12
Mamär Iva Ngänit Lu Nämät Ama Farisiqäna Rhi Na Ama Sadyusiqäna Arha Yis
(12:1 / Mat 16:5-12 / Mak 8:14-21)
1 Bä nga rhoqoräkt i ama guläñgi na ama rhäqäp na ngät ama tausengäna na ama ruvek pästämne na rha bä dät mamär bä rhi naengmät na ne. Dä ma Jisas ka nasäng i qat tamän sävät aa mudäsaqongda narhoer toqortäqyia, “Ngänit lu nämät ama Farisiqäna arha yis käraktni i iomäkt i rhat tualat sädä saqong.
2 Qaku guani qärqäni i sa rha väsärhäm ini diva qaku rhi namuqunäga sä ini dä qaku guani qärqäni i ama ngaip ini diva qaku rhi naräm nä ini.
3 Agi enge iangärhäkt kärangätni i sa ngia märhamän bät a ngät pä bängangit angät tpäs diva rhi nari ngät da eraqi bä agi enge iangärhäkt kärangätni i sa ngia rhäkdasäkt na ngät mät ama sdämgi da ama vät angärha ron mamär diva rhi sameng na ngät nävät ama vät angärha rhäng.”
Nak Pa Qale Ngänit Len
(12:4-7 / Mat 10:26-33)
4 “Gua ruavek, nguat tamän särhäm ngän i qale ngänit len iarhakt kärarhae i rhi veng ama släqyige näkt nasot dä qaku mamär vät a rha iva rhi namualat nä guani saqi as.
5 Dap pa ngu qur a ngän da iaqäkt kärak i mamär iva ngänit len ga. Mamär iva ngänit len iaqäkt kärak i nasot i sa qa veng ama släqyige di aa qrot ngä vit iva qä rhon na ngän sämät ama ivärhäs na ama mudäbäs ama sok tä bäs. Ngäktki, nguat tamän särhäm ngän iva nak pa ngänit len ga.
6 “Nga qaku rhi navodäm bät ama ngärhäqyet ama isämirhong na ama brasirhom? Sokt di qaku guani nävät irhong di rät pät ma Ngämuqa nä ini.
7 Bä ngäktki mamär i qäqi ama qäseng bät angän bäs di sa ma Ngämuqa qat dräm ama rhodäm sä ngät. Qale ngänit len. Aingän di ngän bit ge ma Ngämuqa va ama rhäqäp nä irhong ama isämirhong angät tpäs.”
Mamär Iva Ngän Damän I Ngän Nämäni Ma Krais
(12:10 / Mat 12:22-32 / Mak 3:22-30 / Luk 11:14-23)
8 “Dä nguat tamän särhäm ngän i iaqäkt kärak i qat tamän i qa nämäni ngo da ama ruvek arhä saqong diva qosaqi aingo ma Ruqa aa Emga ngua rhamän i qa nämäni ngo dä ma Ngämuqa aa enselqäna arhä saqong.
9 Dap kärakni i qät täqyas na ngo da ama ruvek arhä saqong diva ngu rhäqyas na qa dä ma Ngämuqa aa enselqäna arhä saqong.
10 Bä aung gärakni i qat tamän mava nä ma Ruqa aa Emga diva ma Ngämuqa qä qyiradeng nä ianiäkt aa vuini. Dap aung gärakni i qat tamän mava na ama Qloqaqa ama Qumärqumärqa diva qaku ma Ngämuqa qa naqyiradeng nä ianiäkt aa vuini.”
11 “Qre va rhat tair na ngän da ama narhoerta näva ama mämairväm dä ama tpäskinarha näkt ama narhoerta arhä saqong dä va qale qänäskänes ngän iva ngän dair särhäm mes toqor mäniekt ura va ngän damän doqor mäniekt
12 inguna ama Qloqaqa ama Qumärqumärqa va qä su ngän da ama enge iva ngän damän doqoräkt pät iomäkt ama qäväläm.”
Ama Enge Na Ama Siqutki Sävät Ama Dädän Ga Ama Qärhongbärhaqa
13 Akni nä mänguräp ama guläñgi qa qoar nä ma Jisas toqortäqyia, “Qamorqa, mamär iva ngi qoar nä gua matka iva qa rhatmät ama gunän nage aun mamäk bä ba un.”
14 Dä ma Jisas ka muvät pät a qa rhoqortäqyia, “Rhakni, auge qa armeng däm ngo iva ama matnävämnenaqa na ngo ura ama ruqa iva qa rhatmät bä ba en?”
