☰ Yǝrǝmiya 48
48
«3» Moab toƣruluⱪ bexarǝt
1 Moab toƣruluⱪ: Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar — Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Neboning ⱨaliƣa way! Qünki u harabǝ ⱪilinidu; Kiriatayim hijalǝtkǝ ⱪaldurulup, ixƣal ⱪilinidu; yuⱪiri ⱪorƣan bolsa hijalǝtkǝ ⱪaldurulup alaⱪzadǝ bolup kǝtti. □  ■ 2 Moab yǝnǝ ⱨeq mahtalmaydu; Ⱨǝxbonda kixilǝr uningƣa: «Uni ǝl ⱪataridin yoⱪitayli» dǝp suyiⱪǝst ⱪilidu; sǝnmu, i Madmǝn, tügǝxtürülisǝn; ⱪiliq seni ⱪoƣlaydu. □
 3 Ⱨoronaimdin aⱨ-zarlar kɵtürülidu: — «Aⱨ, wǝyranqiliⱪ, dǝⱨxǝtlik patiparaⱪqiliⱪ!»
4 Moab bitqit ⱪilindi! Uning kiqikliridin pǝryadliri anglinidu. 5 Bǝrⱨǝⱪ, Luⱨitⱪa qiⱪidiƣan dawan yolidin tohtimay yiƣilar kɵtürülidu; Ⱨoronaimƣa qüxidiƣan yolda ⱨalakǝttin azabliⱪ nalǝ-pǝryadlar anglinidu. ■ 6 Ⱪeqinglar, jeninglarni elip yügürünglar! Qɵldiki bir qatⱪal bolunglar! ■ 7 Qünki sǝn ɵz ⱪilƣanliringƣa wǝ bayliⱪliringƣa tayanƣanliⱪing tüpǝylidin, sǝnmu ǝsirgǝ qüxisǝn; butung Kemox, uning kaⱨinliri ⱨǝm ǝmirliri bilǝn billǝ sürgün bolidu. □  ■ 8 Wǝyran ⱪilƣuqi ⱨǝrbir xǝⱨǝrgǝ jǝng ⱪilidu; xǝⱨǝrlǝrdin ⱨeqⱪaysi ⱪeqip ⱪutulalmaydu; Pǝrwǝrdigar degǝndǝk jilƣimu harabǝ bolidu, tüzlǝnglikmu ⱨalakǝtkǝ yüzlinidu.□
 
9 Daldiƣa berip ⱪeqix üqün Moabⱪa ⱪanatlarni beringlar! Qünki uning xǝⱨǝrliri harabilik, adǝmzatsiz bolidu □ 10 (Pǝrwǝrdigarning hizmitini kɵngül ⱪoyup ⱪilmiƣan kixi lǝnǝtkǝ ⱪalsun! Ⱪiliqini ⱪan tɵküxtin ⱪaldurƣan kixi lǝnǝtkǝ ⱪalsun!).□
11 Moab yaxliⱪidin tartip kǝng-kuxadǝ yaxap arzangliri üstidǝ tinƣan xarabtǝk ǝndixisiz bolup kǝlgǝn; u ⱨeqⱪaqan küptin küpkǝ ⱪuyulƣan ǝmǝs, yaki ⱨeq sürgün bolƣan ǝmǝs; xunga uning tǝmi birhil bolup, puriⱪi ⱨeq ɵzgǝrmigǝn. □  ■ 12 Xunga , — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — Mǝn uning yeniƣa ularni ɵz küpidin tɵkidiƣan tɵkküqilǝrni ǝwǝtimǝn; ular uning küplirini ⱪuruⱪdaydu, uning qɵgünlirini qeⱪiwetidu. □ 13 Ɵtkǝndǝ Israil jǝmǝti ɵz tayanqisi bolƣan Bǝyt-Əl tüpǝylidin yǝrgǝ ⱪarap ⱪalƣandǝk Moabmu Kemox tüpǝylidin yǝrgǝ ⱪarap ⱪalidu.□  ■
14 Silǝr ⱪandaⱪmu: «Biz batur, jǝnggiwar palwanmiz!» — deyǝlǝysilǝr? 15 Moabning zemini harabǝ ⱪilinidu; düxmǝn ularning xǝⱨǝrlirining sepilliriƣa qiⱪidu; uning esil yigitliri ⱪǝtl ⱪilinixⱪa qüxidu, — dǝydu padixaⱨ, yǝni nami samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.
