5
Ma Jisas Ka Sameng Mäni Ama Damgi
1 Bä nga qa lu ama gulañ na ama ruvek dä qa met savono sämäni ama damgi bä nga rhoqoräkt i sa qa muqun dä aa mudäsaqongda rha män sagem ga.
Angätni Ama Lat Kärangätni I Sa Qale Ma Ngämuqa Aa Modämne Vät A Ngät
(5:2-12 / Luk 6:20-23)
2 Dä qa nasäng iva qä su rha i qä qoar toqortäqyia,
3 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i rhit läk pät ama qloqaqa aa qäge inguna rha diva bä ba rha nä iaqäkt na rhävuk aa Muräktpäm.
4 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i rhit nok. Rha diva ma Ngämuqa qä säm ama bulap sävät arha iar.
5 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i ama bulap ta ama ruvek na rha. Rha diva bä ba rha na ama ivätki.
6 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i anoeng mä rha dä aqäsäk ta nani ama räkt ngät ama lat. Rha diva qä rhäqäp ta bä va mamär na rha.
7 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i rhir qur arhani rha ama lavuqi. Rha diva qär qur a rha rha ama lavuqi.
8 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i ama qumärqumär arhä snängaqa. Rha diva rhi lu qa.
9 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i rhat tu ama bulap mänguräp arhani. Rha diva qat tes ta i aa es na rha.
10 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e ge iarhakt kärarhae i ama ruvek ti sangäm na rha rhoqoräkt i rhat tualat na ama räkt ngät ama lat. Rha diva bä ba rha nä iaqäkt na rhävuk aa Muräktpäm.
11 “Ma Ngämuqa aa modämne di sa nga e gem ngän gre i sa arhani rhat tamän mava na ngän dä rhi sangäm na ngän mavängam dä rhat tamän na ama vu ngät ama enge moe maos maos mavängam sävät a ngän inguna nävät a ngo.
12 Mamär iva märmär gem ngän bä ngäni qok inguna angän ditsek di ama mor ngät da ama usäpki arha ron inguna sa ama ruvek ta sangäm na ama vämginarha mavängam doqoräkt kärarhae i sa mudu rha män ba angän gamäs.
Ama Qyiräpki Dä Ama Neraqa
(5:13-16 / Mak 9:50 / Luk 14:34-35)
13 “Aingän di ama qyiräpki na ngän bä ba ama ruvek nämäni ama ivätki sokt di ngakt bä sa rhäksot na ama qyiräpki at märmät dä ngu lu va saqi as arha anga märmät ngä rhän doqor mäniekt? Qi di sa qaku mamär vät guani na qi dap kinak pa rhit don na qi dalek bä va ama ruvek ti naengmät na qi va arhä qar angärha rem.
14 “Aingän di ama neraqa na ngän bä ba ama ruvek nämäni ama ivätki. Ama värhäm gärqomni i qale läm da ama dabäm angät tpäs di qaku mamär iva aung gä nangaip äm.
15 Bä qosaqi qaku ama ruvek ti namudäm säda ama lirhäga bä rha rhu qa va anga uratki arha rem dap kinak tat tu qa rhävuk bä äkt i qät bon da ama neraqa bä bä iarhakt moe qärarhae i sa qale rha va vät.
16 Mamär iva ngän doqor ama lirhäga rhoqoräkt bä va angän neraqa qä sen da arhani arhä saqong ivakt iva mamär vät a rha iva rhat lu angäna lat ama mär ngät bä va rhit bon da ama murhämeska sage angän mamäk da ama usäpki arha ron.
Ma Krais Ka Män Ivakt Iva Qä Rhäkmamär Na Ama Muräkt
17 “Qale ngän namu angän snäng i sa ngua män ivakt iva ngu rhäksot nä ma Ngämuqa aa Muräkt nage ma Moses ura ama vämginarha arha enge. Sa qaku ngua män ivakt iva ngu rhäksot na ngät dap kinak ngua män ivakt iva ngu rhäkmamär na ngät.
18 Inguna sa ngu qoar na ngän na ama engäktki iva dängdäng dä qäbäs na ama usäpki dä ama ivätki dap pa qaku qäqi anga gaini mamär anga muqunänini diva rhäksot nä ini nämäni ma Ngämuqa aa Muräkt nage ma Moses. Diva rhoqoräkt bä dängdäng iva iarhongäkt moe qärqärhong i sa rha säm irhong di irhong ngä rhu irhong angät släqyige vät a nas.
