12
Zezu ɓa mbay tul nam mgbaka ta̰ram Ziɓri
(Mrk 2.23-28; Luk 6.1-5)
1 Falɛ ku ká ɓa *nam mgbaka ta̰ram Ziɓri na, Zezu ɓáy leɗ nduoɓal-ɛri i saka ɓáy ɓil wáa fe payri. Lɛɛ, kɔn i leɗ nduoɓal-ɛri ha ri tii sa̰w háw tul fe pay na ɓay sṵŋa.
2 Zaɗka *Fariziri kɔ munu na báyḭi lɛ, i ɓaa ha̰ Zezu mii: «Mu kɔ leɗ nduoɓal-ari ká i ɗaa fe ká *bol kusol naari haa faa ɗáake ká síe nam mgbaka ta̰ram na!»
3-4 Lɛɛ, Zezu yḭiŋra ɓáy ɓay ha ri mii: «Fe ɗáa *Daviɗ ká i ɗaa ɓayke ɗo ɓil mbeɗe Ŋgɛrɛwṵru na wa̰a, ì kḭi ya hɔy lɛ? Ká ɓil sewke ku na, zaɗka kɔn i ni ɓáy nzoɓ ɓeri na, ka se ɓil *hul ka̰ni Ŋgɛrɛwṵru ká i ɗaa ɓáy huɔ, a fa̰a maapari ká i ha̰ ɓa fe tunduo ha̰ Ŋgɛrɛwṵru na, ɓáy nzoɓ ɓeri í sṵ na wa̰a, ì kɔ ya lɛ? Ɓáy faa bol kusol naari lɛ, maapakeri ku na, Daviɗ ɓáy nzoɓ ɓeri ɗo ɓáy faa ká ɓay sṵŋa ya, ɓa nzoɓ fe poyri huo-ri hɔy ze i ɗo ɓáy faa ká ɓay sṵŋa.
5 Mase, ì kḭi ɓay ká ɗo ɓil *mbeɗe bol kusol *Moyze ká se tul nam mgbaka ta̰ram Ziɓri na ya lɛ? Ɓayke ɓaa mii, nzoɓ fe poyri ká i ɗaa peɗ ká ɓil *hul ka̰ni Ŋgɛrɛwṵru ɓáy nam mgbaka ta̰ram na, ze i waɗ tul bol kusol nam mgbaka ta̰ram ɓay tul peɗ ɗáa ɓari hɔy kara, ɓayke mgba tul-ri ya.
6 Mì ɓaa ha rì: ká zaɗ ni key na, nzoɓ ká kal tul hul ka̰ni Ŋgɛrɛwṵru pavbaɗ na, ɗo ɗi.
7 Mbeɗe Ŋgɛrɛwṵru ɓaa mii: “Kɔ́kɔ nun síe nzoɓ ze rii law-i ɓo, ɓa *fe poy ká ì puo ha̰ mì ze rii law-i ya.” Ɓa fe ka ì kɔ sa̰w ɓayke ta-taŋ zu lɛ, ì ti ɗáa ɓay ɓo tul nzoɓri ká ɓay mgba tul-ri ya na ya,
8 ɓay ḭi lɛ, ɓi *Vu Nzoɓ na mì ɓa mbay tul nam mgbaka ta̰ram.»
Zezu vaa nzoɓ ká nduo-ɛ mbḭw hu wǔɔ
(Mrk 3.1-6; Luk 6.6-11)
9 Zezu uru ká zaɗɛ ku, a se ɓil *hul mbṵ́ kḭ ɓari Ziɓri mbḭw munu.
10 Lɛɛ, wa̰ra nzoɓ mbḭw munu ká nduo-ɛ mbḭw hu wǔɔ na kaw ɗi. Báyḭi lɛ, Farizi ha̰nɛri ká i ɗo zaɗɛ na, i vbi Zezu ɓay mii: «Wa̰a, *bol kusol naari na ha̰ faa ká ɓay vaa nzoɓ ká síe nam mgbaka ta̰ram lɛ?» I ɓaa munu, ɓay ḭi lɛ, i nzaa faa ɓay ɗáa ɓay ɓo tul-e.
11 Lɛɛ, Zezu yḭiŋra ɓáy ɓay ha ri mii: «Ká sakra ɓaarì key na wa̰a, nzoɓ ve ze baɗu ɓe ká mbḭw hɔy lie ɓo luɔ ká síe nam mgbaka ta̰ram, lɛ, kaʼa séke ɓay vǎa kúɔ ni tḭi kɛlɛ ya lɛ?
12 A ku wa̰a, nzoɓ na kal tul baɗu pavbaɗ ya lɛ woo! Ɓe mini ze, faa ɗo hɔy ɓay ɗáa fe kere ká síe nam mgbaka ta̰ram na.»
