☰ Ayup 33
33
Elihuning birinqi bayani — Huda adǝmlǝrgǝ bǝrgǝn tǝrbiyilǝr
1 «Əmdiliktǝ, i Ayup, bayanlirimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn,
Sɵzlirimning ⱨǝmmisini anglap qiⱪⱪaysǝn.
2 Mana ⱨazir lǝwlirimni aqtim,
Aƣzimda tilim gǝp ⱪilidu.
3 Sɵzlirim kɵnglümdǝk durus bolidu,
Lǝwlirim sap bolƣan tǝlimni bayan ⱪilidu.□
4 Tǝngrining Roⱨi meni yaratⱪan;
Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirning nǝpisi meni janlanduridu.□
5 Jawabing bolsa, manga rǝddiyǝ bǝrgin;
Sɵzliringni aldimƣa sǝpkǝ ⱪoyup jǝnggǝ tǝyyar turƣin!
6 Mana, Tǝngri aldida mǝn sanga ohxax bǝndimǝn;
Mǝnmu laydin xǝkillǝndürülüp yasalƣanmǝn.■
7 Bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga ⱨeq wǝⱨimǝ salmaⱪqi ǝmǝsmǝn,
Wǝ yaki mǝn salƣan yük sanga besim bolmaydu.□
8 Sǝn dǝrwǝⱪǝ ⱪuliⱪimƣa gǝp ⱪildingki,
Ɵz awazing bilǝn: —■
9 «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn;
Mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ...
10  Mana, Huda mǝndin sǝwǝb tepip ⱨujum ⱪilidu,
U meni Ɵz düxmini dǝp ⱪaraydu;■
11  U putlirimni kixǝnlǝrgǝ salidu,
Ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — degǝnlikingni anglidim.□


  ■
12  Mana, mǝn sanga jawab berǝyki,
Bu ixta geping toƣra ǝmǝs;
Qünki Tǝngri insandin uluƣdur.
13  Sǝn nemixⱪa uning bilǝn dǝwalixip: —
U Ɵzi ⱪilƣan ixliri toƣruluⱪ ⱨeq qüxǝnqǝ bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?□
14  Qünki Tǝngri ⱨǝⱪiⱪǝtǝn gǝp ⱪilidu;
Bir ⱪetim, ikki ⱪetim,
Lekin insan buni sǝzmǝydu;□
15 Qüx kɵrgǝndǝ, keqidiki ƣayibanǝ alamǝttǝ,
— (Ⱪattiⱪ uyⱪu insanlarni basⱪanda,
Yaki orun-kɵrpiliridǝ ügdǝk basⱪanda) —
16 — Xu qaƣlarda U insanlarning ⱪuliⱪini aqidu,
U ularƣa bǝrgǝn nǝsiⱨǝtni ularning yürikigǝ mɵⱨürlǝydu.□
17  Uning mǝⱪsiti adǝmlǝrni yaman yolidin yanduruxtur,
Insanni tǝkǝbburluⱪtin saⱪlaxtur;□
18  Buning bilǝn Huda adǝmning jenini kɵz yǝtmǝs ⱨangdin yandurup, saⱪlaydu,
uning ⱨayatini ⱪiliqlinixtin ⱪoƣdaydu.
19  Yaki bolmisa, u orun tutup yetip ⱪalƣinida aƣriⱪ bilǝn,
Sɵngǝklirini ɵz-ara soⱪuxturup biaram ⱪilix bilǝn,
Tǝrbiyǝ ⱪilinidu.
20  Xuning bilǝn uning pütün wujudi taamdin nǝprǝtlinidu,
Uning jeni ⱨǝrhil nazu-nemǝtlǝrdin ⱪaqidu.■
21  Uning eti kɵzdin yoⱪilip ketidu,
Əslidǝ kɵrünmǝydiƣan sɵngǝkliri bɵrtüp qiⱪidu.
22  Buning bilǝn jeni kɵz yǝtmǝs ⱨangƣa yeⱪin kelidu,
Ⱨayati ⱨalak ⱪilƣuqi pǝrixtilǝrgǝ yeⱪinlixidu;
23  Biraⱪ, ǝgǝr uning bilǝn bir tǝrǝptǝ turidiƣan kelixtürgüqi bir pǝrixtǝ bolsa,
Yǝni mingining iqidǝ birsi bolsa,
— Insan balisiƣa toƣra yolni kɵrsitip beridiƣan kelixtürgüqi bolsa,□
24  Undaⱪta Huda uningƣa xǝpⱪǝt kɵrsitip: «Uni ⱨangdin qüxüp ketixtin ⱪutⱪuzup ⱪoyƣin,
Qünki Mǝn nijat-ⱪutuluxⱪa kapalǝt aldim» — dǝydu.□
25  Buning bilǝn uning ǝtliri baliliⱪ waⱪtidikidin yumran bolidu;
U yaxliⱪiƣa ⱪaytidu.
