7
Sitiveni miYuda yadi Koniselo givebutu gilumamaledi.
Nagona Abelahamo kahihina gilukahihiyena.
Tu abaveyao ana tofaisewa adi tokaiwabu Sitiveni againe gitoliluvaluva gigayo, “KaꞋi badi tohawavemogatala higahe amine uhuluva?”
Bana Sitiveni givebutu gilumamaledi gigayo, “Tobohiyakweyao kamakweyao, yaku gahe wananogalina. Tuwai-moꞋena Yaubada Tokaiwabu-moꞋa bwaneneda Abelahamo gilakayemaunina, bana babi ana egana lakahina Mesofotemiya againe gimiyami tu aimo keke gidana melala ana egana Helani againe gidamiyavehaila ana toveya. E, Yaubada bana againe gilakayemu gigahena gigayo, A yoꞋo kadu ya babi unanuyabuyabudi, ada babi saꞋeyana aimo ganahawavemogatalena amanadi againe unana. Ada Yaubada hidedemi gigahe-yo Abelahamo gilowoga fafali ana egana Kalidiya gihegena, ada bana tamana buye hina Helani againe himiyami. Himiyami tu tamana giꞋalika, ada muliya Yaubada hida babi kamimiyami againe giꞋiveninisena be giꞋela. Hida babi againe giꞋela tu keke babi maꞋita gidaveleni be vaita gidagahe gidagayo, Hidevama yaku babi, keke-moꞋa. Keke gidaveleni tu giwonadabedabena gigayo, Hida babi Iya ganavele, oꞋeni kadu tova mulina a unumamomo hinatubuyemu amanadi ganaveledi. Ada hidedemi Yaubada giwonadabadaba ana toveya Abelahamo natuna keke. Kadu Yaubada gigahena gigayo, Aimo tova mulina a unumamomo babi tulina yuwa lauveya hinamiyami, ada medede againe yadi tovehimeya agaidiya hinaveꞋagetoga be hinaluluyaꞋayaꞋalidi, ada hidedemi hinanunauwena malamala fowa hanaledi (400). Tu badi yoꞋo hinaveꞋagetogedi be hinakivekoyodi-ma matahiwadi Iya nimakuya hinavaina, ada tova mulina a yoꞋo meda babi-nadi hinanuyabuyabuna, ada hida babi againe hinaꞋela be hinahawadavadavaku. Hidedemi Yaubada Abelahamo againe gigahe. Ada muliya Yaubada yana veyao Abelahamo againe gisena, ada givehimeyena be banaꞋe kadu ana unumamomo iyaꞋiyaya wowodiya hinatomogolohina, higa yana veyao ana iyaꞋiyaya. Ada Abelahamo Aisake giꞋivetubugina, ada ana aiyeta eita givaidi-yo iyaꞋiyayai-nadi wowone gitomogolohina. Meda anafaiweya Aisake natuna Yakobu wowone gitomogolohina, kadu Yakobu natuneyao kaliva tuwelo wowodiya gitomogolohina, badi bwanenedeyao kikaiwabudiyao. + +
Kadu Yosefa kahihina.
9-10 Tu badi bwanenedeyao kikaiwabudiyao tobohiyadi Yosefa againe higaꞋumaꞋuma faꞋina, kaliva agaidiya hikimonevedamanena be hinauwena Idifita againe ginaveꞋagetoga. Tu Yaubada bana againe gimiyami, ada ana vita moyaꞋaina agaidiya gilugolegolena. E, nuwahuya kadu gakalikalivalakata Felo miIdifita yadi tokaiwabu matane givelena, ada au Felo miIdifita moyaꞋaidi yadi tovehimeya Yosefa gisena, kadu yana manuwa hinagena moyaꞋaidi agaidiya abavehimeya givelena.
