☰ Matta 4
4
Əysaning qɵl-bayawanda sinilixi
Mar. 1:12-13; Luⱪa 4:1-13
1 Andin Əysa Roⱨning yetǝkqilikidǝ Iblisning sinaⱪ-azduruxliriƣa yüzlinix üqün qɵl-bayawanƣa elip berildi.□  ■ 2 U ⱪiriⱪ keqǝ-kündüz roza tutⱪandin keyin, uning ⱪorsiⱪi eqip kǝtkǝnidi.□ 3 Əmdi azdurƣuqi uning yeniƣa kelip uningƣa:
— Əgǝr sǝn rasttinla Hudaning Oƣli bolsang, muxu taxlarni nanƣa aylinixⱪa buyruƣin! — dedi.□
4 Lekin u jawabǝn: —
Tǝwratta: «Insan pǝⱪǝt nan bilǝnla ǝmǝs, bǝlki Hudaning aƣzidin qiⱪⱪan ⱨǝrbir sɵz bilǝnmu yaxaydu» dǝp pütülgǝn, — dedi.□  ■
5 Andin Iblis uni muⱪǝddǝs xǝⱨǝrgǝ elip berip, ibadǝthanining ǝng egiz jayiƣa turƣuzup uningƣa: 6 — Hudaning Oƣli bolsang, ɵzüngni pǝskǝ taxlap baⱪⱪin! Qünki Tǝwratta: «Huda Ɵz pǝrixtilirigǝ sening ⱨǝⱪⱪingdǝ ǝmr ⱪilidu»; wǝ «putungning taxⱪa urulup kǝtmǝsliki üqün, ular seni ⱪollirida kɵtürüp yüridu» dǝp pütülgǝn — dedi.□  ■
7 Əysa uningƣa: «Tǝwratta yǝnǝ, «Pǝrwǝrdigar Hudayingni siniƣuqi bolma!» dǝpmu pütülgǝn — dedi.□  ■
8 Andin, Iblis uni naⱨayiti egiz bir taƣⱪa qiⱪirip, uningƣa dunyadiki barliⱪ padixaⱨliⱪlarni xǝrǝpliri bilǝn kɵrsitip:
9 Yǝrgǝ yiⱪilip manga ibadǝt ⱪilsang, bularning ⱨǝmmisini sanga beriwetimǝn, — dedi.
10 Andin Əysa uningƣa: — Yoⱪal, Xǝytan! Qünki Tǝwratta: «Pǝrwǝrdigar Hudayingƣila ibadǝt ⱪil, pǝⱪǝt Uningla ibadǝt-hizmitidǝ bol!» dǝp pütülgǝn, — dedi.□  ■
11 Buning bilǝn Iblis uni taxlap ketip ⱪaldi, wǝ mana, pǝrixtilǝr kelip uning hizmitidǝ boldi.□
 
Əysa tǝlim berixni baxlaydu
Mar. 1:14-15; Luⱪa 4:14-15
12 Əmdi Əysa Yǝⱨyaning tutⱪun ⱪilinƣanliⱪini anglap, Galiliyǝgǝ yol aldi. ■ 13 U Nasarǝt yezisini taxlap, Zǝbulun wǝ Naftali rayonidiki Galiliyǝ dengizi boyidiki Kǝpǝrnaⱨum xǝⱨirigǝ kelip orunlaxti. □ 14 Xundaⱪ ⱪilip, Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ eytilƣan xu bexarǝt ǝmǝlgǝ axuruldi, demǝk: —
15 «Zǝbulun zemini wǝ Naftali zemini,
Iordan dǝryasining neriⱪi tǝripidiki «dengiz yoli» boyida, «Yat ǝllǝrning makani» bolƣan Galiliyǝdǝ, □  ■
16 Ⱪarangƣuluⱪta yaxiƣan hǝlⱪ parlaⱪ bir nurni kɵrdi;
Yǝni ɵlüm kɵlǝnggisining yurtida olturƣuqilarƣa,
Dǝl ularning üstigǝ nur qüxti».□  ■
17 Xu waⱪittin baxlap, Əysa: «Towa ⱪilinglar! Qünki ǝrx padixaⱨliⱪi yeⱪinlixip ⱪaldi!» — dǝp jar ⱪilixⱪa baxlidi.■
 
Əysaning muhlis qaⱪirixi
Mar. 1:16-20; Luⱪa 5:1-11
18 Bir küni, u Galiliyǝ dengizi boyida ketiwetip, ikki aka-uka, yǝni Petrus dǝpmu atilƣan Simon isimlik bir kixini wǝ uning inisi Andiriyasni kɵrdi. Ular beliⱪqi bolup, dengizƣa tor taxlawatatti; ■ 19 u ularƣa:
— Mening kǝynimdin menginglar — Mǝn silǝrni adǝm tutⱪuqi beliⱪqi ⱪilimǝn! — dedi. □ 20 Ular xuan beliⱪ torlirini taxlap, uningƣa ǝgixip mangdi.