26  U Tǝngrigǝ dua ⱪilidu, U xǝpⱪǝt ⱪilip uni ⱪobul ⱪilidu,
U huxal-huram tǝntǝnǝ ⱪilip Uning didarini kɵridu,
Ⱨǝmdǝ Huda uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini ɵzigǝ ⱪayturidu.■
27  U adǝmlǝr aldida küy eytip: —
«Mǝn gunaⱨ ⱪildim,
Toƣra yolni burmiliƣanmǝn,
Biraⱪ tegixlik jaza manga berilmidi!□
28  U roⱨimni ⱨangƣa qüxüxtin ⱪutⱪuzdi,
Jenim nurni ⱨuzurlinip kɵridu» — dǝydu.
29  Mana, bu ǝmǝllǝrning ⱨǝmmisini Tǝngri adǝmni dǝp,
Ikki ⱨǝtta üq mǝrtǝm ayan ⱪilidu,□
30  Mǝⱪsiti uning jenini ⱨangdin yandurup ⱪutⱪuzuxtur,
Uni ⱨayatliⱪ nuri bilǝn yorutux üqündur.■
31  I Ayup, manga ⱪulaⱪ salƣaysǝn;
Ününgni qiⱪarma, mǝn yǝnǝ sɵz ⱪilay.
32  Əgǝr sɵzliring bolsa, manga jawab ⱪiliwǝrgin;
Sɵzligin! Qünki imkaniyǝt bolsila mening seni aⱪliƣum bar.
33  Bolmisa, meningkini anglap oltur;
Süküt ⱪilƣin, mǝn sanga danaliⱪni ɵgitip ⱪoyay».
 
 
□ 33:3 «Sɵzlirim kɵnglümdǝk durus bolidu, lǝwlirim sap bolƣan tǝlimni bayan ⱪilidu» — biz Elihuning sɵzlirining bǝzilirini naⱨayiti durus, xundaⱪla Hudaning Roⱨining tǝlimi bilǝn kǝlgǝn, dǝp ⱪarisaⱪmu, bǝzi jaylarda u yǝnila ɵz natiⱪliⱪi bilǝn sɵz ⱪilidu. Əgǝr bizning Elihu mǝzkur kitabning yazƣuqisi degǝn pikrimiz toƣra bolidiƣan bolsa, u jǝzmǝn bu jǝⱨǝttǝ ɵz kǝmqilikini sǝzmǝy ⱪalmaydu. Xundaⱪtimu u biz üqün bu ǝmǝliy sɵⱨbǝtni tǝswirlǝp ⱪaldurƣan; ɵzining nemǝ degǝnlikinimu (sɵzmǝn bolsimu)biz üqün sǝmimiylik bilǝn hatirilǝydu. Bǝzidǝ biz ⱨǝtta uning sɵzliridin uni bir ⱨakawur adǝm ohxaydu dǝp pǝrǝz ⱪilip ⱪalimiz. Ⱨalbuki, bizmu bilip yetiximiz kerǝkki, mǝlum kixining sɵzmǝn bolup kǝtkǝnliki bilǝn gǝplirining ⱨǝmmisi ⱪuruⱪ boluxi natayin. Biz ⱨǝmmǝ adǝmning sɵzini sǝwr-taⱪǝt ⱨǝm diⱪⱪǝt bilǝn angliximizƣa toƣra kelidu. Buningdin sirt, Elihuning xeir xǝkildǝ bolƣan bayanliri baxⱪa sɵzligüqilǝrning xeiriy sǝwiyisigǝ yǝtmǝydu. Bu yǝnǝ uning bizgǝ bu ǝmǝliy ixlarni, ǝmǝliy bayanlarni ǝyni-ǝyni ⱪǝyt ⱪilƣanliⱪini ispatlaydu. □ 33:4 «Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirning nǝpisi meni janlanduridu» — yaki «Ⱨǝmmigǝ Ⱪadirning nǝpisi manga jan bǝrgǝn». ■ 33:6 Ayup 9:35; 23:10 □ 33:7 «Bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga ⱨeq wǝⱨimǝ salmaⱪqi ǝmǝsmǝn» — Elihu muxu yǝrdǝ Ayupⱪa baxⱪilarning sɵzlirining eƣir kǝlgǝnlikini, xundaⱪla uning ɵzining bǝzi hiyalliridin ⱪorⱪup kǝtkǝnlikini azraⱪ sezip, uni hatirjǝm ⱪilmaⱪqi bolƣan boluxi mumkin. ■ 33:8 Ayup 10:7; 16:17; 23:10,11; 27:5 ■ 33:10 Ayup 13:24; 16:9; 19:11 □ 33:11 «Ayupning «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn; mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ... Mana, Huda mǝndin sǝwǝb tepip ... Ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — degǝnlikingni anglidim» — (9-11-ayǝtlǝr) Elihu Ayupⱪa: «Ⱪuliⱪimƣa mundaⱪ gǝp ⱪilding» dǝp uning ⱪilƣan üq gepini ǝyiblǝydu. Birinqisi sɵz: «Mǝn ⱨeq itaǝtsiz bolmay pak bolimǝn; mǝn sap, mǝndǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ...». Əmǝliyǝttǝ, Ayup bu sɵzlǝrni ⱪilmiƣan; u pǝⱪǝt Hudaƣa: «Ⱨǝrbir gunaⱨimni etirap ⱪilip kǝqürüm ⱪilindim, ⱨazir wijdanimƣa hilap ⱨeq gunaⱨimning barliⱪini bilmǝymǝn» degǝndǝk sɵzlǝrni ⱪilƣan. Bu sɵz ɵzini pütünlǝy sap, pütünlǝy bigunaⱨ, degǝnlik ǝmǝs, ǝlwǝttǝ. Elihu muxu yǝrdǝ hataliⱪ ɵtküzidu. Ikkinqisi sɵz: «Mana, Huda sǝwǝb tepip manga ⱨujum ⱪilidu, U meni Ɵz düxmini dǝp ⱪaraydu» — Bu sɵz rastla 13:24dǝ wǝ yǝnǝ 14:7dǝ tepilidu. Üqinqisi sɵz: «U mening putlirimni kixǝnlǝrgǝ salidu, ⱨǝmmǝ yollirimni kɵzitip yüridu» — bu sɵz 13:27dǝ tepilidu. ■ 33:11 Ayup 13:27; 14:16 □ 33:13 «Sǝn nemixⱪa ... — «U Ɵzi ⱪilƣan ixliri toƣruluⱪ ⱨeq qüxǝnqǝ bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?» — Ayup ǝslidǝ «U Ɵzi ⱪilƣan ixliri toƣruluⱪ ⱨeq qüxǝnqǝ bǝrmǝydu» demigǝn; bǝlki u Hudaning bǝzi ⱪilƣan ixlirini, bolupmu ɵz bexiƣa qüxürgǝnlirini qüxǝndürmǝydiƣanliⱪini eytⱪanidi. Elihuningmu muxu yeridǝ hataliⱪi bar. Baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «Sǝn nemixⱪa uning bilǝn dǝwalixip: — «U insanning ⱨǝmmǝ sɵzlirigǝ ⱨeq jawab bǝrmǝydu» dǝp yürisǝn?». □ 33:14 «Bir ⱪetim, ikki ⱪetim» — bǝlkim «birnǝqqǝ ⱪetim» wǝ xuningdǝk «ⱨǝrhil yol bilǝn» degǝnni kɵrsitidiƣan bir ibarǝ boluxi mumkin. □ 33:16 «... U insanlarning ⱪuliⱪini aqidu, U ularƣa bǝrgǝn nǝsiⱨǝtni ularning yürikigǝ mɵⱨürlǝydu» — biz Elihuning bu sɵzini naⱨayiti ǝⱨmiyiti bar dǝp ⱪaraymiz. U Huda Ɵz Roⱨi arⱪiliⱪ insanƣa sɵzlirini yǝtküzüp nǝsiⱨǝt ⱪilidu, dǝydu; ǝgǝr insan bu sɵzlǝrgǝ ⱪulaⱪ salmisa, Huda yǝnila xǝpⱪiti bilǝn qüxlǝr arⱪiliⱪ insan ⱪuliⱪini eqip bu agaⱨlanduruxlirini ⱨǝm nǝsiⱨitini bekitip mɵⱨürlǝydu. Ikkinqi ⱪurning baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «U ularni agaⱨlar bilǝn ⱪorⱪitidu». □ 33:17 «Uning mǝⱪsiti adǝmlǝrni yaman yolidin yanduruxtur, insanni tǝkǝbburluⱪtin saⱪlaxtur» — Elihuning qüxǝndürüxi boyiqǝ eytⱪanda, insanning ǝng qong mǝsilisi tǝkǝbburluⱪtin