11 Abavehimeya givaini-yo loka gilakayemu, Idifita Kenani giluyabudi ada moyaꞋaidi vita lakahina hinuhagana. Badi bwanenedeyao adiga keke. 12 Himiyami tu Yakobu aꞋa Idifita againe gidauda-ma valeyana ginogalini-yo, natuneyao higa bwanenedeyao medede againe giꞋiveninisedi, ada hidevama yadina nagona againe taidi hifaniyena. 13 Ada muliya yadina anavelu againe bana Yosefa tobohiyaneyao agaidiya giꞋivemogatalina higa bana tobohiyadi, ada bana Felo Yosefa ana unuma valeyadi ginogalina. 14 Au Yosefa tamana Yakobu againe venuwaꞋata giꞋiveninisena be higa banaꞋe kadu ana unuma matatabudi Idifita againe hinaꞋela hinamiyavehaila. Ada ana unuma adi kilagalaga seveniti-faifi (75). 15 Ada au Yakobu Idifita againe gina gimiyavehaila ana unuma buyeꞋi, ada medede againe banaꞋe kadu natuneyao higa bwanenedeyao hiꞋalika. 16 Ma wowodi yadi melala ana egana Sekemu againe hiyewedi ada tomohuyehuyeya hihuyadi, tomohuyahuyai-nadi ma tuwai-moꞋena Abelahamo yoꞋo adi egana Hemo agaidiya mani againe gikimonena. + +
Kadu Mosese kahihina.
17 Malamala a gavaiyehi hihegedi tu Yaubada yana wonadabadaba ana tova giluvedaꞋufo, higa tuwaina Abelahamo againe giwonadabadaba be hida babi ana unumamomo ginaveledi. Ada wonadabadaba ana tovai-nadi giluvedaꞋufo againe, yada yoꞋo Idifita againe himoyaꞋai. 18 HimoyamoyaꞋai himoyamoyaꞋai hinunauwena tu kini velugana Idifita againe givebutu givehimeya, tu Yosefa tuwaina giꞋalika-ma keke gidahalamaneni. 19 Bana yada yoꞋo gilololodi lakahina, ada bwanenedeyao giluyaꞋayaꞋalidi. Givehimeyedi be yadi fwefweya ivagudiyao kabuꞋavane hinahegedi ada hinaꞋalika faꞋina.
20 Ada hida vehimeya ana toveya Mosese gitubuga fwefweya tomoꞋaiwaka Yaubada matane. Ada vaikohi tohiye agaidiya hinana manuweya himiyamiyatagona. 21 Vaikohi tohiye gihavaidi-yo hisehobuyena be kabuꞋavane hiseni tu Felo natuna kwamayoku ginuhagana be gisilakahina, ada gifayayena be vaita tauna natuna amine. 22 Ada miIdifita yadi nuwahuya moyaꞋaina gisikuluye-Ꞌowona, ada yana gahe againe kadu yana gugai againe givekalivalakata.
23 Tu Mosese ana malamala foti (40) givaidi againe, nuwanuwana yana yoꞋo miIsileli ginaꞋitadi. 24 Au badi agaidiya gihobu ada kwanaIdifita saꞋeyana giꞋitana kwanaIsileli gimunumununa. Au gimadu gilugolegolena, ada kwanaIdifita nimana gifatana, ada gimunumunukoyokoyona tu giꞋalika. 25 Bana Mosese higa ginuwanuwa vaita tauna yana yoꞋo hidahalamaneni Yaubada bana Mosese nimane gidalugolegoledi, tu badi keke hidahalamaneni. 26 Au tova anavelu miIsileli adiꞋiselu buye hiveꞋafwaiki-ma giꞋitadi, ada nuwanuwana hinaꞋilova be hinaveyao faꞋina gigahedi gigayo, Omi kaliva wanogali! Omi watobohiyamiyao. Gavadi-yo taumiyao waveꞋakivekoyo?
27 Tu bana kaliva saꞋeyana tobohiyana gikikivekoyona-ma Mosese giꞋatuhegena gigahena gigayo, O hakwadi giseni-yo higa vaita unavehimeyema unavedewayaugima? 28 KaꞋi o nuwanuwa iya unaluveꞋalikaku, boiyesedi kwanaIdifita uluveꞋalikana amine? 29 Ada Mosese kwanaIsileli yana gahe ginogalini-yo Idifita giꞋotayabuyabuna, ada gina babi ana egana Midiyani againe givekwanahawahawala. Ada medede againe ginagi be kaliva luhei giꞋivetubugidi. + +
MiIsiledi adi lugolagola Mosese nimane kahihina.