15 Dä qä qoar na rha rhoqortäqyia, “Ngänit lu! Ngänit lu vät a nas mamär nämät ama snängaqa maos maos na ama alek inguna ama ruqa aa iar di qaku ama rhäk täm ngät nävät aa gunän.”
16 Dä qa qoar na rha na ama enge na ama siqutki rhoqortäqyia, “Ama etki na ama tmäs pät akni ama qärhongbärhaqa aa ivärhäm di ngä sa masirhat.
17 Dä qat tu aa snäng doqortäqyia, ‘Va ngu lu ngua mäsana i sa nguna qaku anga släqyäs iva nanokt ama tmäs iva ngua rhu ngät mamär vät a ne?’
18 “Dä soknga qä qoar toqortäqyia, ‘Rhäkt diva ngua rhualat toqortäqyia. Va ngun brut da ama tmäs angärha vät samäk näkt pa ngu rhäk pät anga mor ngät mamär anga vät iva äkt näkt ngua rhuvärhane nä gua tmäs ngä nä gu gunän bäm ngät.
19 Bä va ngua rhamän sävät a nas toqortäqyia, “Nak masirhat nä gu gunänirhong gärqärhongni i sa ngua muvärhane nä irhong säda ama rhäqäp ama qoeo angärha ron. Bä va märmärsäs gem ngo i nguat täs dä ngut nakt bä va märmär gem ngo.” ’
20 “Sokt di ma Ngämuqa qa qoar na qa rhoqortäqyia, ‘Ainge di ama dädänga na nge. Va näp takt täkt ama bängagi dä va ngu rhäqäs ta ama iar näväm nge. Dä va auge qä rha iarhongäkt kärqärhong i mudu ngia rhäkmu nä irhong iva bä ba nas?’
21 “Rhangät täkt ama lat diva ngä rhän bät iaqäkt kärak i qat tuvärhane na aa gunän bä ba nas dap ka di qaku ama qärhong bät a qa sage ma Ngämuqa.”
Qale Qänäskänes Ngän
(12:22-31 / Mat 6:25-34)
(12:33-34 / Mat 6:19-21)
22 Dä ma Jisas kä qoar na aa mudäsaqongda rhoqortäqyia, “Bä äkt iva ngu qoar na ngän i qale qänäskänes ngän sävät angäna iar iva ngän däs agirhong ura va sävät angän släqyige iva ngän don mät agirhong.
23 Ama iar di ngä vit pa ama tmäs angät tpäs dä ama släqyige di ige ngä vit pa ama boi angät tpäs.
24 As ngäni lu ama ngotkiqäna. Ngät di qaku ngät dräm ngärhit kutnanokt dä ngärhit sekdäm dä qaku angät anga vät nanokt ama tmäs sokt di ma Ngämuqa qät bon ngät ta ama tmäs. Dap aingän di ama vit na ngän masirhat pa ama isäm angät tpäs.
25 Auge nävät a ngän di mamär vät a qa iva qa rhu anga sägäk anga aua sävät aa iar toqoräkt i qänäskänes ka masirhat?
26 Di ngakt bä nga qaku mamär vät a ngän iva ngän dualat nä rhäni rhäkt ama gaini mamär dä mäniekt bä va qänäskänes ngän nani iarhongäkt moe?”
27 “As ngäni lu ama ngualäñngualañ angärha iar. Qaku ngät dräm ngät tualat ura ngärhit kutäm bät ama boi iva ngät donmät sokt di ngu qoar na ngän i qäqi ama vitnaqa ma Solomon sa aa murhämeska moe di qaku ama mär qa masirhat toqor ama sägäk nävät iangärhäkt ama ngualäñngualañ aa murhämeska.
28 Dap kre va ma Ngämuqa qat turha ama mran na angät murhämeska rhoqoräkt kärangätni i rhäqyerhäkt ngät däqäm bät ama etki dap kaku duququ inguna rhit päs ngät mät ama mudam dä mänia? Nak nga qaku ma Ngämuqa qat turhäm ngän mamär masirhat pa angät tpäs? Ai, aingän di ama gaini nä angän gatnanakt!
29 “Bä va qale ngän du angän snäng masirhat nani ama tmäs iva ngän däs ura ama rigi iva ngänit nakt. Nak kop kale qänäskänes ngän masirhat nani iarhongäkt.