16 — Moabning ⱨalakiti yeⱪinlaxti, uning külpiti bexiƣa qüxüxkǝ aldiraydu. 17 Uning ǝtrapidiki ⱨǝmmǝylǝn uning üqün aⱨ-zar kɵtürünglar; uning nam-xɵⱨritini bilgǝnlǝr: «Küqlük xaⱨanǝ ⱨasisi, güzǝl tayiⱪimu xunqǝ sunduruldiƣu!» — dǝnglar. 18 Xan-xɵⱨritingdin qüxüp ⱪaƣjirap kǝtkǝn yǝrdǝ oltur, i Dibonda turuwatⱪan ⱪiz; qünki Moabni ⱨalak ⱪilƣuqi sanga jǝng ⱪilixⱪa yetip kǝldi; u istiⱨkam-ⱪorƣanliringni bǝrbat ⱪilidu.
19 Yol boyida kɵzǝt ⱪil, i Aroǝrdǝ turuwatⱪan ⱪiz; bǝdǝr tikiwatⱪan ǝrdin wǝ ⱪeqiwatⱪan ⱪizdin: «Nemǝ boldi?» dǝp sora; 20 «Moab hijalǝtkǝ ⱪaldi, qünki u bitqit ⱪilindi!» dǝp jawab berilidu. Aⱨ-zar tartip nalǝ-pǝryad kɵtürünglar; Arnonda: «Moab ⱨalak ⱪilindi» — dǝp jakarlanglar. ■ 21 Jaza ⱨɵkümi tüzlǝnglik jayliri üstigǝ qiⱪirildi; Ⱨolon, Yaⱨaz wǝ Mǝfaat üstigǝ, 22 Dibon, Nebo ⱨǝm Bǝyt-Diblataim üstigǝ, 23 Kiriatayim, Bǝyt-Gamul ⱨǝm Bǝyt-Meon üstigǝ, 24 Keriot, Bozraⱨ ⱨǝm Moabdiki yiraⱪ-yeⱪin barliⱪ xǝⱨǝrlǝrning üstigǝ qiⱪirilidu. 25 Moabning Münggüzi kesiwetilidu, uning biliki sundurulidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. □ 26 — Uni mǝst ⱪilinglar, qünki u Pǝrwǝrdigarƣa aldida ⱨakawurluⱪ ⱪilƣan; Moab ɵz ⱪusuⱪida eƣinap yatsun, xuning bilǝn rǝswa ⱪilinsun. □ 27 Qünki sǝn Moab Israilni mazaⱪ ⱪilƣan ǝmǝsmu? U oƣrilar ⱪatarida tutuwelinƣanmu, sǝn uni tilƣa alsangla bexingni qayⱪaysǝn?!
28 Xǝⱨǝrlǝrdin qiⱪip tax-ⱪiyalar arisini turalƣu ⱪilinglar, i Moabda turuwatⱪanlar; ƣar aƣzida uwiliƣan pahtǝktǝk bolunglar!
29 Biz Moabning ⱨakawurluⱪi (u intayin ⱨakawur!), yǝni uning tǝkǝbburluⱪi, ⱨakawurluⱪi, kɵnglidiki mǝƣrur-kɵrǝngliki toƣrisida angliduⱪ. □  ■ 30 Mǝn uning noqiliⱪ ⱪilidiƣanliⱪini bilimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — biraⱪ noqiliⱪi karƣa yarimaydu; uning qong gǝpliri bikar bolidu. 31 Xunga Mǝn Moab üqün zar yiƣlaymǝn, Moabning ⱨǝmmisi üqün zar-zar kɵtürimǝn;
Kir-Harǝsǝttikilǝr üqün aⱨ-piƣan anglinidu.