30 Malamala foti (40) gihegedi tu tova saꞋeyana babigaga againe oya Sainai liline gimiyami tu lobama ana tovenuwaꞋata bana againe gilakayemu. Ai kabiꞋona saꞋeyana giyabela-vagata ada noyaꞋaina againe tovenuwaꞋata gilakayemu. 31-32 Ada Mosese hida aituha giꞋitana againe nuwana givegafoꞋuyaꞋuya, au gina ai kabiꞋona giyabela-vagata gidaꞋita-hagihagiyena ma Kaiwabu agona ginogalina gigayo, IyaꞋeku bwanenemomo Abelahamo Aisake Yakobu yadi Yaubada. Au gigahe-yo Mosese givebutu givetavetatava gimatautaveꞋine faꞋina keke anafaiweya gidaꞋita-moꞋeni.
33 Bana Kaiwabu gigahena gigayo, Iya hidedei gamimiyami faꞋina abageya umidimidi-ma babi hawahawatana. Au a ageyafayafa uyau be useni. Hida babi hawahawatana, keke unakivebwaneneni. 34 MiIdifita yaku yoꞋo kalivai-dina himunumunukoyokoyodi-ma Iya makewa gaꞋitana. MiIsileli yadi tagiya a ganogalina ada gahobuꞋela be ganalugolegoledi faꞋina. Au umidi, Idifita againe ganaꞋiveninise be unana.” Hidedemi Kaiwabu gigahe ada bana Sitiveni giyakahina.
35 Kadu Sitiveni yana laumamala ginauwena gigayo, “Tu bana hidevama Mosese ma badi miIsileli hikilowena faꞋina higahena higayo, O hakwadi giseni-yo higa vaita unavehimeyema unavedewayaugima? E, banaꞋe ma Yaubada Tauna giꞋiveninisena be ginavehimeyedi ada ginalugolegoledi. Au lobama ana tovenuwaꞋata awane givegidena, bana ai giyabela-vagata hinagene Mosese againe gilakayemu amanadi. 36 Ada au banaꞋe miIsileli Idifita againe givegaꞋauledi. Aituha fifiwalana kadu abaveyaulowoga Idifita againe ada Lehaga Yabeyabelina againe gifaisewadi be givegaꞋauledi, ada babigaga againe hinunudadana-ma yana aituha fifiwalana ginunauwena malamala foti (40) agaidiya.
37 KaduꞋe bana hidevama Mosese-nadi miIsileli gigahe-vagahidi gigayo, Aimo tova mulina Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina saꞋeyana omi yami yoꞋo hinafamiya ginakivemididina. Iya gakivetuvetunumi amine, meda bana ginakivetuvetunumi. Hidemi Mosese yana gahe. 38 Kadu bana Mosese ma babigaga againe miIsileli buye hivagaꞋauta. E, banaꞋe bwanenedeyao buye himiyami, ada oya Sainai againe gilaka lobama ana tovenuwaꞋata buye hilukahihi, ada Yaubada bonana miyamiya-vagahina ginogalina be ide agaideya ginasedamanena faꞋina. + +
MiIsileli yadi kilumina ana hawadavadava kahihina.
