7
Jum Teban teamta au nokria'po
1 Junako ju'u te'opopo tekiakammeu yo'owe, juka' Tebanta:
―Jaisa lutu'uria ja'ani si'ime ini'i ―ti au nattemaek.
2 Aapo intok:
―Nele benasi inim yoemem, intok eme'e itom yo'owam benasi itom eiyaa'um, nee jikkajine. Ju'u che'a bepa yo'orisi machika itom yo'owa Lios, bat taewaimmet itom yo'owa tuka'uta Apra'am teamta, junak bwiaraa Mesopotaamia' tea'po a' jiapsaka intok ketun kee aman bwe'u jo'ara Aran tea'u a' jo'ateo, aapo au yeu machiak ―ti ameu jiiak―.
3 Intok aapo ju'u Lios, junau: “Inika'a bwiaraa intok inim em wawaim am to'o sika intok imin ta'abwi bwiaraa in enchi tejwaanee'u bicha weene”, ti au jiiak.
4 Junako ju'u Apra'am tuka'u junama bwiaraapo, senu takana, Kal team ti tea'a betana, yeu sika intok omot bwe'u jo'ara Araan tea'u yepsaka ama jo'atek. Chukula, ju'u a' achaiwa a' yo'owa a' mukuko, ju'u Lios, juka' Apra'amta inim bwiaraa, i'an enchim jiapsa'po a' tojak.
5 Taa inim bwiaraapo, chukula au tu'ika a' bitnee'uta, tua kaita au na'ikiak. Intok bwiata a' jo'ane'po kia ilitchik juni'i ka a' miikak. Taa chukula junae betana a' bittuanee'uta au a' na'ikiak. Intok aapo'ikut chukula jume' a' yoemiammeu a' tawanee'uta a' tejwaak. Junuen junakriapo taewaimmet aapo'ik Apra'amta ka a' yoemiako juni'i.
6 Ketchia ju'u Lios, jume' aapo'ikut yeu katriam juname'e omot ka bem bwiaraapo am jiapsine'eti jiiak. Intok junama, naiki siento wasuktiammeu tajtia, jinurim benasi, utte'apo am tekipanoatuawaka intok tua jiokot emo am bitne'eti jiiak.
7 Ketchia ju'u Lios iniau: “Inepone, junaka'a ta'abwi yoemrata utte'apo ame betchi'bo enchim tekipanoatuaneeme, am ya'uraa bittuanee intok chukula bempo em yoemra, junama'a yeu katnee intok a'abo inim bwiaraapo yajaka, in am joo i'a'uta joaka intok nee nak yo'oreka jiapsine”, ti au jiiak.
8 Ju'u Lios, Apra'am tuka'utamak jita tu'ik au chupne'eti jiaka, senu lutu'uriata aamak yaak. Intok jiba junae lutu'uriau waati betchi'bo, juka' sirkunsision teamta a' ya'ane' betchi'bo aet a' tejwaak. Inia betchi'bo, junak, juka' a' usiwa Isaak teamta yeu tomteko, ju'u Apra'am junaka'a a' woj naiki taewaeo, a' sirkunsiraaroak. Intok ju'u Isaak teame juni'i, chukula, juka' Jakoop teamta u'useka, jiba junaen a' yaak. I'i Jakoop teame juni'i ket, chukula, woj mamni ama wooim yoemiaka, jiba junaen am yaak. Inime'e chukula kateme junen, jume' woj mamni ama woika, ka nanau machi yoemra, Ijra'el tuka'uta betana kateme ti ta'eewame, juname'e, inime'e yo'owasuka'um tukan.
9 ’Inime'e, ju'u Jakoop tuka'uta yoemiam, ket inime'e itom bat naataka yo'owasuka'um tukame, inime'e, bem saila, Josee' teamtat kopteka, intok inime'e, aapo'ik mekka bwiaara Ejipto' tea'u bicha a' weiyaana' betchi'bo, watemmeu a' nenkak. Taa ju'u Lios, Josee' teamtamak tuka, a' anian.
