17
Yei Thessalonica
Lagu'aa farapadi'ininaa Amphipolis ma Apollonia, laguna aununamii Thessalonica. Na pa'i hepalo synagogue Jew yei. Ale'ei fei maumauna, Paul na wadu'ainaa fei synagogue ma laloo oduai Sabbath na fiwarewarei a'a ro'ou wagii tamanu na ude i laloo fei Bu'u Apuna ma na fa'arewaia ba Christ* nei tonaa fi'ina ma asi'aa a'a fei ma'ea. Ina ware, “Meni Jesus, meni u'ei u'ugia a'a hamu'odu, hia mei Christ.” Hefi'a ei Jew, rona nara ba fa'ua ma rona oafipui a'a Paul ma Silas ana ale'ei watauda ei Greece, ei rona ma'auaa mei Haidaa mawe ei pifine, ei rona pa'i baua haraa ro'odu.
Ma'uaa ei Jew, rona punepune; si'ei, rona dugamii hefi'a hafelo'a rama'a yei fawelei rona alo'alo manumanu. Rona nofipuimai ma fa'asi'anaa hefaa baua fisibaia yei a'a fei baua gufu. Rona poninaa humuu Jason ba ro'aa labaginaa Paul ma Silas ba ro'aa foranaa lagua a'a fei gupuu rama'a. Ma'uaa lomi rona labigipa'aa lagua, si'ei rona foraiaa Jason ma hefi'adiai lofu dinaa a'a ei bauaniaa gufu ma haroharo, “Eni rama'a eni, rona bigifafelo i gufu tadiwe'ai ma e'eni rona nomai yeni. Ma Jason na noduginaa ro'ou humuna. Minaa ro'ou, ronamina barafeaa ei wareaa Caesar. Rona ware ba na pa'i hemeadiai hapara, harana Jesus.” Ro'aa guainia, fei gupuu rama'a mawe ei bauaniaa gufu, rona poapoai ma rona ra wagina. Ma rona fapono'aa Jason ma ro'ou a'a ei hafelo'aa ro'odu ma alaraa ro'ou.
Yei Berea
10 I poilao, ei lofu, rona fatalainaa Paul ma Silas dinaa Berea. Lagu'aa nolao yei, laguna dinaa fei synagogue ei Jew. 11 Ma ei Jew Berea, fei maumau ro'odu na muainaa fei maumau ei Thessalonica, uaa ronamina refuguainaa fei warea ma minaa ei arewaa rona igofarawaninaa fei Bu'u Apuna ma labaginia ba fa'ua wareaa Paul o lomi? 12 Watauda Jew, watauda pifinee Greece, ei rona pa'i baua haraa ro'ou mawe watauda wawanee Greece, rona narafawe'i.
13 Ro'aa guainia ei Jew yei Thessalonica ba Paul fi u'ugaa fei wareaa mei Haidaa yei Berea, ana rona aunulao, fani tabaa ei rama'a ma fawesuwesuaa iaa ro'odu. 14 Ana ei ua, ei lofu, rona aloaa Paul dinaa ei gufu i papaa agi, ma'uaa Silas ma Timothy, laguna guta yei Berea. 15 Ei ro'aa nodugaa Paul, rona duginaa hia Athens ma aununotonaa fei i'igiana ba Silas ma Timothy, lagunei'aa gutafamadii, uaa lagunei nobatafamai a'ana.
Yei Athens
16 Yei Athens Paul, ei fi guta'oma'oma'aa lagua, namina faloloa'i uaa na fanunupa'ia ba fei gufu i guta wagina na pepesu a'a ei haidaa sifisifi. 17 Si'ei na fiwarewarei a'a ei Jew mawe ei Greece, ei rona ma'auaa mei Haidaa i laloo fei synagogue ma a'a hini ei ro'ou yei fawelei rona alo'alo manumanu minaa ei arewaa anaa. 18 Hefaa maroa, rona pa'i baua apa'aa ro'ou (haraa hefi'a ro'ou maroaa Epicurus ma haraa hefi'adiai Stoic), rona fiharenii a'ana. Hefi'a, rona i'igai, “Tamanu eni wareana, meni ba'aba'a umu?” Hefi'adiai, rona ware, “Narau ba ifi u'ugaa ei haidaniaa hepapa gufu.” Rona ware ale'ei uaa Paul na u'ugaa fei rawani'a warea, fei u'ugaa Jesus mawe fei asi'ana. 19 Rona panarofia ma noduginaa hia a'a fei gupuu ei maroaa Areopagus ma warenaa a'ana, “Warefanaa hai'odu. Tamanu fei manufau feroia oi feroinia? 20 Hai'ouna guainaa hefi'a manufau manumanu ma ba hai'ou'aa apa'ia ba tamanu hanuna.” 21 (Minaa ei Athens mawe ei rama'aa hepapa gufu, ei rona guta yei, lomi rona u bigi'aa hepalodiai manumanu—rona'o gutaguainaa ei manufau naranara ma fiwarewarei wagina.)