21 U xu yǝrdin ɵtüp, ikkinqi bir aka-ukini, yǝni Zǝbǝdiyning oƣulliri Yaⱪup wǝ inisi Yuⱨannani kɵrdi. Bu ikkisi kemidǝ atisi Zǝbǝdiy bilǝn torlirini ongxawatatti. U ularnimu qaⱪirdi. 22 Ular dǝrⱨal kemini atisi bilǝn ⱪaldurup uningƣa ǝgixip mangdi.
 
Əysaning Galiliyǝdǝ tǝlim berixi
Luⱪa 6:17-19
23 Wǝ Əysa Galiliyǝning ⱨǝmmǝ yerini kezip, ularning sinagoglirida tǝlim berip, Hudaning padixaⱨliⱪining hux hǝwirini jakarlaytti, hǝlⱪ arisida ⱨǝrhil kesǝllǝrni wǝ ajiz-meyiplarni saⱪaytti. □ 24 U toƣruluⱪ hǝwǝr pütkül Suriyǝ ɵlkisigǝ tarⱪaldi; u yǝrdiki halayiⱪ ⱨǝrhil bimarlarni, yǝni ⱨǝrtürlük kesǝllǝr wǝ aƣriⱪ-silaⱪlarni ⱨǝmdǝ jin qaplaxⱪanlarni, tutⱪaⱪliⱪ wǝ palǝq kesiligǝ giriptar bolƣanlarni uning aldiƣa elip kelixti; wǝ u ularni saⱪaytti. □ 25 Galiliyǝ, «on xǝⱨǝr» rayoni, Yerusalem, Yǝⱨudiyǝ wǝ Iordan dǝryasining u ⱪetidin kǝlgǝn top-top adǝmlǝr uningƣa ǝgixip mangdi.
 
 
□ 4:1 «... Əysa Roⱨning yetǝkqilikidǝ ... qɵl-bayawanƣa elip berildi» — «Roⱨ» muxu yǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu. ■ 4:1 Mar. 1:12; Luⱪa 4:1. □ 4:2 «U ⱪiriⱪ keqǝ-kündüz roza tutⱪandin keyin, uning ⱪorsiⱪi eqip kǝtkǝnidi» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayan bolsunki, muⱪǝddǝs yazmilarda «roza tutux» adǝttǝ ⱨeqⱪandaⱪ ozuⱪlanmasliⱪni kɵrsitidu. Undaⱪ biwasitǝ deyilmigǝn bolsa muxu rozilar su iqmǝslikni ɵz iqigǝ almaydu. □ 4:3 «Azdurƣuqi uning yeniƣa kelip uningƣa... dedi» — «azdurƣuqi» Xǝytanni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. «Əgǝr sǝn rasttinla Hudaning Oƣli bolsang,...» — grek tilida bu -3- wǝ 6-ayǝtlǝrdiki «ǝgǝr» adǝttǝ «ǝgǝr (mundaⱪ) bolsang (wǝ dǝrwǝⱪǝ xundaⱪ bolisǝn)» degǝn mǝnini puritidu. «Hudaning Oƣli» — bu nam ⱨǝrgizmu Huda bilǝn Əysa otturisidiki jismaniy jǝⱨǝttiki ata-baliliⱪ munasiwǝtni ǝmǝs, bǝlki roⱨiy jǝⱨǝttiki munasiwǝtni bildüridu. □ 4:4 «Insan pǝⱪǝt nan bilǝnla ǝmǝs, bǝlki Hudaning aƣzidin qiⱪⱪan ⱨǝrbir sɵz bilǝnmu yaxaydu» — «Ⱪan.» 8:3. ■ 4:4 Ⱪan. 8:3 □ 4:6 «Huda Ɵz pǝrixtilirigǝ sening ⱨǝⱪⱪingdǝ ǝmr ⱪilidu»; wǝ «putungning taxⱪa urulup kǝtmǝsliki üqün, ular seni ⱪollirida kɵtürüp yüridu» — «Zǝb.» 91:11, 12. Xǝytanning bu ayǝtni ixlǝtkini toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. ■ 4:6 Zǝb. 91:11,12 □ 4:7 «Pǝrwǝrdigar Hudayingni siniƣuqi bolma!» — «Ⱪan.» 6:16. ■ 4:7 Ⱪan. 6:16. □ 4:10 «Pǝrwǝrdigar Hudayingƣila ibadǝt ⱪil, pǝⱪǝt Uningla ibadǝt-hizmitidǝ bol!» — «Ⱪan.» 6:13. ■ 4:10 Ⱪan. 6:13; 10:20. □ 4:11 «Buning bilǝn Iblis uni taxlap ketip ⱪaldi, wǝ mana, pǝrixtilǝr kelip uning hizmitidǝ boldi» — Rǝb Əysa uqriƣan sinaⱪlar üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 4:12 Mar. 1:14; Luⱪa 4:14,16,31; Yⱨ. 4:43. □ 4:13 «U... Naftali rayonidiki Galiliyǝ dengizi boyidiki Kǝpǝrnaⱨum xǝⱨirigǝ kelip orunlaxti» — «Galiliyǝ dengizi» aⱪar suluⱪ yoƣan bir kɵl. □ 4:15 «Iordan dǝryasining neriⱪi tǝripidiki «dengiz yoli» boyida...» — «dengiz yoli» «Galiliyǝ dengizi»ning ƣǝrbiy yǝrlirini kɵrsitidu. ««Yat ǝllǝrning makani» bolƣan Galiliyǝdǝ...» — Asuriyǝ imperiyǝsi tajawuz ⱪilƣandin keyin, Naftali, Zǝbulun wǝ baxⱪa Israil ⱪǝbililirining kɵp ⱪisimliri sürgün ⱪilindi. Bir ⱪisim kǝmbǝƣǝl, namrat, ⱪabiliyǝtsiz kixilǝr ⱪaldi. Asuriyǝ padixaⱨi baxⱪa yat millǝt-hǝlⱪlǝrni elip kelip xu yǝrgǝ, bolupmu Galiliyǝgǝ olturaⱪlaxturdi. Muxu kixilǝr ⱪepⱪalƣan namrat Israillar bilǝn arilixip yürüp, ɵzara assimiliyatsiyǝ ⱪilinƣaqⱪa, Galiliyǝ Yǝⱨudiylar tǝripidin ««yat ǝlliklǝr» (Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr)ning makani Galiliyǝ» dǝp kǝmsitilip atalƣan. ■ 4:15 Yǝx. 8:23; 9:1. □ 4:16 «Ⱪarangƣuluⱪta yaxiƣan hǝlⱪ parlaⱪ bir nurni kɵrdi; yǝni ɵlüm kɵlǝnggisining yurtida olturƣuqilarƣa, dǝl ularning üstigǝ nur qüxti» — Tǝwrat «Yǝx.» 9:1-2. Bexarǝttǝ muxu nur dǝl xu kǝmsiltilgǝn yǝrdikilǝrgǝ qeqilidu, deylidu. ■ 4:16 Yǝx. 9:1, 2. ■ 4:17 Mar. 1:15. ■ 4:18 Mar. 1:16. □ 4:19 «Mǝn silǝrni adǝm tutⱪuqi beliⱪqi ⱪilimǝn!» — «adǝmni tutⱪuqi» degǝn ibaridǝ «tutux» ziyan yǝtküzüx yaki ulardin paydilinix üqün ǝmǝs, bǝlki ularni Xǝytanning ilkidin elip ⱪutⱪuzuxni kɵrsitidu. □ 4:23 «Əysa... ularning sinagoglirida tǝlim berip,...» — «sinagoglar» Yǝⱨudiy hǝlⱪining ibadǝt ⱪilix, Tǝwratni oⱪux wǝ wǝz-tǝlim anglaxⱪa yiƣilidiƣan ammiwiy ɵyliri yaki zalliri. □ 4:24 «tutⱪaⱪliⱪ... kesiligǝ giriptar bolƣanlar» — grek tilida «ay urƣanlar» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.
☰