5
Magusihat si Isa diyataˈ kūd
1 Manjari pagkite si Isa meˈ aˈa mabanesin, pataked iye diyataˈ kūd duk ningkoloˈ iye. Patapit si iye meˈ tindegnen.
Kahāpan meˈ aˈa manuhut Tuhanin
(Lukas 6.20-23)
2 Magusihat iye si siye, paˈinne,
3 “Hāp pe meˈ aˈa mangataˈuhan weˈ gaˈi kasulutan Tuhanin si siye bang gaˈi siye ngandel si iye, peggeˈ pagbayaˈan du siye weˈ Tuhanin.
4 “Hāp pe meˈ aˈa madukkahin, peggeˈ pinahemokan du siye weˈ Tuhanin.
5 “Hāp pe meˈ aˈa madiyawaˈ ateynen peggeˈ tasangkade du kahāpan pananggup Tuhanin.
6 “Hāp pe meˈ aˈa mamabayaˈ manuhut kabayaˈan Tuhanin, peggeˈ dinuhulan du siye.
7 “Hāp pe meˈ aˈa mamaˈaseˈ si saweˈden, peggeˈ kinaˈaseˈan du isab siye weˈ Tuhanin.
8 “Hāp pe meˈ aˈa mabentel dem ateyden, peggeˈ magkite du siye duk Tuhanin.
9 “Hāp pe meˈ aˈa maghāp saweˈden, peggeˈ inēnan du siye anak Tuhanin.
10 “Hāp pe meˈ aˈa bininasa sabab panuhutde pangandaˈakan Tuhanin, peggeˈ pagbayaˈan siye weˈ Tuhanin.
11 “Hāp pe kaˈam bang kaˈam binissā-bissāhan, duk pinapeddiˈan duk ilimutan bu gaˈi toˈo peggeˈ nuhut kaˈam aku.
12 Magkēg kaˈam manamal peggeˈ hadje panumbas kaˈamin si surgaˈ. Peggeˈ sa miyaˈan du hep isab paminasa si meˈ kanabihan matuˈuley.”
Sabab asin duk dantaˈ
(Markus 9.50; Lukas 14.34-35)
13 “Kaˈam manuhut akuhin, kuweˈ asin du kaˈam si kēmon manusiyaˈ. Saguwaˈ bang asinin gaˈ ne niyaˈ lessane, gaˈi ne maˈasin balik. Gaˈ ne niyaˈ gunane. Ubus ilakasan hadja duk diˈik-diˈikan aˈa.
14 “Kaˈam manuhut akuhin, kuweˈ dantaˈ du kaˈam si kēmon manusiyaˈ. Bang puweblohin diyataˈ kūd, takite du weˈ meˈ aˈahin.
15 Gaˈ niyaˈ mekketan payitaˈan bu lekkebanne duk palanggana saguwaˈ bettadne diyataˈ tengenanne duk dantaˈ kēmon dem lumaˈin.
16 Damikkiyan isab kaˈam subey ngurung dantaˈ si manusiyaˈ. Hātinen maghinang kaˈam hāp, supaya takite meˈ aˈahin meˈ hinanganbi mahāpin duk pudjide du Samabi si surgaˈin.”
Pagtoloˈ sabab saraˈin
17 “Daˈa kaˈam magpikil weˈ hangkan ku pitu supaya gaˈi ne binali saraˈ si Musahin duk meˈ panoloˈ kanabihanin. Gaˈi ku pitu ngānan saraˈin duk meˈ panoloˈ kanabihanin saguwaˈ supaya tapahāti teˈed bang ine hātinen.
18 Sabennal akahante kaˈam, samantaˈan tuˈu pe dunyahin duk langitin, gaˈ niyaˈ bisan dambuwaˈ batang duk dambuwaˈ balis inānan amban saraˈin. Gaˈi makajari weˈ gaˈi binali saraˈin samantaˈan gaˈ pe kiyamat.
