5
Ni bluu Jesúz meññ chehsh to dahñ
(Lc. 6:20-23)
Hor-bwieꞌ Jesúz ziaad xtahl meññ, güyehpy me chehsh to dahñ no gürie me. Gübigy xmeññ me ru dxie me, no guzlo galuu me leeyâme, ra me:
―Dxu ñahc beeiy meññ ni nann nehx rsahc xguîlmbahñ bâḻ nehx nu yâme no Dioz, porni xchieñ yâme gyre ni rtzoo Dioz mdad.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni ruun, porni Dioz zacno leeyâme no gyre ni nadz ni rdedy yâme.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni ndoo xguîlriehñ, porni ziaad dzé ni gac guiedzylie xchieñ yâme.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni rxilyno ctzoo nunzy ni mos ni ne Dioz, porni Dioz gahc gacno ctzoo yâmeu.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni rioob zâ-bynech, porni Dioz zioob leeyâme zegahc.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni nye xguîlmbahñ, porni leeyâme zwieꞌ yâme Dioz.
’Dxu ñahc beeiy meññ ni nehx riuꞌladzy guîlrdeḻy, porni Dioz cu le yâme xiiñ gahcme.
10 ’Dxu ñahc beeiy meññ ni rtzoo ni ne Dioz nîcze por leeu rgultihp meññ leeyâme, porni xchieñ yâme we ni rtzoo Dioz mdad.
11 ’Dxu ñahc beeiy laꞌd bâḻ por naa zdeḻy meññ laꞌd no ctzoo csahc meññ laꞌd o gynii yâme ni nehx uli contr laꞌd. 12 Lâ gyxihly, porni gybaa nu to xroꞌ ni mos ni gady laꞌd lee; porni zegahc‑e bgultihp yâme profet yahc ni güyuꞌ ba xtze, dze-dgueññ ziaꞌ nu laꞌd.
Ziahd no byniꞌ par lo guiedzylie
(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)
13 ’Zidguiahc laꞌd‑e beeiy ziahd lo guiedzylie; per ziahd, bâḻ nnihty ni ndzihgu la, ¿báz‑e naꞌ nquihñu? Nehx nquihñu mbahty gahc, ba nunzy nzahbyu, no nzeꞌ meññu.
14 ’Zidguiahc laꞌd‑e beeiy byniꞌ lo guiedzylie; to guiedzy-ro ni dxie ihqy to dahñ nehx beeiy ñungaꞌdzyu. 15 Ni nehx ñuꞌ gue to lampr no mbiahzu leññ to caj; mazyg ru guia we rbiahzu, were rguꞌu byniꞌ par gyre meññ-nu leññ yuꞌ. 16 No zegahc‑e laꞌd, lâ gac beeiy byniꞌ lahd meññ, lehdy güieꞌ yâme ni mos ni rtzoo laꞌd, no cuguia yâme xTad laꞌd ni nu gybaa.
Galuu Jesúz xnahc ne leiy
17 ’Di gynii leññ ihqy laꞌd biaḻaꞌ par gnityaꞌ leiy ni bzaa Moiséz o par gnityaꞌ ni bluu profet yahc; nehx biaḻaꞌ par gnityaꞌ leeu, mazyg lehdy gyzaꞌ gyre ni neu. 18 Gapyaꞌ laꞌd ni uli, mientr nu gybaa no nu guiedzylie, leiy mbehty nehx beeiy gyruu lou, ni to letr ni to punt, xtâ gacr gyre ni nu de ni gac. 19 No leewe, dxu di ctzoo to lahd ni rtzoo Dioz mdad ctzoo meññ, nîcze ñahcu ni ma uxiee, o bâḻ ga yâme zrieñ meññ di ctzoo ni neu la, wé we ma uxiee qysahc ru rtzoo Dioz mdad. Per dxu ctzoo ni neu no zegahc gluu yâme meññ ctzoou la, wé we ma qysahc ru rtzoo Dioz mdad. 20 Gapyaꞌ laꞌd, bâḻ di gac laꞌd ma meññ-tziaawy que muextr ni ruuḻ yahc xleiy Moiséz no meññ-nac yahc fariseu, nehx ziuꞌ laꞌd ru rtzoo Dioz mdad.