10 Intok si'imekut tua jiokot au a' bichaka'ut, kaita a' juiwane' betchi'bo, utte'ata aet autuak. Intok ket koba suawata aet autuak. Intok junuen junama'a bwiaraa Ejipto' tea'po ju'u che'a yo'o ya'ari, Paraon teamta betana tu'isi a' bittune' betchi'bo. Ini'i intok, juka' Jose' teamta, junama bwiaraa Ejipto' tea'po, intok kia junama, jiba aapo'ik ju'u che'a yo'o ya'arita a' jo'aapo aukamtau a' yo'o yaak.
11 ’Chukula junak junama'a Ejipto' bwiaraa' tea'po intok Kanaan bwiaraa' tea'po, si'imekut tu'isi tebaatuk intok tua jiokot emo bitwak. Jume' intoko itom che'a bat yo'owasuka'um, bem bwa'anee'uta ka jak a' tettean.
12 Taa junak ju'u Jakoop, bwiaraa Ejipto' tea'u, tiikom ju'uneiyaaka, jume' a' yoemiawam, jiba jume' che'a bat itom yo'owasuka'um aman am bittuak. Inim, junak bempo ke'esam aman noiten.
13 Taa chukula bempo'im wosa aman noiteo, ju'u Josee' teame, jume' a' saiwammeu aapo'ik juna'atuka'po am ta'aatuak. Intok junuen ju'u ama bwiaraapo che'a yo'o ya'ari, Joseeta jita yoemrata betana a' weye'po ju'uneak.
14 Junako ju'u Josee, a' achaiwata a' yo'owa Jakoopta intok si'ime jume' aamak jo'aakame, intok bem yoemiam, aman au am nu'upa nesawek. Inime'e intok si'ime nau, baji taka ama woj mamni intok ama mamniakan.
15 Junuen yeu sika'apo san, ju'u Jakoop tuka'u, bwiaraa Ejipto' tea'u sikaa, aman jo'atek. Junama chukula aapo muukuk. Intok kia junama ket si'ime jume' che'a bat itom yo'owa suka'um juni'i ama kokkok.
16 Inia aapo'ik betana ju'u a' taka tawakame, che'a chukula, jo'ara Sikem tea'u tojiwak. Intok junaman, kau tejpo teta wojo'oria ya'ariapo, junama'a Apra'amtuka'uta, tosai tomie senu Amor teamta yoemiammeu jum jo'ara Sikem tea'po a' jinulaatuka'po, junaman ma'atuk.
17 ’Junako, Liojta machilaae senu lutu'uriata tua Apra'amtau a' chupne'eti jiaka a' ju'uneiyaatuari, tua abe a' chupeo, junaman bwiaraa Ejipto' tea'po ju'u Ijra'el yoemra tua bepa bu'uureak.
18 Junako, jum Ejipto bwiaarapo, senu ta'abwika aman che'a yo'o ya'atuk. Ini'i, Josee tuka'uta a' jabetuka'ut ka ju'uneakai.
19 Ini'i che'a yo'o ya'ari, bemelasi ama yejtekame, juka' ito benasi yoemrata bai ta'aaka intok juname'e jiokot ka tu'isi am bichak. Intok jiba inime'e jume' che'a bat itom yo'owasuka'um junuen jume' usekame, bem ou yoemiam ju'ubwa yeu tomteme, am kokkone' betchi'bo, utte'apo, mekka am totojituakai.
20 Jiba junuen juname'e taewaimmet ju'u Moisees yeu yoemtuk. Ini'i intok tutu'uli usitukan. Intok inika'a, a' yo'owawam bem jo'apo, baji metpo a' uju'uuk.
21 Junak intok, inika'a a' yo'owawam utte'apo mekka a' tojituawako, jiba junama Ejipto' tea'po, ju'u che'a yo'o ya'arita maara, a' tojiwaka'u a' teaka, a' nu'uka intok inika'a, aapo'ik a' asoakamta benasi a' yo'oturiak.
22 Jiba inia betchi'bo ju'u Moiseejtuka'u, junama'a, si'imeta juka' Ejipto bwiaraapo yoemrata ta'aaka ju'uneiyaa'ue, iniae majtaituk. Intok ini'i, tua yo'o'utte'akan. Si'imeta a' teuwaaka'ut intok a' joa'utchi juni'i.