19 Hangkan sine-sine ngalanggalan saraˈin, bisan meˈ saraˈ gaˈ niyaˈ tantu baline, duk toloˈanne isab sinduwehin ngalanggalanne, iye du madiyawaˈ teˈed dem pagbayaˈan Tuhanin. Saguwaˈ sine-sine nuhut saraˈin duk toloˈanne isab sinduwehin nuhut saraˈin, langkew iye si pagbayaˈan Tuhanin.
20 Akahante kaˈam, bang pagtuyuˈbi manuhut pangandaˈakan Tuhanin gaˈi palabi amban pagtuyuˈ meˈ guru si saraˈ āgamahin duk meˈ Pariseohin, gaˈi du kaˈam tapī dem pagbayaˈan Tuhanin.”
Pagtoloˈ sabab ngamā
21 “Bakas takalebi sabab panoloˈ si meˈ aˈa dehelluhin, pinaˈin, ‘Daˈa kew mapatey. Sine-sine mapatey subey hinukum.’
22 Saguwaˈ aku, paˈinku: sine-sine astel si saweˈnen subey hinukum, duk sine-sine magpaˈin si saweˈne, ‘Babbal kew!’ subey binoˈo si huwis, duk sine-sine magpaˈin si saweˈne, ‘Dupang kew teˈed, gaˈ niyaˈ kagunahannu!’ siya-siya iye hinukum pinadem ebbut narkaˈ.
23 Bang kew laˈi si langgal sōng nambahayang bu taˈessebnu weˈ peddiˈ atey saweˈnun si kaˈu,
24 pī kew dahuˈ maghāp duk saweˈnun, meke kew pī balik nambahayang.
25 “Bang niyaˈ aˈa nuntutan kaˈu, boˈohun ne iye maghāp sasangbi pe si lān hap pī si paghukuman. Peggeˈ bang laˈi ne kaˈam si paghukuman, kaw kew daˈak hukumin ineddoˈ si pulis bu pinadem kalabusu kew.
26 Sabennal akahante kew, weˈ gaˈi teˈed kew lumuwas billaˈi samantaˈan gaˈi tapuwasannu kēmon pinamulta si kaˈuhin. Bisan dambuwaˈ sīn gaˈi kakulangan.”
Pagtoloˈ sabab magjina
27 “Bakas takalebi isab panoloˈ inin, pinaˈin, ‘Daˈa kew magjina.’
28 Saguwaˈ aku, paˈinku: sine-sine mayam si dende bu tapikilnen laˈat, kapagjina ne iye duk dendehin dem ateyne.
29 Bang matanu kanawanin mamoˈo kaˈu magdusehin, lebbahanun pagdusenun. Dalilnen kuweˈ du ugitannu matanun bu ngalakasanne. Hāp pe bang gaˈ niyaˈ matanu dambiyaˈ, amban kēmon barannun tinimanan pī dem narkaˈ.
30 Duk bang tangannu kanawanin mamoˈo kaˈu magdusehin, lebbahanun pagdusenun. Dalilnen kuweˈ du putukannu tangannun bu ngalakasanne. Hāp pe bang putuk tangannu dambiyaˈin, amban kēmon barannun pinadem narkaˈ.”
Pagtoloˈ sabab magbutas
(Mateo 19.9; Markus 10.11-12; Lukas 16.18)
31 “Niyaˈ isab panoloˈ, pinaˈin, ‘Sine-sine nimanan andanen subey niyaˈ sulat pagpilmahande duk kataˈuhan weˈ magbutas ne siye.’
32 Saguwaˈ aku, paˈinku: bang lellahin nimanan andanen, bu gaˈ bakas magjina andanen, lellahin jānnen hangkan magjina dendehin bang magella iye balik. Duk sine-sine maganda si iye magjina du isab.”
