KITABU KYAKUA
ESTA
BULONDOLOZI
Kitabu kyakua Esta kilondolwele palua Baizraeli vibaali bateekelue bazia ku Persia, ni vibaapususiiziwe ku mulwani waali wakambila kubalovia. Anzia kine liina lyakua Leza telizimbwilue mu kitabu kyakua Esta, kimanikile bwino nangue Leza waabapususiizie mu koko kukabilua kwa kwipawa bonse. Tekuli amanine waalembele kitabu kyakua Esta. Kukonkana ni lulimi lwa Kiebrania lwaali lwabombiiwa, basambiliile bengi balibalingwila nangue kitabu kyakua Esta kyaalembelue mu pepi myaka 400 NK.
Bintu byaakitikile bilondolwelue mu kitabu kyakua Esta, bilangile Bayuda vibaatendekele kukita nsikunkulu iliyakuutua Purimu. Muamaleki waali wakuutua Hamani waakambiile kulovia Bayuda. Baizraeli ni Ba-amaleki ba-alukile balwani kutula musita waapitile Baizraeli mu kaseeba kuti baye bafike mu kyalo kibaali balailue na Leza (Kufuma 17.8-16). Pepi na ozo wenka musita waali wakambila Hamani kuti alovie Bayuda, Esta, ozo waali Muyuda, wa-alukile nabeeza wa ku Persia. Kupitila mu nsokezi yakua Mordekai, umo wa mu lupua lwakue lwa pepi, Esta waakilinghaniizie mapange akua Hamani. Pa kyamba kya Bayuda kwanzia balwani babo (Esta 9.20-22), Mordekai waabaanine bakite nsikunkulu ya bobo bwanzio. Evi Bayuda i vibaatendekele kukita nsikunkulu ya Purimu.
Bwipi bwa bili mu kitabu kyakua Esta
1. Mu katua ka 1 ni ka 2 mulangiliile Esta vi-aali nabeeza wa mu Persia.
2. Mu katue ka 3 kwita mu katue ka 7 mulondolwele Hamani vi-aakambiile kulovia Bayuda ni ye waipailue mukukita evio.
3. Mu katue ka 8 kwita mu katue ka 10 mulondolwele Bayuda viba-anziizie balwani babo ni kutendeka kukita nsikunkulu ya Purimu.
1
Nabeeza Washti wamuluvia likolo Ahasuero
1 ✡1.1 Ezr 4.6Ahasuero lu-aali likolo, waateekele biputu bya kyalo 127. Waateekele kutendekela ku India mpaka ku Kushi. 2 Mu ezio nsiku, likolo Ahasuero waali waikeele mu Susani, muzi ukata wa kyalo.
3 Mu mwaka wa butatu mu kuteeka kwakue, waakupile makolo akue onse pamo ni babombi, ni bakulu ba balukale ba ku Persia ni ku Media, ni bakindami pamo ni bandabukizi ba mu biputu bya kyalo kuti abatebete. 4 Mu nsiku 180, waali wabalangisia bunonsi bwa mu bukolo bwakue pamo ni bulumba ni mukinzi wakue.
5 Ni ezio nsiku luyaapwile, likolo waatebetele bantu bonse baali mu Susani, bakindami ni basikindeeme. Maliila akitile nsiku kilooba mu bukaba bwa ku kipango kyakua likolo. 6 Bobo bukaba bwaali bwafwaniiziwe na bipempe bya ngubo ya mukumino wa sue ni wa lyulu, byaali byakakiilue na lozi lwa kitani kiweme kya mukumino wa bulumbi ni bikano bya fweta ku mapumpu a marimari. Paali ni bya kwikalapo bya oro ni bya fweta byaali byateekelue pansi paali pafwaniiziwe na mabue alekenkeene akindeeme. 7 Baali babapeela bya kumina mu bipe bilekenkeene bya oro, kabili baali babapeela ni divai ingi ya bukolo kukonkana ni buntu bwakua likolo. 8 Likolo waabapeele nsambu ya kumina kubalua muntu mu-aatoneene, kabili wa-anine babombi babapeele kubalua muntu belia bi-atonene kumina.
9 Nabeeza Washti ni ye pa ozo musita, waali walimukutebeta banakazi nakue mu nghanda ya bukolo yakua Ahasuero.
10 Busiku bwa kilooba, likolo lu-aasansamukile na divai, waakuutile Mehumani, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetari ni Karkasi, babombi kilooba bamasai baali bamubombela ni kubaana nangue, 11 “Endo mumuleete nabeeza Washti kuli likolo, wavwele kiteebo kya bukolo, eze amulangisie ku bantu bonse kuwama kwakua nabeeza, pantu waali ni lukebu luweme.” 12 Babombi baafikiizie mpunda yakua likolo kuli nabeeza, inzi wene waakeene kuya kuli likolo. Likolo waunvwile kipuki kikata.
13 Ni pakako, likolo waakuutile bantu baali bamanine mizilo ni bupinguzi, bantu baali bamanine bintu bipalile kukitika pa milandu ya ozu musango pantu i yaali mibeele yakue. 14 Ni meena abo ni aza: Karshena, Shetari, Admata, Tarshishi, Meresi, Marasena ni Memukani. Baba bakulu kilooba ba ku Persia ni ku Media, i baali babiloolo bakua likolo mu bukolo bwakue. 15 Likolo waipuziizie nangue, “Kukonkana ni mizilo, tumukite syani nabeeza Washti wakikaana kunakila mwano wakua likolo Ahasuero u-akitwalilua na babombi?”
16 Memukani wa-asukile ntanzi yakua likolo ni ntanzi ya babiloolo bakua likolo nangue, “Nabeeza Washti taluviizie sie kuli likolo bunke, inzi waluvia ku bakindami bonse, ni ku bantu bonse bekeele mu biputu bya kyalo bya mu kyalo kyakua likolo Ahasuero. 17 Ozu mulandu wakita nabeeza, wakaba kumanika ku banakazi bonse ni bo tebakaba kuya bakindika balume babo pantu baakaba balanda nangue, ‘Nabeeza Washti lu-aakuutilue na likolo waakeene kuya.’ 18 Ni evi vyenka ba muka bakulu ba ku Persia ni ku Media balia baunvua palua keki kyakita nabeeza, baakaba bakitila evio vyenka masiiko onse akua likolo. Ni mufupula wabo ku balume babo waakaba waleeta mazibo. 19 Ni pakako, kine kuti likolo wawaminua, nalomba alembe muzilo usikazilulua ku Persia ni ku Media, ulandile nangue Washti tekuti abwelele kuli likolo Ahasuero, ni nsambu ya bunabeeza ipeelue unge mwanakazi awamiisie kukila wene. 20 Ni ozu muzilo paukapundua mu bukolo bwakue bonse, kubalua mwanakazi muka mukindami ni muka asikindeeme waakaba wakindika mulume wakue.”
21 Likolo pamo ni babiloolo, baawaamiinue na kako keebo. Kupwako, likolo wakita nga mwaalandiile Memukani. 22 Ni pakako, mpapulo yaatwelue mu nkendo yonse ya bukolo bwakue, kubalua kiputu kya kyalo kyaalembeelue mubeeleele nembelo yabo, kubalua bantu baalembeelue mu lulimi lwabo. Lupapulo lwaali lwalandile nangue, “Kubalua mwalalume abe kateeka wa nghanda yakue.” Ozo muzilo waapundiilue kubalua muntu mu lulimi lwakue mwine.