39 Tu bwanenedeyao hidibutoyoga keke bonana hidaꞋabini, au bana hikilowena be nuwahinagediya hinuwanuwa vaita Idifita againe hinayewadi. 40 Hidedemi hinuwanuwa faꞋina Mosese tobohiyana Eloni againe higahe higayo, Kilumina yada viviluwa unabubudi be hinanagoyeda. Bana hidevama kaliva Mosese ma Idifita againe givegaꞋauleda amanadi bana hami gina? Keke kadahalamaneni. 41 Hidedemi bwanenedeyao higahe tu kilumina ana ita vaita bulumakau natudi amine hibubuna, ada kevakeva yadi abaveyao faꞋina hikabudi be kilumina hihawadavadavana. Kadu avemwamwala lakahina hisena be nimadi yana aibubuna hinahawaveyamumuyena faꞋina. 42 Tu Yaubada givekwaulaugedi ada gihegedi be ibadibadi lobameya hinahawadavadavadi. Ada au hihuluva Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina yadi buki againe toꞋawatalatalaina saꞋeyana gigahe amine gigayo,
Omi miIsileli, malamala foti (40) babigaga againe wamiyami ana toveya, keke Iya faꞋikuya kevakeva wadamunudi, keke abaveyao wadakabuni be wanahawadavadavaku faꞋina, keke-moꞋa. 43 Au omi mene kilumina wabubudi be higa wanahawadavadavadi. Viviluwa saꞋeyana ana egana Moloki, keke Iya faꞋikuya tu bana faꞋine falai waꞋavaꞋavaladadanena. Kadu ikilukiluma vaita badibadi amine wakilakahina, medema yami viviluwa ana egana Lefani yana gaitoma. Au yami ikilukiluma wahawadavadavadi faꞋina, ganawavimi be yuwa wanana lauveya, melala Babiloni yuwa fafaline wanavehawahawala.”
Au hidedemi Yaubada yana toꞋawatalatalaina awane miIsileli agaidiya gigahe ma Sitiveni giyakahina. +
Yaubada yana abamiyami kahihina.
44 Kadu Sitiveni yana laumamala ginunauwena gigayo, “Falai lakahina, Yaubada yana abamiyami, bwanenedeyao agaidiya babigaga againe gidauda, ada medema falai-nadi Yaubada yana miyami ana aituha yana yoꞋo hinafadiya. Ada Yaubada Mosese givehimeyena be gihawavetuvetununa amine falai-nadi hibubuna. 45 Himiyami tu muliya bwanenedeyao falai-nadi Yaubada yana abamiyami natudiyao agaidiya hisedamanena. Ada Mosese ana hilafa bana Yosuwa bwanenedeyao ginagoyedi be hida babi yoꞋo tulidiyao nimadiya hilemadi. E, Yaubada yoꞋo tulidiyao givenegadi be miIsileli yadi babi hilemadi, ada hina hiluku ana toveya falai-nadi kadu hinauwena be hida babi againe hikivemididina, ada au gidauda gidauda ginunauwena tokaiwabu Devida yana toveya. 46 Bana Devida aseꞋasena yamumuna Yaubada matane faꞋina Yaubada gihawaveyamumuyena, ada bana Devida giveꞋoꞋola gigayo, OꞋeni Yakobu bwanenema lakahina yana Yaubada. Iya nuwanuwaku ya abamiyami ganayogona faꞋina udahawahegeku be gadayogona. 47 Hidedemi Devida gigahe tu bana keke gidayogoni, au natuna Solomoni Yaubada yana manuwa giyogona.
48 Tu Yaubada Getane-moꞋane keke velemoꞋena kaliva manuwa hiyogona-ma agaidiya gidamiyami, keke. Hidema faꞋina Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina saꞋeyana awane tuwai-moꞋena gigahe gigayo,
49 IyaꞋeku Yaubada Kaiwabu.
Lobama yaku didigaꞋuꞋu, babi ageku ana abasewadi,
au lobameya kadu babiya gavehivehimeya.
GavaiyaꞋamine manuwa Iya faꞋikuya wanayogoni?
Gava abamiyami wanabubuni-ma akufata?
50 Au keke amifaiweya, faꞋina hida lobama be babi ana gaitoma moyaꞋaina Iya Tauku nimakuya gabubuna.”
Hidedemi Yaubada yana toꞋawatalatalaina awane gigahe, ada bana Sitiveni giyakahina. + +
Sitiveni miYuda yadi Koniselo yadi dibutoyoga faꞋina gidakeyedi.