13 Báyḭi lɛ, ka fɛrɛ a ɓaa ha̰ leɗban na mii: «Ndáɗa nduo-ɔ.» Lɛɛ, ka ndaɗa nduo-ɛ na, lɛ, nduo-ɛ na vaa ɓáy kere a ɗo munu ká taa mbini.
14 Ɓe nu ku báyḭi lɛ, *Fariziri na tḭi í vǎa mbṵ kḭ í nzaa faa ɓay ika Zezu.
Zezu ɓa leɗ peɗ Ŋgɛrɛwṵru
15 Zaɗka Zezu kɔ ká *Fariziri hii ɓay ika ni na báyḭi lɛ, ka naa sùo-ɛ ká zaɗɛ ku, lɛ, ruɔ nzoɓri ŋgḭi ɓamba se fal-ɛ. Ka vaa nzoɓ sɛmri riw bele,
16 roo lɛ, ka baka ri ŋgɔ-ŋgɔŋ ɓay haŋa ri ɓaa ɓay ɓe ha̰ nzoɓri tuu ni ya.
17 Ɓe ze ha̰ ɓay ká Ŋgɛrɛwṵru ɓaa ɓáy faa Ezay nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru na, ɗo munu ɓáy zaɗɛ.
18 Ɓayke ɓaa mii:
«Ɓe key na, ka ɓa leɗ peɗ ɓi ká mì naa ni.
Mì kɔ ni ɓa nzoɓ nun-i, a sùo-i rii mì ɓamba ká tul-e.
Mì haŋa Tem ɓi ɗo tul-e
ha̰ ni káake káa faa ká mì ya̰aŋake nzoɓri na
ha̰ sa̰w nzoɓri riw bele.
19 Ɓe na, ka ti ɗáa rɔɗi ya;
kusol-e ti mgbaka ɓeleŋ ya nda̰w,
nzoɓ mbḭw kara ti láa kusol-e ká faa buori ya nda̰w pi.
20 Nzoɓ ká ta̰a ndɔli ndɔli munu ká ŋgasikri ká fṵ-fṵmra na,
ka ti háw ni ya.
A nzoɓ ká hṵrusuo-ɛ ŋgḭi ya munu ká huu ndele
ká ɗo mbuu na kara,
ka ti ruma ni ya nda̰w.
Káʼa ɗáa munu kpṵru ɓay haŋa fe ká mì ɗáa
ɓay ya̰aŋake nzoɓri na
ka ɔ riw bele, a haw yṵm ká tusiri key.
21 Lɛɛ, sa̰w nzoɓri riw bele i ɗáa law-ri te tul-e nzokɗo.»
Zezu ɓáy Bɛlzebul
(Mrk 3.22-30; Luk 11.14-23)
22 Báyḭi lɛ, i sùu leɗban mbḭw munu ká temndaya ɗo tul-e, a ra̰a nun-ɛ gbiɓli, a mbii kusol-e gbaŋ nda̰w na í víke ni ha̰ Zezu. Lɛɛ, ka vaa ni ha̰ ni ɓaa ɓay a kɔ-kɔ́m.
23 Báyḭi lɛ, tuku ruɔ nzoɓri riw bele ká i ɗo zaɗɛ na ha ri ɓaa mii: «Wa̰a, ɓe key na ka ɓa *vu bulu Daviɗ, nzoɓ ká Ŋgɛrɛwṵru waa ɓay píe ni vi na ya lɛ?»
24 Roo lɛ, *Fariziri ká i laa ɓayke na i ɓaa mii: «Leɗban key na, nii temndayari, ɓay ḭi lɛ, ɓa *Bɛlzebul ká ɓa mbay tul temndayari ze ha̰ ni hṵrusuo níi temndayakeri na ku.»
25 Munu ká Zezu kɔ kér ɓay ɓari kɔ ro na, ka ɓaa ha ri mii: «Puoruo taa ha̰a ha̰a ká nzoɓkeri te ɓil kḭ na, a ɓíɛ. A puo ha̰a ha̰a mase nzoɓ ini taa ha̰a ha̰ari rɔɔ, i te ɓil kḭ kara, a ɓíɛ kaɗ kaɗ.
26 Ɗo faa mbḭw munu nda̰w, zaɗka *Satan nii temndayari ká i ɓa nzoɓ ɓe, a ruu ziŋ sùo-ɛ sùo-ɛ na wa̰a, puoruo ɓe na a ɗoko ɓáy kere ɓaŋguɔ mina lɛ? A ndáka siri ruk ruk!
