Injiili eya
MATHAAYO
Amangʼana ku owuimpi
Ebuuki eno egamba-gamba ku owulamu ne emirimo egia Yesu. Awantu awangi waingirizia mbwe yajojwa no *Omutumwa Mathaayo, oetwa ne eriina rindi mbwe Laawi, owawanga omusolozi owa *omusolo. Eno nie ebuuki eyasooka okujojwa agati eya emiaka egia 40–50, ku ebuuki ine ezietwa mbwe ‘*Injiili,’ ezigingre Mariiko, Luuka ni Yowaana. Kufwanana mbwe yajojwa mu Oluibrania (nakuwa Oluaramaika) nikwo egalusiwua mu Olugiriiki. Aeniki, kiomo ejojerwe kandi amaingirizio agarimo gari ampi na aga Awaibrania aeniki yajojerwa *Awayaudi. Mathaayo asikirra Awayaudi mbwe kuwuene Yesu ngakaona *ensikirra, ne engerera ziae ziawanga empia ni zigeraniwua ne enkola ziawu mala kiomo kwalaganiwua mu *Endagano Enkulu. Ni Yesu yatuusia owugambi wuona owuagambwa mu ebuuki itaanu ezia ensikirra ezisookere mu Endagano Enkulu. Yaganya no okuagala okwa ensikirra, ni alowa ewintu ewingi ewiasongwa ku ensikirra eyo ni kuema ku enkola ziawu. Lwona yalowa engira embiiwi eya *Awafarisaayo na *awagerezi awa endagirra waakolanga nayo ne ensikirra. Mathaayo alondorezia owulamu owua Yesu okuemera mu okuiwulwa kwae, okufwa kwae, okuziuka kwae no okuguluka kwae na agia ku igulu. Mu ewintu wino wiona alagana kiomo engerera ezia Yesu zigawukana ne ezia Awafarisaayo na awagerezi awa endagirra nikulondokana ne ekia omuntu akakola kugere aingiziwue ni Katonda. Yesu aeta engerera ziae zino mbwe edivaai empia etaesa okuteewua mu ekimuga ekilongerwe ni iseero ikulu. Agamba-gamba kuwungi ku *Owuami owua Katonda (owua Mathaayo aeta mbwe *Owuami owua ku igulu) mu eminayo, engero, ne engerera ziazio, alala ne entuuko eya ekialo.
Mu ebuuki eno Mathaayo yaagalanga okulagana mbwe Yesu nio owagamba-gambwako mu owugambi owuri mu Endagano Enkulu mbwe aaza okuomboka owuami owua Daudi. Kutio, Yesu amanyisiwua ki omuizukulu owa Omwami Daudi no omugaaka Abraamu. Mathaayo akola na amangʼana aga owugambi agaawoolwa mu Endagano Enkulu agagia 70, kugere alage Awayaudi mbwe Yesu nio *Meesia owa Katonda yawaifuuwira. Mathaayo akola na amangʼana aga Olugiriiki ki ‘*Kristo’ no Oluibrania ‘Meesia’ agalagana ‘omuntu *owakrwe amavuta’ ori Omwami, owa *awagambi waawoola. Yesu alaganiwua ngaki Omwami no Omununuzi waawu iwo wengʼene, ni owa awantu woona ne ekialo kiona. Yesu yaaza ku ekialo okutuusia owugambi wuno kiomo kwawanga okuagala okwa Katonda. Yesu aetwa ‘Omuzia’ okulagana mbwe ngari omuntu-umuntu, ni mbwe ari embonekano eya Katonda, ofwanana ni swae mu engira ziona. Mala kiomo tuetwa awaana awa Katonda okulagana mbwe twalukwa ni Katonda kandi tufwanana nae. Nintio lwona awantu awaganyire ku Yesu waetwa awaana awa Katonda aeniki wari awaae mu omwoyo.
1
Owuiwulane owua Yesu Kristo
Gano nigo amangʼana agaajojwa ku owuiwulane owua Yesu *Kristo omuizukulu owa Daudi, omuizukulu owa Abraamu: Math 20:30–31; Awat 13:23; Yowa 8:39–59; Gala 3:6–9, 14–16; Owut 12:3; 22:18 Abraamu yawanga swawu Isaaka,
Isaaka yawanga swawu Yakoobo
ori swawu Yuuda ni waamwawu waae awekizia ikumi no omulala. Owut 21:2–3; 25:26; 29:32—30:24
Yuuda yawanga swawu Pereezi ni Zeera, awaana awa omukazi owaetwanga mbwe Tamaari.
Pereezi yawanga swawu Ezrooni,
ni Ezrooni yawanga swawu Raamu. Owut 38:29–30
Raamu yawanga swawu Aminadaabu,
ni Aminadaabu yawanga swawu Nasooni
owawanga swawu Salmooni.
Salmooni yawanga swawu Boazi.
Ngʼinwawu Boazi yaetwanga mbwe Raabu.
Boazi yawanga swawu Obeedi omwana owa omukazi owaetwanga mbwe Ruth.
Obeedi yawanga swawu Yeese,
ni Yeese yawanga swawu Omwami Daudi.
Daudi yawanga swawu Sulumaani, owa ngʼinwae yasooka akwewua ni Uria. Ruth 4:18–22 2Sam 12:24
Sulumaani yawanga swawu Reoboamu,
swawu Abiija.
Abiija yawanga swawu Aasa.
Aasa yawanga swawu Yeosefaati,
ni Yeosefaati yawanga swawu Yoraamu.
Yoraamu yawanga swawu* Yoraamu yawanga guukwa wa Uzia. Uzia,
ni Uzia yawanga swawu Yothaamu.
Yothaamu yawanga swawu Aazi,
swawu Ezekia.
10 Ezekia yawanga swawu Manaase,
owawanga swawu Amooni.
Amooni yawanga swawu Yosia,
11 ni Yosia yaiwula Yosia yawanga guukwa owa Yekonia ni wamwawu waae awekizia. Yekonia
ni waamwawu waae awekizia mu amiire aga Awaisraeli waawanga mu owusiwe mu ekialo ekia *Babulooni. Yere 24:1; 2Awaam 24:8–16; 1Amiir 3:10–19
12 Okuemera Awaisraeli wagie mu owusiwe mu ekialo ekia Babulooni:
Yekonia yawa swawu Seltieli,
ni Seltieli yawanga swawu Zerubabeeli. 1Amiir 3:10–19 Agaai 1:1
13 Zerubabeeli yawanga swawu Abiudi,
ni Abiudi yawanga swawu Eliakiimu,
swawu Azoori.
14 Azoori yawanga swawu Zadooki,
Zadooki yawanga swawu Akiimu,
ni Akiimu yawanga swawu Eliudi.
15 Eliudi yawanga swawu Eliazaari,
owawanga swawu Mathaani.
Mathaani yawanga swawu Yakoobo,
16 ni Yakoobo yawanga swawu Yoseefu,
iwa Maaria ngʼinwawu Yesu oetwa mbwe Kristo. Luuk 1:27
17 Kutio tuwona mbwe kwatoola amakula agalondokana ikumi ni ine okuemera ku Abraamu kutuuka ku Daudi, amakula ikumi okuemera ku Daudi nawuno Awaisraeli waagia mu owusiwe mu ekialo ekia Babulooni, kandi amakula ikumi okuemera ao kutuuka ku okuiwulwa okwa Kristo.
Okuiwulwa okwa Yesu
18 Okuiwulwa okwa Yesu Kristo kwawa kutino: Kwatuukra ngʼinwae Maaria ni yawanga na amiire okukola empurizanio ni Yoseefu mbwe waaza okukwezana. Ni, ni waawanga ni wakiari okuwa owulala ki omukazi no omusaaza, Maaria yatuukrwa na ari ni isaai ku amaani aga *Omwoyo Omweru ogwa Katonda! Luuk 1:35 19 Yoseefu, owaagianga okuwa omusaaza owa Maaria, yawanga omuntu omuigolovu. Lwona ngakaagalanga okufumia Maaria enze asuuke emberi wa awantu. Enkola eya Awaisraeli ya-aa omusaaza ki Yoseefu amaani aga okufumia enze omwala oonere empurizanio eya enserezi ku okuwa owulala no omuntu otari omusaaza waae — ekintu ekia Maaria yaingiriziwuako. Kutio yawisia okumuiiyako enkumu arekane nae owuiwisi. 20 Ni ni yawanga na akiaingirizia okukola otio, *enyankoi owa Katonda yamuuzra mu amalooto na agona, amulaga otino, “Yoseefu omuzia owa Daudi, otatia okutoola Maaria awe omukazi waao, aeniki isaai eria ari nario rimuemiire ku Omwoyo Omweru ogwa Katonda. 21 Maaria aaza okuiwula omwana owekizia, kandi paka omuluke eriina Yesu,§ Eriina Yesu riema ku ingʼana eriri mu Oluibrania erilagana mbwe Katonda anunula. aeniki aaza okununula awaawu mu amawi gaawu.” Zabu 130:8; Luuk 1:31; Yowa 3:17; Awat 4:12; Tiit 2:14
22 Wino wiona wiaikola okutuusia amangʼana aga *Omwami Katonda yawoola ni kuwita ku *omugambi waae otino: 23 “Omwala omugima aaza okuamba isaai aiwule omwana owekizia. Waaza okumueta eriina Emanueli” Isaa 7:14 — erilagana mbwe, “Katonda ari ni ifwe.”
24 Olwa Yoseefu yalamuka mu endoolo, yakola kiomo enyankoi yamulaga mala atoola Maaria aira engo, awa omukazi waae. 25 Ni kukawa kutio, ngakawa nae owulala ki omukazi no omusaaza nawuno Maaria yaigawula areeta omwana owekizia. Kandi Yoseefu yamuluka eriina Yesu. Luuk 2:21