30 Inguna iarhakt kärarhae i qaku rhat nanakt nä ma Ngämuqa di arhä snängaqa masirhat sävät tärhong däkt dap angän mamäk di sa qat dräm i ngänit läk nani irhong.
31 Dap kinak pa ngäni rhares pä ma Ngämuqa iva qat turäkt täm ngän dä qosaqi va qä von ngän dä iarhongäkt moekt.”
32 “Aingän ama guläñäm na ama sipsipkäna di qale ngänit len inguna angän mamäk di mär gem ga iva qä von ngän da ama Muräktpäm.
33 Mamär iva ngäni voda angän gärhong näkt ngäni von ama tläkta rha ama ligär. Bä nga rhoqoräkt dä ngänit täkmu ba nas na ama rhae iva nanokt anga ligär qärangätni i qaku mamär iva mava na ngät toqor ama mämägän dävuk ge ma Ngämuqa dä qaku mamär iva rhäksot na ngät bä va qaku mamär iva anga suaqa qä naing glaqot na ngät bä qaku anga gärhañ ngä naslava na ngät.
34 Inguna äkt i sa qale angän mämägän e di qosaqi va qale gi snängaqa e.”
Va Ama Qarhap Ngän Dap Ngänät Nañäm
35 “Mamär iva ngän durhämes näkt ama qarhap ngän mamär nani agini qärqäni iva ini ngä rhän näkt mamär iva angän lirhäng ngät dang basägos
36 iva ngän doqor ama gamoe qärarhani i qale rha nani arha morqa qärakni iva evär däm ga näva ama tmäski na ama rhitbodämnarha. Bä nga rhoqoräkt dä va ama qarhap ta iva nga i qat dän bä qät kut dä mamär iva rhi lir ti rhar mät ama tmongi bä ba qa.
37 Va ama märmärgem ge iarhakt kärarhae ama morqa aa latta qärarhae i qale rha va aa rem gärarhae i nga arha morqa qa rhän bät a rha i qoki as tat nañäm nani a qa. Nguat tamän särhäm ngän na ama engäktki iva qa rhon mät ama boi qärangätni i rhit täkmu na ama tmäs sä ngät näkt pa qä ar sä rha sävät ama laiqa aa rhäkt näkt pa qa rhän bä qä rhatmät na ama tmäs bä ba rha.
38 Va ama mär masirhat sage iarhakt ama morqa aa latta rhoqoräkt i nga arha morqa qa rhän bät a rha i qoki as kale rha rhoqoräkt i näma dä äkt bä qa rhän mäni ama mor qi ama bängagi ura näva ama umeqa.
39 Dap ngänät dräm daerhom i ngakt bä ama vätka aa ik di sa vadi mai qat dräm iva vät agi a qäväläm dä va ama suaqa qa rhän dä sa vadi mai qaku qä naqyiradeng na aa vätka iva qä drukdäm bäm ga.
40 Aingän di mamär iva ngänit täkmu na nas mamär inguna ma Ruqa aa Emga va qa rhän bät ama qäväläm gärqomni i qaku ngän du angän snäng iva qa rhän bät a äm.”
41 Dä ma Pita qa snanbät sä qa rhoqortäqyia, “Gua Engeska, nga sokt ngiat tamän särhäm ut nä rhangät täkt ama enge na ama siqutki ura ngiat tamän särha ama ruvek moe?”
42 Dä ma Engeska qa muvät toqortäqyia, “Rhoqoräkt dä ngu lu agi a latka iaqäkt kärak iva qale qa ma ama qrot mäni ama lat dä aa mädräm ama mär ngät iaqäkt kärak iva aa morqa qa rhu qa ivakt iva qät lu vät aa latta i qät boda rha arha tmäs pät ama qunäga aa qävälap maräkt?
43 Va ama märmärgem ge iaqäkt ama latka qärak i nga evär da aa morqa dä va qa rhän bät a qa i qat tualat toqoräkt.
44 Nguat tamän särhäm ngän na ama engäktki iva qa rhu qa ivakt iva qät lu vät aa qärhong moe va aa vätka.
45 “Dap ngakt bä iaqäkt ama latka qa rhamän särhäm mes doqortäqyia, ‘Gua morqa di qät tiläng bä sa qaku qa lir qa män’ dä qä nasäng i qä arhäktgyäm sa ama latta ama evop dä ama gamoe dap kat täs dä qät nakt bä guani na qa
46 dä va aa morqa qa rhän bät ama qunäga rhoqoräkt i qaku qa latka qat tu aa snäng iva qa rhän bät a qa bä vät ama qunäga aa qäväläm gärqomni i qaku qat dräm na äm. Dä va qa morqa qä sangäm na qa näkt pa qä qut na qa sävät ama ivärhäs ge iarhakt ama ruvek kärarhae i qaku rhat tualat na aa lat mamär.