Galuu Jesúz lguia guîlrdziaꞌdzy
(Lc. 12:57-59)
21 ’Ba bieññ laꞌd diidz ni cuaꞌ xmeññ laꞌd ni güyuꞌ ba xtze, neu: “Di igaꞌdyiꞌ, no dxu igaꞌdy la, gac guîlguxtisy chehsh me.”l 22 Per naa gapyaꞌ laꞌd, dxu gydziadzyno zâ-bynech la, gac guîlguxtisy chehsh me. Dxu gynii didz-nahcsy lo zâ-bynech, meññ-nac yahc guxtisy güieꞌ xnahc ctzoo leeme; no dxu gyniwaty lo zâ-bynech, wé tza lo gue ni nu infiern.
23 ’No leewe, hor-nuy ruꞌ ru rzacbeeiy nó Dioz par gdeedyiꞌ gun, no guitsêlou lii rdziadzyno dxuhch zâ-bynechiꞌ lii, 24 psaꞌn gun ni ziynoy no güya, günino leeme lehdy csiaaḻladzy laꞌd ni rdziadzyno saꞌ laꞌd; no were beeiy guibyguiatiꞌ gdeedyiꞌ gun ni ziynoy.
25 ’Bâḻ dxuhch ctzoo contr lii lo guxtisy la, byo xnahc tzuy dzie tziaawy no leeme antzy ni gydzihñ laꞌd ru dxie juez, lehdy were di cteedy me lii lo ña juez; porni bâḻ gydzihñ laꞌd lo juez la, juez steedy lii lo ña meññ-cu lii lidzyguiib. 26 No ni ulihbu gapyaꞌ lii, nehx zruuy uga xtâ quixriꞌ gyre ni ne juez.
Galuu Jesúz lguia ni rzeno meññ tziahl sto meññ
27 ’Ba bieññ laꞌd ba xtze diaa guhc diidz: “Di senoy tziahl meññ.”m 28 Per naa gapyaꞌ laꞌd ni uli, dxu güieꞌ to ngünaa no gyzîbyladzy me lee, ba gahc ptzoo me guîlquie leññ xguîlmbahñ me, beeiy ni ba güzeno me tziahl meññ.
29 ’No leewe, bâḻ to loꞌy rquihlyu lii ctzooy guîlquie la, güloo leeu, no psaabyu ziht de lii; beeiydí gynihty diby laꞌy ni nac xcuerpiꞌ, no ba dac tzaꞌy infiern nîcze nza gyre ni nac xcuerpiꞌ. 30 No bâḻ to ñay rquihlyu lii ctzooy guîlquie la, pchuꞌ leeu, no psaabyu ziht de lii; beeiydí gynihty diby laꞌy ni nac xcuerpiꞌ, no ba dac tzaꞌy infiern nîcze nza gyre ni nac xcuerpiꞌ.
Galuu Jesúz lguia ni rtzily meññ guîltziahl
(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)
31 ’Zegahc ba xtze diaa guhc diidz: “Bâḻ nitisy mpyquie riuꞌladzy csaꞌn tziahl, beeiy gzaa me to guehtzy ni gynii ba ptzily me guîltziahl, no gdee me guetzy-rieꞌ tziahl me.”n 32 Per naa gapyaꞌ laꞌd, to mpyquie ni ctzily guîltziahl no xingünaa, no nehx güzeno ngüna-rieꞌ sto ni nehx tziahl me lee, por xtoḻ me ngüna-rieꞌ zahcu guîlquie par lee bâḻ guidzña no sto mpyquie; no dxu guidzña no to ngünaa ni gübily xguîltziahl, guîlquie gahc‑e zahcu par lee.