27 A zaɗka ì ɓaa mii, mì nii temndayari ɓáy faa hṵrusuo Bɛlzebul na wa̰a, hṵrusuo ve ze nzoɓ ɓaarì na, i níike temndayari na ku lɛ? Fe ɗáa nzoɓ ɓaarì kḭ kiɛ mii, ɓay ɓáa ɓaarì Fariziri na ɗo ɓáy zaɗɛ ya.
28 A ze ɓo, ɓa hṵrusuo Tem Ŋgɛrɛwṵru rɔɔ mì níike temndayari lɛ, kiɛ mii: síe ká Ŋgɛrɛwṵru tii sa̰w réke mbay ká tul nzoɓri na, tḭi sakra ɓaarì ɗɔɗ ro zu.
29 «A ku wa̰a, nzoɓ a ɗáa mina a maa ríi hul nzoɓ hṵrusuo ɓay fá̰a fe ɓeri lɛ? Ndaɗ ɓay síŋ ni pola nda̰w rɔɔ, a fa̰a feri ká ɓil hul ɓe na ɓáy.
30 Nzoɓ ká zuɔ ziŋ mì ya lɛ, ɓa nzoɓ ká túŋ mì ŋgereŋ zu. A nzoɓ ká sɔ mì ɓay fá̰a nzoɓri ha ri se fal-i ya lɛ, ka ɓa nzoɓ ká ɗaa ha̰ nzoɓri zekre kaɗ kaɗ.
31 Sa̰wke mini ze, mì ɓaa ha rì: feya̰a ḭi ḭi ká nzoɓri ɗaa, mase kḭri tḭ́iri taa ḭi ḭi ká nzoɓri tḭiri Ŋgɛrɛwṵru kara, kaʼa máa ndáka bumake ziŋ ri. Roo lɛ, nzoɓ ká tḭiri Tem Law Pie na, ka ti ndáka bumake ziŋ ni ya.
32 Nzoɓ ká ɓaa ɓay a túŋke ɓi *Vu Nzoɓ na, Ŋgɛrɛwṵru a ndáka bumake ziŋ ni. Roo lɛ, nzoɓ ká ɓaa ɓay a túŋke Tem Law Pie na, ka ti ndáka bumake ziŋ ni ká sew ni ya nda̰w, sew káʼa ví vuku ya nda̰w pi.»
Kɔ́kɔ puu ɓáy lereke
(Luk 6.43-45)
33 «Zaɗka puu ɗo ɓáy kere lɛ, lereke kara ɗo ɓáy kere, a zaɗka puu ndaya lɛ, lereke hɔy kara ndaya nda̰w, ɓay ḭi lɛ, i kɔ puu ɓáy lereke.
34 Ɓaarì mḭiri kuɔtɔlri! Ɓaarì ká law-rì ndaya key wa̰a, ì máa ɓáa ɓay ɓáy kere mina lɛ woo! Fe ká mbaa ɓil law nzoɓ gba̰y gba̰y na nda̰w rɔɔ, tḭi ká nzi-ɛ ɓáy.
35 Nzoɓ kere na, fe ká uru saa ɓil law-ɛ na ɗo ɓáy kere. A nzoɓ ndaya laa lɛ, fe ká uru saa ɓil law-ɛ na, ɗo ndaya laa.
36 Mì ɓaa ha rì ta-taŋ: nam kúŋ sal ɓay na, nzoɓ ha̰a ha̰a lɛ, a kḭiŋa fal ɓay ɓáa ɓeri ká gɔr gɔr hɔy na riw bele,
37 ɓay ḭi lɛ, ɓáy faa ɓay ɓori ká tḭi ká nzaa-a na, Ŋgɛrɛwṵru a náake ɓay ká tul-a, a ɓáy faa ɓay ɓori ká tḭi ká nzaa-a na nda̰w ze, kaʼa ɗáake ɓay ɓo tul-a.»
Fariziri hii ɓay kɔ́kɔ fe saŋ
(Mrk 8.11-12; Luk 11.29-32)
38 Báyḭi lɛ, nzoɓ fére nzoɓri *bol kusol ha̰nɛri ɓáy Farizi ha̰nɛri, i ɓaa ha̰ Zezu mii: «Mbay, ɓuru hii ɓay haŋa mù ɗaa fe saŋ mbḭw ha̰ ɓuru kɔ.»
39 Lɛɛ, Zezu yḭiŋra ɓáy ɓay ha ri mii: «Nzoɓri ká timbɛɗɛ ká i ɓa nzoɓ law ndayari ká í ɗo tul Ɓay Ŋgɛrɛwṵru ya na, i vbi fe saŋ ze ɓay kɔ́kɔ. Roo lɛ, fe saŋ kḭ ɓoɗ ká ɓay ɗáa nde tul-e taa ha̰y ká Ŋgɛrɛwṵru ɗaa ká tul *Zonas, nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru na, tiya.