32 I Sibmaⱨtiki üzüm teli, Mǝn Yaazǝrning zar-yiƣisi bilǝn tǝng sǝn üqün yiƣlaymǝn; sening pelǝkliring sozulup, ǝslidǝ «Ɵlük dengiz»ning neriƣa yǝtkǝnidi; ular ǝslidǝ Yaazǝr xǝⱨirigiqimu yǝtkǝnidi. Lekin sening yazliⱪ mewiliringgǝ, üzüm ⱨosulung üstigǝ buzƣuqi besip kelidu.□ 33 Xuning bilǝn xadliⱪ wǝ huxalliⱪ Moabning baƣ-etizliridin wǝ zeminidin mǝⱨrum ⱪilinidu; Mǝn üzüm kɵlqǝklǝrdin xarabni yoⱪitimǝn; üzüm qǝyligüqilǝrning tǝntǝnǝ awazliri ⱪaytidin yangrimaydu; awazlar bolsa tǝntǝnǝ awazliri ǝmǝs, jǝng awazliri bolidu. ■ 34 Qünki nalǝ-pǝryadlar Ⱨǝxbondin kɵtürülüp, Yaⱨazƣiqǝ wǝ Elealaⱨƣiqǝ yetidu; nalǝ awazliri Zoardin kɵtürülüp, Ⱨoronaimƣiqǝ wǝ Əglat-Xelixiyaƣiqǝ yetidu; ⱨǝtta Nimrimdiki sularmu ⱪurup ketidu. □  ■ 35 Mǝn Moabta «yuⱪiri jaylar»da ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqilarni wǝ yat ilaⱨlarƣa huxbuy yaⱪⱪuqilarni yoⱪitimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□
36 — Xunga Mening ⱪǝlbim Moab üqün nǝydǝk mungluⱪ mǝrsiyǝ kɵtüridu; Mening ⱪǝlbim Kir-Ⱨǝrǝstikilǝr üqünmu nǝydǝk mungluⱪ mǝrsiyǝ kɵtüridu; qünki u igiliwalƣan bayliⱪ-hǝzinilǝr yoⱪap ketidu. 37 Ⱨǝmmǝ bax taⱪir ⱪildurulƣan, ⱨǝmmǝ saⱪal qüxürülgǝn; ⱨǝmmǝ ⱪol titma-titma kesilgǝn, ⱨǝmmǝ qatiraⱪⱪa bɵz kiyilgǝn. □  ■ 38 Moabning barliⱪ ɵy ɵgziliri üstidǝ wǝ mǝydanlarda matǝm tutuxtin baxⱪa ix bolmaydu; qünki Mǝn Moabni ⱨeqkimgǝ yaⱪmaydiƣan bir ⱪaqidǝk qeⱪip taxlaymǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, 39 — ular piƣandin zarlixidu; Moab xunqilik parǝ-parǝ ⱪiliwetiliduki, u hijalǝttin kɵpqilikkǝ arⱪisini ⱪilidu; Moab ǝtrapidiki ⱨǝmmǝ tǝripidin rǝswa ⱪilinidiƣan, wǝⱨimǝ salƣuqi obyekt bolidu.□
40 Qünki Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, birsi bürküttǝk ⱪanatlirini kerip pǝrwaz ⱪilip, Moab üstigǝ xungƣup qüxidu. ■ 41 Xǝⱨǝrliri ixƣal bolidu, istiⱨkamlar igiliwelinidu; xu küni Moabdiki palwanlarning yüriki tolƣaⱪⱪa qüxkǝn ayalning yürikidǝk bolidu. □ 42 Moab ǝl ⱪataridin yoⱪitilidu; qünki u Pǝrwǝrdigar aldida ⱨakawurluⱪ ⱪilƣan; 43 wǝⱨxǝt, ora wǝ ⱪiltaⱪ bexinglarƣa qüxüxni kütmǝktǝ, i Moabda turuwatⱪanlar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. 44 — wǝⱨxǝttin ⱪaqⱪan oriƣa yiⱪilidu; oridin qiⱪⱪan ⱪiltaⱪⱪa tutulidu; qünki uning üstigǝ, yǝni Moab üstigǝ jazalinix yilini qüxürimǝn — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□
45 Ⱪaqⱪanlar Ⱨǝxbon sepilining daldisida turup amalsiz ⱪalidu; qünki Ⱨǝxbondin ot, ⱨǝm mǝⱨrum Siⱨon padixaⱨning zemini otturisidin bir yalⱪun partlap qiⱪidu wǝ Moabning qekilirini, soⱪuxⱪaⱪ hǝlⱪning bax qoⱪⱪilirini yutuwalidu. □  ■ 46 Ⱨalingƣa way, i Moab! Kemoxⱪa tǝwǝ bolƣan ǝl nabut boldi; oƣulliring ǝsirgǝ qüxidu, ⱪizliring sürgün bolidu. 47 Lekin, ahirⱪi zamanlarda Moabni sürgünlükidin ⱪayturup ǝsligǝ kǝltürimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.