Galuu Jesúz de ni rcahbyladzy meññ
33 ’No ba bieññ laꞌd guhc diidz ni cuaꞌ meññ-güyuꞌ ba xtze, neu: “Na di cteedyiꞌ de ni ctzooy ni ba pcahbyladzyiꞌ no Dioz.”o 34 Per naa gapyaꞌ laꞌd: Na di ycahbyladzy laꞌd de mbehty mód. Di ycahbyladzy laꞌd ni por gybaa, porni nacu ru dxie Dioz; 35 ni por guiedzylie, porni wé we ru rzu nieꞌ me; ni por Jerusaléṉ, porni leeu xciuda Ṟeiy-ro, lee we Dioz. 36 Ni di ycahbyladzy laꞌd ni nehzy ihqy laꞌd, porni nehx beeiy ntzoo laꞌd ni to xguitz-ihqy laꞌd nquitzy o nyaꞌz. 37 Per bâḻ ctzoo laꞌd behch la, lâ gynii “yo”; no bâḻ nehx stzoo laꞌdu, lâ gynii “yac”, porni zrieñ ni nnii laꞌd we ni risnii bêndzab meññ.
Di ycuquix saꞌ laꞌd no ni nadz
(Lc. 6:29-30)
38 ’Ba bieññ laꞌd ba xtze guhc diidz: “Bâḻ dxuhch ctzuné byzalo sto meññ, mod-wé gahc‑e ctzuné yâme byzalo me; no bâḻ dxuhch ctzuné laiy sto meññ, mod-wé gahc‑e ctzuné yâme to laiy me.” 39 Per naa gapyaꞌ laꞌd: Di yquelo laꞌd meññ ni rtzoo ni nadz; bâḻ cap yâme lad-drech lo laꞌd, lâ gdee ñahz cap yâme sto ladu zegahc. 40 Bâḻ dxuhch ne teḻyno laꞌd lehdy ycaꞌ xigmix laꞌd, lâ gdee gydiby shab-xtziguia laꞌd, ycaꞌ yâme. 41 Bâḻ dxuhch ctzunñaad laꞌd guu laꞌd xyuu no tziyno laꞌdu to kilómetr, lâ tziyno leeu chohp kilómetr. 42 Dxu rnab behch lo laꞌd, lâ gdeedyu; no bâḻ dxuhch rnab guistiꞌñ laꞌd lee behch, di ga laꞌd leeyâme “yac”.
Lâ guîntzi meññ-rdziadzyno laꞌd
(Lc. 6:27-28, 32-36)
43 ’No zegahc bieññ laꞌd ba xtze guhc diidz: “Bintzi xmígüiꞌ, no gucnéladzy meññ-rdziadzyno lii.”p 44 Per naa gapyaꞌ laꞌd: Lâ guîntzi meññ-rdziadzyno laꞌd, no lâ gnab lo Dioz cu xlaꞌy me meññ-rniwaty lo laꞌd; lâ gac meññ-tziaawy no meññ-néladzy laꞌd, no lâ gnab lo Dioz güieꞌ me meññ-rtzilytó laꞌd no meññ-rgultihp laꞌd. 45 No mod-wé zieññ ni uli laꞌd‑e xiiñ xTad laꞌd ni nu gybaa; porni leeme naꞌ rquee me xincübidz me par meññ-dirquihñ no par meññ-tziaawy, no rtzoo me guio par meññ ni rtzoo ni nac xñahzû no par meññ ni rtzoo ni nehx xñahzû. 46 Porni bâḻ laꞌd ndzi laꞌd nunzy meññ ni ndzi laꞌd la, ¿biaz‑e naꞌ ziaad lou par laꞌd? Xtâ meññ-rcuquix mpuezd nac ze. 47 No bâḻ nunzy xirman laꞌd rnii laꞌd diux lee, ¿bia ni mos‑e naꞌ gatzoo laꞌd? Xtâ meññ-nehx rzaclo Dioz nac ze. 48 Lâ ctzoo gyre cos xñahzu, beeiy gahc xTad laꞌd ni nu gybaa rtzoo xñahz gyre cos.
l 5:21 5:21 Ex. 20:13; Dt. 5:17 m 5:27 5:27 Ex. 20:14; Dt. 5:18 n 5:31 5:31 Dt. 24:1-4 o 5:33 5:33 Nm. 30:2 p 5:43 5:43 Lv. 19:18