23 ’Junak chukula, aapo jaibu woi taka wasukteka beja, aapo ini'i Moisees, junama jume' ale benasi yoemem, jume' ijra'eliitam teammeu noitibabaek.
24 Junama'a Ejipto' tea'po jometa seenuk, juname'e ale benasi yoemra betana senuk jiokot a' joamta bichak. Junuen junaka'a a' jinne'ubaeka intok a' jujutriabaeka, ju'u Moisees, junaka'a Ejiptopo jometa me'aak.
25 Bwe'ituk aapo junuen jume' ale benasi ijra'eliita yoemem, Liojta aapo'ik ameu bittuaka, junama am jinne'unee'ut am ju'unee machian. Taa bempo ka junuen a' mammatek.
26 Juchi yokoriapo ju'u Moisees juchi aman weamaka, junama'a nanancha ijra'eliita yoemem nau nassuame teak. Intok inime'e, aapo ka nau nassua i'aka, inimmeu: “Eme'e, nanancha ijra'eliita yoememtaka, jaisaaka eme'e nau nassua”, ti ameu jiiak.
27 Junako, juka' aamak ama anemta jiokot a' joame, Moiseejta yu'aaka, intok: “Jabesa enchi itom em nau tu'utene' betchi'bo, itou enchi yo'o yaak”, ti jiiak.
28 “Jaisa empo nee ket me'ebae ja'ani, tuka juka' inim Ejiptopo yoemta em me'aaka'a benasia”, ti au nattemaek.
29 Inika'a jikkajisuko ju'u Moisees, junama'a tawa majjaeka intok, omot bwiaraau, Marian tea'u bicha siika. Junama'a, ka ama jometaka juni'i, ama jo'aaka intok ama jubeka, wooim u'usekan.
30 ’Woi' taka wasuktiam simsuka aet chukula, mekka se'e pa'akun, senu kawi, Sinai' tea'u ka mekkaa, junama'a a' aneo, Liojta sawe'u ankeles, senu juya teaka beete'po aapo'iku au yeu machiak.
31 Juka' Liojta betana ama a' bicha'uta, tua a' suum eiyaak. Taa junak, junama'a che'a tu'isi a' bitbaeka au ruktekai, aapo, achai Liojta betana jiawaita jikkajak:
32 “Ineponee juna'a, wame'e che'a bat em yo'owasuka'um Lios. Ineponee Apra'amtau, intok Isaaktau intok Jakooptau Lios”, ti au jiiak. Junako ju'u Moisees, majjaeka au yooan. Intok aapo tua ka intok a' bitbaek.
33 Ju'u achai Lios intok aapo'iku: “Emo bocha yecha”, ti au jiiak. “Bwe'ituk bwia i'an em weeka'po, neu a' na'ikiarituka'a benasi a' yo'orine”, ti au jiiak.
34 “Ineponee jum bwiaara Ejipto' tea'u juka' in yoemrata in yeu pu'ari, jiokot am ane'uta nee a' ju'uneiyaa. Bem jiokot jiaka neu noka'uta, nee a' jikkajilaa. Intok inepo junae betana am jinne'ubaeka, a'abo ko'om yebijlaa. Nemak weene, bwiaraa Ejipto' tea'u ne enchi bittuabae”, ti au jiiak.
35 ’Junuen, bempo'im junaman juka' Moiseejta ka a' mabetlamtuko juni'i, intok juname'e: “Jabesa enchi itou yo'o ya'ari, intok itom enchi nau tu'utene' betchi'bo”, ti au jiulatuk juni'i, ju'u Lios junammeu a' yo'o yaaka intok junama'a bem am jinne'une' betchi'bo ameu a' bittuak, juka' ankelejta, jum juya beete'po aapo'iku au yeu machiakamta a' sawakai.
36 Ini'i Moisees, juna'a ju'u, jume' che'a bat itom yo'owasuka'um, bwiaraa Ejipto' tea'po yeu am nuk sikame. Intok jiba aapo, jiba junama bwiaraapo, intok jum bwe'u se'e pa'aku, intok Sikii bawe' tea'po, junama'a, woi taka wasuktiammeu tajtia ka a joo tu machik intok machilaata yaakame.
