astidin paⱨixilikkǝ qiⱪip,□  ■
13 Taƣ qoⱪⱪilirida ⱪurbanliⱪ ⱪilidu,
Dɵng-egizliklǝrdǝ, xundaⱪla sayisi yahxi bolƣaqⱪa dub wǝ terǝk wǝ ⱪariyaƣaqlar astidimu isriⱪ salidu;
Xunga ⱪizliringlar paⱨixilik, kelinliringlarmu zinahorluⱪ ⱪilidu.□  ■
14 Mǝn ⱪizliringlarni paⱨixilikliri üqün,
Yaki kelinliringlarni zinahorluⱪliri üqün jazalimaymǝn;
Qünki atiliri ɵzlirimu paⱨixilǝr bilǝn sirtⱪa qiⱪidu,
«Buthana paⱨixǝ»liri bilǝn billǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilidu;
Xuning bilǝn yorutulmiƣan bir hǝlⱪ yiⱪitilidu.□
15 Sǝn, i Israil, paⱨixilik ⱪilixing bilǝn,
Yǝⱨuda gunaⱨⱪa qetilip ⱪalmisun!
Nǝ Gilgalƣa kǝlmǝnglar, nǝ «Bǝyt-Awǝn»gǝ qiⱪmanglar,
Nǝ «Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn!» dǝp ⱪǝsǝm ⱪilmanglar.□
16 Qünki tǝrsa bir ⱪisir inǝktǝk, Israil tǝrsaliⱪ ⱪilidu; Pǝrwǝrdigar ⱪandaⱪmu pahlanni baⱪⱪandǝk, ularni kǝng bir yaylaⱪta ozuⱪlandursun?□
17 Əfraim butlarƣa qaplaxti;
Uning bilǝn ⱨeqkimning kari bolmisun!□
18 Ularning xarabi tügixi bilǝnla,
Ular ɵzlirini paⱨixilikkǝ beƣixlaydu;
Ularning esilzadiliri nomussizliⱪⱪa ǝsǝbiylǝrqǝ mǝptun boldi.
19 Bir xamal-roⱨ ularni ⱪanatliri iqigǝ oriwaldi,
Ular ⱪurbanliⱪliri tüpǝylidin iza-aⱨanǝtkǝ ⱪalidu.□
 
 
■ 4:1 Mik. 6:2 □ 4:2 «ⱪan üstigǝ ⱪan tɵkülidu» — yaki ɵltürüx wǝⱪǝliri naⱨayiti kɵp ikǝnlikini yaki (bǝzi alimlarning pikriqǝ) haliƣanqǝ adǝmlǝrni tutuwelip ularni butlarƣa «insan ⱪurbanliⱪ»i ⱪilidiƣanliⱪini kɵrsitidu. □ 4:4 «Mening dǝwayim dǝl sǝn bilǝn, i kaⱨin!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Hǝlⱪing kaⱨin bilǝn dǝwalaxⱪandǝk boldi». Lekin bizningqǝ 4-ayǝttiki sɵzlǝr kaⱨinƣa ⱪarita etilidu; bizning tǝrjimimiz 5-ayǝttiki sɵzlǝrgǝ intayin mas kelidu, dǝp ⱪaraymiz. Ibraniy tilini qüxinix sǝl tǝs. □ 4:5 «pǝyƣǝmbǝrmu sǝn bilǝn keqidǝ tǝng putlixip yiⱪilidu» — «pǝyƣǝmbǝr» sahta pǝyƣǝmbǝrni yaki (butpǝrǝslik yaki yalaⱪqiliⱪ ⱪatarliⱪ sǝwǝblǝr bilǝn) ɵz mǝnpǝitigǝ setilip kǝtkǝn pǝyƣǝmbǝrni kɵrsitidu. □ 4:6 «Mening hǝlⱪim bilimsizliktin ⱨalak ⱪilindi; wǝ sǝnmu bilimni qǝtkǝ ⱪaⱪⱪanikǝnsǝn, Mǝnmu seni qǝtkǝ ⱪaⱪimǝn...» — bu ayǝttiki «bilim» xübⱨisizki, Hudani