22 Paul nawe ufalarai a'a fei gupuu ei Areopagus ma ware: “Hamu'ou ena Athens! Una fanunu'apa'ia ba hamu'ou pa'aa losuia. 23 Uaa a tatalai fanunufarawaninaa ei pusu'o manumanu losuu hamu'odu, ana una ma'apa'aa hepalo tawahafi na apunai ma na pa'i feni ne'ia feni: FENI I DINAA A'A HEMEA HAIDAA, LOMI HAI'OUNA APA'IA. E'eni a warefa'aiaa hamu'odu tamanu hamona'aida losuinia ma'uaa lomi hamona apa'ia.
24 “Mei Haidaa, mei na bigi'aa feni ano ma minaa ei manumanu wagina, hia mei Fasu i pumanugawe ma i malagufu ma lomi ba i oa i laloo ei humuu ei haidaa, ei faduaa rama'a. 25 Ma ei panii rama'a lomi ba i hadumia, raba na nunuminaa hepalodiai manumanu, uaa ana hia ua mei na fani harenua a'a minaa ei rama'a ba ronei fawewenai ma ana na fanaa minaa ei manumanu ro'ou. 26 A'a hemea ua, ina bigi'aa ei rama'aa minaa ei gufu ba ronei guta tadiwe'ai feni ano ma atado'o bigi'aa ro'ou, nadii nara'augia ba ro guta hitani ma wanini nahaiga. 27 Mei Haidaa na bigi'ia ale'ei ba ei rama'a ronei labaginia ma labagipa'ia. Ma hia, abaa ale'ei ba ina raua a'a hememea o'odu. 28 Uaa i a'ana ona fawewenai ma tatawei ma rama'ai. Ana ale'ei fei ne'iaa hefi'a gufuu hamu'ou, ‘Hai'oudu ana na'una.’
29 “Si'ei ba o'ou na'uu mei Haidaa, hai'ounei'aa nara ba mei Haidaa, hia ale'ei gold, silver, na'a, o hepalo bigi'aa hemea ano'ano, o tafi'aa hemea na pa'i apa'ana. 30 Mina, ei rama'a, lomi rona pa'i apa'aa ro'ou ma mei Haidaa na fanunuaa fei ma na nara ba lomi iwe dududuaa ro'ou a'a fei. Ma'uaa e'eni ina ware ba minaa ei rama'a i tadiwe'aia, ronei filoginaa naranaraa ro'odu. 31 Uaa inadii augaa neai arewaa, neai ba i dududuaa feni ano a'a mei inadii apunaidigia ma fei dududuana na wanewane. Mei Haidaa na fa'arewadigia a'a minaa ei rama'a ei i fa'asi'ania a'a fei ma'ea.”
32 Ro'aa guainaa fei asi'ana a'a fei ma'ea, hefi'a ro'ou, rona fatofeaa nugee ro'ou, ma'uaa hefi'adiai, rona ware, “Hai'ouna nunuminia ba onei u'udinia fei.” 33 Ma Paul na asi'adi'ininaa fei maroa fei. 34 Hefi'a ua, rona neneraa ei feroiaa Paul ma narafawe'i. Hemea ro'ou, Dionysius, hemea Areopagus ma hemea pifine harana Damaris mawe hefi'adiai.
* 17:3 17:3 O, Messiah 17:3 17:3 O, Messiah 17:5 17:5 O, fei figupuiaa ei rama'a