1:1 Math 20:30–31; Awat 13:23; Yowa 8:39–59; Gala 3:6–9, 14–16; Owut 12:3; 22:18

1:2 Owut 21:2–3; 25:26; 29:32—30:24

1:3 Owut 38:29–30

1:6 Ruth 4:18–22

1:6 2Sam 12:24

*1:8 Yoraamu yawanga guukwa wa Uzia.

1:11 Yosia yawanga guukwa owa Yekonia ni wamwawu waae awekizia.

1:11 Yere 24:1; 2Awaam 24:8–16; 1Amiir 3:10–19

1:12 1Amiir 3:10–19

1:12 Agaai 1:1

1:16 Luuk 1:27

1:18 Luuk 1:35

1:19 Enkola eya Awaisraeli ya-aa omusaaza ki Yoseefu amaani aga okufumia enze omwala oonere empurizanio eya enserezi ku okuwa owulala no omuntu otari omusaaza waae — ekintu ekia Maaria yaingiriziwuako.

§1:21 Eriina Yesu riema ku ingʼana eriri mu Oluibrania erilagana mbwe Katonda anunula.

1:21 Zabu 130:8; Luuk 1:31; Yowa 3:17; Awat 4:12; Tiit 2:14

1:23 Isaa 7:14

1:25 Luuk 2:21