bilix degǝnliktur. □ 4:7 «Ular kɵpǝygǝnseri... Mǝn ularning xan-xǝripini xǝrmǝndiqilikkǝ aylanduruwetimǝn» — «ular» kaⱨinlarni yaki (6-ayǝttǝ eytilƣan) «kaⱨinlarning baliliri»ni kɵrsitidu. «Mǝn ularning xan-xǝripini xǝrmǝndiqilikkǝ aylanduruwetimǝn» — «kaⱨin bolux» naⱨayiti xǝrǝplik ix, ǝlwǝttǝ. Ularning xǝrǝplik wǝzipiliri hǝlⱪⱪǝ Hudaning ⱪanun-kɵrsǝtmilirini ɵgitixni ɵz iqigǝ alidu. Biraⱪ buning ornida ular ɵzi «Hudaning ⱪanun-kɵrsǝtmilirini untuƣan» (6-ayǝt). □ 4:8 «Ular hǝlⱪimning gunaⱨini yǝydiƣan bolƣaqⱪa...» — Tǝwrat dǝwridǝ birsi gunaⱨ sadir ⱪilƣan bolsa, undaⱪta u «gunaⱨ ⱪurbanliⱪi»ni (gunaⱨini tilǝydiƣan ⱪurbanliⱪ)ni sunuxi kerǝk idi. Kaⱨinlarning bundaⱪ ⱪurbanliⱪlarning gɵxidin mǝlum bir ⱪisimni yeyix imtiyazi bar idi. Xunga ular ⱨazir: — «Hǝlⱪ kɵprǝk gunaⱨ ⱪilsa, yǝydiƣinimizmu kɵp bolidu!» dǝp oyliƣan ohxaydu. □ 4:9 «Hǝlⱪim ⱪandaⱪ bolsa, kaⱨinlarmu xundaⱪ bolidu» — demǝk, hǝlⱪim jazayimni tartⱪanikǝn, sǝn kaⱨinmu buningdin haliy bolmaysǝn; alaⱨidǝ imtiyazliring seni ⱪutⱪuzmaydu, ǝksiqǝ tartidiƣan jazaying tehimu eƣir bolidu. ■ 4:9 Yǝx. 24:2 □ 4:10 «Ular paⱨixilik ⱪilidu, biraⱪ ⱨeq kɵpǝymǝydu» — bu intayin kinayilik gǝp. Demǝk, Israil «paⱨixǝ bolup» (butlarƣa qoⱪunƣan bolup), kɵp «paⱨixiwazlar» (butlar) bilǝn billǝ bolƣan bolsimu, ⱨeqⱪandaⱪ payda kɵrmigǝn. Baxⱪa hil tǝrjimisi: «Ular paⱨixilik ⱪilidu, lekin ⱨeq parawanlaxmaydu». ■ 4:10 Mik. 6:14 □ 4:12 «Hǝlⱪim ɵz tayiⱪidin yolyoruⱪ soraydu, ularning ⱨasisi ularƣa yol kɵrsitǝrmix!» — ular «tayiⱪi», «ⱨasisi»ni palqiliⱪ, rǝmqilik üqün ixlitidu. «Qünki paⱨixilikning roⱨi ularni azduridu, ular Hudasining ⱨimayisi astidin paⱨixilikkǝ qiⱪip,...» — «kirix sɵz»imizdǝ tilƣa elinƣandǝk, «paⱨixilik» butpǝrǝslik wǝ paⱨixilikning ɵzini ɵz iqigǝ alidu. «Baal» ⱪatarliⱪlarƣa qoⱪunux paaliyǝtliri ⱨǝrhil paⱨixilikni ɵz iqigǝ alƣan. Israil Hudaƣa sadiⱪ bolƣan ayaldǝk ǝmǝs, bǝlki wapasiz paⱨixǝ ayaldǝk bolƣan. ■ 4:12 Ⱨox. 5:4 □ 4:13 «...Dɵng-egizliklǝrdǝ, xundaⱪla sayisi yahxi bolƣaqⱪa dub wǝ terǝk wǝ ⱪariyaƣaqlar astidimu isriⱪ salidu» — ular Hudaning ⱨimayisi astidin qiⱪip, naⱨayiti bir dǝrǝh