Moab üstigǝ qiⱪiridiƣan ⱨɵküm muxu yǝrgiqǝ.
 
 
□ 48:1 «yuⱪiri ⱪorƣan» — (ibraniy tilida «Misgab») bǝlkim bir xǝⱨǝrning ismi boluxi mumkin. ■ 48:1 Yǝr. 25:21; 27:3 □ 48:2 «....Neboning ⱨaliƣa way! ... Kiriatayim hijalǝtkǝ ⱪaldurulup, ixƣal ⱪilinidu (1-ayǝt); Ⱨǝxbon ...Madmǝn,...» — demisǝkmu, Nebo, Kiriatayim, Ⱨǝxbon, Madmǝn wǝ tɵwǝndiki ayǝtlǝrdiki Ⱨoronaim, Luhit, Aroǝr, Bǝyt-Gamul, Dibon ⱪatarliⱪlar Moabtiki xǝⱨǝrlǝrdur. Hǝritini kɵrüng. «Ⱨǝxbon» bolsa Moabning qegrisiƣa jaylaxⱪan bolup, bexarǝt boyiqǝ baxⱪa xǝⱨǝrlǝrdin ilgiri bǝlkim düxmǝn tǝripidin ixƣal ⱪilinip andin düxmǝnning ⱪoxuni üqün baza bolidu. «Ⱨǝxbon» wǝ «suyiⱪǝst» («hexab») ibraniy tilida yeⱪin sɵzlǝrdur. Yǝⱨudiy tarihxunas Yosefusning hatirisi boyiqǝ, Moab Neboⱪadnǝsar padixaⱨ tǝripidin miladiyǝdin ilgiriki 582-yili igilinip, nurƣun xǝⱨǝrliri wǝyran ⱪilinƣan. ■ 48:5 Yǝx. 15:5 ■ 48:6 Yǝr. 17:6 □ 48:7 «butung Kemox, uning kaⱨinliri ⱨǝm ǝmirliri bilǝn billǝ sürgün bolidu» — Kemox Moab qoⱪunƣan but idi. Ularning uningƣa ɵz balilirini ⱪurbanliⱪ ⱪilix aditi bar idi («2Pad.» 3:27ni kɵrüng). ■ 48:7 Yǝr. 49:3 □ 48:8 «Pǝrwǝrdigar degǝndǝk jilƣimu harabǝ bolidu, tüzlǝnglikmu ⱨalakǝtkǝ yüzlinidu» — «jilƣa» wǝ «tüzlǝnglik» Moabning jǝnubiy wǝ ximaliy ⱪismini kɵrsitidu. □ 48:9 «Daldiƣa berip ⱪeqix üqün Moabⱪa ⱪanatlarni beringlar!» — bu jümlidiki ibraniy tilini qüxinix tǝs. Oⱪurmǝnlǝr baxⱪa hil tǝrjimilǝrni uqritixi mumkin. □ 48:10 «Pǝrwǝrdigarning hizmitini kɵngül ⱪoyup ⱪilmiƣan kixi lǝnǝtkǝ ⱪalsun! Ⱪiliqini ⱪan tɵküxtin ⱪaldurƣan kixi lǝnǝtkǝ ⱪalsun!» — bu kinayilik, ⱨǝjwiy sɵzlǝr kǝlgüsidǝ Moabⱪa ⱨujum ⱪilidiƣan Babilliⱪ lǝxkǝrlǝrgǝ eytilidu. □ 48:11 «Moab yaxliⱪidin tartip kǝng-kuxadǝ yaxap arzangliri üstidǝ tinƣan xarabtǝk ǝndixisiz bolup kǝlgǝn» — xarab tinixi üqün uzun waⱪit midirlitilmay turuxi kerǝk. Tinƣan «arzanglar», (duƣ, qɵkündǝ) naⱨayiti aqqiⱪ bir nǝrsǝ, ǝlwǝttǝ. Xunga baxⱪa küpkǝ ⱪuyulmay ⱪalsa, tǝmi ⱪirtiⱪ, aqqiⱪ bolidu, ǝlwǝttǝ. «U ⱨeqⱪaqan küptin küpkǝ ⱪuyulƣan ǝmǝs, yaki ⱨeq sürgün bolƣan ǝmǝs; xunga uning tǝmi birhil bolup, puriⱪi ⱨeq