51 Kadu Sitiveni miYuda yadi Koniselo agaidiya gigahe gigayo, “Omi tagami kuluna. Badi kaliva-kawowo Yaubada keke hidavetumaganeni, meda anafaiweya omiꞋiyao. Keke nuwanuwami Yaubada bonana wananogalini, kadu keke nuwanuwami BanaꞋe nuwami ginaꞋaiyauga. Bwanenemiyao hihuluva amine, meda anafaiweya omi wahuluhuluva. Tova moyaꞋaina AluꞋaluwa Mahalina wadibudibutoyogena. 52 Bwanenemiyao Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina moyaꞋaidi hikivekoyo-Ꞌowodi, keke tamo hakwadi againe hidahuluva hagihagina. Au badi toꞋawatalatalaina Yaubada yana Kaliva Mahamahalina yana hobuꞋela faꞋina higaheye-vagahina amanadi hiluveꞋalikadi, ada tova adamoya ahe gihobuꞋela-yo nibaineyao agaidiya wahawavemogatalena be au waluveꞋalikana. 53 Tuwai-moꞋena omi yami yoꞋo agaimiya Yaubada yana tovenuwaꞋata giꞋiveninisedi be hihobuꞋela, yana vehimeya bwanenemiyao giveledi ada omi agaimiya hisedamanena. Omi vehimeyai-nadi wavaina tu keke wadaꞋitaveꞋavini.” Au hidedei Sitiveni yana laumamala giluyabuna. +
Sitiveni hitutuveꞋalikana.
54 Tu badi Koniselo Sitiveni hida yana gahe hinogalini-yo hiꞋilaꞋa-manimanini gadodi hiꞋalamuhumuhuna. 55 Tu AluꞋaluwa Mahalina bana Sitiveni giluvaiyena ada lobameya giꞋitalele, au Yaubada yana mahalina veꞋakinamanamalina giꞋitana, kadu Yesu Yaubada iꞋatagine gimidimidi-ma giꞋitana. 56 Au gigahe gigayo, “WaꞋita! Lobama giꞋayavalina-ma gaꞋitana, kadu Bana TohobuꞋela Yaubada iꞋatagine gimidimidi-ma gaꞋitana.”
57-58 Hidedemi gigahe-yo hivebutu hikovaꞋawafatafata, ada tagadi nimadiya hikibodani tu moyaꞋaidi bana againe seꞋeyaine himadu, hituwamadumadugena digo hihobuyena melala kabuꞋavane be hivebutu hitutuveꞋalikana. Ada toꞋaifihaga higa togahe adi aikeva hivehalilina be kwanatubulakahina saꞋeyana ana egana Saulo againe hisena be ginaꞋitaveꞋavina. Saulo ana egana velugana Folo.
59 Ada badi kabala againe hiꞋiꞋifihaga tu bana Sitiveni Kaiwabu againe gitagivedadaga gigayo, “Kaiwabu Yesu, aluꞋaluwaku unavaina.” 60 Hidedemi gigahe-yo tugana giveꞋetodonena ada gikova agona lakahina gigayo, “Kaiwabu, hida yadi koyona faꞋina keke badi agaidiya unalaufata.” Hidedemi gigahe-yo yawaina gihavaina. Ada au bana Saulo badi Sitiveni hitutuveꞋalikana-ma gihawaveyamumuyedi. +
+ 7:8 Aba 12:1-5 Aba 17:8 Aba 15:13-14, Yem 3:12 + 7:8 Aba 17:9-11 + 7:16 Aba 37:11,28, 39:23, 41:37-44 Aba 41:54 Aba 42:1-5 + 7:16 Aba 45:1-11 Aba 46:1-7, 49:33 Aba 33:19 + 7:29 Yem 1:7-8 Yem 1:10-22 Yem 2:1-10 + 7:29 Yem 2:11-15,21-22 + 7:38 Yem 3:1-10 Yem 7:3, 14:21, Ail 14:33 2Veh 18:15 + 7:38 Yem 19:3, 2Veh 9:10 + 7:43 Ail 14:3 Yem 32:1-6 Emo 5:25-27 + 7:50 Yem 25:9 Yos 4:11, 18:1, 23:9 2Sam 7:1-2 + 7:50 1Kin 6:1,14 Ais 66:1-2 + 7:53 Yem 32:9 2Kah 36:16 Af 7:38, Hi 2:2 + 7:60 Kl 3:1 Af 22:20 Lu 23:46 Lu 23:34