Pagtoloˈ sabab napa
33 “Bakas takalebi isab sabab panoloˈ si meˈ aˈa dehelluhin, pinaˈin, ‘Daˈa kaˈam napa bang gaˈi toˈo. Duk subey tumananbi bang niyaˈ sanggupbi si pakalehan Tuhanin.’
34-35 Saguwaˈ aku, paˈinku: bang kaˈam nanggup ine-ine, daˈa kaˈam napa nabbut surgaˈin, peggeˈ laˈi paningkoloˈan Tuhanin. Daˈa kaˈam napa nabbut dunyahin, peggeˈ inin pahalihan bettis Tuhanin. Daˈa kaˈam napa nabbut puweblo Awrusalamin, peggeˈ inin puweblo inantanan Sultan Mabalakatanin.
36 Daˈa kaˈam napa, kuweˈ upama paˈinbi, ‘Muwekkaˈ kōkkun bang gaˈi toˈo!’ peggeˈ dumaˈin kaˈam mangahinang baranbin. Bisan da lamba kōkbin, gaˈi du kaˈam taˈu matomoˈne pinaˈittem atawa pinapoteˈ.
37 Paˈinun bi hadja, ‘Aweˈ’ atawa, ‘Gaˈi.’ Ine-ine panambabi supaya kaˈam kinahagad, iyan amban nakuraˈ seyitanin ne.”
Pagtoloˈ sabab males
(Lukas 6.29-30)
38 “Bakas takalebi panoloˈ inin, pinaˈin, ‘Bang niyaˈ aˈa makapagkaˈat mata saweˈne, subey isab pinagkaˈat matanen, duk bang niyaˈ aˈa makalupuˈ impen saweˈne, subey isab ilupuˈ impennen.’
39 Saguwaˈ aku, paˈinku: daˈa kaˈam males bang niyaˈ aˈa taga sāˈ si kaˈam. Bang niyaˈ aˈa nampak luwenu dambiyaˈin patampalun isab pī si iye dambiyaˈin, ambat sampakne.
40 Bang niyaˈ aˈa nuntutan kaˈu supaya taˈeddoˈne badjuˈnun, pangurungun du isab iye ōsnun.
41 Bang niyaˈ aˈa nganggagahan kaˈu moˈo binoˈonen da kilumetro, boˈohun duwe kilumetro.
42 Sine-sine mākuhan kaˈu, urunganun, duk sine-sine ngindam amban kaˈu, paˈindamanun.”
Pagtoloˈ sabab lasa si meˈ bantahin
(Lukas 6.27-28, 32-36)
43 “Bakas takalebi panoloˈ inin, pinaˈin, ‘Kalasahanun bagaynun duk kabunsihanun bantanun.’
44 Saguwaˈ aku, paˈinku: kalasahanun bi bantabin duk māku-māku kaˈam si Tuhan para si meˈ mangalaˈat kaˈamin
45 supaya addatbin neppu addat Tuhanin, Samabi si surgaˈin. Peggeˈ Tuhanin pasilakne ellewin si meˈ aˈa mahāpin duk meˈ aˈa malaˈatin saliˈ-saliˈ. Duk urunganne ulan meˈ aˈa mabentelin duk meˈ aˈa maghinangan malaˈatin.
46 Daˈa kaˈam ngase-ngase weˈ tumbasan Tuhanin kaˈam bang iye hadja kinalasahanbin meˈ mamalasa si kaˈamin. Peggeˈ bisan du meˈ aˈa magpāku-pāku sukey mangalibahin, kalasahande du isab mamalasa si siyehin.
47 Bang iye hadja inasipbin meˈ bagaybin, na, gaˈ du niyaˈ tahinangbi pasōng hāpnen amban tahinang meˈ sinduwehin. Bisan meˈ aˈa manggaˈi mangataˈuhan Tuhanin sa iyan du isab addatden.
48 Hangkan kaˈam, subey kaˈam hāp kuweˈ hāpan Samabi si surgaˈin.”