ɵzgǝrmigǝn» — bu ohxitix bǝlkim Moabning ⱨeq ⱪiyinqiliⱪⱪa uqrimay, kɵrǝnglik ⱪilƣanliⱪi, tolimu kerilip kǝtkǝnlikini kɵrsitidu. ■ 48:11 Zǝf. 1:12 □ 48:12 «Mǝn uning yeniƣa ularni ɵz küpidin tɵkidiƣan tɵkküqilǝrni ǝwǝtimǝn» — bu ohxitixtiki «xarab» Moabtiki aⱨalini, «küpliri», «qɵgünliri» uning yurt-xǝⱨǝrlirini kɵrsitidu. □ 48:13 «Bǝyt-Əl» — muxu xǝⱨǝr Israil (ximaliy padixaⱨliⱪ)ning qong butpǝrǝs mǝrkizi bolup, ular xu yǝrdǝ «altun mozay but»ni ⱪurƣan («1Pad.» 12-babni, «Ⱨox.» 10:5 ⱨǝm 8:5-6, «Am.» 7:10-17ni kɵrüng). ■ 48:13 1Pad. 12:29 ■ 48:20 Yǝx. 16:7 □ 48:25 «Moabning münggüzi kesiwetilidu» — Tǝwratta, «münggüz»lǝr kɵp ⱨallarda adǝmlǝrning abruy-xɵⱨriti yaki ⱨoⱪuⱪini bildüridu. Bu adǝmning bexidin ɵskǝn ǝmǝs, ǝlwǝttǝ! □ 48:26 «Moabni mǝst ⱪilinglar» — yuⱪirida (25-babta) Yǝrǝmiya «Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipigǝ tolƣan ⱪǝdǝⱨ» toƣruluⱪ sɵzligǝqkǝ, bǝzi alimlar bu «mǝstlik» xu ⱪǝdǝⱨtin iqixtin boluxi kerǝk, dǝp ⱪaraydu. Bizningqǝ bu bir tǝrǝptin toƣra, Hudaning ƣǝzipi bexiƣa qüxürülgǝndǝ dǝslǝptila ǝⱪlini yoⱪitip aljiƣanliⱪi bolidu. Bu ayǝtning tǝkitlǝydiƣini ularning ⱨamaⱪǝtlixip kǝtkǝnlikidin ibarǝt. □ 48:29 «Biz Moabning ⱨakawurluⱪi ..., yǝni uning tǝkǝbburluⱪi, .... kɵnglidiki mǝƣrur-kɵrǝngliki toƣrisida angliduⱪ» — bu ayǝttiki «Biz... angliduⱪ» degüqi Hudaning Ɵzidur. Huda Ɵzi toƣruluⱪ «Biz» dǝp ixlǝtkǝnliki Tǝwrattiki baxⱪa yǝrlǝrdimu bar; mǝsilǝn «Yar.» 1:26, 3:22, 11:7ni ⱨǝm «Yǝx.» 6:8ni kɵrüng. Bǝzi alimlar ayǝttiki «biz»ni Yǝrǝmiya ⱨǝm Yǝⱨuda hǝlⱪini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. ■ 48:29 Yǝx. 16:6 □ 48:32 «I Sibmaⱨtiki üzüm teli, Mǝn Yaazǝrning zar-yiƣisi bilǝn tǝng sǝn üqün yiƣlaymǝn...» — 30-ayǝttiki sɵzligüqi Huda bolƣandin keyin («Mǝn ..bilimǝn...») xübⱨisizki, 31-, 32- ⱨǝm 36-ayǝtlǝrdiki sɵzligüqimu Hudaning Ɵzidur. Bu adǝmni ⱨǝyran ⱪalduridu. Huda Yaazǝrdikilǝrni jazalaydu; xuning bilǝn ular Sibmaⱨdiki yoⱪiƣan üzümzarlar üqün yiƣlaydu. Lekin Huda ularni jazalixi bilǝn ular bilǝn tǝng ⱪayƣuridu. «Ɵlük dengiz» — ibraniy tilida «Yaazǝr dengizi». «Ular (sening pelǝkliring) ǝslidǝ Yaazǝr xǝⱨirigiqimu yǝtkǝnidi...» — «Yaazǝr» bolsa Moabning ximaliy qegrasiƣa yiraⱪraⱪ bolup, xǝrⱪ tǝripi «qɵl-dalilar», ƣǝrb tǝripi «dengiz». Demǝk, Moab hilwǝt jay bolƣini bilǝn heli yiraⱪlarƣa tǝsiri bolƣan bir mǝmlikǝtkǝ aylanƣan. «Yazliⱪ mewiliri» ǝnjür, horma wǝ üzümlǝrni kɵrsitidu. ■ 48:33 Yǝx. 16:10 □ 48:34 «...nalǝ-pǝryadlar Ⱨǝxbondin kɵtürülüp, Yaⱨazƣiqǝ wǝ Elealaⱨƣiqǝ yetidu...» — Elealaⱨ Ⱨǝxbonning ximaliy tǝripidin 2 kilometr yiraⱪ; Yaⱨaz uning jǝnubiy tǝripidin 2 kilometr yiraⱪ. Bu üqisi Moabning ximaliƣa jaylaxⱪan. Zoar, Ⱨoronaim wǝ Əglat-Xelixiya Moabning jǝnubiƣa jaylaxⱪan. Ayǝtning omumiy mǝnisi, «tajawuzluⱪ baxlandi» degǝn bolup, bu hǝwǝr Moabning pütkül zeminiƣa pur ketidu. ■ 48:34 Yǝx. 15:5, 6 □ 48:35 «yuⱪiri jaylar» — butpǝrǝslikkǝ atap beƣixlanƣan jaylar idi. □ 48:37 «Ⱨǝmmǝ bax taⱪir ⱪildurulƣan, ⱨǝmmǝ saⱪal qüxürülgǝn; ⱨǝmmǝ ⱪol titma-titma kesilgǝn, ⱨǝmmǝ qatiraⱪⱪa bɵz kiyilgǝn» — demisǝkmu, bu ⱨǝrikǝtlǝrning ⱨǝmmisi ⱪattiⱪ matǝmni bildüridu. ■ 48:37 Yǝx. 15:2, 3; Yǝr. 47:5 □ 48:39 «wǝⱨimǝ salƣuqi obyekt» — baxⱪilar Moabning bexiƣa qüxkǝn apǝtkǝ ⱪarap «bundaⱪ dǝⱨxǝtlik ix ɵz beximizƣimu qüxǝrmu?» dǝp wǝⱨimigǝ qüxidu. ■ 48:40 Yǝr. 4:13 □ 48:41 «xǝⱨǝrliri ixƣal bolidu» — «xǝⱨǝrliri»ning baxⱪa tǝrjimisi «Keriyot» (xǝⱨǝrning ismi). □ 48:44 «jazalinix yili» — ibraniy tilida «yoⱪlinixi yili». □ 48:45 ⱪaqⱪanlar Ⱨǝxbon sepilining daldisida turup Amalsiz ⱪalidu; qünki Ⱨǝxbondin ot, ⱨǝm (mǝⱨrum) Siⱨon padixaⱨning zemini otturisidin bir yalⱪun partlap qiⱪidu» — Amoriylarning padixaⱨi Siⱨon nǝqqǝ yüz yil ilgiri Ⱨǝxbon xǝⱨirini ixƣal ⱪilƣan, andin keyin Moabning pütkül zeminini igiliwalƣanidi («Qɵl.» 21:28-29ni kɵrüng). «ot.... Moabning qekilirini, soⱪuxⱪaⱪ hǝlⱪning bax qoⱪⱪilirini yutuwalidu» — «qekilirini... bax qoⱪⱪilirini...» bǝlkim Moabning ⱨǝmmisini, jümlidin «bax bolƣanlarni» ɵz iqigǝ elixi mumkin. Yǝrǝmiyaning bexariti aldin’ala kɵrsǝtkǝn bu ⱨalakǝt tehimu ⱪǝdimki yǝnǝ bir bexarǝtning ǝmǝlgǝ axuruluxi bolidu («Qɵl.» 24:17ni wǝ 21:28-29ni kɵrüng). ■ 48:45 Qɵl. 21:28
☰