19 Dä soknga aung gärakni i qäqi qä nänbetäkmät na angätni anga gaini na ngät anga muräkt nävät iangärhäkt ama muräkt dä qä su arhani ama ruvek iva rhat tualat toqoräkt diva iaqäkt na rhävuk kat tu aa snäng i qa di ama gaini na qa mamär da aa Muräktpäm angärha ron. Sokt di aung gärakni i qat tet parhäm ama muräkt dä qä su arhani iva rha rhualat toqoräkt dä va iaqäkt na rhävuk kat tu aa snäng i iaqäkt ama ruqa di ama mor qa na qa mamär da aa Muräktpäm angärha ron.
20 Inguna sa ngu qoar na ngän iva qaku ngän namon sädä iaqäkt na rhävuk aa Muräktpäm angärha ron grekt bä qaku angäna lat ama räkt ngät ngät tet e na ama Skraipkäna dä ama Farisiqäna arha lat.
Ama Uraqi
21 “Sa ngän nari i mudu arhani rhi qoar na angän mamäkkäna rhoqortäqyia, ‘Qale ngi veng dap aung gärakni i qä veng diva qä rha ama matnävämne.’
22 Sokt di ngo di ngu qoar na ngän i aung gärakni i qär qur akni ama ruqa diva qä rha ama matnävämne dä aung gärakni i qat tuma akni ama ruqa diva qä rhäväkt sa aa lat da ama morta arhä saqong dä aung gärakni i qat tamän doqortäqyia, ‘Ainge di ama dädänga!’ diva qa rhet sämät ama mudäbäs ama sok tä bäs.
23 “Bä äkt i ngakt bä ngit boda gi vänbon bät ama laiqa na ama vodämes näkt nga vuk pät a nge i nak sa qaku märmär ge akni nävät a nge
24 dä va ngia rhet daqule gi vänbon äkt ge ama laiqa na ama vodämes dap ngia rhet bä ama narhoeräm diva ngia rhuräkt mänguräp mä en ngi na qa bä nasot näkt sa ngia rhän bä ngi vodä gi vänbon.
25 “Mamär iva ngi lir ngia rhuräkt mänguräp mä en ngi nä qa ruqa as pa ama muräkt angät kamäs i varis kä navon däm nge sage ama matnävämnenaqa bä nasot dä va qa rhu nge va ama ulaqimärhaarhäkt aa rhäkt näkt pa qa rhu nge va ama tpäskiarharhäng.
26 Ngu qoar na nge na ama engäktki iva qaku mamär iva vuk sä nge bä dängdäng iva ngia rhuvät na ama dändängini nä ini ama brasini.
Ama Snängaqa ama Qrot Ka Sävät Ama Lat Na Ama Qavatka
27 “Sa ngän nari i mudu arhani rhi qoar toqortäqyia, ‘Qale ngi qavatnävätlägut.’
28 Sokt di ngo di ngu qoar na nge i aung anga ruqa qärakni i sävetka qat lu ama evopki na ama snängaqa na ama qavatka di sa qa qavatnävätlägut kä na qi mät aa snängaqa.
29 Ngakt bä gi märmär qa gi saqongaqa qä rhartäm sä nge iva ngia rhualat na anga vuini dä va ngia rhar täm ga bä ngi rhon na qa nae. Inguna va ama märäm doqoräkt iva qäbäs na aomni ama qäväläm nävät gi släqyige dap pa qaku ama märäm doqoräkt iva gi släqyige moe di rhi rhon nä ige sämät ama ivärhäs na ama mudäbäs ama sok tä bäs.
30 Dä ngakt bä gi märmär et ngia rhäqyet ngärhi rhartäm sä nge iva ngia rhualat na anga vuini dä ngi rhodäkt sä et bä ngi rhon na et nae. Inguna va ama märäm doqoräkt iva qäbäs na aomni ama qäväläm nävät gi släqyige dap pa qaku ama märäm doqoräkt iva gi släqyige moe ige ngä rhet sämät ama ivärhäs na ama mudäbäs ama sok tä bäs.
Ama Bäñbäñmät Da Ama Ngärhaegurhini Angärha Ron
(5:31-32 / Mat 19:1-12 / Mak 10:1-12 / Luk 16:18)
31 “Bä qosaqi sa arhani rhi qoar toqortäqyia, ‘Aung gärakni i qät kutmäs aa egutki di mamär iva qa von gi rha anga abuqit na ama bäñmät.’