37 Jiba ini'i Moisees juna'atuk, ju'u, ju'u Ijra'el yoemratau: “Ju'u Lios, chukula, jiba inim enchim yoemrata nasuk, emo betana seenuk, Liojta betana ju'uneetuawaka, chukula yeu weenemta teuwaamta emou a' bittuane, jiba aapo'ik nee emou a' bittuaka'a benasia. Junaka'a, ala eme'e a' nok jikkajine”, ti ameu jiame.
38 Ketchia jiba ini'i Moisees, aapo, mekka bwe'u se'e pa'ariau, juka' bu'uuraata nasuk, intok kawi Sinai' tea'u, Liojta betana ankelejta aamak nokakamta mak, intok jiba jume' che'a bat itom yo'owasuka'ummak aneme. Intok jiba aapo, Liojta betana nokim, jiba yuu jiapsiwamta weiyaamta itou a' teuwaa betchi'bo a' ju'uneiyaatuawakame.
39 ’Taa inime'e che'a bat naataka itom yo'owasuka'um, ka a' nok jikkajibaek. Ala bempo omola a' tawaaka, intok bwiaraa Ejipto' tea'u juchi nottibaen.
40 Junak bempo, Aaron teamtau: “Jitae jume' itom yo'orinee'um, juname'e ito pat kateka, bo'ot itom anianeeme itom am ya'ariane. Bwe'ituk itepo tee, Moiseejta, bwiaraa Ejipto' tea'po itom yeu nuk sikamta, jakun, a' tawaka'ut, te tua ka ju'unea”, ti au jiian.
41 Junako inime'e, jita bem yo'orinee'uta, beseota benak yaak. Chukula intok a' yo'ori betchi'bo, naikim wokekame a' su'ariak. Intok inime'e, junaka'a bempo bem maammea ya'ari betchi'bo alleak.
42 Junak intok ju'u Lios, ka intok am aniaka am koptak. Intok aapo, teekapo jume' chokim bem yo'orine' betchi'bo am su'u tojak. Bwe'ituk jiba jum Liojta betana jume' chukula yeu weenemta teuwaamta, bem ji'osia ji'ojteimpo:
Jaisa tua eme'e inim Ijra'el yoemra, jume' naikim wokekame su'aka enchim ne yo'oribae' betchi'bo,
Woi taka wasuktiampo tajti jum bwe'u se'e pa'akun aneka, juname'e am su'ak ja'ani.
43 Ka junueni.
Ala eme'e, enchim kate'u bicha juka' enchim ya'arika enchim yo'oree'uta,
Molok teamta lona kari ama a' kateka'u,
Intok juka' chokita enchim ya'arika enchim yo'oree'uta, Rimpan teamta,
Inime'e emomak am nuk weiyaan.
Jiba jita benaka am yo'oribaeka enchim ya'arim.
Jiba inia betchi'bo, inepone, enchim tua jometaka enchim bwiaraa betana, senu bwiaraa Babiloonia' tea'po,
Che'a wa'am bicha nee enchim bittuane, ti jiia ju'u achai Lios.
44 ’Jum bwe'u se'e pa'aku rejtekai, jume' che'a bat naataka itom yo'owasuka'um, juname'e juka' lonae bem kari ya'ari'po, jume' wooi bweka tetam, Liojta woj mamni nesaurim amet ji'ojteim, ama wajiwa am jijipuen. Ini'i kari ya'ari, jiba Liojta juka' Moiseejtuka'uta ya'asaeka'a benasia, junak aapo'ik junuen machik a' ya'anee'u betana a' tejwaaka aapo'ik a' bichaka'po benasi ya'atuk.
45 Wame'e che'a bat naataka itom yo'owasuka'um, inika'a lona kari ya'arita, bempo aamak taawak. Intok chukula wame'e, ju'u senu Josue' teamta mak bo'o joakame junako bempo wate yoemrata, juname'e bem bwiata ameu a' yo'okai, inime'e, Liojta am aniaka' betchi'bo, juka' bwiata ameu a' tawane' betchi'bo, juname'e ama yeu sajaka junak bempo inim bwiarau amemak a' weiyaan. Ini'i inien tuk, Labiituka'uta taewaim aapo'ik amet a' jiapsa'u tajtia.