47 “Näkt iaqäkt ama latka qärak i qat dräm mamär na aa morqa aa snängaqa näkt kaku qa rhäkmu na nas bä qaku qa mualat parhäm aa morqa aa snängaqa diva rhi arhäktgyäm sä qa masirhat.
48 Dap ama latka qärakni i qaku qat dräm aa morqa aa snängaqa näkt kat tualat na ama lat kärangätni i mamär iva qä rha ama rhäksärhäm bät angät tpäs diva rhi arhäktgyäm sä qa maqälak. Iaqäkt kärak i sa rha von ga masirhat diva rhi nän nagem ga masirhat dap pa rhi nän masirhat mamär nage iaqäkt kärak i sa rha von ga masirhat mamär.
Qaku Ama Bulap Dap Ama Matmät
(12:49-53 / Mat 10:34-39)
49 “Ngua män ivakt iva ngua rhu ama mudämgi vät ama ivätki bä nani a ngo i sa vadi va qi nasäng i qiat dang!
50 Sokt di as pa ngua rhon säda ama qäväläm angärha ron iva ngu rha ama baptais na ama tñäpki bä rhom däkt diva qale läm doqoräkt pät gu snängaqa bä dängdäng i äm ngä rhu angät släqyige vät a nas.
51 Mäniekt? Nga ngän du angän snäng i sa ngua män ivakt iva ngu voda ama bulap sävät ama ivätki? Nak kaku rhoqoräkt! Ngu qoar na ngän i nak sa ngua män sa ama matmät.
52 Mänasäng narhäkt bä rhävit diva anga ngärhäqyet na rha anga sägärhae diva matmät ta sävät a ne bä va anga dävaung na rha sävät ama udiom dä anga udiom sävät ama dävaung na rha.
53 Bä va matmät na ama ruvek iva anga ngätmamäk sävät ama ngärhoemga dä va anga ngärhoemga sävät ama ngätmamäk dä va anga ngätnanäk sävät ama ngärhuimgi dä va anga ngärhuimgi sävät ama ngätnanäk dä va anga ngätäväski sävät ama ngätkluqi dä va anga ngätkluqi sävät ama ngätäväski.”
Ama Matnämänine Sa Ama Rhodäm
54 Dä ma Jisas ka qoar na ama guläñgi na ama ruvek toqortäqyia, “Qre va ngäni lu i ama eqoeqi qiat täranas na rhämone i ama qunäga qat don e dä ngänit lir ngänät dräm ngäni qoar toqortäqyia, ‘Va ama suigi qi säp’ dä qoki ama suigi qi säp.
55 Dap ngakt bä ama laurqi qiat dän na rhänamuk näva ama qräk dä bäs ama ivärhäs dä ngäni qoar toqortäqyia, ‘Va aqärnas mät ama qunäga’ dä qoki aqärnas mät ka.
56 Aingän gärarhani i ngän dualat sädä saqong, sa ngänät dräm iva ngän datnävämne mamär na ama muqunän sa ama rhodäm bät ama ivätki dä ama leqäs. Dap mäniekt bä qaku ngänät lu ñismäne sävät iarhongäkt pät tangät täkt ama rhodäm?”
Mamär Iva Ngäni Lir Ngän Duräkt Mänguräp Mes
57 “Mäniekt bä aingän maräkt di qaku mamär vät a ngän iva ngäni lu mamär nä iangärhäkt ama lat kärangät i ama räkt ngät?
58 Ngakt bä nga aung ga mu ama enge iva rha rhair na ngän ba ama muräkt dä mamär iva ngäni lir ngän det sagem ga bä va ngän duräkt mänguräp mes ngän na qa as pa ama muräkt angät kamäs. Inguna ngakt bä rha rhair na ngän ba ama muräkt dä varis ama matnävämnenaqa qä namu ngän ba ama ulaqimärhaarhäkt aa rhäkt bä va qa rhu ngän ba ama tpäskiarharhäng.
59 Dä ngu qoar na ngän i qaku mamär iva vuk sä ngän bä dängdäng i ngän duvät na ama dändängini nä ini ama brasini.”