32 Sokt di ngu qoar na ngän i aung gärakni i sa qa qutmäs aa egutki dap kaku qia mualat na anga lat na ama qavatka di qat tualat sä qi bä qi qavatnävätlägut. Dä aung gärakni i sa qa mät ama evopki qäraktni i sa arha egutka qa qutmäs a qi di qä qavatnävätlägut.
Ama Musärhäm
33 “Bä qosaqi sa ngän nari i sa mudu arhani rhi qoar na angän mamäkkäna rhoqortäqyia, ‘Qale ngi namusärhämes näkt nasot dä ngit don na nas sävät ama musärhäm angärha rhäng dap kinak pa ngia rhualat bä bä ma Engeska na agi a lat kärangätni i sa ngia musärhämes iva ngia rhualat na ngät.’
34 Sokt di ngu qoar na ngän i nak sa qale ngi namusärhämes näma dä sage ama usäpki inguna sa qale ma Ngämuqa aa mämugunäs e
35 ura sage ama ivätki inguna mämae vät aa qäriglem e ura sage ma Jerusalem inguna iomäkt ama värhäm di ama enges ka ama vitnaqa aa värhäm.
36 Dä qale ngi namusärhämes nävät ngia väski inguna ainge di sa qaku mamär vät a nge iva ngia rhualat sä gi nga qäsega bä qa rhän i ama qulum ga ura ama iläñ ga.
37 Dap kinak mamär iva sokt ngi qoar i ‘Iei’ ura ‘Qaku.’ Dap ngakt bä ngiat tu savono di iangärhäkt ama lat di ngät dän nage ama vu qa ama ruqa ma Sämga.
Qale Ngi Namuvät Pät Ama Vu Ngät Ama Lat Angät Tpäs
(5:38-42 / Luk 6:29-30)
38 “Bä sa ngän nari i rhi qoar i, ‘Ngakt bä akni qä slava nä gi saqongaqa dä va ngi slava na aa saqongaqa. Dä ngakt bä akni qä slava nä gia qigi dä va ngi slava na aa qigi.’
39 Sokt di aingo di ngu qoar na ngän i qale ngi natmair särha aung gärakni i ama vu qa. Dap kinak ngakt bä aung gä e säng gia qeng dage vät gi märmär dä qosaqi va ngi rhong na age sävät a qa.
40 Dä ngakt bä nani aung iva qa rhu nge va ama muräkt ivakt iva qä rha gi srapki dä mamär iva gia qlak na qa iva qä rha qi näkt kosaqi sävät gi boiqi ama uiu qi navono.
41 Dä ngakt bä rhäktuk pät aung sä nge iva ngia rhet ngi na qa vät ama sägäk ama kilomita dä mamär iva ngia rhet ngi na qa vät ama udiom ama kilomitaiom.
42 Ngi von aung gärakni i qä nän nge dap kale ngi nen aung gärakni i nani a qa iva qä rha ani nagem nge näkt mamär dä va saqi qä evär däm ini.
Mamär Iva Angäna Snäng Bät Angäna Ikkäna
(5:43-48 / Luk 6:27-28, 32-36)
43 “Sa ngän nari i rhi qoar i, ‘Mamär iva gia snäng bät gia ruavek maräkt dap ama märäm iva ama vu dä gia ron sävät gia ik.’
44 Sokt di ngo di ngu qoar na nge i, mamär iva gia snäng bät gia ikkäna dä va ngi nän sävät iarhakt kärarhae i rhi sangäm na nge mavängam
45 divakt iva rhoqoräkt di ngän diva angän mamäk aa es na ngän gärak i sa qale qa da ama usäpki arha ron. Inguna sa qat tualat sa aa qunäga iva qä sen sävät ama vu rha ama ruvek ti na ama mär ta ama ruvek dä qät täk na ama suigi bä ba ama räkt ta ama ruvek ti na ama ruvek kärarhani i qaku ama räkt ta na rha.
46 Inguna ngakt bä aingän di sokt angäna snäng bät iarhakt kärarhae i arha snäng bät a ngän dä ngu lu angän ditsek di ngä qoe nai? Nga sa qaku qäqi ama ruvek kärarhani i rhit ta ama takes tat tualat toqoräkt?
47 Dä ngakt bä sokt ngi rhar sä gia ruavek dä ngu lu nga gia lat ama mär ngät ngät tet e na arhani arha lat ama mär ngät? Nga qaku qäqi ama Jentailqäna rhat tualat toqoräkt?
48 Dä soknga mamär iva sa mamär na ngän mamär di qoki rhoqor angän mam dak pono i sa mamär na qa mamär.