46 Ini'i, ju'u che'a yo'o ya'ari Labii tuka'u, ju'u Lios ae betana alleaka aapo che'a bepa yuma'isi au tu'ik a' bittuak. Intok aapo ket kari, aapo'ik Liojta, juka' Jakoop tuka'uta yo'oreka'uta, junama jak a' ya'aria betchi'bo, Liojtau bicha nookak.
47 Taa ju'u, inika'a Liojta ama yo'orinaa'uta karita, ju'u a' yaakame, chukula ju'u a' yoemia ju'u Salomon tuka'u juna'atuk.
48 Taa junuentaka juni'i, ju'u Lios teekau jiapsame, aapo ka inim jabeta betana kari ya'aripo jiapsa o'oben. Bat naataka seenuk, Liojta betana ju'uneetuawaka chukula yeu weenemta teuwaamta a' jiaka'a benasia:
49 Ju'u teeka juna'a, ju'u che'a yo'otaka nesaweka in aet kateka'u benak.
Ini'i intoko bwia, jiba jita in aet wokeka kateka'u benakai, ti jiia ju'u achai Lios.
Inien san eme'e kaachini inim, jitae nee a kaateriane, ti jiia.
Oo intok kia jak inim in yum jo'enee'u juni'i, ka neu utte'a.
50 Jiba ineponee juna'a, ju'u, bwiata, teekata intok si'imeta ju'unaktekame, ti jiia ju'u achai Lios.
51 ’Eme'e jiba inien namakak jiapsek. Intok eme'e, jiba jume' ka Liojta sual ta'aame benasi juka' lutu'uriata ka jikkajibae intok kaita sualekai. Eme'e, jiba juka' Liojta betana tu'u jiapsita beje'eka, ka aamak ea. Jiba eme'e, jume' enchim yo'owasuka'um bebena ―ti ameu jiiak―.
52 Jume' che'a bat naataka enchim yo'owasuka'um, bempo jume' Liojta betana ju'uneetuawaka chukula yeu weenemta teteuwaa'um, kaabeta be'aaka, si'imem jiokot emo am bittuak. Bempo bat naataka, jume'e, juka' si'imeku lutu'uriata bo'o jooriaka jiapsamta, inim a' yebijnee'uta a' teuwaakame, am su'ak. Intok i'an aapo'ik inim a' yepsako, eme'e a' bwiseka intok a' me'aak.
53 Eme'e jiba juka' Liojta betana nok lutu'uriata a' nesaurim, jume' ankelesim emou tojita mabetakai, ka a' nok jikkaja ―ti ameu jiiak.
Jum Teban teamta me'ewaka'po
54 Junako bempo inika'a ameu a' teuwaawakamta jikkajakai, intok inime'e, Tebantau tua omten kia emo tam kumekai.
55 Taa ju'u Teeban, Liojta tu'u jiapsie yuma'isi aet anekai, teekau jikau bitchuka intok aapo junaman Liojta betana machilaata intok ket Jesujta, achai Liojta batatana au weyekamta bichak.
56 Junak aapo:
―Ake'em a' bicha. Teekau nee, ju'unakkiachisi machilaata bicha, intok ketchia juka' inim ito benasi yoem tuka'uta, Liojta batatana au weyekamta ne bicha ―ti jiiak.
57 Taa bempo tua ka a' jikkajibaeka, emo naka pattak, intok tua kusisi chaaeka intok si'ime au tenneka a' bwisek.
58 Intok inime'e, junama'a bwe'u jo'arapo yeu a' nuk sajaka intok juname'e a' mamaa japtek. Intok jume' junuen a' me'ena' betchi'bo aet nesaweme, inime'e, bem bepa tajo'oreka'um, senu ju'ubwa yo'otume, Saulo'oti teaka'utau am jo'ariakan.
59 Intok junama'a ketun bempo'im a' mamaao, ju'u Teban teame Liojtau bicha nookak:
―In yo'owa Jesukrijto, in jiapsi nee em mampo a' su'u toja ―ti jiakai.
60 Chukula tonommea kikteka, intok kusisi chachaeka intok:
―Achai Lios, inika'a ka tu'ik bem ya'ari betchi'bo, ka aet am ya'uraa bittuane ―ti jiiak.
Inika'a teuwaasuka, muukuk.