40 Munu ká Zonas naa ɓil bawda sḭ̀i ɓisie say, suŋ say na, ɓi *Vu Nzoɓ na, mì naaŋa ɓil luɔ huɗ ɓisie say, suŋ say faa mbḭw munu na nda̰w.
41 Nam ká Ŋgɛrɛwṵru a ví kúŋ sal ɓay zuɔ tul nzoɓri na, nzoɓri ká ɓil ŋgɛrɛpuo ká *Ninive na, i úru ziŋ nzoɓri ká timbɛɗɛ key í ɗaa ɓay zuɔ tul-ri, ɓay ḭi lɛ, nzoɓri ká Ninive na, zaɗka i laa káa ɓay Zonas na báyḭi lɛ, i suo kér ɓay ɓari ká tul fe ɗáa ya̰a ɓari. Mì ɓaa ha rì: nzoɓ ká ɗo pol-rì key na, ka kal tul Zonas pavbaɗ rɔɓay.»
42 Rɔɓay, sew ká Salomo̰n re mbay ká tul leɗ Izarayɛlri na, má̰y mbḭw munu ká ɓa mbay ká tul nzoɓri ká fi hoɗo na, uru faa ɗi ɗi ká gbṵ zaɗ a vi ɓay láa ɓay nun nzɛm Mbay Salomo̰n na. Sa̰wke mini ze, nam ká Ŋgɛrɛwṵru a ví kúŋ sal ɓay zuɔ tul nzoɓri na, má̰y na a úru ziŋ nzoɓri ká timbɛɗɛ key a ɗaa ɓay zuɔ tul-ri, ɓay ḭi lɛ, nzoɓ ká ɗo pol-rì ká ì kɔ ni ɓáy nun-rì key na, ka kal tul Salomo̰n pavbaɗ rɔɓay.
Yḭ́i temndaya faa ɓal ba siɗike
(Luk 11.24-26)
43 «Zaɗka temndaya mbḭw tḭi saa tul nzoɓ na báyḭi lɛ, ka zɔl a vǎa ha̰ari ɓil law kɔr ɓa lie ɓa lew a nzaara zaɗ ɓay ɗáa puo ká ɗi. Munu káʼa nzaara kpṵy a ziŋ ya na báyḭi lɛ,
44 ka ɓaa ká ɓil law-ɛ mii: “Mì yḭ́i ɓay séke bol nduoɓal-i ká hul nam ɓi ká mì tḭi saa ɗi pola na.” Zaɗkaʼa yḭ̀i saa lew a vi ɗi na báyḭi lɛ, ka kɔ ɓil hul na ɗo hɔy ká i fa̰a kereŋ kereŋ, a í leke feri zuɔ ɗi ŋga̰y ŋga̰y.
45 Ro, a yḭ̀i nzɛk a vǎa fa̰a temndaya kḭri tul-ri tɔnɔ say ká law-ri ndaya kal tul-e taa ɓe ku rɔɓay, a víke ri zuɔ ɓil hulke na, a í ɗaa puo ká ɗi. Ɓe nu ku laa lɛ, leɗbanke na kaw ɓáy kere ya ŋgḭi ɓamba tasiri kal taa pola ku rɔɓay. Ɓari nzoɓ ndayari ká timbɛɗɛ key na, feke a ɗoko faa mbḭw munu ziŋ ri nda̰w.»
Nzoɓ ini Zezu taa tusuɛkeri
(Mrk 3.31-35; Luk 8.19-20)
46 Zaɗka Zezu ɗo ɓáa ɓay ha̰ ruɔ nzoɓri kɔɓ rɔɓay na, mi-ɛ ɓáy yṵ-ɛri i ví ɗo kɛlɛ í nzaa faa ɓay ɓáa ɓay ziŋ ni.
47 [Lɛɛ, leɗban mbḭw munu ɓaa ha̰ ni mii: «Mu laa key, máa-ŋa ɓáy yṵ-ɔri i ɗo kɛlu í hii ɓay ɓáa ɓay ziŋ mù.»]
48 Báyḭi lɛ, Zezu yḭiŋra ɓáy ɓay ha̰ leɗban na mii: «Nzoɓ ve ze ɓa máa, mase nzoɓ veri ze i ɓa yṵ-iri lɛ?»
49 Falɛ ku lɛ, ka tuu nduo-ɛ ɓa luo leɗ nduoɓal-ɛri a ɓaa mii: «Ì kɔ, máa ɓáy yṵ-i taa tusuɛkeri na ze i kaw key,
50 ɓay ḭi lɛ, nzoɓ ká ɗaa law hiiya Bǎa ká nulue na ze ɓa yṵ-i, mase tinǎa, mase máa.»