ibarǝt. Huda Ɵz iltipati arⱪiliⱪ awwal insanƣa Roⱨi arⱪiliⱪ nǝsiⱨǝt ⱪilidu; anglimisa u qüxlǝr arⱪiliⱪ nǝsiⱨǝtni bekitidu; yǝnǝ anglimisa kesǝllik yaki baxⱪa müxküllüklǝr bilǝn adǝmni agaⱨlandurup, uni ⱨalakǝttin yanduridu (18-22-ayǝtlǝr). Bu jazalax ǝmǝs, bǝlki Hudaning muⱨǝbbitidin qiⱪⱪan tǝrbiyidur; U mana muxular arⱪiliⱪ insanni ɵz tǝkǝbburluⱪining aⱪiwitidin ⱪoƣdap ⱪalidu. Elihuning bu tǝlimi insan üqün zor ǝⱨmiyǝtkǝ igǝ; Elihuning tǝlimi Ayupning ǝⱨwali toƣrisida qüxǝnqǝ bǝrmigǝn bilǝn, uning sɵzlirining Ayupⱪa azraⱪ paydisi tǝgkǝn bolsa kerǝk; azab-oⱪubǝtlǝr bolsa, dǝrwǝⱪǝ ⱪǝlbidiki tǝkǝbburluⱪni axkarilaydu. Ayupning ahirida ⱪilƣan towiliri asasǝn ɵz tǝkǝbburluⱪiƣa nisbǝtǝn bolƣan (42-bab). ■ 33:20 Zǝb. 107:18 □ 33:23 «Əgǝr uning bilǝn bir tǝrǝptǝ turidiƣan kelixtürgüqi bir pǝrixtǝ bolsa...» — «pǝrixtǝ» degǝn sɵz ǝmǝliyǝttǝ «hǝwǝr yǝtküzguqi» degǝn mǝnidǝ. Tǝwrat birinqi ⱪisim («Yaritilix») «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi»ni bizgǝ tonuxturidu; bu Pǝrixtǝ birdinbir, naⱨayiti sirliⱪ zat. Uni kɵrgǝnlǝrmu: «Biz Hudaning Ɵzini kɵrgǝn» deyixidu. Bu Pǝrixtǝ «Uz yeri»dǝ turƣan Ismail ⱨǝm anisi Ⱨǝjǝrgǝ kɵrünüp ularni ussuzluⱪtin ⱪutⱪuzƣan. Ⱨeq bolmiƣanda, Elihu muxu yǝrdǝ adǝmni gunaⱨtin ⱪutⱪuzux hizmiti pǝⱪǝt insan ⱨǝm Huda otturisida turidiƣan, xundaⱪla insandin üstün turidiƣan mundaⱪ bir zat tǝripidin bolidu, dǝydu. Bu «Hudaning Pǝrixtisi» Elihu «mingdin bir» degǝn bu Pǝrixtǝ Ayup ilgiri bexarǝt ⱪilƣan «Kelixtürgüqi» ⱨǝm «Ⱪutⱪuzƣuqum» degǝn zattin baxⱪa birsi ǝmǝs. Elihu bu yǝrdǝ bizgǝ yǝnila naⱨayiti ǝⱨmiyǝtlik tǝlim ⱨǝm karamǝt bir bexarǝtni beriwatidu. «Insan balisiƣa toƣra yolni kɵrsitip beridiƣan ...» — yaki «Insan balisiƣa uning (demǝk, Hudaning) ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi kɵrsitip beridiƣan...». □ 33:24 «... Mǝn nijat-ⱪutuluxⱪa kapalǝt aldim» — ibraniy tilida «... Mǝn nijat-ⱪutuluxⱪa kapalǝt taptim». ■ 33:26 Zǝb. 50:15; Yǝx. 58:9 □ 33:27 «U adǝmlǝr aldida küy eytip: ...» — yaki «U adǝmlǝrgǝ ⱪarap:...» yaki «U adǝmlǝr aldida etirap ⱪilip:...». □ 33:29 «Ikki, ⱨǝtta üq mǝrtǝm ayan ⱪilidu» — «ikki, üq mǝrtǝm» degǝn sɵz adǝttǝ «birnǝqqǝ mǝrtǝm»ni kɵrsitidu. Demǝk, üq ⱪetim bilǝn tohtimaydu; bu bayan Hudaning bizgǝ bolƣan qongⱪur meⱨri-xǝpⱪitini ayan ⱪilidu; biraⱪ ⱨeqkim bu pakittin paydilinay dǝp Hudaning sǝwr-taⱪitini Sinimisun, bu intayin hǝtǝrlik ix, ǝlwǝttǝ! ■ 33:30 Zǝb. 56:13
☰