astida bir buttin ⱨimayǝ sorimaⱪta. «silǝrning ⱪizliringlar paⱨixilik, kelinliringlarmu zinahorluⱪ ⱪilidu» — «(silǝrning) ⱪizliringlar... kelinliringlarmu» — Huda «silǝr» degǝn sɵz bilǝn bǝlkim yǝnǝ kaⱨinlarƣa sɵz ⱪilidu. ■ 4:13 Yǝx. 1:29; 57:7; Əz. 20:28 □ 4:14 «Mǝn ⱪizliringlarni paⱨixilikliri üqün, yaki kelinliringlarni zinahorluⱪliri üqün jazalimaymǝn; qünki (atiliri) ɵzlirimu paⱨixilǝr bilǝn sirtⱪa qiⱪidu...» — diⱪⱪǝt ⱪilixⱪa ǝrziyduki, Huda bu ⱪiz-kelinlǝrni ǝyiblimǝydu; Hudaning aldida, mǝs’uliyǝt ularning atiliri (bǝlkim kaⱨinlar)ning zimmisididur. □ 4:15 «Sǝn, i Israil, paⱨixilik ⱪilixing bilǝn, Yǝⱨuda gunaⱨⱪa qetilip ⱪalmisun! Nǝ Gilgalƣa kǝlmǝnglar, nǝ «Bǝyt-Awǝn»gǝ qiⱪmanglar, nǝ «Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn!» dǝp ⱪǝsǝm ⱪilmanglar» — bu sɵzlǝr bǝlkim Yǝⱨudaƣa ⱪaritip eytilixi mumkin. «Gilgal» wǝ «Bǝyt-Awǝn» Israil zeminidiki «yerim butpǝrǝs» tawapgaⱨlar idi. Amos pǝyƣǝmbǝr alliⱪaqan Israil wǝ Yǝⱨudani bu tawapgaⱨlarƣa barmasliⱪ, bu yǝrlǝrgǝ qetixliⱪ gunaⱨlarni ⱪilmasliⱪ, jümlidin Pǝrwǝrdigarning namini bikar-biⱨudǝ ixlǝtmǝslik kerǝk, dǝp agaⱨlandurƣanidi («Am.» 4:4, 5:5, 8:14). Ⱨoxiya uning agaⱨlirini tǝkrarlaydu. U yǝnǝ Amos pǝyƣǝmbǝrgǝ ǝgixip, Israillarning «Bǝyt-Əl» (Hudaning ɵyi)dǝ ɵtküzgǝn butpǝrǝslikini ǝyiblǝp, xu yǝrni «Bǝyt-Awǝn» («yoⱪ birnǝrsǝ»ning ɵyi) dǝp ataydu. □ 4:16 «Pǝrwǝrdigar ⱪandaⱪmu pahlanni baⱪⱪandǝk, ularni kǝng bir yaylaⱪta ozuⱪlandursun?» — baxⱪa birhil tǝrjimǝ: «Əmdi Pǝrwǝrdigar ⱨazir ularni pahlanni baⱪⱪandǝk kǝng bir yaylaⱪta ozuⱪlanduridu!». Bu ikkinqi hil tǝrjimisining mǝnisi toƣra bolsa uning mǝnisi: «Pǝrwǝrdigar Israilni ularni sürgün ⱪilduridu» degǝnlik bolidu. □ 4:17 «Əfraim butlarƣa qaplaxti; uning bilǝn ⱨeqkimning kari bolmisun!» — «Əfraim» Israil (ximaliy padixaⱨliⱪ)ning on ⱪǝbilisidin ǝng qongi, u bǝzidǝ Israil (yǝni, on ⱪǝbilǝ)ning ɵzigǝ wǝkil bolidu. □ 4:19 «bir xamal-roⱨ ularni ⱪanatliri iqigǝ oriwaldi,...» — ibraniy tilida «xamal» wǝ «roⱨ» bir sɵz. Bu jümlining mǝnisi bǝlkim ular paⱨixilik-butpǝrǝslik bir pasiⱪ roⱨ (jin) tǝripidin pütünlǝy azdurulup ketildi.
☰